Lögberg - 15.01.1948, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 15. JANÚAR, 1948
5
ÁH UGAAÚL
IWENNA
Ritstjári: INGIBJÖRG JÓNSSON
Þreyta
í síðasta blaði var vikið að því
hve mikil áhrif ímyndunaraflið
getur haft á heilsufar líkamans
bæði til góðs og ills. Tilfinning-
arnar hafi eigi síður sterk áhrif.
Allir vita að sá maður, sem ávalt
er í góðu skapi, hlægjandi,
spaugandi og vingjarnlegur, er
ekki eins meðtækilegur fyrir
hverskonar kvilla og veikindi
eins og sá, sem er niðurdreginn
af óánægju, sorgum og áhyggj-
um. Sá síðarnefndi kvartar oft
um að honum líði ekki vel, og
þá sérstaklega um þreytu.
“Eg veit ekki hvað er að mér,
ég er altaf þreyttur; ég er
þreyttur, þegar ég vakna á
morgnana; ég er þreyttur allan
daginn. Eg hlýt að vera að eld-
ast”.
Það er ósjaldan að hinir og
aðrir segi eitthvað líkt þessu og
þá verður manni á að svara: —
“Þú verður að fá meiri hvíld”.
Því almennt er það álitið að
þreyta stafi eingöngu af ofmik-
inni líkamlegri vinnu eða ónógri
hvíld. En sannleikurinn er sá,
að maðurinn getur orðið afar
þreyttur, þótt hann leggi ekki
að sér líkamlega. Eigi hann í
ströngu hugarstríði, sem hann af
einhverjum ástæðum getur ekki
yfirbugað eða greitt úr, kemur
það fram sem þreyta í líkaman-
um; líkaminn er þá sem nokk-
urskonar tæki, sem innri bar-
atta endurspeglast í sem þreyta.
Vitanlega stafar þreytan oft af
ofmikilli vinnu eða einhverri
veiklun í líkamanum, en sé því
ekki við að dreyfa, er orsökin
oftast eitthvert hugarstríð; mað-
urinn á í baráttu við sjálfan sig:
Ef til vill er heimilislífið ekki
friðsælt, ósamlyndi milli hjón-
anna eða hann er áhyggjufullur
ut af einhverju í sambandi við
vinnu sína. Þessi innri barátta
hemur fram sem þreyta — hann
er altaf þreyttur. Sambandið
uailli sálar og líkama er svo náið
að hver hugsun, hvert orð endur
speglast á einhvern hátt í per-
sónuleikanum og heilsufari lík-
amans.
Oft hefir maður séð eða reynt
sjálfur, hve t. d. reiði hefir ill
uhrif á líkamann. Maðurinn
lendir í orðakasti við samstarfs-
naann sinn; reiði grípur hann.
Eftir að sennan er afstaðin, finn
ur hann til þreytu og máttleys-
Js, þótt hann hafi nokkrum mín-
útum áður verið fullur af lífs-
fjöri og þrótti. Aðrar tilfinning-
ar, svo sem hatur, öfund, afbrýði,
sorg 0g hverskyns áhyggjur,
^afa samskonar áhrif; Þær ræna
uianninn líkamsþrótti, og honum
finst hann altaf vera þreyttur,
óeðlilega þreyttur.
Þegar maðurinn eða konan
gerir sér grein fyrir að orsök
Þreytunnar er ekki líkamleg
vinna, heldur hugarstríð, þá
verður hann eða henni ljóst,
hvernig á að bæta úr því. Sú
manneskja, sem á í innri bar-
uttu dag og nótt, getur ekki
hvílst; hún er altaf að tapa. En
€f hún finnur orsökina fyrir
þessari baráttu, og útrýmir
henni, sættir sig við lífið og sem
ur frið við sjálfa sig, tekur hún
upp gleði sína á ný og þreytan
hverfur.
RÁNSVERÐ
Þegar talað er um að maður
kaupi eitthvað fyrir ránsverð, þá
er átt við það að hluturinn sé
seldur á hærra verði en sann-
gjarnt sé; að einhver eða ein-
hverjir séu að okra á honum. —
Ekki er ólíklegt að húsmæðr-
um finnist að maturinn og ann-
að, sem þær verða að kaupa fyr-
ir fjölskylduna, sé nú selt á ráns
verði, svo hefir verðið hækkað
snögglega án þess að fólk sé al-
ment ljóst hver ástæðan sé. — Á
fáeinum dögum hækkaði verð á
kjötmeti, einkanlega svínakjöti
um mörg cent. Verð hefir nú tvö-
faldast á mörgum tegundum
matar frá því sem það var fyrir
stríðið eða 1938. Strax og stjórn-
arvöldin afnámu skömtunar- og
verðlagsreglurnar, síðastliðið ár,
steig verðið upp gífurlega.
Á laugardaginn birti Winnipeg
Tribune yfirlit yfir verðhækkun
á ýmsum matvörum hér í borg-
inni, verðið fyrir stríð; verðið
áður en skömtunar- og verð-
lagsreglurnar voru afnumdar og
verðið nú í þessum mánuði:
1938 1947 1948 cent cent cent
Pork sauage 18 36 45
Side bacon 30 64 82
Round beef steak .... 10 34 42
Pork loins .... 25 40 54
Shoulder of pork .... 23 31 41
Cooked ham 55 82 95
Chuck roast ,beef .... 16 22 29
Smjör 35 42 70
Egg 34 49 59
Niðursoðnar peas 11 14 21
Kálhöfuð ...... 3 4 12
Laukur 4 5 7
Gulrætur og næpur 2 4 6
Mjólk 9 14 17
Sykurlausar smákökur
1 pund hveiti
% pund smjör eða shortening.
2 stk. egg
4.tsk. lyftiduft.
Tæpur bolli mjólk.
Til skrauts: Möndlur, sykur,
egg-
Allt efnið hnoðað sáman. —
Flatt út og hringir skornir úr
því. Gætið þess að hafa deigið
ekki of þykkt því það hefast
mikið. — Hringirnir svo smurð-
ir með egginu, möndlum og
sykri sáldrað yfir og þeir bak-
aðir ljósgyltir við meðalhita. —
Sykursparandi og sérlega ljúf-
fengt.
Svo var um konur kveðið
Þótt ég hefði 18 augu
átt í vitund brúna minna,
mænt hefði ég þeim í einu og
öllum
inn í veröld hvarma þinna.
Guðmundur Friðjónsson.
Margan svanna mætan sá
mér sem ann að vonum.
En yndi fann ég alltaf hjá
annarra manna konum.
“Káinn”.
Eg vildi fegin vera strá
og visna í skónum þínum,
léttast gengirðu eflaust á
yfirsjónum mínum.
Páll Ólafsson.
Gætið þess við geymslu á lyfti
dufti, að raki komizt ekki að því.
Hafið það í vel lokuðu íláti, ann-
ars geetur kolsýran smám saman
horfið úr duftinu og það orðið
gagnslaust.
•f
Púðursykur á til að harðna og
hlaupa í leiðinlega kögla. Þetta
má koma í veg fyrir með því að
láta brauðsneið ofan í sykurílát-
ið, eða eplabita, sem vafnir eru
innan í vaxborinn pappír.
Öll mjólkurílát og ílát, sem egg
hafa verið borðuð af eða með
skal ávalt þvo fyrst úr köldu
vatni og síðar heitu. Heita vatn-
ið festir eggin og mjólkina á ílát
unum. Notið því kalt vatn fyrst.
— Skolið mjólkurbrúsann úr
tveim köldum vötnum, áður en
þið notið heita vatnið. '
Danskir jafnaðarmenn
hyggja ekki á Þjóðnýtingu
Fréttabréf frá Höfn eftir Pál Jón
sson
Meira en hálfur mánuður leið
frá Þjóðþingskosningunum í
Danmörku og þangað til að ný
stjórn komst á laggirnar. Stjórn-
armyndun var miklum erfiðleik-
um bundin. Bar eikum tvent til
þess. I fyrsta lagi hefir deilan um
Suður-Slésvík valdið miklum
glundroða í dönskum stjórnmál-
um. 1 öðru lagi er flokkaskifting-
in í Þjóðþinginu þannig, að engin
stjórn verður mynduð nema að
minsta kosti þrír flokkar styðji
hana.
Tveir stærstu borgaraflokkar-
nir. Vinstri flokkurinn og Ihalds-
menn, stefndu að því, að mynduð
yrði borgaraleg stjórn. Þessir
flokkar hafa til saman 66 þing-
sæti. Hinsvegar hafa Jafnaðar-
menn og Kommúnistar líka til
samans 66 sæti í þinginu. Radik-
ali flokkurinn, sem hefir 10 þing-
sæti, gat því ráðið úrslitum. Var
það undir því komið, hverju meg-
inn hann stóð, hvaða flokkur eða
flokkar mynduðu -stjórn. Radik-
ali flokkurinn er að vísu borgara-
flokkur, en mótfallinn stefnu
Vinstriflokksins og íhaldsmanna
í Slésvíkurmálinu.
Vinstri flokkurinn og Ihalds-
menn litu svo á, að eðlilegast
væri að mynda borgaralega
stjórn, þar sem borgaraflokkarn-
ir fengu meiri hluta við kosning-
arnar. Radikaliflokkurinn og
Jafnaðarmenn sögðu aftur á
móti, að stofnað hafi verið til
nýrra kosninga vegna deilunnar
um Slésvík og biðu íhaldsmenn
og Vinstriflokkurinn ósigur í
þessu máli, þar sem meiri hluti
hins nýkosna þings er andvígur
slésvísku hreyfingunni. Væri
það því í samræmi við kosninga-
úrslitin, að andstæðingar slés-
víksku hreyfingarinnar myndi
stjórn, ef ekki náist samkomu-
lag um þjóðstjóm. En margir á-
litu hana æskilega vegna hinna
miklu efnahagsvandræða í Dan-
mörku.
Þjóðstjórnarmyndun
misíeksl
ábyrgð, og það því, fremur, þar (
sem borgaralegur meiri hluti í
þinginu getur komið í veg fyrir
róttækar aðgerðir af Jafnaðar-
manna hálfu. Loks er það, að
framtíð jafnaðarmannastjórnar
er að miklu leyti undir stuðningi
Radikalaflokksins komin, og fær
hann því vafalaust mikil áhrif
á gerðir stjómarinnar.
Hedtoft en ekki Buhl
Sumir hafa furðað sig á því að
Hedtoft en ekki Buhl myndaði
stjórn. Var Buhl um langan tíma
fjármálaráðherra í stjórn Staun-
ings og seinna tvisvar sinnum
forsætisráðherra. En Buhl er nú
farinn að eldast og litu menn svo
á, að nú ætti hin yngri kynslóð
að taka við völdum. Hedtoft hef-
ir verið formaður Jafnaðarman-
naflokksins síðan 1939. Stauning
tilnefndi h«nn sem eftirmann
s i n n og kölluðu Jafnaðarmenn
hann “krónprinsinn”. Hedtoft er
44 ára að ladri og er hann því
yngsti forsætisráðherra Dana síð-
an Zahle myndaði stjórn árið
1909. Hedtoft er enginn ofstækis-
maður. Segir hann m. a., að þjóð-
nýtingarstefnan verði ekki fram-
kvæmd eins og nú sé ástatt.
Það vakti mikla eftirtekt, að
Gustav Rusmussen er áfram ut-
anríkisráðherra: Er stjórninni
mikill fengur í því. Hann er vafa-
laust einn hinna duglegustu ut-
anríkisráðherra, sem Danir hafa
haft. Gustav Rasmussen hefir
verið enmbættismaður í utan-
ríkisráðuneytinu. Var hann ný-
skipaður sendiherra í Rómaborg,
er Knud Kristensen lét af emb.;
hann er utanfl. Hann er óvenju
sagnafár, þegar blaðamenn spy-
ja hann frétta um utaríkismál.
Vill hann þá heldur tala um eitt-
hvað annað, t.d. segja frá því er
Walt Disney bauð honum í veislu
“in the h o n o u r of Mickey
Mouse.”
Buhl á að hafa umsjón með
efnahagsmálnum, skapa samvin-
nu milli þeirra ráðuneyta, sem
fara með þessi mál. K r a g
verslunarmálaráðherra er yngsti
maðurinn í stjórninni. Hann er
aðeins 32 ára. Er hann hagræð-
ingur og hefir samið ritið “Frem-
tidens Danmark”, þar sem lýst
er þjóðnýtingarstefnu þeirri, sem
nú er lögð á hilluna. Kom rit
þetta út fyrir kosningarnar 1945.
Hedtoft hefir stofnað sérstakt J
húsnæðisráðuneyti, en svo ó-
heppilega vill til, að húsnæðis-
ráðherrann er húsnæðislaus. Hef-
ir ekki tekist að útvega honum
skriftstofu.
Hedtoft hefir stofnað sérstakt
sjávarútvegsráðuneyti. “A ð r a r
þjóðir leggja kapp á að auka
fiskútflutning og verðum við að
fylgjast með í þessu kapphlaupi,”
segir Hedtoft. Fiskimenn í Vest-
ur-Jótlandi hafa ákveðið, að fara
þess á leit við sjávarútvegsráðu-
neytið, að fiskveiðar við Græn-
land verði gefnar frjálsar, að
danski fiskiflotinn verði aukinn
og að reynt verði að koma því til
leiðar, að Danir geti aftur selt
Þjóðverjum fisk.
Alsing Andersen
Aðeins viku eftir að s t j ó r n
Hedtofts var mynduð, var Alsing
Andersen innanríkisráðherra að
fara frá Ástæðan til þess var sú,
að íhaldsmenn ákváðu að leggja
fyrir þingið tillögu þess efnis, að
skorað yrði á hannað segja af sér.
Alsing Andersen var landvarnar-
ráðherra þ. 9. apríl 1940. Hefir
því verið haldið fram, að varnar-
ráðstafanir hans hafi verið ófull-
q.ægjandi og hafi það verið þessu
að kenna, að þýstk sjólið gat
hertekið Kaupmanna höfn mót-
spyrnulaust. íhaldsmenn sögðu
nú, að óheppilegt væri að Alsing
Andersen f e n g i ábyrðarmikla
stöðu í hinni nýmynduðu stjórn.
Hann beið þess ekki, að málið
yrði rætt í þinginu, en sagði strax
af sér. Segir hann sjálfur, að
hann vildi ekki s t o f n a stjórn
Hedtofs í hættu.
Nú er líka ráðist á annan ráð-
herra í stjórn Hedtofts. Vinstri-
menn krefjast þess, að Gustav
Rasmussen segi af sér. Segja þeir,
að hann hafi s t u 11 Slésvíkur-
stefnu Knud Kristensens, og geti
því ekki nú verið utanríkisráð-
herra í stjórn, sem hafi aðra
stefnu í þessu máli. Hedtoft og
fylgismenn hans segja aftur á
móti, að Gustav Rasmussen hafi
aldrei verið sammála Knud
Kristensen um Slésvíkurmálið.
Gustav Rasmussen fylgi sömu
stefnu og Hedtoft í þessu máli og
hafi hann mikinn meiri hluta
þingsins að baki sér.
Margir Ihaldsmenn eru því
fegnir, að þeir losna nú við að
styója stjórn Vinstrimanna. Hef-
ir það verið íhaldsmönnum dýrt
að styðja hana. Hafa þeir ákveð-
ið, að styðja ekki Vinstrimann-
stjórn að nýju. Nú hafa íhalds-
J menn frjálsar hendur og búast
þeir við að auka fylgi sitt við
næstu kosningar.
Erfitt er að spá um það, hve
langlíf stjórn Hedtofs verður. Bú-
ast má við að Radikali flokkurinn
styðji hana. En þessir tveir flokk-
ar hafa til samans aðeins 67 þing-
sæti og er það ekki nægilegt, ef
íhaldsmenn, Vinstrimenn og
“Retsforbundet”, sem hafa til
samans 72 sæti, veitast að stjórn-
inni. Veirður það þá undir Kom-
múnistum komið, hvort hún
heldur velli.
Lengi hefir verið grunt á því
góða á milli Jafnarmanna og
Kommúrtista. Jafnaðarmenn
hafa ekki virt Kommúnista þess,
að ræða við þá um stuðning
stjórninni til handa. Segir Hed-
toft, að Kommúnistar eigi engan
tilverurétt. Býst har .i við, að
þeir geir alt sem í þeirra valdi
stendur til þess að ófrægja
stjórnina og að þeir beri fram
óframkvæmanlegar kröfur. Samt
sem áður er búist við að Kom-
múnistar hiki við að fella stjórn
ina. Margir álíta því ekki óhugs-
anlegt, að hún geti orðið lang-
líf, ef ekkert óvænt kemur fyrir.
Niðurlag í næsta blaði.
Prófessorinn spyr Einar einnr-
ar spurningar, en Einar getur
ekki svarað. „Heimskur jafnan
höfuðstór, segir prófessorinn og
lítur til nemandans. Einar lítur
heiftaraugum til prófessorsins og
segir hægt: “Lítið höfuð, lítið
vit.” —
EA TON’S Presents . . .
Canadian Small Homes Exhibition
Open Friday, January 16, Sixth Floor, Centre
A unique exhibit of scale model homes. The 15 top-winning designs in a Dominion
Government-sponsored competition organized to interest Canadian architects in
planning low cost homes for average Canadian families—now at EATON’S.
Allar tilraunir til þess að
mynda þjóðstjórn með þátttöku
borgaraflokkanna og Jafnðaar-
manna eða borgaralega stjórn
urðu árangurslausar vegna á-
greinings um Slésvíkurmálið. —
Radikali flokkurinn réði þá kon-
ungi að fela Jafnaðarmönnum
stjórnarmyndun. Hefir þeim
lengi leikið hugur á því, að fá
stjórnartaumana í sínar hend-
ur. Gafst þeim nú tækifæri til
þess. Löngu fyrir kosningarnar
höfðu flestir búist við, að svona
mundi fara eftir kosningarnar.
Jafnaðarmenn buðu Radikala-
flokknum sæti í stjórninni, en
hann hafnaði tilboðinu vegna
þess að, “Retsforbundet”, hættu-
legasti keppinautur Radikala-
flokksins, vildi ekki taka þátt í
stjórninni. „
Eins og þegar hefir verið sagt,
gat Radikalaflokkurinn ráðið úr-
slitum um það, hverjir mynduðu
stjórn. Ástæðan til þess að hann
kaus jafnaðarmannastjórn en
ekki borgaralega stjórn, er fyrst
og fremst sú, að Radikaliflokkur-
inn er andvígur Slésvíkurstefnu
Vinstriflokksins og íhaldsmanna.
Annars finst mörgum einkenni-
legt, að Slésvíkurmálið skuli
stöðugt vera borgaralegri sam-
vinnu til fyrirstöðu. Eftir því að
dæma, sem Gustav Rasmussen
sagði á blaðamannafundi nýlega,
eru engar líkur til þess, að Bret-
ar fallist á stefnu Slésvíkur
hreyfingarinnar. Önnur ástæðan
til þess að Radikalir studdu
Jafnaðarmenn til valda er sú,
að Radikali flokkurinn álítur ó-
hyggilegt að útiloka Jafnaðar-
menn, stærsta flokk landsins,
frá stjórnarstörfum og stjórnar-
• You’ll see in all 15 CLEVER SCALE
MODEL REPRODUCTIONS of intriguing
prize-winning bungalows and two storey
houses in stone, stucco, clapboard and brick.
• You’ll see ARCHITECTS’ PLANS and
DRAWINGS of other houses selected from
the best entries.
A representative of the Central Mortgage
and Housing Corp. will be in attendance.
Yes, Home Planners Will Want To See . . .
CANADIAN SMALL HOMES EXHIBITION
On display during Store Hours on Sixth Floor, Centre, Friday, January 16th, to
Saturday, January 24th, inclusive.
OFFICIAL BOOK—"67 Homes for Canadians"—will be on Sale at Exhibition and
in our Book Department, Main Floor, at $1.00 each.
<*T. EATON C?,MITEo