Lögberg - 03.10.1946, Blaðsíða 7

»
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 3. OKTÓBER, 1946
Þegar Guðmundur læknir
birtist mér
Sumir hér vestra munu kann-
ast við Guðmund T. Hallgríms-
son héraðslækni á Siglufirði,
sem dó í Reykjavík fyrir nokkr-
um árum. Hann var fróður og
fjölgáfaður maður, og skemti-
legur og gestrisinn heim að
sækja, en hann naut sín ekki
fyllilega vegna hjartabilunar,
sem hann 'þjáðist af. Hann var
giftur einni af dætrum Thór
Jensen’s, hins mikla athafna
manns, sem öllum er kimnugt.
Þau Guðmundur læknir og Cam-
illa kona hans voru mestu mynd-
ar hjón; þau áttu sex myndarleg
börn, þegar eg fór frá Siglufirði,
1925, en ekki er mér kunnugt
hvar þau eru búsett á landinu.
—Eg sný mér nú að aðalefninu
eftir þennan stutta inngang. —
Við Guðmundur læknir vorum
goðir kunningjar. Við röbbuð-
um stundum saman yfir glasi á
hinum löngu og leiðinlegu vetr-
ar kvöldum á Siglufirði; hann
frasddi mig um margt, sem var
bæði skemtilegt og menntandi;
hann sagði sögur manna bezt, og
oft tók hann niður bók úr bóka-
safni sínu og las mér einhvern
skemtilegan kafla. Hann var á
tímabili ritstjóri blaðsins “Fram”
sem við nokkrir Siglufirðingar
gáfum út; hann símaði mér þá
stundum á kvöldin, og bað mig
að skrifa niður það, sem hann
ætlaði að setja í blaðið. Hann
helti þá góðri blöndu úr lyfja-
búðinni í glös handa okkur, and-
anum til örfunar; svo gekk hann
um gólf, og mælti fram það sem
eg átti að skrifa niður. — Hann
var prýðilega vel ritfær, og vel
að sér í íslenzkum fræðum og
bókmentum. — Svo fór eg frá
Siglufirði, sem fyr segir, og síð-
an hef eg ekki séð minn gamla
góðkunningja nema í draumum
mínum.
Eg veitti því eftirtekt fyrir
nokkrum árum, að kornvara í
kauphöllinni hækkaði adtaf í
verði nokkru eftir að eg sá Guð-
mund lækni í draumi, og nú síð-
ustu misseri og mánuði hefir mig
oft dreymt hann, og altaf hefir
rúgverðið á kauphöllinni gosið
UPP nokkru síðar, en einkenni-
legt þótti mér það, að aldrei tal-
aði hann við mig, eg sá hann að-
eins einhverstaðar tilsýndar, oft-
ast á göngu — þangað til nú í
sumar, aðfaranótt hins fjórðia
júlímánaðar; þá dreymir mig að
hann gengur rakleitt að rúmi
mínu, og talar við mig, aldrei
þessu vant. Hann segir: “Eg er
kominn til að láta þig vita að nú
fer eg að deyja — eg dey eftir
tvo daga; eg þarf að borga þér
skuld mína áður en eg dey.” Eftir
þetta gekk hann frá mér og
lagði sig niður, og ,leið útaf. Eg
vaknaði við drauminn, og var
hann ljóslifandi fyrir mér, og eg
ákvað að veita því eftirtekt
hvort að rúgurinn á kauphöll-
mni, myndi nú ekki falla í verði
eftir tvo daga. Eg fór snemma
á fætur um morguninn til vinnu
minnar í niðursuðuverksmiðj-
unni, sem eg þá vann í, og um
kvöldið eftir vinnutíma var eg
svo heppinn að hitta góðkunn-
ingja minn, próf. Tryggva J. Ole-
son, eg sagði honum drauminn
tafarlaust, og lét þess getið að
eg réði hann fyrir því, að rúgur-
mn myndi falla í verði að lík-
indum eftir tvo daga. “Við skul-
um athuga þetta í dagblöðunum
næstu daga, hvað kauphallar-
rúgnum líður,” segi eg við próf
Oleson. Hann féllst á það, því
hann hafði altaf gaman af að
heyra drauma mína og veita því
eftirtekt hvort að þeir rættust.
Næstu tvo daga sá eg í Vancou-
ver blöðunum að ekkert sögu-
legt gerðist hvað rúgverðið
snerti, aðeins dálítið hringl upp
og niður, en á þriðja degi féll
rugurinn í verði eins og skot á
fyrstu sekúndunni, 5 cent, eða
eins mikið og leyfilegt var, að
hann mætti falla á einum degi.
Þarna kom þá draumurin fram!
Verðfallið hélt áfram óslitið í
rúmar tvær vikur, 5 centa hrap
á hverjum degi, en eftir það, fór
verðlagið hækkandi í nokkra
daga, en féll svo aftur. — Eg
sagði áðan að eg hefði verið svo
heppinn að hitta prófessor Ole-
son til þess að segja honum
drauminn; mér þykir nú vænt
um það, af því að eg veit að hann
getur borið vitni um það með
mér, að þetta er rétt með farið.
Eg verð að líta svo á, að minn
forni góðkunningi, Guðmundur
læknir, hafi ætlast til að eg færði
mér þessar draumsýnir í nyt,
mér til efnalegra hagsmuna;
mér þykja athyglisverð, orðin
síðustu sem hann sagði í draumn-
um: “Eg þarf að borga þér skuld
mína áður en eg dey.” Hann
nefndi einhverja smá upphæð,
sem eg er ekki alveg viss um
hvað var mikil, en eftir að hafa
hugleitt drauminn rækilega, ryf j-
aðist lítið atriði upp fyrir mér.
Það var nokkru áður en eg fór
frá gamla landinu, að við gerð-
um upp viðskifti okkar. Hann
samþykti alt, sem eg hafði fært
honum til skuldar, og eg sam-
þykti það, sem hann hafði fært
mér til skuldar, að undanskil-
inni einni upphæð, sem reyndar
var ekki stór; það var peninga-
upphæð, sem eg kannaðist ekki
við, að hafa fengið að láni, en
samiþykti þó að greiða hana, ef
hugsast gæti að þessu atviki
hefði verið stolið úr minni mínu,
og við skildum sáttir og jöfnuð-
um viðskiftin á bróðemi. — Það
mun sumum líklega finnast
barnaskapur, að gera sér það í
hugarlund, að Guðmundur lækn-
ir hafi ef til vill í öðru lífi kom-
izt að raun um að hann hafi af
vangá fært mér þessa smá upp-
hæð til skuldar, og viljað svo
bæta fyrir það með því að birt-
ast mér þráfaldlega í þeim til-
gangi að eg hefði af því f j árhags-
legan hagnað. Þetta er auðvit-
að tilgáta mín, en engin sönnun.
Og eg get ekki annað en dáðst að
þeirri nákvæmni, þegar hann
muni deyja eftir tvo daga, og
svo skellur á (eins og mig grun-
aði) verðfallið á kauphallar-
rúgnum einmitt eftir þessa tvo
daga. Verð á rúgnum var þá
orðið geysihátt, júlímánaðar rúg-
ur á $3.15 mælirinn, sem mun
vera hámark í sögunni, en svo
einkennilega vill til, að mig fer
strax eftir fyrsta verðfallsdag-
inn að dreyma tákn, sem eg
kannaðist vel við, og eg réð fyr-
ir því þegar eg vaknaði, að rúg-
verðið myndi einhvemtíma fara
ennþá hærra.—Það var stór
hundur, sem mig dreymdi; hann
var að reyna að hoppa upp í
loftið, en eg þrýsti honum jafn-
harðan niður; eg fann að hann
var sterkur og þóttist vita að
hann myndi hafa sig upp með
tímanum. Mig* hefir nokkru
sinni áður dreymt á sama hátt.
Ef að hundurinn kom til mín í
byrjun verðfalls, þá brást það
ekki að verðið hækkaði mikið
eftir nokkurn tíma. — Svo var
það nokkrum dögum eftir þetta
draumtákn, að eg þóttist vera
á göngu upp ofurhátt fjall, altaf
fór eg hærra og hærra; eg sá
fjallstindinn, en eg átti eftir all
langa leið upp að honum, þegar
eg vaknaði. Ætli þetta sé ekki fyr
ir verðhæikkun á rúgnum, sagði
eg við sjálfan mig þegar eg tók
opin augun? Litlu síðar dreymdi
mig að eg þóttist vera staddur í
kauphöllinni í Vancouver; sé eg
þá að einhver skrifar $3.50 á
vegginn, og segi eg þá við sjálf-
an mig: Rúgurinn er þá kominn
upp í $3.50. Eftir nokkra daga
dreymdi mig að eg var að tala
við einhvern kunningja einmitt
um þennan draum. Eg lagði
fram þessa spurningu: “Trúirðu
því, sem mig dreymdi um dag-
inn, að rúgurinn eigi eftir að
fara upp í $3.50 ?” “Já, það er
áreiðanlegt,” segir röddin, “og
þér er óhætt að setja þetta í
blöðin, því að þetta á eftir að
rætast.” — Eg geri ráð fyrir að
menn muni vera vantrúaðir á
það, að þessi draumur muni inæt-
ast, en eg hefi trú á því að þetta
geti komið fyrir, þó ólíklegt
muni virðast, og geri ráð fyrir
að einhver muni leggja þá spurn-
ingu fyrir mig. hvað muni valda
því að rúg verðið fari svona hátt.
Svar mitt er á þá leið að eg veit
ekkert um það, en tel ekki ólík-
legt að stríðshætta, eða jafnvel
stríð, muni eiga sinn þátt í því
að setja rúg verðið upp í geipi-
verð, því rúgurinn er sú eina
tegund af kornvöru, sem ekki
er bundin neinu verðlagi á kaup-
höllinni — menn geta braskað
með rúginn eftir vild, keypt eða
selt, — en eg tek það fram, að eg
birti ekki þessa drauma í þeim
tilgangi að hvetja neinn til þess
að braska í rúgnum á kauphöll-
inni. Eg lít svo á, að þeir séu
allra manna sælastir — þegar
öllu er á botninn hvolft — sem
aldrei koma nálægt nokkru fjár-
hættu spili af nokkru tagi, því
að auður fljótt fenginn, fljótt
verður enginn.” — En hafðu það
nú samt eins og þú vilt, lesari
góður. . . . Eg mintist áðan á
stríð — það er ekki hugðnæmt
efni að skrifa um, en eg vil láta
þess getið, að mig hefir þráfald-
lega dreymt um stríð, síðan í
október mánuði 1945. Eg er
hræddur um að það skelli yfir
þegar minst varir, en eg ætla
ekki að sinni að skýra nánar frá
draumum mínum í þá átt, en
ætla mér að gera það í annari
grein. —
Staddur í trjákvoðumillu -
verbúðum í Port Alberni,
Vancouver Island, B. C., 1.
september 1946.
Stefán B. Kristjánsson.
Úr erfðaskrá
Auðmaður nokur enskur, sem
nú er dáinn, lét eftir sig erfða-
skrá er hafði meðal annars þessi
ákvæði:
Elizabetu — er sökum einfeldni
minnar í æsku, varð konan mín
— gef eg 5 — fimm — pund sterl-
ing á ári, og auk þess afrit af
þeirri fyrri erfðaskrá minni, —
sem eg nú hefi breytt löglega —
þar sem eg hafði gjört hana erf-
ingja að 130,000 pd. sterlings.
Loks hefir hún heimild til að
halda af eftirlátnum munum
mínum: ljósmynd af mér í um-
gjörð, sem þakklætis vott frá
mér, fyrir óþreytandi elju við að
troða mannorð mitt ofan í saur-
inn.
Margrétu O’Neil, frænku
minni — sem drekkur sig fulla
á sunnudögum í stað þess að
ganga í kirkju — gef eg 5 —
fimm — shillings , þó svo að hún
taki ekki þátt í útförinni, held-
ur sitji heima og fái sér í staup-
inu, til minningar um mig.
Charles Cunnard vini mínum
gef eg snák — með því eg á enga
nöðru til að ánafna honum. —
Snákur sá skal minna hann á
hvernig eg fóstraði haim við
brjóst mitt sem nöðru, svo hann
geti minst mín í kaupmannafé-
laginu sem þess ágjarnasta
manns á guðsgrænni jörð.
John Abbot, sá trúi þjónn
minn fái, að mér látnum, 6 — sex
— pence, er hann kaupi fyrir
snæri, svo hann — fari svo að
hann ætti að hengjast fyrir alla
varmensku sína, en böðullinn
gleymdi snörunni — þyrfti ekki
að snópa lengi eftir að komast
inn í annað líf.
Eftir þessi ákvæði koma nöfn
á mörgum góðgerðastofnunum,
er nutu góðs af þeim mikla auð.
Erl. Guðmundsson þýddi.
Fj árm álaráðherrann í Kanada
tilky
nnir
AÐ NÝTT FRIÐARTÍMA SPARNAÐAR
LAN VERÐI BOÐIÐ ÚT
Fólkið í Kanada er sparsamt. Fjárgreiðslu
saga þess á stríðstímunum mun lengi
standa. Á sex ára tímabili hefir það spar-
að miljónir og lagt þær í sigurlán og
sparnaðarskírteini sem engum datt í hug
áður, að það gæti. Þúsundum manna
lærðist sú list að spara reglulega, hvort
heldur um var að ræða smáar mánaðar-
legar upphæðir, eða stórar. Afleiðingarn-
ar eru þær, að það hefir safnað álitlegri
innstæðu og með henni auknu framtíðar-
öryggi og það sem því fylgir.
Sökum þess, að mér hafa borist beiðnir
frá öllum héruðum landsins, um að slíkum
sparnaðar möguleikum sé haldið áfram,
þó friður sé fenginn, þá hefir þetta kana-
diska sparnaðarlán verið ákveðið.
Sparnaðar skírteina og sparnaðar frí-
merkjasölunni verður lokið 30. september,
og síðustu borguninni á sigurláninu verð-
ur lokið á næstunni. Svo sparnaðarlánið
nýja gefur Kanadamönnum hið bezta
tækifæri til að halda hinu reglubundna
sparnaðar fyrirkomulagi sínu uppihalds-
laust áfram.
Almenningur ætti að gjöra sér grein fyrir
að í sambandi við þetta lán þá verða færri
sölu-umboðsmenn heldur en voru í sam-
bandi við sigurlánin. Þó að nýja kana-
diska sparnaðarlánið verði til sölu hjá
bönkunum, löglega kjörnum verðbréfa-
sölufélögum, fjárhalds og lánfélgum, þá
geta þau ekki náð til hvers einstaklings í
Kanada. En það meinar að Kanadamenn
sjálfir verða að vera sér úti um kaup á
þessum sparnaðarskírteinum. Ef Kanada
menn vilja hagnýta sér þetta tækifæri, þá
ættu þeir að gjöra það án tafar.
Þetta sparnaðar skírteini er þannig út-
búið, að það er sú tryggasta og bezta inn-
stæða, sem fólk getur lagt peninga sína í.
Eg mæli með því til allra, sem óyggjandi,
arðsömu og þægilegu einstaklings verð-
bréfakaupi.
Eg tilkynni hér með skilmála þessa nýja
sparnaðar skírteinis, sem verður til sölu
15. október 1946.
/ M1NISTER OF FINANCE /
Sérstök ákvæði í sambandi við Kanadisku sparnaðarskírteinin
Vextir 2%% sam-
kvæmt árlegum ar8-
miðum. KaupverS
100%. Af vöxtum
verður dregið ef sklr-
teinin eru keypt eftir
15. nðvember. Upp-
hæðir skírteinanna
eru $50, $100, $500 og
$1000.
Bréfin eru dagsett 1. nóv-
ember 1946, og falla I gjald-
daga eftir tíu &r. pau eru
óinnkallanles af stjðrnínni,
en eigandi þeirra getur
fengið þau borguð að fullu
ásamt áföllnum vöxtum á
hvaða banka sem er I Kan-
ada. Pað er ekki hægt að
skifta á þeim, og ekki held-
ur verður skift um eigend-
ur með yfirskrift til annara.
Engum einum manni
er selt meira en $2000
virði. Skrásett sem
höfuðstöll og tryggt
gegn glötun og stend-
ur til boða fyrir pen-
inga öt I hönd undir
hinu mánaðar sparn.
aðar fyrirkomulagi,
eða persónulegum
samning-um við bank-
ana.
*