Lögberg - 01.07.1948, Blaðsíða 1

PHONE 21 374
S&**'
* S A Compleíe
Cleaning
Inslilulion
PHONE 21374

|ot«
i V*gF
A pm ^
fiQ' • rX*
■'dercrs
LaU S A Complele
Cleaning
Inslilulion
61. ÁRGANGUR
WINNIPEG, FIMTUDAGINN 1. JúLI, 1948
NÚMER 27
CCF-stjórn endurkosin í Saskatchewan
• '
Þingfylgi Liberala jókst til muna
Asmundur Loptson vinnur kosningu í Saltcoats
Glœsilegur sigur
fyrir Liberala
Síðastliðinn mánudag fóru
fram fylkiskosningar í New
Brunswick, og lauk þeim með
svo glæsilegum sigri fyrir Liber-
alflokkinn, að einstætt mun
vera í þingsögu fylkisins, þótt
jafnan hafi hann austur þar
noti ðmikils álits og trausts; í
New Brunswick þinginu eiga
sæti 52 þingmenn og af þeirri
tölu voru kosnir 47 Liberalar, en
einungis 5 íhaldsmenn mörðu
kosningu; allir frambjóðendur
C. C. F.-sinna og Social Credit
stefnunnar, sættu hinum verstu
hrakförum og töpuðu langflestir
tryggingarfé sínu. Svo fór um
sjóferð þá.
Þungur róður í Berlin
Hernámsvöld vestrænu þjóð-
anna hafa nýverið innleitt nýja
mynt fyrir vesturhluta Þýzka-
lands; út af þessu fauk heldur en
ekki í Rússann og tók hann þá
samstundis það ráð að láta gera
nýja peninga fyrir þann hluta
landsins, sem þeir ráða yfir; út
af þessu hefir risið bitur tog-
streita, sem enn er ekki séð fyrir
endann á; ofan á þetta bættist
svo það, að rússnesk hernáms-
völd lögðu bann við vöruflutn-
ingum með járnbrautum að
vestan inn til Berlínar; hefir
þetta leitt til alvarlegs vista-
skorts í vesturhluta borgarinnar;
úr þessu hefir þó nokkuð verið
bætt með vistaflutningi með
flugvélum; vesturveldin svör-
uðu flutningsbanni Rússa með
því að stemma stigu fyrir flutn-
ingi kola inn í rússnesku her-
námssvæðin.
Dollara-inneign eykst
Fjármálaráðherra sambands-
stjórnar, Mr. Abbott, gerði það
lýðum ljóst í þingræðu þann 25.
júní s. 1., að frá þeim tíma í
fyrra, sem stjórnin gerði hinar
róttækustu ráðstafanir sínar
með það fyrir augum, að auka
inneign amerískra dollara í
Canada, hefði ástandíti breytzt
svo mjög til hins betra, að í stað
461 miljóna 17. desember 1947,
hefði upphæðin numið 742 milj.
í síðastliðnum mánuði.
Slettist upp á
vinskapinn
Eftir nýjustu fréttum að dæma
sýnist heldur en eigi snurða hafa
hlaupið í vinskaparþráðinn milli
rússnesku ráðstjórnarríkjanna
og Júgoslavíu, því nú bera Rúss-
ar Tito marskálki það á brýn, að
hann sitji á svikráðum við rússn.
ríkjasambandið og hafi látið sér
þau orð um munn fara. að af
tvennu illu kysi hann heldur
samvinnu við vestræna kapital-
ista en þokufylkinguna aust-
rænu. —
Jafnar og þéttar rigningar hafa
gengið yfir Vesturlandið, og
hafa uppskeruhorfur batnað við
það til muna.
Thomas E. Dewey
Republicanar velja sér forsetaefni
Síðastliðinn fimtudag fóru
fram kosningar til fylgisþings-
ins í Saskatchewan við meiri að-
sókn en áður voru dæmi til í
þingsögu fylkisins; als voru kos-
nir 50 þingmenn, en kosningum
í tveimur kjördæmum frestað.
C. C. F.-stjórnin, undir forustu
Mr. Douglas, var endurkosin
við all-mjög þverrandi þing-
fylgi; fyrir kosningarnar átti
hún 47 þinghásetum á að skipa,
en ræður nú ekki yfir nema
eitthvað liðlega 30.
Á síðasta kjörtímabili áttu að-
eins 5 Liberalar sæti á fylkisþing
inu í Saskatchewan, en verða nú
19, og var hinn nýi foringi
þeirra, Mr. Walter Tucker, kos-
inn með miklu afli atkvæða. —
1 Saltcoats-kjördæminu vann
fyrverandi Liberalþingmaður,
Ásmundur Loptson, frægan sig-
ur, og lagði þar að velli náttúru-
fríðindaráðherrann, Mr. Phelps.
Ihaldsmenn höfðu 9 frambjóð-
endur í kjöri og náði ekki einn
einasti af þeim kosningu; for-
ingi íhaldsflokksins, Mr. Ramsey
féll í Saskatoon, og hliðstæðri út
reið sættu frambjóðendur Social
Credit-sinna, unnu ekkert þing-
sæti, en leiðtogi þeirra, Dr.
Haldeman, hrepti póitískan
dauðdaga í Yorkton. — Tvær
konur voru í kjöri í áminstum
kosningum, er báðar biðu ósig-
ur. —
Einn frambjóðandi, er íhalds-
menn og Liberalar í sameiningu
veittu að málum, náði kosningu,
og taldist hann í raun og veru
til Liberalflokksins.
ískyggilegt verkfall
Undanfarin hálfsmánaðartíma
hefir staðið yfir á Bretlandi verk
fall uppskipunarmanna, sem
sorfið hefir mjög að brezku
þjóðinni, því í hinum ýmsu
höfnum liggja milli fimmtíu
og sextíu stórskip hlaðin mat-
vælum, sem ekki er unt af af-
ferma og sumar vörurnar liggja
undir skemdum; verður þetta
ástand þeim mun ömurlegra, er
þess er gætt, hve vistaforði
brezku þjóðarinnar er ófullnægj
andi; nú hefir Attlee-stjórnin
gripið til þess ráðs, að kveðja
herlið á vettvang og láta það
annast um afferming skipanna,
en slíkt hefir mælst misjafnlega
fyrir hjá samtökum verkamanna
sem mörg hver hóta samúðar-
verkföllum til stuðnings upp-
skipunarmönnum.
Samningar stranda
Nú þykir sýnt, að hveitisamn-
ingarnir ,sem þrjátíu og tvær
þjóðir stofnuðu til í Geneva, og
ætlast var til að gengi í gildi í
ár, séu hvorki meira né minna
en strandaðir vegna þess að
þjóðþing Bandaríkjanna kom
því ekki í verk að afgreiða þá.
Canada reið á vaðið varðandi
samþykkt samninganna eins og
búist var við að allar hlutaðeig-
andi þjóðir gerðu; nú eru samn-
ingar þessir eins og dauður bók-
stafur, og hefir slíkt vakið megn
an óhug hjá þeim þjóðum, sem
naest gefa sig við akuryrkju.
Á flokksþingi Republicana,
sem haldið var í borginni Phila
delphiu í vikunni, sem leið, var
Thomas E. Dewey, ríkisstjóri í
New York, kjörinn forsetaefni
Republicana-flokksins við næstu
forsetakosningarnar í Bandaríkj
unum, sem fram fara í öndverð
um nóvembermánuði næstkom-
andi, sem varaforseti verður
Earl Warren, núverandi ríkis-
stjóri í Kaliforníu; er hann af
norskum ættum.
Mr. Dewey fæddur í Michigan
ríkinu, en fluttist ungur til New
York, og þar lauk hann laga-
námi; hann varð snemma þjóð-
kunnur maður vegna látlausrar
sóknar gegn glæframönnum og
öðrum óþjóðalýð New York
borgar; hann var um eitt skeið
góður raddmaður og ætlaði sér
að verða óperusöngvari, en hvarf
þó brátt frá því ráði og tók að
gefa sig við stjórnmálum.
Mr. Dewey freistaði í pólitízk-
um skilningi gæfunnar í forseta-
kosningunum 1944, en beið þá
lægra hlut fyrir Franklin D.
Roosevelt. — Miklar líkur þykja
til að Mr. Dewey verði næsti for-
seti Bandaríkjanna.
Lögð af stað í Norðuálfuför
í gær lagði af stað í Norður-
álfuför hinn víðfrægi læknir
P. H. T. Thorlakson prófessor í
skurðlækningum við Manitoba-
háskólann, ásamt frú sinni og
dóttur, Tanis, er útskrifaðist í
vor í heimilishagfræði frá Mani
toba háskólanum; gerði Dr.
Thorlakson ráð fyrir að ferðast
allmikið um Norðurálfuna í
sumar og heimsækja ísland um
miðjan ágústmánuð næstkom-
andi. —
Veltur
á Bandaríkjum
Utanríkisráðherra sambands-
stjórnar, Louis St. Laurent, lýsti
yfir því í þingræðu, að Canada
myndi láta afskiptalaust, frá
hernaðarlegu sjónarmiði séð,
bandalag Vestur-Evrópuþjóð-
anna nema því aðeins að Banda-
ríkin réðu það af að taka þátt í
slíku hervarnarsambandi; það
lægi í augum uppi, að Canada,
út af fyrir sig, hefði litla ástæðu
til þátttöku í hernaðaraðgerðum
austan Atlantshafs; á hinn bóg-
inn kvaðst Mr. St. Laurent þeirr
ar skoðunar^ að með þátttöku
Bandaríkjanna og Canada í sam
einingu, gæti hervarnarsamband
við Vestur-Evrópuríkin orðið til
mikils gagn fyrir hinn gamla og
nýja heim.
Lízt ekki á blikuna
í málgagni íhaldsflokksins,
Public Opinion, sem gefið er út
í Ottawa, er nýlega komist svo
að orði:
“Það er ekkert vit í, að draga
úr alvarleik þeirra pólitísku at-
aurða, sem gerst hafa í landinu
undanfarnar síðustu vikur. C. C.
F. flokkurinn hefir aukið áhrif
sín, einkum í borgum og bæjum,
víðsvegar í Canada, og þeim
mun meiri ástæða er fyrir flokk
vorn, að brynjast til átaka og
varnar”.
Frú Guðrún Johnson
látin
Á miðvikudaginn þann 23.
júní síðastliðinn, lézt að heimili
sínu Ste. 14 Thelmo Mansions
hér í borginni, frú Guðrún Ás-
geirsdóttir Johnson, kona Finns
Johnsonar frá Melum í Hrúta-
firði; hún var freklega áttræð
að aldri, mikilhæf kona, sem tók
margháttaðan þátt í félagsmál-
um Islendinga; auk manns síns,
lætur frú Guðrún eftir sig
tvö börn, J. Ragnar Johnson
lögfræðing í Toronto og frú
Önnu Duncan í Sinclair, Man.
Útför frú Guðrúnar fór fram frá
Fyrstu lútersku kirkju á laugar-
daginn að viðstöddu miklu fjöl-
menni. Séra Eiríkur S. Brynjólfs
son flutti kveðjumál; við útför-
ina voru bæði börn hinnar látnu
svo og barnabörn.
Landskjálfti
Það er síður en svo, að Japan
hafi farið varhluta af lands-
skjálfta síðan að japönsku eyj-
arnar fyrst byggðust; hafa ým-
issar borgir á þeim stöðvum
hnattarins jafnast svo við jörðu,
að ekki hefir staðið steinn yfir
steini; nú hafa landskjálftar enn
á ný herjað á landið, einkum
suðaustur af Tokyo og gert þar
geisilegan usla; eiga þúsundir
fjölskyldna hvergi höfði sínu að
að halla. —
STRÖNDIN MlN
Fær alvarlega ádrepu
Sex Liberal sambandsþing-
men frá Ontario, vitjuðu nýlega
á fund Kings forsætisráðherra,
og voru síður en svo myrkir í
máli; áfeldu þeir stjórnina þung
lega vegna hinnar sívaxandi dýr-
tíðar í landinu og báru henni á
brýn lítt verjandi afskiptaleysi
gagnvart þeim miklu vandræð-
um, sem almenningur í þessum
efnum horfðist í augu við;
kváðust þeir óttast mjög um
framtíð Liberalflokksins nema
því aðeins, að stjórnin beitti sér
fyrir um skjótar og róttækar ráð
stafanir; sex menningum þessum
var vitaskuld tekið vel og vin-
gjarnlega, en litlu munu þeir
hafa verið nær, er þeir kvöddu.
Ofan á áminsta heimsókn til Mr.
Kings, bættist svo skömmu
seinna það, að John L. Sinnott,
Liberalþingmaður fyrir Spring
field kjördæmið í Manitoba,
skrifaði Mr. King bréf, sem birt
var þann 20. júní, s. 1., þar sem
á það er bent, að afstaða stjórn-
arinnar til dýrtíðarmálanna geti
auðveldlega leitt til * pólitísks
sjálfsmorðs, eða til þess, að Lib-
eralflokkurinn verði með öllu
upprættur eins og run varð á um
Liberalflokkiftn brezka.
Séra Pé!ur Sigurgeirsson
Samkvæmt lögum frá síðasta
Alþingi varð það að ráði, að
tveir prestar skyldu framvegis
þjóna hinu sístækkandi Akur-
eyrarprestakalli, eða því yrði
skipt í tvent; nú hefir séra Pét-
ur Sigurgeirsson Sigurðssonar
biskups, verið kosinn prestur í
annað prestsembætti Akureyrar
og fengið veitingu fyrir því, en
áður var hann aðstoðarprestur
séra Friðriks Rafnars vígslu-
biskups.
“Hvítar bækur” um
sambúð Svía og Norð-
manna í stríðinu
Árla á æskunnar dögum,
Þá orka var lítil í hönd.
Eg sá þig og söng um þig kvæði
Ó, sviphýra fjarlæga strönd.
Þar dreymdi mig fegursta drauma.
Þar dreymdi mig framtíðar lönd.
Og þar naut ég æskunnar unaðs,
Ó, indæla fjarlæga strönd.
Eitthvað sem enginn fær skilið,
Eflir þau dulrænu bönd,
Sem draga mig heim til þín héðan,
Ó, hjartkæra fjarlæga strönd.
Gullið og skógarnir grænu
Glepja ei þreytandi önd.
Á meðan ég lifi mig langar
Að líta þig fjarlæga strönd.
Hugurinn flýgur án fjaðra
Um fegurstu ódáins lönd.
I fjarlægð nú syngja mér svanir
Frá sólbjartri minninga strönd.
Lárus B. Nordal
Ríkisstjórnir Svíþjóðar og
Noregs hafa hvor um sig gefið
út “Hvíta bók” um sambúð
Norðmanna og Svía í styrjöld-
inni. En í báðum þessum bók-
um birt skjöl varðandi sambúð-
ina á ýmsum sviðum.
í sænsku bókinni er m. a.
skýrt frá því, að fyrstu dagana
eftir innrás Þjóðverja í Noreg 9.
apríl 1940, hafi sænska stjórn-
in látið flytja bensín og olíur til
landamæra Noregs, en Norð-
menn hafi aldrei fengið tæki-
færi til að ná í þessar birgðir.
Þá er m.a. skýrt frá því, að Há-
kon Noregskonungur hafi dvalið
hálfa klukkustund á sænskri
grund, 12. apríl 1940.
Norsk og sænsk blöð hafa
skrifað mikið um þessar hvítu
bækur og sýnist sitt hverju, en
yfirleitt eru þau sammála um,
að það hafi verið rétt að gefa
skjölin út og “hreinsa” þar með
loftið. —