Lögberg - 14.04.1949, Page 1

PHONE 21 374
iw'i05<
\Vvwiv’. «•*£&*
-^Cle^cT
tnV ~
itdeTCTS
^aUW11 =>1 A Complete
Cleaning
Institution
oS^^5»»
iVgr
nde-' ^to^Gt
-fOW A Complete
Cleaning
Institulion
PHONE 21374

62. ÁRGANGUR
WINNIPEG, FIMTUDAGINN, 14. APRÍL, 1949
NÚMER 15
Háskólafréttir um kenslustól í íslenzku
THE JOHNS HOPKINS UNIVERSrTY
BALTIMORE, MARYLAND
Department of English
Dr. P. H. T. Thorlakson,
St. Mary’s and Vaughan St.,
Winnipeg, Manitoba, Canada.
Kæri Dr. Thorlakson:
27. janúar 1949

“Það er ánægjulegt að frétta af því, að verið 'sé að stofna
kenslustól í íslenzku við Manitobaháskólann; slíkar stofnunar var
fyrir löngu þörf, og rétti staðurinn fyrir hana er augljóslega
Manitobaháskólinn, því Manitobafylki er, og mun jafnan verða,
menningarmiðstöð fyrir fólk af íslenzkum stofni í Norður Ame-
ríku.
Eins og yður er ljóst, er stund
lögð á íslenzk fræði við marga
háskóla í Bandaríkjunum, en
mér er ekki kunnugt um nokkra
háskóladeild í þessu landi, er
helguð hé fyrst og fremst kenslu
í íslenzkum fræðum; deildin í
norrænni samanburðar málfræði
undir forustu Dr. Stefáns Einars-
sonar kemst næst því; hans starf
er aðallega á sviði íslenzkra
fræða. Prófessor Richard Beck
er einnig merkur forustumaður
á þessu sviði, en kenslustörf
hans, ef mér ekki skjátlast, eru
langtum víðtækari; honum er
ekki unt að gefa sig algerlega,
eða fyrst og fremst að íslenzkum
fræðum; það ætti að vera til
deild, sem gerði sérfræðingi í
íslenzku kleift, að helga sig ein-
vörðungu sérgrein sinni og ég
fagna því að Manitobaháskólinn
er nú að stofna slíka deild.
Sem prófessor í enskri tungu,
get ég borið vitni um mikilvægi
íslenzkunnar á sviði enskra
fræða. Minn eiginn fræði-
menskuferill hefði orðið snub-
can-Scandinavian , Foundation,
og hefir ritað merkilegt rit um
hljóðfræði íslenzkrar tungu (The
Phonology of Modern Icelandic,
1923) og fjölda merkisgreina um
samband íslenzkra fornsagna
og germanskar sagnir. Honum er
það og að þakka, að Johns
Hopkins háskólinn á nú ágætt
íslenzkt bókasaín og að þar hef-
ir um mörg undanfarin ár verið
haldið uppi kennslu í forn-
íslenzku. Hann er heiðursfélagi ans'
Hins fslenzka Bókmenntafé-
lags.”
DR. GILLSON
Ur borg og bygð
bóttur án þeirrar þekkingar, sem mer-
ég varð aðnjótandi við dvöl mína
á íslandi.
Bókmentirnar á forn-og mið-
alda ensku, verða ekki fullnumd-
ar án þess að kynnast jafnframt
íslenzkum bókmentum, því
þekking á íslenzkri tungu er ó-
missandi fyrir hvern þann náms-
mann, sem vill verða vel að sér
í sögu enskrar tungu; með öðr-
um orðum, þá mun hinn nýi
kenslustóll við Manitobaháskól-
ann hafa stórvægilegt gildi fyrir
ensku deildina, jafnframt því
sem hann mun verða þýðingar-
mikill í sjálfu sér.
Ég flyt yður og háskólanum
mínar hjartanlegustu hamingju-
óskir í tilefni af stofnun hins
n ý j a kenslustóls í íslenzku
og íslenzkum fræðum; fyrir
hönd Amerískra aðdáanda
íslenzkrar menningar, óska ég
yður góðs gengis í tilefni af yðar
merkilega verkefni.
Megi hinn nýi kenslustóll
verða heppinn í mannvali, og
megi þær vonir rætast, sem við
prófessorembættið eru tengdar.”
Virðingarfylzt,
KEMP MALONE
The Junior Ladies Aid of the
First Lutheran Church will hold
its regular meeting in the church
parlors on Tuesday April 19 at
2:30 p.m.
Mrs. H. G. Henrickson will
give a talk on Home Missions
relating her experiences at Camp
Nawaka, Pennsylvania last sum-
COUNTRY GARAGE
With equipment and stock.
Icelandic neighborhood. Main
highway, 100 miles from Winni-
Lestrarfélagið á Gimli efnir til
hinnar árlegu Skemtisamkomu á
föstudagskveldið þann 29. þessa
mánaðar í samkomuhúsi bæjar-
ins; flytur þar aðal ræðuna Dr.
Gillson forseti Manitobaháskól-
W, J. Lindal héraðsréttar-
domari kynnir Dr. Gillson sam-
komugestum; einnig flytur ræðu
Mr. B. E. Johnson; ýmislegt
fleira verður til skemta.
peg. Large turnover and well
established car, truck and tractor
agency. Inculdes land and build-
ing plus $3,000.00 equipment and
$5,000.00 stock. All for $10,000.00.
Call Skaptason of
J. J. SWANSON & Co. LIMITED
308 Avenue Building
Phone 927 538, Evgs. Phone 46 982
-f
TILKYNNING
Hið tuttugasta og fimta árs-
þing Bandalags Lúterskra
Kvenna verður haldið í Mikley,
Heckla P.O. Manitoba dagana
14.—17. júní n.k. Að líkindum fer
hópurinn sem þing sækir, með
MIKILSVIRTIR OG
VINSÆLIR
í
IÐNREKENDUR
í fyrri viku birtust hér í blað-
inu lofsamleg ummæli um pró-
fessor Malone eftir Dr. Stefán
Einarsson, og verða línum þess-
um samferða nokkur orð eftir
Dr. Richard Beck um þennan
merka aðdáanda íslenzkra
fræða:
“Prófessor Kemp Malone hefir
í aldarfjórðung verðið kennari
(fyrst sem fyrirlesari og síðan
sem prófessor) í enskum fræð-
um við Johns Hopkins háskól-
ann 0g er víðkunnur og afkasta-
uiikill málfræðingur. Stundaði
uám við Háskóla íslands 1919—
1920, sem styrkþegi The Ameri-
GUÐMANN LEVY
JOCHUM ÁSGEIRSSON
Þeir mætu menn, sem hér um ræðir, reka í stórum stíl
fyrirtæki, sem gengur undir nafninu “The Electrician”, með
bækistöð að 685 Sargent Avenue, hér í borginni; fyrirtæki
þetta stofnaði Mr. Ásgeirsson árið 1941 og hafði þá fyrir
allöngu aflað sér víðtækrar fræðslu í hinum ýmsum greinum
rafiðnaðarins; árið 1944 gengur Mr. Guðmann Levy í félag
við Mr. Ásgeirsson og hafa þeir frá þeim tíma starfrækt fyrir-
tækið í sameiningu við góðan og vaxandi orðstír.
Mr. Ásgeirsson er ættaður frá Arngerðareyri við ísafjarð-
ardjúp, sonur þeirra Ásgeirs Guðmundssonar og Aðalbjargar
Jónsdóttur, er þar bjuggu; hann kom af íslandi til Winnipeg
1924. Jochum er kvæntur Ingibjörgu Halldórsson frá Riverton
í Nýja íslandi; þau eiga tvö börn.
Guðmann Levy kom frá Islandi til Winnipeg árið 1928 og
gekk þá brátt í þjónustu Trust and Loan Company of Canada
og starfaði í þjónustu þess sem formaður og eftirlitsmaður
með húseignum þess. Mr. Levy er ættaður frá Ósum í Vestur
Húnavatnssýslu; hann er sonur þeirra Eggerts Levy og Agnar
Guðmundsdóttur; hann er kvæntur Margréti Hlíðdal bróður-
dóttur Guðmundal- Hlíðdal póst- og símamálastjóra íslands.
Þau eiga tvö börn.
Þeir félagar, Jochum og Guðmann hafa nú tekist á hendur
umboð fyir hið volduga félag, Canadian General Electric
Company Limited; báðir eru þeir félagslyndir menn, er tekið
hafa og taka giftudrjúgan þátt í íslenzkum mannfélagsmálum;
slíkir menn auka á veg uppruna síns og ættar, því enn sem
fyr verður manngildið jafnan þýngst á metum.
gufuskipinu Kenora er fer frá
Winnipeg, og stansar í Selkirk,
mánudaginn 13. júní. Komið
verður til Mikleyar um miðnætti.
Til baka verður farið með sama
skipinu föstudaginn þann 17.
Þetta-eru félögin og einstakling-
ar tilheyrandi bandalaginu,
beðnir að taka til greina, og veita
athygli auglýsingum þessu við-
víkjandi, er birtast síðar.
Ingibjörg J. Ólafsson
♦
The Men’s Club of the First
Lutheran Church will hold their
last dinner meeting of the
season on Tuesday, April 19th,
in the church parlors.
In addition to the showing of
the film, “The East-West Rugby
Final” of 1948 there will be
another attraction of unusual
interest. Arrangements are be-
ing made to accommodate a large
attendance and all members and
friends are cordially invited.
-f
Park-Hannesson, Limited of 55
Arthur Street, Winnipeg, in con-
junction with Drummondville
Cotton Co. Ltd., Fish Net Man-
ufacturers of Montreal, have
again sponsored a tour of their
Mill at Drummondville, Que. for
a group of selected fishermen
and company officials. Included
in this group, which is headed
by Mr. R. E. Park, General Man-
ager, are: —
John H. Johnson, Prop. of
Breeze Inn, Gimli, former mer-
chant and fish dealer of Thicket
Portage: Dori Peterson, Mundi
Peterson, Lawrence Stevens,
Hannes Kristjanson all fish
packers and producers of Gimli;
Norman Stevens, Manager of
Armstrong Gimli Fisheries at
NORMAN S. BERGMAN
Hinn ungi og ötúli lögfræðing-
ur, Norman S. Bergman, hefir nú
fengið leyfi af hálfu Canadískra
stjórnarvalda til að stofna og
starfrækja útvarpsstöð í Winni-
peg. Ráðgert er að stöðin taki
til starfa 1. september næstkom-
andi. Lögberg óskar Mr. Berg-
man til hamingju með þetta
nýja fyrirtæki sitt.
Gimli; Joe Stephanson and Gus
Stephanson of Stephanson Bros.,
Selkirk; Victor Sigurdson, son
of S. V. Sigurdson of Riverton;
John Bodner, Branch Manager,
Keystone Fisheries, The Pas; and
Frank Needham, Branch Man-
ager of Booth Fisheries, The Pas;
Mr. Park took a similar group
to Drummondville last Spring,
and a picture of that group
appeared in this paper shortly
after the men returned from the
East.
♦
Nefndin, sem skipuð var til
þess að hafa umsjón með þátt-
töku íslendinga í afmælishátíð
Winnipegborgar, heldur næsta
fund sinn á miðvikudaginn 20.
apríl kl. 8:00 e.h. á heimili séra
Philip M. Péturssonar, 681 Bann-
ing Street. Áríðandi er að allir
fulltrúar íslenzku félaganna í
Winnipeg sæki fundinn, því þá
munu væntanlega verða við
hendi uppdrættir af “Floats”, og
ákveðið hvort kleift verði að
taka þátt í þesskonar sýningu.
-f
Fjölmennið á skemtisamkom-
una, sem kvenfélag Fyrsta lút-
erska safnaðar efnir til á sumar-
daginn fyrsta í kirkju safnaðar-
ins þann 21. þ.m.
Vönduð skemtiskrá. Sjá
auglýsingu á öðrum stað hér í
blaðinu.
-f
LEIÐRÉTTING
í gjafalista Betels er birtur var
hér í fyrri viku, féllu úr nöfn, og
verðu því þar að lútandi máls-
grein endurprentuð: Thorunn R.
Guðrún A. Harold og Gertude
Jóhannsson í minningu um
Gunnlaug kaupmann Jóhanns-
son, $50.00.
-f
Fjölmennið á Sumarmálasam-
komu í Sambandskirkju þann 21.
þ.m. Ágæt skemtiskrá.
-f
LIVE-WIRE SALESMAN
to handle new line of Hand-
Painted Ties. Sensational fast-
selling item. No special connec-
tions needed. Sells on sight to
consurfier. Good living assured.
No competition .Rush reply for
free catalogue to Oriental Art
Studios, 2027 St. Timothee,
Montreal, Quebec.
Mikilhæf kona hnigin í val
Með frú Kristjönu Chiswell er hnigin í val stórbrotin og
mikilhæf kona, er með glæsimensku og styrkum persónuleika
svipmerkti um langt skeið íslenzka mannfélagið vestanhafs; hún
var fríð sýnum og óvenju aðsópsmikil kona; hún bjó yfir marg-
þættum gáfum, og beindi þeim jafnan í þann farveg, er til heilla
horfði; hún var ekki hálfvirk í neinu; fyrir hugðarmálum sínum
barðist hún eins og hetja, og
hlífði sér lítt, hver sem í
hlut átti og hvað, sem í móti blés;
baráttumál hennar áttu hug
hennar allan, og fórnir í þágu
þeirra taldi hún sízt eftir sér;
því til sönnunar nægir að vitna
í langa og harðsnúna baráttu
hennar fyrir bindindismálinu og
viðhaldi íslenzkrar tungu, og
munu Gimlibúar einkum og sér-
lega verða langminnugir átaka
hennar og fórnarlundar í þeim
efnum, en á Gimli átti hún
lengstan og samfeldastan starfs-
kafla ævi sinnar.
Frú Kristjana Ólafía Lilja
Chiswell var fædd að Skálanesi
við Seyðisfjörð á aðfangadag
jóla 1862. Foreldrar hennar voru
Hans Friðrik Ágúst Thomsen af
þýskum ættum, og Guðrún
ólafsdóttir; bar snemma á því
hve miklum hæfileikum hin
látna samferðakona var gædd;
hún var sjónæm og minnið.að
sama skapi.
Árið 1886 fluttist frú Kristjana
vestur um haf og settist að í
Winnipeg; hinn 17. ágúst 1904
giftist hún í Minneapolis Reg-
inald Walter Joseph Chiswell,
starfsmanni Canadian Pacific
járnbrautarfélagsins og stofpuðu
þau þegar heimili í Winnipeg;
þar var aðsetur þeirra fram til
ársins 1914, er þau fluttu til
Gimli, þar sem þau reistu sér
hið veglegasta heimili; mann
sinn misti frú Kristjana í fyrri
heimsstyrjöldinni árið 1918. Hún
lætur eftir sig eina dóttur,
FRÚ KRISTJANA CHISWELL
Skúli Sigurgeirsson frá Gimli
nokkur kveðju og þakkarorð í
kirkjunni.
Frú Kristjana var fróðleiks-
þyrst og hafði sérstaká unun af
ljóðum; sjálf var hún ljóðræn
og eftir hana liggur þó nokkuð
af mjúkstrengjuðum kvæðum,
einkum ferskeytlum; vísur henn-
ar flestar lutu að fegurð lífsins
og vorinu; í einu ljóða sinna
kemst hún þannig að orði:
Nú helga ég vorinu alt, sem ég á,
unað og fegurð það vekur mér
hjá.
Fjöllin hin stoltu í fjarlægri sýn,
fossinn og lœkurinn hrópa til
mín.
í öðru smákvæði setur frú
Kristjana hugsanir sínar fram á
þennan hátt:
Þegar fegurð orðs og óðs
ávalt falla saman,
Sléttubönd sér biðja hljóðs,
brögnum veita gaman.
Ólivíu Marion, sem gift er
Kristni A. Einarssyni, sem starf-
ar við fiskiveiðadeild Manitoba-
fylkis; eru þau hjón búsett í
Winnipeg; auk þess ól hún upp
bróðurdóttur sína, Guðrúnu Sig-
urbjörgu Friðriku Thomsen og
reyndist henni sem bezta móðir;
einnig lifa hana eftirgreind syst-
kini: Laurence Thomsen, búsett-
ur í Winnipeg, María Borgfjörð
á Gimli, Mrs. Sam Oddson og
Elis Thomsen í Blaine, Wash.
Nokkur síðustu ár ævinnar
var frú Kristjana til heimilis í
Winnipeg, og þar lézt hún hinn
15. óktóber síðastliðinn; útför
hennar, sem var afarfjölmenn,
fór fram frá Fyrstu lútersku
kirkju þann 18. sama mánaðar
undir forustu séra Valdimars J
Eylands; auk þess flutti séra
Frú Kristjana unni íslandi
hugástum, en tíðræddast varð
henni þó jafnaðarlegast um
Seyðisfjörð, einkum Bjólfinn,
ietta sviptigna fjall, er grópar
sig inn í hug áhorfandans.
Frú Kristjana var örlát á fé,
meira að segja stórgjöful, ef svo
bauð við að horfa; hún var líka
að sama skapi ráðdeildarsöm og
hagsýn; heimili hennar var mót-
að risnu og skörungsskap.
Frú Kristjana var mikill vin-
ur móðar minnar bæði á Seyðis-
firði og eins hér vestra; við mig
batt hún einnig órafatrygð, er
ég seint fæ þakkað að fullu.
Frú Kristjana auðgaði að mun
vestur-íslenzka mannfélagið
með persónustyrk sínum og fjöl-
þættu nytjastarfi; minning
hennar verður geymd, en ekki
gleymd.
EINAR P. JÓNSSON