Lögberg - 28.08.1947, Qupperneq 3

LcXjBERG, EIMTUDAGINN 28. ÁGÚST, 1947
3
Framtíð mannkynsins
Business and Professional Cards
í bókinni “Human Destiny”,
sem nýlega kom út í New York
sýnir rithöfundurinn, dr. Le-
corute du Nouy, fram á það, með
vísindalegum skilningi, hvernig
efnishyggjan hlýtur að líða
skipbrot. Þetta getur enginn
gert jafn vel nema því aðeins
að hann sé gagnkunnugur nýj-
ustu uppgötvunum í stærðfræði,
eðlisfræði, efnafræði, líffræði og
heimspeki. Bókin er fullkomin
bæði frá sjónarmiði vísindanna
og trúar. Hún er er gagnmerk,
að slíkar bækur eru ekki ritað-
ar nema einu sinni eða tvisvar
á öld. — Dr. Robert A. Milli-
kan, Nobelsverðlaunamaður fyr
ir rannsóknir í eðlisfræði. —
Síðan Darwin kom fram með
framþróunarkenningu sína, hefir
vantraust manna á grundvallar-
atriðum kristindómsins mjög
farið í vöxt. Það er orðin venja
að líta á manninn sem hvert
annað dýr, og neita því að hann
hafi sál og frjálsan vilja til að
velja milli góðs og ills. Og það
hefir mjög farið í vöxt að álíta
lífið tilgangslaust. Vantrúar
menn halda því fram að vísind-
in hafi greitt trúnni rothögg.
En nú kemur ný rödd — rödd
vísindamanns — sem segir að
kenningar trúarinnar séu réttar.
Það er líffræðingurinn dr. Le-
corute du Noiiy, sem segir þetta.
Hann hefir áður verið við Rocke-
feller-stofnunina og Pasteur-
stofnunina. í bók sinni “Human
Destiny” birtir hann nýjar kenn
ingar um framvinduna. — Með
hjálp vísinda og rökvísi blæs
hann nýju lífi í hinar gömlu og
umdeildu vonir mannnkynsins
og trú á frjálsan vilja, tilgang
lífsins hlutverk einstaklingsins,
ódauðleikann og guð.
Sem líffræðingur játar hann
þa ðað vísindunum sé ábótavant.
Þeim megi ekki treysta í blindni.
Ekkert verður rannsakað til
fullnustu í þessum heimi. Skiln-
ingsvit vor eru of ófullkomin.
Vísindaáhöld vor aldrei nógu
nákvæm.
Vér erum ekki einu sinni fær-
ir um að gera oss grein fyrir
staðreyndum. Sé blandað sam-
an hveiti og sóti, þá sýnist oss
verða úr því grátt duft. En smá-
kvikindi, sem skríður yfir þann
haug, sér þar hvíta og svarta
mola. Frá sjónarmiði þess er
þetta ekki grátt duft.
Vísindin hafa ekki öðlast nema
lítil brot af þekkingu á þessum
mikla heimi, og milli þeirra þekk
ingarbrota er gínandi hyldýpi.
Jörðin, sem vér lifum á, er hér
um bil 2000 milljóna ára gömul.
Á þessum tíma hefir framþróun
in orðið. En hvar var upphafið?
Mönnum hefir ekki enn tekist að
sanna hvernig lífið hófst.
öll saga framvindunnar er
full a fráðgátum. Hvert framfara
spor var stigið í trássi við öll
líkindi; hver framsókn óskiljan-
legt spor frá lægra stigi á hærra
stig.
Það er nú til dæmis þetta þeg-
ar lífið breytti um gang með
æxlun. Um milljónir ára höfðu
fyrstlingarnir aukið kyn sitt
með því að skifta sér, skiftast í
tvennt, verða tvær lífverur. —
Þannig gekk koll af kolli og þá
virðist lífið hafa verið ódauð-
legt. En svo skeður hið furðu-
lega, að þetta breytist og kyn-
æxlun hefst. Og þá fer alveg
eins og í sögunni um Adam og
Evu, með kynæxluninni kemur
dauðinn.
Fimm stig framþróunarinnar
eru augljós:
1. Upphaf lífsins í einfaldri
mynd.
2. Breyting til fullkomnari
lífsmynda.
3. Árangur aldalangrar þró-
unar: hugsandi mannvera.
4. Vaxið fram til vits.
5. Upptök siðgæðishugmynda
og trúarhugmynda víðs
vegar um heim.
Vísindalega er ekki hægt að
skýra það, hvers vegna lífið hef-
ir þannig þroskast stig af stigi.
Milli þessara staðreynda eru
langar eyður, sem vér verðum
að fylla í með getgátum.
Getgátur eru oft nauðsynlegar.
— Þegar Einstein var að byggja
upp afstæðiskenningu sína, varð
hann að reikna með rúmlega
tylft atriða, sem ekki var hægt
að sanna. En vegna þess, tókst
að leysa kjarnorkuna úr læð-
ingi. Dr. Nouy reiknar með því,
að lífið hafi tilgang. Það sé ó-
hugsandi að lífið sé upp komið
fyrir tilviljun og snilligáfa
mannsins hafi fengist fyrir hend
ingu.
Árum saman hafa efnishyggju
menn barið það blákalt fram, að
olind hending réði öllu dauð-
legu. En Nouy svarar: Maðurinn
ersjálfráður að því hvort hann
fylgir dýrslegum hvötum sínum
eða fer aðrar brautir. Keppi
hann að öðru takmarki en að
fullnægja lökamsþörfum, verð-
ur hann að há harða baráttu
við hinar frumstæðu hvatir hjá
sjálfum sér. Oft verður sú bar-
átta honum til mikils tjóns. En
sumir berjast þessari baráttu
hvað sem í húfi er. Slíkt hlut-
skiftisval hefir enginn lifandi
vera nema maðurinn.
Margir fara breiða veginn, fá-
ir þann þröngva. En það eru þess
ir fáu, sem ætíð hafa rutt fram-
þróuninni braut. Þessir sárfáu
menn hafa hlýtt ómótstæðilega
kalli og ósýnilegri forustu. Þeir
hafa hlýtt æðra valdi.
Þegar snjór bráðnar á fjöllum
myndast . lækir og beljandi ár,
sem streyma til sjávar. Þær leita
leita undan hallanum og fylgja
þar þyngdarlögmálinu. En fram
vinda lífsins er öfug, því að hún
leitar upp á við og fylgir um það
jafngildu náttúrulögmáli. Síðan
líf hófst á jörðunni, hefir það
haldið stefnunni upp á við. Það
byrjaði sem örlítill óskapnaður
en hefir nú náð því að verða að
hugsandi manni, sem gæddur
er samvisku.
Hafa vísindamenn efnishyggj
unar getað gengið fram hjá þess
um staðreyndum? Alls ekki. —
Framsókn lífsins hefir sýnt það
að um hendingar lögmál er ekki
að ræða, og þess vegna hafa hin
ir einstrengingslegustu efnis-
hyggjumenn orðið að viður-
kenna, að þar ráði eitthvert
óþekkt lögmál.
Og þegar þeir urðu að gera
ráð fyrir því, urðu þeir að gefa
því eitthvert nafn. En af því að
þeir þóttust ekki mega viður-
kenna að guð væri til, þá köll-
uðu þeir þetta tilviljun. — En
það skiftir auðvitað engu hvort
það er heldur kallað guð eða til-
viljun.
Um þúsundir milljóna ára, eða
þangað til maðurinn fór að
hugsa, stjórnaðist lífið einvörð-
ungu af sjálfsbjargarhvöt. En
svo koma fram menn með hug-
sjónir, menn, sem gera greinar-
mun á réttu og röngu, og voru
fúsir til þess að fórna lífi sínu
fyrir hið rétta.
Du Nouy segir þar um, að það
hafi verið alveg eins og rödd
forsjónarinnar haifi hvíslað að
sál mannsins:
“Fram að þessu hefir þú hugs-
að um það eitt að lifa og auka
kyn þitt. Þú máttir drepa, stela
fæði eða konum og gast sofið
rólega á eftir vegna þess að þú
hlýddir frumhvötum þínum. En
upp frá þessum degi skaltu
heyja baráttu við þessar hvatir.
Þú skalt ekki mann deyða. Þú
skalt ekki stela. Þú skalt ekki
girnast konu náunga þíns.
Nú geturðu aðeins sofið ró-
lega ef þ úhefir taumhald á
sjálfum þér. Hét eftir skaltu
vera fús til að taka á þig þján-
ingar og lát alífið fremur en að
bregðast hugsjónum þínum. •—
Framar er það ekki markmið
I þitt að lifa og éta. Fyrir fagrar
hugsjónir skaltu þola hungur og
kulda og dauða. Þú verður að
vera göfuglyndur, því að það er
eðli hinnar nýju veru, sem í þér
býr. Og þú verðu rað hlýðnast
henni, þótt það brjóti í bág við
óskir þínar”.
Maðurinn er ekki ímynd full-
kominnarframþróunar. Hann er
tengiliður milli hinna uppruna-
legu frumstæðu hvata, og þess
sem koma skal með sigri sálar-
innar. Héðan af verður fram-
v i n d a n ekki líkamleg heldur
andlegs eðlis. Framtíðarmaður-
inn verður algjörlega laus við
hinar illu hvatir: eigingirni, á-
girnd, valdafíkn. Hann getur
notið líkamalífsins, en lætur ekki
stjórnast af því. Hann verður
leystur undan ánauðaroki líka-
mans.
Enginn efi er á því að fram-
vinda lífsins er komin undir góð-
um mönnum hér á jörð. En hver
er góður og hver er vondur?
Efnishyggjumenn neita því að til
sé gott og illt, en Nouy er ekki
alveg á sama máli. Hann segir:
‘Frá upphafi vega hafa verið
til tvennskonar lífverur. Það má
kalla þær illar og góðar, eða nyt-
samar og skaðlegar. Hinar skað-
legu hafa alltaf gert það, sem
þeim gott þykir, hagað sér eftir
kringumstæðum og fullnægt
hvötum sínum. Lengra hafa þær
ekki komist. Hinar lífverurnar
eru einbeittar og byltingagjam-
ar. Þær sæta sig ekki við það,
sem er og sækja því fram. Ein-
kenni annar er sérgæska, hinna
frelsisþrá — að brjóta af sér öll
höft. Og það voru þeir, sem leit-
uðu frelsisins, sem hófu mann-
ið á hærra stig.
Á þennan hátt hefir maðurinn
skift um húsbónda. Einu sinni
var hann þræll líkamans. — Nú
kann hann að hugsa. Allir for-
feður hans voru þátttakendur í
leik, sem þeir skildu ekki. Nú
vill maðurinn skilja leikinn.
Hann er kominn á það stig, að
hann getur betrað sig. Fagrar
hugsjónir fæðast hjá honum og
hann fær vitranir, sem hann get
ur gert sýnilegar með eigin hönd
um. Hann er sífellt að læra og
gera nýjar uppgötvanir. Þekk-
ingarþrá hans verður aldrei íull
nægt. En þó er hann enn dýr að
miklu leyti og það gerir hann svo
óstöðugan o ghikandi.
Rödd hinnar nýfæddu sam-
visku skipar honum að brjóta
gamlar venjur og gefur honum
nýjar reglur að fara eftir. — Er
Dað þá nokkur furða þó hann
sé óstýrilátur? En vegna þess
að hann hefir frjálsræði til að
velja og hafna, kann að gera
greinarmun góðs og ills, þá mun
spretta upp af þessu manngöfgi,
og það er takmark framþróunar
innar.
Þegar vér höfum skilið þetta,
erum vér komnir nær skilningi
á því, hvað er rétt og hvað er
rangt, gott og illt. Réttlætið er
að virða einstaklingseðlið, rang
læti að berja það niður.
Þetta er höfuðatriði framþró-
unar. Og til þess að geta þrosk-
ast verður maðurinn að brjóta í
bág við eðlishvatir sínar.
Eigi skulum vér örvænta þótt
fátt sé af góðum mönnum í þess
um heimi. Eins og á undanförn
um billjónum ára verða það
þessir fáu, sem stjórna fram-
vinduninni. Þessir fáu menn
eru brautryðjendur framtíðar-
mannkynsins, forfeður hins and
lega fullkomna manns, sem líkt
ist Kristi.
Þurfum vér enn tvær billjónir
ára til þess að ná því marki? —
Ekki heldur Du Nouy það. Hann
segir að framþróunin geti orðið
miklu örskreiðari en verið hefir
vegna vaxandi mannvits. Það
tók aldir fyrir dýrin að læra að
fljúga, en mennirnir lærðu þá
list á þremur mannsöldrum. —
vegna hyggjuvits mannsins hef-
ir honum tekist að auka þekk-
ingu sína langt fram úr því, sem
hann hafði dreymt um. Nú get-
ur hann séð hið örsmáa og hann
getur, skyggnst um hyldýpi him
ingeimsins. Hann hefir gert fjar
lægðirnar að engu og lagt tím-
ann í fjötra.
En þessi afrek hyggjuvitsins
auka jafnframt ábyrgð vora. —
Oss er í sjálfsvald sett, a ðhalda
áfram á þróunarbrautinni, eða
eyðileggja sjálfa oss. Of margir
menn telja uppgjötvanir vorar
til menningar. En lífsþægindi
eru ekki markmið vort, heldur
manngöfgi. Mannvitið eitt án
ábyrgðartilfinningar, mun að
eins villa menn í skilningi góðs
og ills. Það mun gera hann kæru
lausan, makráðan og sérgóðan.
Það mun ekki knýja hann til
uppreisnar, viðnáms, fullkomn-
unar. Þess vegna er mannvitið
eitt alltaf hættulegt. Það var eitt
um að. framleiða kjarnorku-
sprengjuna. En í sama bili sá
mannkynið a ðsigur vísindanna
var sjálfu því stórhættulegur.
Það hafði orðið árekstur milli
hins kalda mannvits og siðgæðis
hugsjónarinnar, árekstur, sem
varðar líf eða dauða mannkyns-
ins.
Því miður halda margir því
fram enn, að maðurinn sé full-
komið dýr, og ekkert annað. Og
þeir miða alt við þetta. Þeir þykj
ast stjórna þjóðunum eins og þær
væru skordýr. Þetta hafa einræð
isherramir gert og gera, og halda
því fram að einstaklingurinn sé
ekki annað en þræll heildarinn-
ar, og þess vegna beri honum
þræls hlutskifti. En náttúrulög-
málið, eða guð, segir að maður-
inn sé ekki þræll, heldur frjáls.
Vér verðum að virða einstakl-
ingseðlið vegna þess að það er
brautryðjandi framþróunar í
samvinnu við skaparann. En nú
segja margir: “Ef guð er til,
hvers vegna leyfir hann þá allt
hið djöfullega á þessari jörð?”
Þessi spurning sýnir það að
menn hafa ekki skilið ljós hinn-
ar nýju þekkingar. — í upphafi
var öll framþróun á valdi guðs.
Nú er hún sameiginlega á valdi
hans og mannanna, hvers og
eins. Um leið og guð gaf mann-
inum samvisku og frjálsan vilja,
þá afsalaði hann sér nokkru af
valdi sínu í hendur barna sinna.
Hann geislaði inn í manninn
broti af sjálfum sér, sínum heil-
aga anda. Ofvitinn þykist ekki
getað hugsað sér guð. Hverju er
guð líkur? Á þessum tíma þekk-
ingarinnar ætti svarið að liggja
ljóst fyrir. ímynda sér hvernig
guð sé útlits? Hver getur gert
sér grein fyrir því hvemig raf-
eindin er útlits? Hver vísinda-
maður getur frætt yður á því
að það sé ekki hægt. Hún verð-
ur ekki mæld á neinn veg. Eng-
inn hefir séð hana. Það er hvorki
hægt að ger^ sér grein fyrir út-
liti hinnar ósýnilegu rafeindar
né hins ósýnilega guðs, en þó er
til bæði guð og rafeind.
Lögmál framvindunnar er að
keppa hærra og hærra, og sú
barátta verður jafn hörð þótt
hún færist af sviði efnisins á svið
andans. Guðdómsneistin er í oss.
Vér emm fljálsir að því að snið-
ganga hann og kæfa hann, eða
færast nær guði með því að
^ýna í verkinu að vér viljum
verða honum samtaka.
Lesbók Mbl.
Mikið var ég lengi að brjóta
heilann um það, hver væri mun
urinn á ríkisarfa og bara venju-
legum arfa. —
Narfi Skarfur Flóðhestur.
Tveir ílækingar á ferð.
— Ja, hver ansinn, segir ann-
ar, — komið gat á buxurnar
mínar.
— Hva, kliptu það í hvelli úr.
Stýrimaður, við hásetann, sem
hefir bjargað honum frá drukn-
un: — Á morgun mun ég þakka
þér í áheyrn allrar skipshafnar.
Hásetinn: — Nei, ekki gera
það. Þeir drepa mig, þegar þeir
vita það.
Thule Ship Agency !"«•
11 Broadway, New York, N.Y.
umboðsmenn fyrir
h.f. EIMSKIPAFÉLAG ISLANDS
(The Icelandic Steamship Co. Ltd.)
FLUGFÉLAG ISLANDS
(The Icelandic Airways Ltd.)
Vöru- og farþegaflutningur frá
New York og Halifax til Islands.
H. J. STEFANSSON
Life, Accident and Health
1 nsurance
Representing
THE GREAT-WEST LIFE
ASSURANCE COMI’ANY
Winnlpeg, Man.
Phone 96)144
DR. A. V. JOHNSON
Dentist
506 SOMERSET BUILDINQ
Telephone 97 932
Home Teiephone 202 398
Talsfmi 95 826 Heimilis 53 893
DR. K. J. AUSTMANN
SérfrceOingur i augna, eyma, nef
og kverka sjúkdómum.
215 Medical Arts Bldg.
Stofutími: 2.00 til 5.00 e. h.
DR. ROBERT BLACK
8érfrœSingur i augna, eyma,
nef og hálssjúkdómum.
416 MEDICAL ARTS BLDG
Graham and Kennedy St.
Skrifstofuslmi 93 851
Heimasími 42 154
EYOLFSON’S DRUG
PARK RIVER, N. DAK.
Islenzkur lyfsali
Fólk getur pantaó meSul og
annaS meS pðstl.
Fljðt afgreiðsla.
A. S. B A R D A L
848 SHERBROOIC STREET
Selur Ukkistur og annast um út-
farir. Allur útbúnaSur sá bezti.
Ennfremur selur hann allskonar
minnlsvarða og legsteina.
Skrifstofu talsíml 27 324
Heimilis talsfmi 26 444
Geo. R. Waldren, M. D.
Physician and Burgeon
Cavalier, N. D.
Office Phone 95. House 108.
PPINCC//
MESSENGER SERVICE
ViS flytjum kistur og töskur,
húsgögn úr smærri Ibúðum,
og húsmuni af öllu tæl.
58 ALBERT ST. — WINNIPEG
Slml 25 888
C. A. Johnson, Mgr.
Manitoba Fisheries
WINNIPEG, MAN.
T. Bercovitch, framkv.stf.
Verzla f heildsölu meO nýjan og
frosinn fisk.
303 OWBNA STREET
Skrlfst.slmi 26 355 Helma 65 462
RUDY’S PHARMACY
COR. SHERBROOK & ELLICE
We Deliver Anywhere
Phone 34 403
Your Prescriptions called for
and delivered.
A complete line of baby needs.
Dr. S. J. Jóhannesson
215 RUBY STREET
(Beint suCur af Banning)
Talslmi 30 877
VlCtalstlmi 3—5 eftlr hádegi
DR. E. JOHNSON
304 EVELINE STREET
Selkirk, Man.
Office hrs. 2.30—6 p.m.
Phones: Office 26 — Res. 230
Office Phone Res Phone
94 762 72 409
Dr. L. A. Sigurdson
526 MEDICAL ARTS BLDG.
Offlce Hours: 4 p.m.—6 p.m.
and by appolntment
Drs. H. R. and H. W.
TWEED
Tannlœknar
406 TORONTO GEN. TRUSTS
BUILDING
Cor. Portage Ave. og Smith St.
PHONE 96 952 WINNIPEG
DR. J. A. HILLSMAN
Burgeon
308 MEDICAL ARTS BLDG
Phone 97 329
Dr. Charles R. Oke
Tannleeknlr
For Appolntments Phone 94 908
Office Hours 9—6
404 TORONTO GEN. TRUSTS
BUILDING
283 PORTAGE AVE.
Winnipeg, Man.
SARGENT TAXI
PHONE 34 555
For Quick Reliable Service
J. J. SWANSON & CO.
LIMITED
308 AVENUE BLDG WPQ.
Fasteignasalar. Leigja húi. Ot-
vega peningalán og eldsábyrgð.
bifreiðaábyrgð, o. s. frv.
PHONE 97 538
Andrews, Andrews,
Thorvaldson and
Eggertson
Lögfrœöingar
209BANK OF NOVA SCOTIA BG.
Portage og Garry St.
Slmi 98 291
GUNDRY PYMORE
Limited
British Quality Fish Netting
60 VICTORIA ST„ WINNIPEG
Phone 98 211
Manager T. R. THORVALDSON
Your patronage will be appreciated
CANADIAN FISH
PRODUCERS, LTD.
J. H. PAGE, Managing Dlrector
Wholesale Distributors of Frish
and Frozen Fish.
311 CHAMBERS STREET
Offlce Ph. 26 328 Res. Ph. 73 917
HHAGBORG II
FUEL CO. n
Dial 21 331 NoÁi) 21 331