Lögberg - 16.09.1948, Blaðsíða 6

6
LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 16. SEPTEMBER, 1948
Œttmaðurinn
Eftir
THOMAS DIXON, Jr.
Kveld eitt, þegar Elsie var í þungum
þönkum út af þessu, reyndi hún að fá
Ben til að tala og hugsa um stjórnmál-
in. Hún varð alveg hissa, þegar að hún
komst að raun um, að hann vissi
aldeilis ekkert um afstöðu föðursins til
þeirra né heldur um vald hans sem
flokksforingja. Hinn grimmi sorgarleik
ur stríðsins hafði, aö minnsta kosti um
tíma, þurkað úr huga hans alla umhugs-
un um stjórnmál, eins og hann hafði
gert, að því er flesta unga menn Suður-
ríkjanna snertir og í stríðinu voru. —
Það færðist draumkend ró yfir andlitið
á Ben og hann tók í hendina á Elsie og
sagði:
“Eg lærði í stríðinu, að það er ekki til
neins að leggja út á vaðið áður en að
því er komið. Stjórnmálin eru ógeðsleg
þvæla. Eg skal segja þér nokkuð, sem
meira er virði —”.
Hann fann að hún þrýsti takinu á
hendi sér, og hann beygði sig og kysti
á hönd hennar kurteislega.
“Heyrðu”, hvíslaði hann að henni.
“Mig var að dreyma, eftir að ég skyldi
við þig í gærkveldi, um heimilið sem við
vorum búin að byggja. Það var rétt á
bak við gamla heimilið okkar, uppi á
hæðinni þar sem útsýnið yfir ána er feg-
urst. Foreldrar mínir piöntuðu þar
sumu trjátegundirnar og þau plönt-
uðu í kringum húsið sitt eftir að þau
giftu sig. Þau plöntuðu trén til minning-
ar um fyrsta son sinn, þar átti heimili
hans að vera þegar að hann væri orðinn
fullorðinn. En það átti ekki fyrir honum
að liggja að búa þar. Hann býr á hærri
stöðum, og hinir bræður mínir með
honum. Þessi staður er mín eign. Það
eru fjörutíu trjátegundir, allar vaxnar,
á honum er Elmviður, Maple, Eik, Holly,
Greni, Sídrusviður og Magnolia, og öll
blóm sem vaxa í Suðurríkja-jarðvegi.
Lítið hús var byggt á sléttri flötinni á
meðal blómanna og trjánna til að full-
nægja kröfum laganna, sem er í umsjá
bónda þar í nágrenninu og fuglarnir
búa hreiður sín í hverju tré og syngja
þar einn og allir árið um kring — eitt
langt ljúflingslag, og bíða komu ást-
meyjar minnar —”.
Elsie dró djúpt andann.
“Heyrðu, mín kæra”, hélt hann áfram
ákafur. “í nótt sem leið dreymdi mig að
Suðurríkin væru risin úr rústunum. Eg
sá þig þar. Eg sá heimilið þitt umkringt
rósabiðum, sem þú hafðir plantað. Það
var tunglsljós og blikaði á knöppum
blómanna, en þú og ég gengjum- hægt,
þegjandi og leiddumst á milli trjánna.
En fegurra og bjartara en blik mánans,
var andljt hennar sem ég unni og hljóm-
fegri en söngur fuglanna var hennar
rödd!” *
Tár komu fram í augun á Elsie og
djúpur roði færðist henni um kinnar, er
hún leit upp til unnusta síns og sagði
ofur lágt:
“Kystu mig”.
IX. KAPÍTULI
Konungurinn skemtir sér
Stoneman sótti ákærumál sitt á
hendur forsetanum með ákafa — fyrsta
málið, sem hafið hafði verið á hendur
þjóðhöfðingja Bandaríkjanna fyrir
framda glæpi og afglöp.
Frumvarpið, um að lögnema eignir
Suðurríkja-fólksins, var þegar komið á
dagskrá þingsins. Það frumvarp var það
furðulegasta frumvarp til laga, sem
nokkru sinni hefir verið skráð á enska
tungu og borið fram á þingi Aríaniskra
manna. í því var tekið fram, að upptækt
skyldi gjöra níutíu prócent af öllu landi
í tíu ríkjum í Bandaríkjunum. Að hverj-
um Negra í Suðurríkjunum skyldi fengn
ar endurgjaldslaust fjörutíu ekrur úr
landareign þeirra, sem þeir áður þjón-
uðu, og hinum miljónum ekranna sem
eftir voru skyldi skift upp á milli þeirra
“þjóðhollu sem skaða hefðu beðið,
sökum stríðsins”.
Framkvæmd þessara laga, — þessa
höfuðglæps, er yfirgnæfði alla svívirð-
ingu, sem nokkrum enskumælandi lög-
gjöfum hefir til hugar komið og sem
innifól útlegð og eyðileggingu fyrir
miljónir manna, konur og börn, var ekki
hægt að treysta Andrew Johnson til
að framkvæma.
Það var óhugsandi að framfylgja
slíkum lögum, á meðan að í forseta-
embættinu sat maður sem viðurkendi
og virti vald grundvallarlaga þjóðarinn-
ar og hafði á bak við sig land- og sjóher
hennar. Þess vegna var óumflýjanlegt,
að víkja honum frá embættinu.
Og ástand og aðstaða þjóðarinnar
var þannig, að dyrnar voru opnar, að
því dyrfsku-áræði.
Það var ekki einasta, að stjórnar-
valdið væri komið í hendur á uppreisnar
mönnum, sem höfðu náð því á eymdar-
og örðugleikatíð þjóðarinnar, heldur
voru nú komnir til sögunnar ránsfor-
ingjar, svo ósvífnir, að aldrei hefir frá
verri sagt verið í sögu þjóðarinnar.
Fyrstu járnbrautar agentarnir komu
í hópum til höfuðstaðarins sem vildu
í'á víðtæk sérréttindi og í fylgd með
þeim voru lögfræðingar, áróðursmenn,
agentar og væntiskonur.
Baðmullarþjófar, sem ráku iðn sína í
samfélagi við hóp af ríkisf járhyrslu-um-
boðsmönnum, sem höfðu slegið eign
sinni á þrjár milljónir af baðmullar-
böggum í Suðurríkjunum á stríðstím-
unum, og að stríðinu loknu, sem voru
síðustu leyfar Suðurríkja-fólksins. Af
þeirri upphæð hafði ríkisfjárhirslan
fengið aðeins tuttugu þúsund bagga
fyrir að lána fé til féránsréttar á þessum
eignum. Verð þessara eigna, sem var
stolið, frá ekkjum, föðurlausum börn-
um og vönuðum, var $700,000,000.00 í
gulli. Innstæða sem var nægileg til þess,
að hjálpa fólki Suðurríkjanna, til efna-
legs sjálfstæðis aftur. Umboðsmenn
þessara sómamanna slógu hring um
þingsalina til að vernda hinn illa
fengna feng þeirra, og krefjast nýrra
ránsréttinda fyrir þeirra hönd.
Brennivínshringur hafði líka verið
myndaður, og snörur hans lagðar til
þess að veiða með allt sem þær gátu
halað úr ríkissjóði, en út og upp yfir all-
an þann þjófabálk, tók þó þjófafélag
Oaks Omes, hið svonefnda Crédt
Mobilier. Sú víðtæka svívirðing hafði
læst sig inn í þingsalinn sjálfann, og
grafiö þar gröf sem margir nafnkunnir
menn féllu í.
Svo víðtæk og opinská var þessi sví-
virðing orðin, að Stoneman varð nauö-
beygður til *að auka tölu nefndarmanna
sinna á morgnana, sökum þess, að leið-
andi menn í þeim höfðu verið keyptir
um nóttina.
Einu sinni stóð Stoneman upp í þing-
inu leit til hins mannborlega þingfor-
seta og sagði:
“Herra þingforseti. Á meðan að þing-
mennirnir sváfu, hefir óvinurinn komið
og sáð illgresi á meðal hveitisins. Gróða
félögin hér í landi hafa ekki líkama sem
hægt er að refsa, og ekki heldur sál sem
þau geta glatað, en þau hafa máske með
sannfæringar afli einu — Power of
ai'gument alone — tælt þingmanninn
frá Connecticut svo að ég hefi ekki leng-
ur meiri hluta í nefndinni hans. And-
stöðumennirnir hafa nú eitt atkvæði
meira en yið. Eg sting upp á að nefndar
mönnunum sé fjölgað upp í tólf’.
Þingforseti Colfax, sem skömmu
seinna var rekinn úr varaforsetaembætt
inu fyrir þátttöku sína í athæfi þjóf-
anna, nefndi menn í nefndina.
Mönnum var ljóst, að með sögninni
“power of argument alone” Stoneman
meinti tíu þúsund dollara, sem að þing-
manninum frá Connecticut hafði verið
borgað og hann lét heldur ekki sjá sig í
þinghúsinu í heila viku af ótta við hvass
yrði frá vörum leiðtogans.
Þingið, þegar það komst að raun um,
að það gat samið lög, eða felt þau úr
gildi að vild, án tillits til þess; hvað for-
setinn hafði um þau að segja, misti ná-
lega alt vald á sjálfu sér. Skattar hækk-
uðu upp úr öllu viti, en gjaldmiðillinn
féll og flögraði svo án festu.
Hvert lagafrumvarpið eftir annað
var samþykt af þinginu, sem veitti fé-
lögum og einstaklingum sérréttindi sem
urðu öldnum og óbornum hlekkur um
háls. Prívat stofnunum voru gefin víð-
áttu mikil landsvæði, og miljónir á
mlijónir ofan í peningum til stofnana
sem menn urðu að borga mann fram af
manni. —
Spillingin, sem stóð í sambandi við
stríðið, fjáreyðslan óhemjulega, samn-
ingar um verk, sem námu miljónir doll-
arar og menn urðu stórauðugir á, á
einni nóttu, fjárhættuspilin sem menn
sökktu sér í og svall þeirra sem voru að
reyna að klófesta auðinn án þess að
vinna fyrir honum, hafði sett alveg nýj-
an svip á höfuðstaðinn. Samsafn illa
innrættra, óheilla, óheiðarlegra, óþjóð-
legra og siðspiltra sultar-hrafna, hafði
safnast þar saman til þess að mata
krókinn á andstreymi þjóðarinnar,
og höfðu sett met í lífsstefnu höfuðstað-
arins. —
Á undan stríðinu var lífsmet höfuð-
staðarins sett, og bæði að því er félags-
lífið og stjórnmálin snérti af höfðingja-
fólki sem bæði var vel ættað, og vel sið-
að. Völdin, með sárfáum undantekning-
um, voru í höndum heiðarlegra og hug-
prúðra ríkisþjóna. Nú var stjórn borg-
arinnar komin í hendur Negranna, og
hópar drukkinna alvaldra Negra toru
fram og aftur um götur borgarinnar
með byssur í höndum sem þeir skutu af
út í loftiö; án þess að á móti þeirri ó-
hæfu væri mælt, eða athugasemdir við
hana gerðar. Ný múgmergð, sem lauk-
lyktina lagði frá, og sameinaðist ríkis-
óloftinu, var orðin ímynd Bandaríska
lýðveldisins.
Afleiðingin af þessu var, að nýtt
mannfélagsfyrirkomulag myndaðist í
þessu andrúmslofti. Hinar fyrri menn-
ingar hugsjónir, smekkur og áhugi
varð að flýja í felur, þar sem að þær
menningar lifðu við sult og seyru, á
hugsuninni um það hvað verið hefði.
í Washington, sem var morrandi af
fjársjúku fólki, sem fyrst og fremst
beygðu kné sín fyrir hinum almáttuga
dollar, þar sem Negrarnir voru fyrstir
í flokki, fékk ástríðan að njóta sín mót-
mælalaust. .
Negrakonan, sem var húsmóðir á
heimili fremsta manns þjóðarinnar, hélt
áfram að taka á móti gestum hans, með
uppgerðar lítillæti.
í þessu andrúmslofti, vaxandi löstum,
og átumeins ákafa, fór stríð á milli
Stoneman og forsetans um tilveru
Suöurríkjanna og fólk þeirra sívaxandi.
Þjóöin öll var í uppnámi, og viðskifti
manna stóðu í stað. Tveimur árum eftir
sigursælt stríð, hafði lánstrausti þjóðar
innar svo hnignað, að verðbréf hennar
sem báru sex prósent, seldust aðeins
fyrir 73 cent dollarinn.
Uppreisnarmanna flokkurinn, sem
réði lögum og lofum í Washington, var
alveg að því kominn, að eyðileggja
stjórnina og setja upp einræðisstjórn í
Hvíta húsinu.
Fundur var haldinn í Philadelphia, til
þess að reyna að efla bróðurhug, græða
stríðssárin, vernda ríkislögin og endur-
reisa ríkjasamband feðranna. Það var
ágætis fundur, þar sem saman voru
komnir vitrustu og beztu menn þjóðar-
innar. Menn úr fyrra stjórnarráði
Lincolns. Senatorar sem mótfallnir
voru farganinu eins og það var drifið í
Washington, þingmenn, ritstjórar frá
stærstu demokkratisku og republikan-
blöðunum, yfirmenn úr hernum, bæði
að sunnan og norðan, sem ekki höfðu
sézt í langa tíð, voru þarna saman-
komnir, í sameiginlegu augnamiði. —
Skömmu eftir að fundur sá hófst, komu
Negra-prédikarar frá Boston ásamt
fyrrverandi þrælahöldurum frá Suður-
Carolina, inn á fundinn og leiddust, og
hafði það svo róttæk áhrif á fundar-
mennina, að þeir risu á fætur sem einn
maður og fagnaðarlætin dundu og
glumdu um allan salinn.
Þessir menn, sem voru í nefnd undir
forustu þjóðfrægs blaðamanns, voru á
leiðinni til Washington, til þess að
leggja mál sitt fyrir æðsta valdsmann
þjóðarinnar og það einkennilega í sam-
bandi við ferð þessara manna var, að
þeir leituðu ekki að æðsta valdsmanni
Bandaríkjanna í Hvíta húsinu, heldúr í
litlu, dökkmáluðu húsi sem stóð í hliðar
götu á þinghúshæðinni.
Þegar þeir komu þangað, tók Negra-
konan á móti þeim og sagði:
“Þið getið ekki náð tali af hr. Stone-
man í kveld, klukkan er meira en níu.
Eg skal skila til hans, að þið viljið ná tali
af honum á morgun”.
“Við verðum að ná tali af honum í
kveld”, svaraði blaðamaðurinn.
“Konungurinn er að skemmta sér”,
svaraði Negrakonan dálítið hvast.
“Hvar er hann?”
Köldu augun flögruðu fram og til
baka í Negra konunni, og um varirnar
dökkar og þykkar, lék dálítið bros.
“Þið getið fundið hann í spila-helvít-
inu hjá Hall og Pemberton. Þið eigið
heima í Washington, og þekkið veginn
þangað”.
Blótsyrði hrökk af vörum blaðamanns
ins, eða réttara sagt ritstjórans, þegar
að hann sneri á hæl og fór ásamt félög-
um sínum, sem nú voru aðeins tveir,
og lagði af stað að leita Stoneman uppi.
Það var ekki hægt að hugsa sér betri
stað til að tala við hann, en þarna yfir
máltíð af fínustu réttum og dýrindis
vínum.
Þegar að þeir komu til Hall og
Pemberton sem var alþekt spilahús í
borginni, þá gengu þeir strax inn, því
útidyrnar voru ólokaðar og eftir gangi
með þykkum gólfdúk á og upp stiga sem
lá upp á næsta gólf og komu þar að dyr-
um sem voru harðlokaðar, en ofan með
þeirn lá bjöllustrengur, sem þeir kipptu
í og á augabragði var loku, sem var ofar
lega á hurðinni, rent frá og tvö dökk
augu blikuðu í tveimur götum sem voru
á hurðinni.
Augu þessi litu á nafnseðil sem rit-
stjórinn hélt upp að þeim, og dyrnar
voru opnaðar tafarlaust.
Fyrir innan þær dyr var annar gang-
ur og svo var þeim vísað inn í stór og
fagurbúin herbergi. Á gólfunum voru
dásamlegir og dýrir gólfdúkar og svo
þykkir og mjúkir, að þó að þúsundir
manna hefðu á þeim troðið, hefði ekki
eitt einasta fótatak heyrst. Veggir allir,
og loft voru fagurlega máluð með brag
meistarans á hverri mynd, og afar dýr-
ar myndir héngu á veggjunum. Þykk og
dýr gluggatjöld voru fyrir öllum glugg-
um, svo ekkert heyrðist í gegnum þau,
hvorki innan að frá né heldur að utan.
Herbergin öll voru dásamlega lýst frá
krystal-ljósakrónum, sem blikuðu og
skinu eins og demantar.
Negraþjónar, prúðbúnir, voru á hlaup
um til að líta eftir hverri þörf gestanna
sem þeir leystu úr með lipurð og kurteisi
er minti á hina- glötuðu fágun Suður-
ríkja fólksins.
Húsbóndinn heilsaði gestunum frek-
ar þurlega, og mælti:
“Velkomnir, herrar mínir; þið eruð
gestir mínir. Matur og vínföng eru ykk-
ur velkomin ókeypis. Njótið þess og
verið glaðir. Þið ráðið sjálfir, hvort að
þið spilið eða ekki”.
Glettnisglampi virtist stafa úr augum
hans, en annars var andlitssvipur hans
bæði harður og kaldur.
Á bakvegg insta herbergisins hékk
stór, máluð mynd af Pardusdýri, svo
dásamlega vel gjörð, að það sýndist
vera lifandi og hreifast á bak við ósýni-
legar gyrðingar.
Rétt undir þeirri mynd sem var sett
glóandi gimsteinum, stóð undraborðið
græna, þar sem menn offruðu pening-
um sínum og glötuðu sál sinni.
Herbergið var troðfult af fólki, flest
þingmenn, ríkisembættismenn, her-
foringjar úr land- og sjóhernum, skrif-
urum, byggingameisturum, borgunar-
meisturum, þingagentum og útsmogn-
um spilameisturum.
Einn maöur í þessum hópi dró athygli
og aðdáun allra að sér, það var efri rnál-
stofu þingmaður, eða Senator. Hann
hafði á síðasta þingtímabilinu gjört
“banka” þeirra Hall og Pemberton
gjaldþrota, með því að græða meira en
hundrað þúsund dollara á einu kveldi.
Hann hafði reyndar tapað þeirri upp-
hæð allri aftur og meiru, á tveimur vik-
um, og hinir stimamjúku eigendur
spilahússins héldu í höndum sér skulda-
viöurkenningum, fyrir nálega öllu kaup
gjaldi og ferðafé flestra þingmanna
þjóðarinnar. Á þessu spilaborði hafði
þúsundum af almenningsfé verið eitt á
stríðstímunum, af óhófsmönnum úr
hernum, gjaldkerum, og fjármálaum-
boðsmönnum þjóðarinnar. Margur mað
urinn hafði gengið að þessu græna
spilaborði með hreinar hendur, er. geng-
ið frá því aftur sem þjófur og meinsæris
maður. Suma höfðu vel klæddu þjón-
arnir orðið að bera út, og maðurinn með
kaldranalega svipinn á andlitinu hefði
getað sagt sögu af fleirum en einum
dökkleitum bletti, á mjúka gólfdúknum
sem báru vott um tragidíu dýpri og
sorglegri, en penni nokkurs höfundar
fær lýst.
Stoneman var að spila þarna inni.
Hann hætti sjaldan miklu fé í þeim
leik. Hann hafði veðjað tuttugu dollara
gullpening og grætt fjórtán hundruð
dollara. Howle, sem fylgdi honum ávalt
eftir og var reiðubúinn að þiggja staup,
eða spila fé, hvenær sem það bauðst,
sagði *
“Veðjaðu á ásinn”.
Stoneman gjörði það tvisvar og tap-
aði. —
“Gerðu það einu sinni enn”, sagði
Howle. “Eg skal leggja heiður minn í
veð, að þú vinnur”.