Lögberg - 20.01.1949, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 20. JANÚAR, 1949
J.ost)£rg
GefiíS út hvern fimtudag af
THE COLUMBIA PRESS LIMITED
695 SARGENT AVENUE, WINNIPEG, MANITOBA
Utanáskrift ritstjórans:
EDITOR LÖGBERG, 695 SARGENT AVENUE, WINNIPEG, MAN.
PHONE 21 804
Ritstjóri: EINAR P. JÓNSSON
Verð $3.00 um árið—Borgist fyrirfram
The “Lögberg” is printed and publiahed by The Columbia Press Ltd.
695 Sargent Avenue, Winnipeg, Manitoba, Canada.
Authorized as Second Class Mail, Post Office Department, Ottawa
OR HERBÚÐUM STJÓRNMÁLANNA
Það væri synd að segja, að alt hefði verið með kyrr-
um kjörum í höfuðborg Manitobafylkis þessa síðustu
daga, því þar stóð mikið til, og þar var, að minsta kosti
í vissum skilningi, mikið um dýrðir; þar héldu Liberal-
Progressive stjórnmála samtökin ársþing sitt og þar
sveif yfir vötnunum andi eldlegs áhuga og óyggjandi
sigurvissu; á þinginu ríkti lífsloft vaknandi ábyrgðar-
tilfinningar gagnvart sönnum umótum og framtíðar-
þróun þjóðarinnar; og þrátt fyrir helspár og hrakspár
andstöðuafla Liberal stefnunnar, báru störf þingsins í
heild órækt vitni um það, að þjóðin myndi, enn sem fyr,
fylkja sér undir fána Liberala við næstu sambands-
kosningar og tryggja með því um ókomin ár, einingu
þjóðarinnar og jafnvægið í þjóðfélaginu.
Á áminstu fiokksþingi var því í einu hljóði lýst yfir,
að hafa í kjöri Liberal frambjóðendur í hverju einasta
og eina sambandskjördæmi innan vébanda Manitoba
fylkis, velja til framboðs aðeins úrvals-menn og fylkja
liði um kosningu þeirra; þetta var góðs viti, er óhjá-
kvæmilega hlýtur að skjóta kyrstöðu — og afturhalds
— öflunum skelk í bringu; þetta flokksþing þurfti ekki
að semja neina nýja stefnuskrá; það lýsti, eins og vera
bar, einhljóða fylgi við stefnuskrá landsflokksins, eins
og hún var samþykt á Ottawafundinum í fyrra, þar sem
flokkurinn valdi sér Mr. St. Laurent að leiðtoga.
Sá maðurinn, sem mest lét til sín taka á áminstu
ársþingi Liberal-Progressive samtakanna í Manitoba,
var hinn nýi dómsmála ráðherra sambandsstjórnar-
innar, Stuart S. Garson, fyrverandi forsætisráðherra
fylkisins; hann færði að því gild og óyggjandi rök, hve
þau sjö fylki, er ekki alls fyrir löngu gerðu hagsmuna
samning við sambandsstjórnina hefðu unnið mikið á
frá fjárhagslegu sjónarmiði séð og hvern bjarnargreiða
hin fylkin tvö, Quebec og Ontario, hefðu gert þjóðar-
heildinni með því að þverskallast við að verða virkir
aðilar að áminstum samningum; kom hann þar alvar-
lega við kaun þeirra Maurice Duplessis, forsætisráð-
herra í Quebec og George Drew, fyrrum forsætisráð-
herra Ontario fylkis, en núverandi leiðtoga íhalds-
flokksins í landinu. Mr. Garson var heldur engan vegin
myrkur í máli í garð þeirra Col. Ross sambandsþing-
manns fyrir Souris kjördæmið í Manitoba og þeirra
fylkisþingmannanna, Mr. McDowels og Mr. G. S. Thor-
valdsonar, er hver um sig hefðu þunglega áfelzt áminsta
hagsmuna samninga milli Manitóba fylkis og sam-
bandsstjórnarinnar.
Nýliði í sambandsstjórn, auk Mr. Garsons, Mr.
Pearson utanríkismálaráðherra, vakti og mikla athygli
á áminstu flokksþingi; hann er víðmentur maður og
kunnur að háttþrýði; hann lagði áherslu á það að utan-
ríkismálin væru í eðli sínu svo viðkvæm að ekki mætti
undir neinum kringumstæðum gera þau að pólitískum
fótbolta; lýðræðið væri fegursta og fullkomnasta
stjórnskipulagið, sem mannkynið enn hefði þekt og
þarafleiðandi væru engin átök því til verndar of þung
eða of mikli.
Á miðvikudagskveldið í vikunni sem leið kom fram
á sjónarsviðið hér í borginni hinn nýdubbaði höfuðs-
maður íhaldsflokksins, Georg Drew, fyrrum stjórnar-
formaður í Ontario; hann flutti ræðu í Civic Auditorium
við geysimikla aðsókn, eitthvað um fimm þúsund
manns, Mr. Drew er glæsimenni og áhrifamikill ræðu-
maður; að hann sé af hinum hreinkynjaða gamla skóla
í stjórnmálum, verður ekki um vilst; í þeim efnum er
hann víst áreiðanlega réttur maður á réttum stað; að
hann verði nokkru sinni stjórnarformaður í þessu landi
mun miklum vafa bundið, enda mun samtíðin í þessu
landi, eins og reyndar í flestum öðrum löndum, naumast
í því skapi að velja sér afturhaldsmenn að leiðtogum.
Það var síður en svo að Mr. Drew væri í sóknarað-
stöðu á áminstum mannfundi; hann var öllu heldur í
í tvísýnni varnaraðstöðu með það fyrir augum, að þvo
hendur sínar af vafasömum afskiptum sínum af milli-
fylkja samningunum við sambandsstjórnina.
En hvernig svo sem kaupin gerast á eyrinni og
hvernig svo sem viðrar í Ontario við næstu sambands-
kosningar, eru litlar líkur á að Vesturfylkin bíti á aftur-
haldsagnið.
♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦
Foringi C.C.F. flokksins, Mr. J. M. Coldwell, lýsti
yfir því í viðtali við sameinaða fréttasambandið brezka
á laugardaginn var, að hann myndi veita Liberalstjórn-
inni fulltingi í hennar megin málum á næsta sam-
bandsþingi, svo sem um þátttöku Canada í öryggissátt-
mála Norður Atlantshafsins, inngöngu Newfoundlands
í candadiska fylkjasambandið og meðferð utanríkis-
málanna í helztu dráttum; en að því er viðkæmi félags-
legu öryggi heima fyrir, myndi flokkurinn fylkja sér fast
um sína fyrri stefnu.
Líkkistan hans Ah Kee
Ejtir WILLIAM S. PEACOCK
ENGINN VISSI um aldur hans Ah Kee; hvert árið sem leið,
bætti nokkrum nýjum hrukkum á andlitið á honum, þangað til
holdið hafði smárýrnað og hörundið orðið eins og hýði á vind-
þurkuðu epli. En öll framkoma hans hélzt óbreytt. Þegar hann
gekk um húsið- eða jafnvel þó hann gerði ekki annað en að snúa
sér við til þess að seilast eftir einhverju í eldhúsinu, þá lýsti hver
einasta hreyfing sömu viðfeldninni, prúðmenskunni og tigninni;
hvert líðandi ár eins og árið næst á undan.
Hann var barn gamla heimsins
og gamla tímans, hárið var ná-
kvæmlega fléttað í fimm flétt-
ur, eins og týzkan skipaði fyrir
í hans landi hjá hans þjóð. Negl-
urnar lýstu því að hér var ekki
um neinn iðjuleysingja að ræða;
hann hélt þeim stöðugt mátulega
löngum.
Ah Kee hló oft og innilega, og
þá var alveg eins og dökku ská-
settu augun ljómuðu af fögnuði.
Hann snoppungaði Willards
börnin hvenær sem honum bauð
svo við að horfa. Hann var ein-
valdur keisari í eldhúsinu sínu,
og í raun réttri yfir öllu húsinu
eftir því sem Tommi Willard
sagði. En hann var góðjarn
stjórnari, þó einráður væri.
Hann leið um húsið léttfættur
eins og köttur, í flókaskónum
sínum með rauðu sólunum, og
söng eða raulaði skrítna söngva
á kínversku þegar hann var að
vinna. Það kom sjaldan fyrir að
kvartað væri undan honum, þó
hann væri talinn harðstjóri í
ríki sínu.
Ah Kee átti auðvitað leyndarmál
eins og flestir aðrir; en Willard
fólkið gerði ekkert til þess að
hnýsast inní það og hann hafði
geymt það vandlega í tvær kyn-
slóðir, en það var tíminn, sem
hann hafði verið í þjónustu Will-
ard fólksins. Þetta leyndarmál
hafði verið svo að segja líf hans
og sál, það hafði vaxið og full-
komnast ár frá ári. Það hefði
ekki verið merkilegt í augum
flestra annara, en honum var
það óviðjafnanlegt. Það var í
sambandi við dauða Ah Kee.
Hann vissi það að hann myndi
einhvern tíma deyja og hann var
ekkert hræddur við dauðann, en
það sem honum lá þyngst á
hjarta, var hitt hvernig hann
yrði jarðaður. Hann hafði horft
á eftir fimm af Willard fólkinu
ofaní gröfina: Það var amma og
afi Tomma og tvö af börnum
hans (Tomma). Sjálfur hafði
Ah Kee aldrei kvænst og þess-
vegna var Willard fólkið hans
fjölskylda; og þegar eitthvað af
því dó þá hafði hann grátið í
hljóði og syrgt innilega og hann
hafði klæðst hvítum fötum í hús-
inu á meðan saknaðar tíminn
stóð yfir.
Tommi Willard hafði einhver-
ju sagt, Ah Kee “þú ert einn af
okkur, þú heyrir okkur til, við
elskum þig öll; okkur langar til
að gjefa þér part af grafreitn-
um okkar, svo við verðum öll
saman þegar við förum héðan.”
Og Amanda, konan hans hafði
hneigt höfuðið til samþykkis.
Ah Kee hafði hneigt sig hálf-
partinn vandræðalegur; ekki
vegna þess að húsbóndi hans
hafði minst á dauðann, heldur
sökum hins: að blessað fólkið
skyldi vilja láta hann, útlend-
inginn, hvíla hjá ástvinum sín-
um í hinni eiflífu ró grafarinn-
ar.
“Þið eruð góð við gamlan
mann.” Sagði hann í hálfum
hljóðum á kínversku, en það mál
skildu og töluðu allir á heimil-
inu: “Ég er ekki verður slíkrar
dýrðra.”
Ekkert frekar hafði verið sagt
um þetta mál í það skifti. Will-
ard fólkið taldi það sjálfsagt að
hann tæki þessu og væri ánægð-
ur með það. Hann aftur á móti
vildi ekki særa tilfinningar þess
með því að segja því hugsanir
sínar og geymdi því leyndarmál-
ið með sjálfum sér eins og áður.
En hann hafði ekki gert ráð
fyrir því að verða grafinn í Can-
ada heldur heima í litla bænum
sínum Kantong, þar sem hann
fyrst hafði dregið andann, fyrst
séð dagljósið, fyrst grátið og sog-
ið brjóst móður sinnar.
Hann hafði þegar valið líkkist-
una sína, yndisfagurt smíði,
handfágað mahoní alt skreytt
með gullgljáandi kopar og
hreinu silfri og fóðrað með loðnu
silki og þar var koddi með fín-
ustu borðum. Það var dýrðlegt.
Það var líkkista, sem hefði sæmt
sér handa voldugasta þjóðhöfð-
ingja. Hvað bróðurbörn hans og
barnabörn mundu syrgja hann
sárt og verða stolt af honum þeg-
ar hann kæmi heim í þessari
dýrð!
Það var ekkert tiltökumál þó
hann hugsaði svona, því allir
samlandar hans hugsuðu eins:
Það var þeirra dýpsta þrá, þeirra
hjartfólgnasta ósk frá vöggunni
til grafarinnar á útlegðarárun-
um í hinu mikla landi, sem þeir
höfðu flutt í, að þeir mættu
verða fluttir heim í dýrri líkk-
istu og jarðaðir með sorg, og við-
höfn og virðingu. En þeir voru
næsta fáir, sem safnast gátu
nógu miklu fé til þess að kaupa
slíka líkkistu og láta sælu-
drauma sína rætast.
Ah Kee hafði altaf verið sér-
staklega sparssamur; þrátt fyrir
það var hann samt enginn nirfill
eða nurlari sem af engu gæti séð.
Hann hafði komist yfir allmikið
fé með stöðugri vinnu um fjölda-
mörg ár—sjóður hans hafði smá-
vaxið; hann geymdi alla sína
peninga í græna og rauða vesk-
inu sínu; það var fínt veski úr
hreinu silki; hann geymdi það
í kistunni sinni gömlu, hann
safnaði öllu sem hann vann fyrir
í þetta veski þangað til að svo
var komið að hann vissi að sér
yrði borgið að því er dýrðlega
greftrun snerti.
Að vísu hafði hann eytt miklu
á stríðsárunum; lagt mikið í
líknarsjóðinn til Kína og sent
mikla peninga til skyldfólks síns
og vina sinna í Kína; hann átti
samt nóg til þess að kosta þá
veglegu jarðarför, sem hann alt-
af hafði dreymt um, fyrir það
þakkaði hann guðum sínum.
Myndin af Kvan Tai—stríðs-
guðinum—starði íllúðlega á
hann, þar sem hún stóð út í horni
í herberginu, en þar logaði sjald-
an fórnareldur upp á síðkastið,
þess hafði ekki þurft, því um
engin stríð var að ræða um
langt skeið; en ylmsætt reykelsi
hélt áfram að kasta bláum hring-
um í loft upp frammi fyrir
myndinni af Chai Sun — fjár-
málagyðjunni og myndinni af
Qvan Yin — mynd hamingju
guðsins, því Ah Kee trúði á guði
þjóðar sinnar og mátt þeirra.
Nú stóð hann í stóra rúmgóða
herberginu sínu í afturenda hús-
sins og hneigði sig samkvæmt
þúsund laga boðunum, fyrst
frammi fyrir Qvan Yin, þar næst
frammi fyrir Chai Sun, og síðast
með minni áhrezlu frammi fyrir
Kan Tai:
Ég á skamt eftir ólifað, dey
bráðum” sagði hann upphátt, en
auðmjúklega “og þúsund þakkir
fyrir það til ykkar, guðir lands
míns og þjóðar, sem þið hafið
gert fyrir mig. Ég er gamall og
á enga syni til þess að syrgja
mig. En ég ber enga beyzkju í
hjarta mínu.” Nú hvolfdi hann
öllu úr silkiveskinu sínu á lága
borðið: “Hér er nú komið nóg
til þess að borga fyrir alt það,
sem þarf að gera — Ég er þess
ekki verðugur.
Hagnýt og kœrkomin ræktarsemi
FYIR STUTTU síðan ritaði frú Ingibjörg Jónsson ítarlega
og ágæta grein í kvennadálki sínum hér í blaðinu þess efnis, að
amerísk og canadisk tímarit, og þá eigi síður vestur-íslenzk blöð
og tímarit, myndu kærkomnar gjafir á íslandi, þar sem innflutn-
ingur tímarita á útlendum málum er mjög takmarkaður vegna
skorts á erlendum gjaldeyri.
Þó um seinan sé, vil ég ein-
dregið taka undir þá góðu hug-
mynd, sem hreyft var í um-
ræddri grein, því að sending
slíkra blaða og rita til frænd-
fólks og vina heima á ættjörð-
inni er, eins og nú horfir við,
bæði hagnýt og tímabær ræktar-
semi. Ekki er nema mjög stutt
síðan, að Víkverji (ívar Guð-
Hann hneigði sig, rétti sig upp
aftur, tók upp alla peningana og
lét þá aftur í silkiveskið; síðan
vék hann sér frá borðinu faldi
veskið undir vesti sínu og fór út
úr herberginu, jafn hljóðlega og
hægt í dag, því nú hafði hann aft
ur fundið til þessa verkjar í
hjarta stað, og ef hann
hreifði sig nokkuð snöglega,
þá sló út um h a n n
köldum svita, og það, var í svip-
inn eins og hann ætlaði að kafna.
Hann gekk eftir ganginum upp
á loftinu og niður bakstigann
niður í eldhúsið.
Hann hafði aldrei fundið til
þess eins og nú hvað hann var
einmana. Hugur hans hvarlaði
langt aftur í tímann þrjátíu,
fjörutíu eða jafnvel fimtíu ár,
þegar börnin hlupu hvert í kapp
við annað eftir ganginum og upp
og niður stigann, og laumuðust
inn í eldhúsið til þess að stela
frá honum sætum kökum og
öðru sælgæti, sem hann hafði
sjálfur búið til, þá var húsið fult
af fólki og þá var það fullkomið
mannsverk að sjá um alt; en nú
var húsið svo að segja tómt og
hálfpartinn leiðinlegt, rúmin
og húsgögnin gamaldags; það var
eins og alt svæfi, ekkert líf í
neinu.
Nú var enginn í þessu húsi
nem Amanda og hann. Húsið var
sjálft á fallanda fæti eins og þau;
höfðust við aðeins í nokkrum
hluta þess, höfðu ekkert að gera
við það alt; mestur hluti þess
var í eyði. En hann hélt íbúðinni
hreinni eins og fyrri daginn. Já
þau höfðu elzt með húsinu: Það
var eins og gamall vinur sem var
að deyja en átti sál, sem mundi
eftir mörgu, þó ekki gæti það
sagt frá neinu. Það mundi eftir
mörgum glaðværðarstundum og
nokkrum tárum.
Framhald
mundsson ritstjóri) var að
harma það í dálki sínum í Morg-
unbladinu, hve illt væri að búa
við hinn mjög takmarkaða inn-
flutning erlendra tímarita í
ýmsum greinum. Hins sama gæt-
ir í bréfum, sem mér hafa verið
að berast heiman um hafj Eng-
inn þarf því að draga í efa, að
slíkar sendingar myndu bæði vel
þegnar og metnar að verðleik-
um. Bæta má því við, að fjöldi
fólks á íslandi, að minnsta kosti
í höfuðborginni o^g öðrum bæj-
um landsins, koma tímarit á
ensku að fullum notum, og sama
máli gegnir einnig um marga
víðsvegar í sveitum lands. Enda
væri hægurinn hjá fyrir íslenzkt
fólk hér vestra að komast eftir
því bréflega hjá skyldfólki sínu
á Islandi, hvort þeim myndi eigi
slík rit að gagni koma.
1 grein sinni gaf frú Ingibjörg
góðar bendingar um val þeirra
tímarita á ensku máli, amerískra
canadiskra, sem heppilegast
væri að senda, og bennti rétti-
lega á ýms bókmennta-og
skemmtirit almenns efnis, sem
og ýms kvenna-og heimilisrit.
Eins og hennar var von og vísa,
lagði hún ennfremur áherzlu á
það, hve kærkomnar sendingar
íslenzku blöðin og tímaritin héð-
an að vestan væru ættingjum og
vinum á Islandi, og er óþarft að
fjölyrða um það. Á hitt má þó
benda, að með sendingu þeirra
blaða og rita heim um haf vinna
íslendingar hérlendis þakkar-
vert verk með þrennum hætti:-
gleðja skyldmenni og vini á ætt-
jörðinni með kærkominni send-
ingu, treysta ættarböndin yfir
hafið og styðja útgáfu og út-
breiðslu umræddra blaða og
rita. Það er því um virka rækt-
arsemi og þjóðræknisstarfsemi
að ræða.
Að vísu er nú komið fram yfir
áramót og því ekki lengur um
jólagjafir að ræða, en það breyt-
ir engu um það, að áskriftir að
amerískum eða canadískum
tímaritum, og vestur-íslenzkum
blöðum og tímaritum, eða send-
ing þeirra með öðrum hætti til
frænda og vina á íslandi, mun
mörgum í þeirra hópi einkar
kærkomin ræktarsemi og
ánægjuauki. RICHARD BECK
Manifoba Birds
BLUE GOOSE—Chen caerulescens
Medium sized goose, with slaty-grey and brown body,
wave marked with lighter feather edges on back and
below. Wings and rump mostly slate colour; head and
neck solid white. Juvenile is similar but head and neck
are entirely brown.
Dislinclions—The combination of white head and neck
and dark body can be distinguished at a great distance.
Have flesh coloured feet and legs.
Nesting—On Baffin Island, Southampton Island and on
Mainland (casually) near Eskimo Point (Hudson Bay) and
Percy River Districts, Queen and Maud Gulf, Arctic
Canada.
Distribution—It migrates in great numbers along the
east coast of Hudson Bay and winters on the Gulf of
Mexico. About the only place in settled Canada where
it seems of regular occurrence in appreciable numbers is
central Manitoba. Here flocks of thousands are seen each
spring in migration.
Feeding habits are much the same as the Snow Goose,
and are way of civilization.
This space contributed. by
Shea's Winnipeg Brewery Limited
1 MD-225