Lögberg - 12.06.1947, Qupperneq 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 12. JÚNÍ, 1947
5
/ililJGAM/iL
rVENNA
Ritstjóri: INGIBJÖRG JÓNSSON
UNGA KYNSLÓÐIN
Á þessum tíma árs ber ávalt
mikið á hinni ungu kynslóð,
vegna þess að þá eru ungling-
arnir að skrifast út úr skólunum
og þeir. sem ljúka sínum fullnað-
arprófum, leggja nú út í lífsbar-
áttuna, útbúnir til að taka að sér
vinnu og sjálfstæðar stöður í
þjóðfélaginu. Hvernig þeim
reiðir af í framtíðinni er mikið
undir því komið, hve foreldrar
þeirra hafa vandað til uppeldis
þeirra.
jþeir foreldrar, sem nú á þessu
ári senda frá sér fullveðja syni
og dætur, þróttmikið fólk, dreng-
skaparfólk og mentað fólk — fólk
er mun verða nýtir borgarar
landsins, hafa afkastað ómetan-
legu starfi fyrir þjóðfélagið. —
Þeir foreldrar hafa. mér liggur
við að segja, gert kraftaverk.
Sennilega hafa ekki allir íhugað
þá staðreynd. að þeir foreldrar,
sem nú erui búnir að ala upp
börn til fullorðins ára, hafa gjcrt
það á þeim tíma. sem er gagn-
ólíkur þeim árum, er þeir voru
sjálfir að alast upp. Þar af leið-
andi gátu þeir ekki tekið sér til
fyrirmyndar að öllu leyti upp-
eldisaðferðir foreldra sinna; þeir
hafa orðið að miða uppeldisstarf-
ið við gjörbreytt lífsskilyrði og
hætti. Hin‘ mikla breyting sem
orðið hefir á högum og líferni
fólks á síðustu áratugum, hefir
haft í för með sér mörg ný vanda-
mál, hvað snertir uppeldi æsk-
unnar. Eitt af mestu vandamál-
um nútímans eru vandræðabörn
er lent hafa á glapstigu og er
það engin furða á öðru eins um-
rótatímabili; hitt gegnir furðu,
hversu mörgum foreldrum hef-
ir, þrátt fyrir alt, lánast uppeldið
vel.
Foreldrar nú á tímum standa
í stöðugri togstreitu um börnin
gegn utanaðkomandi áhrifum.
Og utanaðkomandi áhrif taka
huga foreldranna frá börnun-
um. Heimilið stendur nú ekki á
eins föstum grundvelli og áður.
Meiri hluti þjóðarinnar býr nú
í þéttbýlinu í borgunum, þar
sem hinn stöðugi hávaði og
glaumur glepur hugsunina og
dregur oft börnin út í sollinn. —
Fyrir 70 árum síðan bjó 80 pró-
sent af fólkinu úti á landsbyggð-
inni, en samkvæmt manntals-
skýrslunum 1941 býr nú aðeins
46 prósent í sveit Flóttin úr
sveitinni heldur stöðugt áfram
og er hann hugsandi fólki
^hyggjuefni. Það er ólíkt hollara
fyrir æskuna að alast upp í sveit
en í fjölhýsum og á götum borg-
anna.
Bílarnir voru fundnir upp í
hringum aldamótin, og tala
þeirra hefir þrefaldast á síðustu
tveimur áratugum; nú er svo kom
að sjötta hver manneskja í
landinu á bíl. Þettæ er að mörgu
leyti þægilegt tæki, en hvort það
hefir bætt fólkið að nokkrum
mun er vafamál. Eitt er víst að
yngri kynslóðin er ekki ánægð
íyrr en hún er komin á hjól. reið-
hjól, mótorhjól eða í bíl. Svo er
ekið úr einum stað í *annan og
Venjulega svo hratt að enginn
hefir gagn af því, sem fyrir auga
her, enda virðast skemtibílferðir
sJaldnast vera farnar í þeim til-
gangi að sjá eitthvað nýtt og
^narkvert, heldur bara til þess
að drepa tímann, aka eitthvað —
eitthvað út í bláinn. Að komast
þannig á hreyfingu í félagi með
Jafnöldrum sínum hefir ósegjan-
^egt aðdráttarafl fyrir æskuna
eg dregur huga hennar frá
e|milinu og lærdóminum. — 1
^örgum tilfellum fer tilhugalíf
Ungmenna nútímans fram í bíl-
um, en ekki á heimili stúlkunn-
ar, eins og áður átti sér oftast
stað. Bílarnir hafa grafið undan
hinum stranga aga og eftirliti
foreldranna. Enda er ekki auð-
velt að fylgjast með því, sem
unglingarnir hafa fyrir stafni,
þegar þeir geta á svipstundu
komist út um hvippin og hvapp-
in, langt frá umvöndunnar auga
foreldra sinna.
Annað nýtt áhrifaafl í lífi
æskunnar eru kvikmyndirnar;
börnin eru sólgin í að sjá kvik-
myndir. Mikið hneyksli er það
að þessi áhrifamiklu tæki skuli
vera að mestu í höndum ein-
stakra gróðamanna. Fæstar af
þeim myndum, sem sýndar eru,
eru við hæfi barna og unglinga;
mikið af þeim eru glæpamanna-
myndir; og fæstar myndirnar
eru sannar. þannig að þær sýni
lífið eins og það er í raun og
veru; margar þeirra varpa ljóma
á ýmsa óknytti, drj^kkjuskap og
kynferðismál. Það má nærri
geta, hve hollur skóli þetta er
fyrir börnin. Að börnin eru næm
fyrir því, sem þau sjá á þessum
myndum, má marka á því, hve
fljót þau eru að reyna að líkja
eftir búningi leikaranna, apa
orðatiltæki þeirra og hreyfing-
ar. Mikil hjálp myndi það vera
foreldrunum og kennurunum,
ef hreyfimyndirnar væri notað-
ar meira til kenslu við að kenna
sögu þjóðarinnar, sögu pnann-
kynsins, sýna þeim fræg leik-
rit; og ýmsa leiki, sem innræta
þeim góða siði. Það er eins auð-
velt að kenna börnunum það
sem gott er eins og það sem ilt
er. —
Fyrir 20 árum voru aðeins
fáein radio til í Canada, en árið
1941 voru þau orðin 2.150.000; 78
prósent heimila í landinu hafa
radio. Það sem yfir þau heyrist
nær ekki síst til æskunnar. Þetta
tæki hefir verið notað ofurlítið
til að fræða ungdóminn, en ekki
nærri því eins mikið eins og ætti
að gjöra; kaupsýslufélög kaupa
tíma í útvarpinu og velja sjálf
það efni. sem útvarpað er; þannig
eiga þeir menn, sem standa að
fyrirtækjunum, er auglýsa í út-
varpinu, engu síður en kvik-
myndafélögin. kost á að móta að'
miklu leyti hugarfar ungdómsins,
sem blustar á útvarpið sem og
þeirra er horfa á kvikmyndirnar.
Ætli það væri ekki gagnlegra
fyrir land og þjóð, að útlistað
væri oftar í útvarpinu, hvernig
best væri að verða sem nýtast-
ur borgari landsins, í stað þess
að vera sífelt að auglýsa sápur,
skegghnífa, fegrunarvörur og
svo framvegis
Svo er önnur framleiðsla, sem
byrjaði fyrr á þessari öld og hef-
ir stórkostlega aukist á ári
hverju, en það eru skrípamynda-
blöðin og sorpreyfaramir. — 1
hverri bókabúð og lyfjabúð
sjást staflar af þessari blaða- og
bókaútgáfu. og þetta er ætlað
börnum og unglingum. — Þáu
liggja líka yfir þessu og lesa það
og skoða svo tímunum skiftir. 1
fæstum þessum blöðum finst
nokkuð það, sem er göfgandi eða
fræðandi; enda eru þau ekki gef-
in út í þeim tilgangi; hagsmunir
útgáfufélaganna ráða þar mestu
um; þess vegna er um að gera að
innihaldið sé spennandi og æs-
andi svo að unglingar sækist eftir
þessum ritum.
Hér hefir nú verið sagt ofur-
lítið frá þeim erfiðleikum, sem
foreldrar nútímans hafa við að
etja í sambandi við uppeldi
barna sinna — erfiðleikar, sem
undanfarnar kynslóðir höfðu lit-
ið af að segjá. Þessar uppfinning
ar nútímans — bílarnir, kvik-
myndirnar,» útvarpið og margt
fleira hafa veitt aukin þægindi
og aukna fræðslu, en þær geta
líka verið stórhættulegar og
mun verða vikið að annari hættu
er af þeirn stafar, í næsta blaði.
Eitt er víst að hin unga kyn-
slóð er upp hefir vaxið á síðustu
tveimur eða þremur áratugum,
hlýtur að verða að mörgu leyti
ólík undanfarandi kynslóðum,
vegna þess að hún er alin upp í
gagnólíku umhverfi og við
breyttar kringumstæðum, og
hún hefir orðið fyrir miklu marg
breytilegri áhrifum á uppeldis-
árununU heldur en foreldrar
hennar urðu.
Fréttir frá lýðveldishátíðar
nefndinni að Hnausa
Undirbúning hátíðarinnar er
nú að mestu lokið. Hátíðarhaldið
fer fram með líku móti og að
umdanförnur. Byrjað verður á
íþróttum kl. 10 f.h. Átlitleg verð-
laun verða veitt þeim, er koma
sigrihrósandi af hólminum. Um-
bætur af ýmsu tagi er verið að
gera á skemtistaðnum, o.s. frv.
Skemtiskráin hefst kl. 2 e. h. Til
hennar er vandað engu síður en
að undanförnu, ræðumenn og
skáld fengnir að úr öllum áttum,
svo engum þarf að leiðast að sjá
og heyra sama fólkið flytja ræð-
ur og kvæði frá ári til árs. Enda
hefir það verið markmið nefnd-
arinnar á undanförnum árum, að
gæða fólki á einhverju nýju ár-
lega, og má segja að nefndin hef-
ir oft verið feng'sæl í þeim efn-
um. Sú breyting hefir verið gerð
á skemtiskrá þessa dags, að tek-
ið verður aftur upp Minni land-
nemanna: þessa minnis, sem felt
hefir verið niður um nokkur ár,
sakna margir, og telja ræktar-
leysi að minnast ekki að neinu
þeirra manna og kvenna, er gerðu
það stóra Grettistak, að nema
Nýja ísland. Enginn nema sá, er
gekk í gegnum þær þrautir, er
þessu sé.rstaka landnámi fylgdi,
getur til fullnustu skilið hve stór
kostlegt átak það var að gera
þetta landssvæði byggilegt. Þrek
og þrautseigju þurfti til þess, og
það höfðu okkar ágætu landnem
ar í ríkum mæli. Nú er skógurinn
að mestu horfinn og kviksyndið
orðið að ágætu akurlendi, og
Nýja Island orðið að einni af
blómlegustu bygðum er Islend-
ingar námu í Vesturheimi. Auð-
vitað er þetta ekki alt verk land-
námsmannanna sjálfra, en þeir
brutu ísinn, og var það sem eftir
var ógert til að gera Nýja ísland
að því sem það er í dag tiltölu-
lega létt verk, samanborið við
verk frumherjanna.
Fyrir minni landnemanna mæl-
ir Dr. J. P. Pálsson; telur nefnd-
(Framh. á bls. 8)
BLÓM í VORÞEYNUM
(Frh. af bls. 4)
glæsilegrar framtíðar þessa
yngsta listamanns íslands í
landi, þar sem almenningur
heldur að íslendingar séu Eski-
móar, sem búi í snjóhúsum og
éti hráan fisk úr hnefa. — Það
liggur því í augum uppi, hve
mikið kynningargildi fyrir þjóð-
ina slíkt undrabarn hefir. Væri
full ástæða til að fagna þessu,
ef ekki væru alldapurleg örðug-
leikaský á lofti, sem ekki lofa
góðu sé ekkert aðhafst.
Jóhann Tryggvason stundar af
fádæma dugnaði dýrt nám í Roy-
al Academy of Music ásamt litlu
dóttur sinni, en hann hefir auk
þess á framfæri sínu konu og tvö
ung 'börn. — Okkur, sem stund-
um nám þjerna í Lundúnum, er
manna best kunnugt um það hve
dýrt er hér að lifa fyrir einstakl-
inga, hvað þá fjölskyldu. Þar eð
Jóhann er íslenskur ríkisborgari
e r h o n u m bannað að stunda
nokkra atvinnu hér í landi, þótt
hann væri þess albúinn að leggja
slíkt erfiði á sig samfara náminu.
Hann veit sem sé, að verði ekki
einhver óvænt breyting til batn-
aðar í fjármálum hans, muni
hann neyðast til að hverfa þegar
aftur heim til Islands, og yrði þá
að láta þetta bráðefnilega barn
hverfa frá nauðsynlegu námi á
örlagaríkum vegamótum á náms-
ferli hennar.
Þessi ungi listamaður. Þórunn
Jóhannsdóttir, nýtur e i n s k i s
styrks frá íslenska ríkinu, þótt
hún ef til vill eigi eftir að vekja
meiri athygli á íslensku þjóðinni,
en margir þeirra listamanna, sem
stryrks njóta af opinberu íslens-
ku fé, þótt þeir séu vissulega allir
vel að því komnir.
Það yrði einhvern tíma í fram
tíðinni talið óglæsilegur vottur
um menningarviðleitni okkar á
þessu tímabili, ef við látum þetta
sjaldgæfa blóm í garði íslenskrar
listar visna af þeim ástæðum ei'n-
um, að enginn fengist til að hlúa
að því.
Ef einhver eða einhverjir góð
ir íslendingar hafa áhuga á að
styrkja þetta óvenjulega gáfaða
hljómlistarbarn svo að það megi
þroskast í listinni undir stjórn
hinna færustu kennara — sem
er það eina sem slíkum hæfileik-
um er samboðið, — væri það mér
óblandið gleðiefni að gerast þar
milligöngumaður. Eg mundi verá
mjög þakklátur að heyra ein-
hverjar raddir í þessa átt.
Heimilisfang mitt er: 15, Man-
son Place, London, S. W. N.,
England.
Lundúnum 30. mars 1947.
Mbl.. 9. maí.
Verzlunarmenntun I
Hin mikla nývirkni, sem viðreisnarstarf-
ið útheimtir á vettvangi iðju og framtaks,
krefst hinnar fullkomnustu sérmentunar sem
völ er á; slíka mentun veita verzlunarskól-
arnir. Eftirspurn eftir verzlunarfróðum mönn-
um og konum fer mjög vaxandi.
Það getur orðið ungu fólki til verulegra
hagsmuna, að spyrjast fyrir hjá oss, munn-
lega eða bréflega, varðandi námskeið við
helztu verzlunarskóla borgarinnar.
THE COLUMBIA PRESS LTD.
COR. SARGENT AND TORONTO ST., WINNIPEG
múnista, og mörg verkalýðsfé-
lög á lanvjinu hafa neitað að
segja upp samningum. Er því
talið, að það sé nánast sagt hæp-
ið fyrir kommúnista að leggja
út í verkfallsöldu að svo stöddu.
hvort sem þeir reyna það eða
ekki.
FRÉTTABRÉF
(Frh. af bls. 1)
sem í landinu er. í fyrsta lagi
hefir stjórnin fest dýrtíðina við
310 stig, og greiðir nú niður þá
hækkun, sem ætti að verða á
henni. Við þetta helst niðri fram-
leiðslukostnaður landsmanna og
verður von um markaðsmögu-
leika fyrir fiskafurðir. Þá hefir
stjórnin látið auka mjög todla á
ýmsum ónauðsynlegum varningi,
en hins vegar ekki á nauðsynja-
vörum. Á þennan hátt fær ríkið
tekjuauka, -sem gerir niður-
greiðslu dýrtíðarinnar mögulega.
Þá hefir stjórnin lagt fyrir
þingið og fengið samþykkt lög
um eignakönnun. í þessum lög-
um felst það, að innkallaðir
verða núverandi peningar, og
aðrir gefnir út í staðinn í haust.
Þegar peningar eru kallaðir
inn. verður hver og einn að gera
grein fyrir peningaeign sínni, og
finnist þar skattsvikið fé, sem
mjög mikið mun vera um eftir
hernámsárin, verður það annað
hvort skattað eða fyrir það
greidd ríkisskuldabréf. — Hefir
þetta vakið mikla athygli að
vonum, en mun, þegar fram-
kvæmt verður, valda mikilli
breytingu í fjármálalífi þjóðar-
innar.
Kommúnistar haia látið mjög
illa, síðan þeir urðu einir utan
stjórnar. Réðust þeir gegn hin-
um nýju tollalögum og létu Al-
þýðusamband Islands, sem þeir
ráða yfir, fara þess á leit við ölf
félög sín, að þau segi upp samn-
ingum ig hefji í landinu verk-
fallsöldu, líkt og nú er í Frakk-
landi. I kosningum í Dagsbrún
í Reykjavík, öndvegis virki
kommúnista, fékkst samninga-
uppsögn þó aðeins samþykkt
með litlum meiri hluta, sem
þótti sýna hnignandi fylgi ko#i-
STORE
FUR
and
CLOTH
COATS
NOW!
Avoid risking valuable furs
to Moths, Fire and Theft—
store t h e m in Quinton’s
modern storage vaults. Call
them today!
CALL 42 361
U
CLEANERS - DYERS - FURRIFRS
HAMBLEY
Electric Chicks
Still time to raise an extra
hundred, for fall meat and
eggs. All from Governmení
Approved and Tested flocks.
Prices Kffective June 2nd
ORDER NOW !
R.O.P. Sired 100 50 25
White Leghorns ...14.25 7.60 4.05
W Leighorn Pullets . ...29.00 15.00 7.75
W. Leghom Cockls . ... 4.00 2.50 1.50
Barred Rocks ...15.25 8.10 4.30
Barr Rock Pullets . ...26.00 13.50 7.00
B. Roek Cockerels . ...11.00 6.00 3.25
Government Approved—
White Leghorns ...13.25 7.10 3.bv
W. Lekhorn Pullets. ...27.00 14.00 7.25
W. Leg. Cockls ... 3.00 2.00 1.00
Barred Rocks ...14.25 7.60 4.05
B. Rock Pullets ...24.00 12.50 6.50
New Hampshires ...14.25 7.60 1.05
New Hamp. Pullets . ...24.00 12.50 6.50
New Hamp. Cockls . ...10.00 5.50 3.00
We Guarantee 100% JÁve ArrivaJ
J. J. Hambley Hatcheries ‘
WINNIPEG, BRANDON, REGINA,
SASKATOON, CALGARY, EDMONTON,
ABBOTSFORD, PORTAGE, DAUPHIN,
SWAN LAKE, BOISSEVAIN,
PORT ARTHUR
Innköllunarmenn LÖGBERGS
Amaranth, Man. B. G. Kjartanson
Akra, N. Dak
Backoo, N. Dakota.
Árborg, Man . K. N. S. Fridfinnson
Árnes, Man. M. Einarsson
Baldur, Man O. Anderson
Bellingham, Wash Árni Símonarson
Blaine, Wash Árni Símonarson
Boston, Mass Palmi Sigurdson
384 Newbury St.
Cavalier, N. Dak
Cypress River, Man O. Anderson
Churchbridge, Sask .. S. S. Christopherson
Edinburg, N. Dak Páll B. Olafson
Elfros, Sask. Mrs. J. H. Goodmundson
Garðar, N. Dak Páll B. Olafson
Gerald, Sask
Geysir, Man K. N. S. Friðfinnson
Gimli, Man. O. N. Kárdal
Glenboro, Man O. Anderson
Hallson, N. Dak Páll B. Olafson
Hnausa, Man K. N. S. Fridfinnson
Husavick, Man O. N. Kárdal
Langruth, Man John Valdimarson
Leslie, Sask Jón Ólafsson
Lundar, Man Dan. Lindal
Mountain, N. Dak Páll B. Olafson
Point Roberts, Wash. S. J. Mýrdal
Riverton. Man K. N. S. Friðfinnson
Seattle, Wash J. J. Middal
6522 Dibble N.W., Seattle, 7, Wash.
Selkirk, Man. Mrs. V. Johnson
Tantallon, Sask. J. Kr. Johnson
Vancouver, B.C. F. O. Lyngdal
5975 Sherbrooke St., Vancouver, B.C.
Víðir, Man K. N. S. Friðfinnson
Westbourne, Man. Jón Valdimarson
Winnipeg Beach, Man. O. N. Kárdal •