Lögberg - 02.10.1947, Side 7

LÖGJBERG, FIMTUDAGINN 2. OKTÓBER, 1947
7
Furðulegar áálæður til glæpa
Langflestir morðingjar eru
venjulegir borgarar, sem skyndi
lega verða gripnir æði eða ofsa-
reiði af smávægilegum sökum
að því er mönnum finnst. Höf-
undur greinar þessarar, Glement
I. Wyle, segir frá mörgum
furðulegum og jafnvel grátbros
legum ástæðum fyrir að menn
urðu morðingjar.
Þegar piparkerlingarnar í
myndinni “Eitur og pipar” —
sýnd í Tjarnarbíó fyrir .wkkru,
— voru að því spurðar, hvers
vegna þær hefðu banað mörgum
ekkjumönnum og piparsvein-
um, svöruðu þær: “Þeir voru
svo einmana vesalingarnir, að
við töldum betra fyrir þá, að
þeir dæju”.
Ástin veldur miklu
Menn gera marga vitleysu
vegna ástarinnar, eins og þegar
Daniel Ransom kyrkti konu sína
af því að hún tilkynnti honum,
að hún ætti vingott við annan
mann. Mario Mariotti, Korsíku-
búi, barði vin sinn í rot, af því
að hann ætlaði að ræna hann
kærustunni. Mönnum finnst
þetta kannske ósköp venjuleg
ástarsaga, en sannleikurinn er
sá, að morðinginn var 84 ára
fórnarlambið 82 og þrætueplið
áttatíu ára.
Petrius van der Corput mátti
sjálfum sér um kenna. Eitt
kveld, er hann var talsvert
hreyfur, sagði hann ástmey
sinni, að hann elskaði hana mjög
Slíkar ástæður fyrir morðum
finnast ekki einungis í gaman-
leikjum og það er ekki svo langt
síðan að virðuleg frú í Annapolis
Helen Rundle, myrti Allan
Willey fyrir að segja, að hún
hefði uppþvottahendur. I borg-
■inni Hobart í Oklahomafylki
myrti J. Mayobb konu sína, af
því að hún stillti útvarpið á
stöðvar, sem honum var illa
við og í Nurnberg í gamla daga
myrti Hans Ziegler konu sína
af því að hún sparkaði einu
sinni í hann í svefni.
Hættuleg gagnrýni
Það getur verið hættulegt að
af því sést, að Theodore Gardelle
málari, brenndi til bana konuna
sem hann leigði hjá í London,
af því að hún fór niðrandi orð-
um um málverk eftir hann. —
Var Gardelle hinn reiðasti, er
lögreglan spurði hann fyrst,
hvort hann hefði myrt konuna
til fjár.
Maria Zwanziger, þýzk, var
líka tilfinningasöm, því að hún
byrlaði Hertu Wagenholz,
góðri vinkonu sinni, eitur, af
því að hún kom óboðin í kvöld-
verð hjá henni.
Menn tóku ekki mikið til þess
í “vilta vestrinu” í Bandaríkjun
um, þótt menn væru skotnir.
Einu sinni kom C. Hymer inn í
skemmtistað í borginni Paradise
í Nevada, en fann ekkert sæti
Gerði hann sér þá lítið fyrir og
settist í kjöltu T. Kramers. Sá
mótmælti vitanlega, en Hymer
svaraði með því að skjóta hann
fyrir ókurteisina.
Alþjóðlegi morð
Það er líkara skáldsögu, sem
hefði mátt heita “Morð á mar”,
er Manuel de Lima varð manni
að bana fyrir nokkurum árum.
Lima, Brasilíumaður, drap norsk
an sjómann á sænsku skipi í
amerískri landhelgi. Hver þjóð
um sig heimtaði að fá hann
hann framseldan og eftir marg-
ar vikur, varð Brasilía hlut-
skörpust. Þá voru vafalaust all-
ir búnir að gleyma, að Norðmað
urinn var myrtur vegna þess að
hann notaði rakhníf de Lima í
heimildarleysi.
De Lima og fæstir morðingjar
eru glæpamenn að eðli eða upp-
lagi. Flestir þessara ógæfusömu
manna eru fram að verknaðin-
um heiðarlegir borgarar, sem
útmá mannslíf í augnabliksæði.
Það er því engin furða, þótt
morð sé oft framin vegna hrein
ustu smámuna, eins og þegar
maður að nafni Chappeleau,
drap vin sinn af því að hann
hafði gefið honum spil, sem
hann tapaði á í poker. Henry
Begin drap Friedu Edson af því
að hún leit á hann og hló við.
James Dodd særði Daniel Fury
með hnífi af því að hann stöðv-
aði hundaslag. Og í Cleveland
myrti Herbert Edmonds mann,
sem hann þekkti ekki, en mað-
urinn hafði verið í sömu krá og
Edmonds í tvo tíma og starað á
hann án afláts allan þann tíma.
heitt.
“Hví giftist þú mér þá ekki?”
spurði hún.
“Það get ég ekki”, svaraðj
hann. “Þú ert frillan mín”.
“Óþokkinn þinn”, hrópaði
stúlkan. “Annað hvort verður
þú að lofa að giftast mér eða þú
kemst ekki út nema að mér
dauðri”.
Corput tók hana á orðinu. —
Hún dó án þess að verða konan
hans. En þegar Corput kom í
Sing Sing og var settur í klefa
hinna dauðadæmdu, nefndi hann
klefann „sumarbústaður Cor-
puts“, því að hann hafði verið
verkstjóri við byggingu klefans.
Safnaði hauskúpum
Frá Frakklandi er sagan um
hina alræmdu Jabouriska prin-
sessu, öðru nafni lafði Guilfort,
sem enginn veit þó í rauninni
hvað hét. Hún var ákaflega al-
úðleg, góðgerðasöm og trúuð,
en hafði einn slæman ávana —
morð. En sumir munu segja, að
hún hafi haft afsökun, því að á
unga aldri var hún dregin, á
tálar af manni einum. Þar sem
hún gat ekki hefnt sín á honum
afréð hún að kynbræður hans
skyldu gjalda. þess fjrrir hann.
Hún tók sér sæti í skemmti-
garði og brosti viðkunnanlega
til einhvers karlmanns, sem
framhjá gekk, en lokkaði hann
síðan heim til sín. Þegar þangað
var komið, veitti hún honum
kossa og eiturlyf. Að því búnu
gerði hún það, sem hún hafði
mesta skemmtun af — taka af
lonum höfuðið. Og höfuðveiö-
rrnar ,gengu prinsessunni \
bví að þegar lögreglan brauz'
;r>n í heimili hennar, fann húr
þar hvorki meira né minna en
tuttugu og sex höfuðkúpur
raðað með vandvirkni í línskáp-
inn prinsessunnar.
Langaði x ekkjusiandið
t>að, sem frú Diana Silleck
gerði, er ekki alveg hliðstætt.
Diana hafði mætt manni sínum
fyrir tilstilli sameiginlegs kunn
ingja þeirra, sem sagði henni,
að Silleck væri velauðugur.
Diana flýtti sér að giftast hon-
um og kom honum síðan fyrir
kattarnef, til þess að verða efn-
uð ekkja. Því miður varð hún
blásnauð ekkja. Diönu gramdist
þetta og myrti þá vininn líka —
fyrir lygina.
Kellir undirról alls hins illa
Kata kattavinur hafði meiri
mætur á köttum en mönnum
og hélt tíu í stofum sínum. Hús-
eigandinn andmælti þessu katta
fargani, en Kata réðst þá á hann
með slíkum ofsa, að maðurinn
flýði á náðir lögreglunnar. Þar
kærði hann Kötu fyrir að hafa
hótað að myrða sig. Stundu
síðar dró hann kæruna til baka,
því að Kata hótaði að myrða
hann ella. En Adam var ekki
lengi í paradís, því að húseigand
inn sté óvart ofan á rófuna á
einum kettinum. Þá var Kötu
nóg boðið, hún keyrði hamar í
höfuð húseigandans, en varpaði
honum síðan niður stigann og
varð hvorttveggja hans bani.
Kata heldur áfram að ala upp
ketti, en nú í fangelsi í Kali-
forníu. Einu sinni ætlaði hún
vitlaus að verða, kvartaði undan
matnum. Fangavörðurinn spurði
hana, hvort henni hefði ekki
alltaf þótt maðurinn góður.
“Jú, en köttunum mínum þyk
ir hann vondur”, svaraði Kata.
Mannorðið x veði
Þótt hér hafi eingöngu verið
sagt frá “venjulegu” fólki, kem-
ur það einnig fyrir, að forhertir
atvinnuglæpamenn verða vit-
stola um stund og fremja glæpi,
sem eru “utan fagsins”. Lee,
leikinn innbrotsþjófur, virtust
falla svo hendur við handtök-
unauna, að lögregluþjónninn,
sem handtók hann, tók að hæða
hann: “Sá þykist vera karl í
krapinu. Þú hefir ekki meira
hugrekki en rotta í gildru”.
Lee reiddist ákaflega, tók und
ir sig stökk, þreif skammbyssu
af öðrum lögregluþjóni og skaut
hann til bana. Sálfræðingur var
síðan látinn rannsaka Lee og
spurði hann innbrotsþjófinn,
hvort hann sæi ekki eftir morð-
ipu.
“Langt frá því”, þrumaði
hann. “Mannorð mitt var í
veði”.
V í sindast ar f semi
Kozier, amerískur námsmað-
ur, langaði til að geta sér orð konum og njóta ástar þeirra. —
fyrir vísindastörf. Hann leitaði! “Nei, það veit trúa mín”, sagði
inn til kvenna, biðja þær að gefa
sér kvöldverð, ræna þær, kyssa
þær síðan óteljandi óteljandi
kossum og halda á brott. Leco-
que varð þekktasti maður París-
arborgar, daglega í blöðunum.
Samkvæmt fullyrðingu franska
blaðamannsins Georges Du-
Parc fóru margar Parísarkon-
ur ekki svo í háttinn, að þær
hefðu ekki yfir bæn um að
Lecoque heimsækti þær — að
þær heyrðu glugga opnaðan
hljóðlega. “í raun og veru”, seg-
ir hann ennfremur, “skildu marg
ar konur eftir hálfopna glugga
sína, enda þótt þær gættu þess
að hafa ekkert verðmæti hjá
sér.”
Búðarrán
Haustið 1927 gerðist Lecoque
’svo djarfur, að hann rændi
brúður einni á giftingardaginn
hennar. Næsta dag lét hann hana
lausa aftur og hún varð fræg er
hún kom aftur til Parísar. Saga
hennar var sögð í öllum blöð-
um sem höfðu ráð að kaupa
hana dýrum dómum, söng-war
voru kveðnir um ævintýr henn-
ar og í þrjár vikur var ekki
meira talað um nokkura konu
heimsborgarinnar.
Þegar hróður Lecoques var
hvað mestur, gekk hann í gildru
iögreglunnar. Þegar húsrann-
sókn var gerð heima hjá hon-
um, fannst þar allt þýfið, ósnert.
Hann var spurður, hvort hann
gerði þetta, til þess að kynnast
Þeir grafa það úr iðrum jarðar
sem er gulli dýrmætara
til ýmissa opinberra stofnana og 1
kvaðst hafa fundið upp eilífðar-
vél. Þær vildu ekkert við Kozier
tala, en hann lét ekki bugast af
þessu, heldur afréð að afla sér |
fjár af eigin rammleik. I hvert
sinn sem hann var fjár þurfi,
myrti hann mann, sem virtist
vel efnum búinn, rændi líkið,
keypti sér tæki og hélt tilraun-
um sínpm áfram.
Réttvísin kunni ekki að meta
þessa vísindastarfsemi og setti
Kozier í rafmagnsstólinn,
hann neitaði algjörlega að segja
orð um uppfinningu sína. Hann
ætlaði að hefna sín á heiminum
fyrir að taka líf snillings.
Lecoque með fyrirlitningu.
Skýringin var sú, að hann
iangaði til að öðlast frægð með
þessu móti. Hann mátti ekki til
þess hugsa að deyja óþekktur.
vildi gleðja dapran
heim
en kreppuárunum, að
þeirra hefði grætt
Hollywood og
góðgerðarslarfsemi
Joe Galunas langaði til að
verða leikar í Hollywood. Hann
taldi sig tilvalinn til að leika
glæpamenn, en Hollywood taldi
hann óhæfan._ Galuans framdi
þá innbrot til að sanna, að hann
gæti vel leikið glæpamann.
Hans Karl, Austurríkismaður,
fór í fangelsi með glöðu geði til
þess að hreinsa mannorð sitt. —
Vinir hans sögðu, að hann væri
vitskertur og Karl langaði til að
afsanna það. Aðeins andlega
heilbrigður maður verður dæmd
ur fyrir glæp.
Ástralíumaður að nafni Frede
rick Waller safnaði 50.$$$ pund-
um til að dreifa meðal fátækra
en komst að þeirri niðurstöðu, að
hann væri mest þurfandi sjálf-
ur. Fyrir það fékk hann tíu ára
fangelsi, en fannst það átta of
mikið. Þegar hann losnaði úr
fangelsinu í Sidney, hélt hann
til Adelaide með fölsuð skilríki
í vasanum og tókst með því
móti að fá stöðu fangavarðar við
fangelsi borgarinnar.
Þarna komst Waller yfir
4000 pund úr sjóðum fangelsis-
ins, en er hann var tekinn öðru
sinni, kvaðst hann aðeins hafa
tekið það, sem honum bar —
500 pund fyrir hvert ár, sem
hann sat inni “umfram” það,
sem hann verðskuldaði.
Góður geslur
Innbrotsþjófar og ræningjar
eru oft harðhentir og óvandir
að meðulum, en óvíst er, hvort
hægt er að segja það um Ar-
mand Lecoque. Hann var hið
fullkomna prúðmenni, því að
hann hafði þann sið að læðast
Svo að snúið sé aftur til Banda
ríkjanna, þá skulum við kynna
okkur bókhaldarann J. Ray, sem
sagði við húsbændur sína á
fyrirtæki
milljónir
dollara. Stjórnin var himinlif-
andi, tilkynnti, að greiddur yrði
arður, hækkaði laun starfs-
mannanna og hélt veizlu mikla.
Hlutabréf fyrirtækisins þutu
upp úr öllu valdi, en þegar
gjaldkerinn fór að athuga mál-
ið, kom á daginn að fyrirtækið
var á heljarþröminni. — Hann
spurði Ray, hvar allar milljón-
irnar væru niður komnar. Það
kom þá upp úr dúrnum, að Ray
hafði bara falsað bækurnar til
þess að gleðja húsbændurna.
Rúsínan
Bezt er að ljúka þessu með
sögunni um Ulysses Johnson,
sem lærði rannsóknarlögreglu-
störf í bréfaskóla, en var að
námi loknu neitað um starf í
lögreglu fæðingarbæjar síns. —
Honum gafst þó fljótlega tæki
færi til að sýna mönnum fram
á leikni sína, því að 10. marz
1937 fór lest af teinunum
skammt frá bænum. Yfirvöldin
skildu ekki neitt í neinu og
leifðu Ulysses karlinum að
hjálpa til við rannsóknina. ^.ð-
ur en tuttugu mínútur voru liðn
ar, var Ulysses búinn að finna
járnkarl, sem notaður hafði ver-
ið til að hleypa lestinni af tein-
unum.
En Ulysses hafði verið of
fljótur að finna orsökina og
þegar málið var athugað nánar
kom í ljós, hver orsökin var. —
Ulysses hafði sjálfur sett lest-
ina af teinunum, til þess að hon-
um gæfist tækifæri til þess að
leysa gátuna og vinna sérstöðu
hjá lqgreglunni. í dag situr
leynilögre^I/umaðuriinn í fang-
elsi, óhamingjusamur en ekki
svo óþekktur sem fyrr. Svo að
vitað sé, mun hann vera eini
maðurinn, sem situr í fangelsi
fyrir að hafa fundið lausn glæps
Vísir.
(Frh. af bls. 2)
viðhaldið tegnslunum við fjöl-
skyldur og vini. Nú fer unga
fólkið ekki í námurnar”.
Og brezka þjóðin reyndi það
á vetrinum, sem leið, að straum
ur unga fólksins hefir ekki legið
í námurnar á liðnum áratugum.
Þá skorti kol, meðal annars af
því að skorti menn. Og þessi þró
un er naumast nokkur furða. —
Námulífið er ekki glæsilegt. —
Einn námumannanna skýrði
þannig frá því: “Slitvinnan og
lífshættan eru ekki það versta,
heldur myrkrið. Námumaður
lifir mest alla æfina í myrkri.
Eg fer á fætur klukkan fimm að
morgni, og það er ennþá dimmt,
þegar ég byrja vinnu klukkan
sjö. Þar næst er dvalið neðan-
jarðar til klukkan tvö síðdegis.
Þá eru vaktaskipti. Þegar ég
loksins er kominn heim, er ég
orðinn svo þreyttur, að ég verð
að halla mér í eina tvo til þrjá
tíma. Þegar ég vakna, er orðið
dimmt. Eg anda aldrei að mér
hreinu lofti eða sé sólskin, nema
já sjaldan, hún skín á sunnu-
dögum”. Saga hans er saga
flestra námamanna í Bretlandi.
Fæstir þeirra ætluðu sonum
sínum að feta í fótspor feðr-
anna. Þess vegna vaknaði
brezka þjóðin einn góðan veður-
dag við vondan draum. Hún átti
fáa unga námumenn, og þó var
colavinnslan undirstaða alls at-
vinnulífs í landinu. Þá var þörf
róttækra aðgerða.
Brezku námurnar höfðu frá
upphafi verið í einstaklinga
eigu, og starfræksla þeirra
hafði verið háð gróðavoninni
fremur en lífsnauðsyn landsins
að viðhalda þessum iðnaði. Þeg-
ar árið 1937 voru flestir námu-
menn stuðningsmenn Verka-
mannaflokksins. Hann hafði
þjóðnýtingu námanna á stefnu-
skrá sinni. Meiri afskipti þjóð-
félagsins af þessari skuggalegu
atvinnugrein voru nokkur hug-
hreysting í augum þeirra. Fyrst
námurnar voru svona lífsnauð-
synlegar fyrir þjóðfélagið, varð
þjóðfélagið að gera eitthvað
fyrir námumennina og námu-
reksturinn. Stríðið stöðvaði alla
þróun í þessa átt, en strax að
því loknu var þráðurinn tekinn
upp á ný. Brezkir kolanámu-
menn áttu sinn þátt í sigri
Verkamannaflokksins í kosning-
unum 1945. Og svo kom þjóð-
nýtingin og síðan kolakreppan
á síðastliðnum vetri. Hún opn-
aði augu brezku þjóðarinnar og
umheimsins á mikilvægi þessar-
ar atvinnugreinar. Hún hafði í
för með sér nokkra stefnubreyt-
hægt að fá fyrir peningana. —
Sumir námuverkamenn vinna
sér fyrir allt að tólf sterlings-
pundum á viku, og margt hefir
verið gert til þess að halda dýr-
tíðinni í námubæjunum í skefj-
um og gefa námumönnum kost
betra v.’ðurværi en öðrum
landsmönnum. En eigi að síður
eru flestir hlutir naumlega
skammtaðir, og pcningarnir ein-
ir boða litla aukningu lífsþæg-
inda. En þeir eru þó boðberi ann
ars, sem var fáséð í námubæj-
unum fyrir 10 árum, en það var
bjartsýni og trú á framtíðina.
Þá sóttu námumennirnir í bratt
ann. Verkamannaflokkurinn og
kaupfélögin studdu þá. — Sam-
vinnufélögin hafa ævinlega átt
góða stuðningsmenn í námubæj
unum, og þau hafa stutt menn-
ingarlega framför í iðnaðinum.
Á þessum vettvang töldu brezku
samvinnumennirnir hentast, að
ríkið léti til sín taka þótt þeir
væru ekki almennt fylgjandi
ríkisrekstri. En nú er stríðinu
lokið og þjóðnýtingin orðin
veruleiki.
Nú eru verkamannaklúbbar
hverjum námubæ. Þar hittast
vinnufélagarnir að starfsdegi
loknum og spjalla um landsins
gagn og nauðsynjar yfir einni
bjórkollu. Konum þeirra er einn
ig ætlaður samastaður þar. Þær
hafa líka gaman af því að
spjalla. Á þessum stöðirm er
einnig aðstaða til leikja og lær-
dóms. Og nú hefir verkamanna-
stjórnin hafið djarfa tilraun. —
Hún hefir innleitt fimm daga
vinnuviku í námuiðnaðinum.
Þar með hefir hún lýst skilningi
sínum á orðum verkamannsins,
sem sagði, að hann lifði alltaf í
dimmu. Námuiðnaðurinn er
sérstæður. Með fimm daga vik-
unni er stuðlað að því að gera
námuvinnsluna eftirsóknarverð-
ari en hún hefir verið, og jafn
framt hefir stjórnin minnzt
þess, að allt fram til síðustu
mánaða hafa fjarvistir verka-
manna frá vinnu verið allt að
16% í námunum. Með fimm
daga vikunni er unnið gegn
þessu. Sá, sem mætir alla fimm
dagana, fær sex daga kaup, en
sá, sem er fjarverandi einn dag
fimm daga vikunnar, fær ekki
nema fjögurra daga kaup. Þann-
ig hefir það gerzt, að afköst
fimm daga vikunnar hafa orðið
meiri en hinnar gömlu sex daga
vinnuviku.
En þótt allri tækni sé beitt og
lífvænleg kjör í boði, reynist þó
erfitt að fá nógu marga menn
til þess að helga sig lífinu í und-
irgöngunum. Á miklu veltur
fyrir framtíð Bretlands — og
ingu gagnvart námuvinnslunni. Evrópu allrar — að það takist,
Nú er unnið að því að losa þenn- I en enginn, sem hefir gist brezka
an iðnað við sem mest af kolanámu, getur gert sér í hug-
skuggahliðunum og skapa það arlund, að nýtízku vélatækni,
viðhorf, að námumaðurinn geti
vel hugsað sér, að sonurinn taki
við af föðurnum í námunni. —
Ríkið hefir nú sett sér það
markmið, að gera allan námu-
reksturinn að nýtízkulegri at-
vinnugreijn, þar sem vélarnar
verða látnar bera þyngstu
byrðamar. Verkamönnunum
eru boðin betri kjþr, og aðstaða
þeirra öll á yfirborði jarðar er
gerð miklum mun ákjósanlegri
en áður var. Með þessum hætti
hefir þjóðnýtingin þegar blásið
nýjum lífsanda í nasir þessa
formyrkvaða atvinnuvegar og
drepið á dreif tilbreytingarleys-
inu og vonleysinu, sem ein-
kenndi brezka námumenn fyrir
10 árum. Verkalaunin eru nú
mun lífvænlegri1 en þau voru
þá. Þá þótti námuverkamaður-
inn fullsæmdur af 12 shillingum
á viku. Nú fær hann 30, en þess
er þá jafnframt að geta, að dýr-
tíð hefir aukizt, en þó er um
verulegar kjarabætur að ræða.
Nú eru vandræðin mest þau, að
í Bretlandi í dag er svo lítið
fríðindi og baett aðbúð geti gert
óvistlegustu atvinnugrein lands
ins aðlaðandi. Til þess þarf
einnig óeigingirni og þegnskap.
En þar er komið að sterkustu
hlið hins brezka skaplyndis. —
Þess vegna er ekki ólíklegt, að
námuvinnslan eigi mikla upp-
gangstíma fyrir höndum og
brezka þjóðin bjarta framtíð,
þrátt fyrir aðsteðjandi erfið-
leika. H. Sn.
Samvinnan
Skilnaðarmál.
Kona nokkur í Kansas City í
Bandaríkjunum fór nýlega fram
á skilnað við mann sinn vegna
þess að hann væri stælinn, upp-
stökkur, kuldalegur, súr, afbrýð-
issamur, dutlungafullur, eingin-
jarn, stríðinn, óforskammaður,
nískur, gráðugur, hæðinn og ó-
nærgætinn. — Hún fékk skilnað.
“Á morgun ætla ég að byrja
nött líf! Góða, vektu mig ekki
eldsnemma í fyrramálið”.