Lögberg - 28.04.1949, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 28. APRÍL, 1949
5
/iH LGAHAL
IWENNA
Riistjóri: INGIBJÖRG JÓNSSON
í SVEIT Á ÍSLANDI
Nýlega er komin heim úr ferðalagi til íslands Mrs. Lauga
Jóhannesson. Hún ferðaðist víða um landið meðal annars til
Vopnafjarðar í heimsókn til föðursystur sinnar Valgerðar Helga-
dóttur. Hún dvaldi í nokkra mánuði í Reykjavík, en fór síðan
til Mývatnssveitar og var þar síðustu fjóra mánuðina. Hún lét vel
af ferð sinni og viðtökum á íslandi, en sérstaklega var hún hrifin af
Mývatnssveitinni.
“Þar fann ég ísland eins og ég
þekti það af frásögn foreldra
minna, fólkið frábærilega vingj-
arnlegt, heilbrigt í hugsunar-
hætti, látlaust en þó frjálslegt í
framkomu, Islendingar eins og
ég get hugsað mér þá bezta.
Sveitin dásamleg fyrir sína fjöl-
breyttu náttúrufegurð; stórkost-
leg fjallasýn, fiskisælt vatn, ó-
venjulega tært, ótal smáeyjar
þar sem fuglarnir hreiðra sig og
eru algerlega friðaðir og hraun-
myndirnar margbreytilegar! Já,
alt þetta kannaðist ég við og fólk-
ið líka, því ég hafði hlustað á
sögur um sveitina frá því ég man
eftir mér. Þetta er fæðingar-
sveit föður míns, Jónasar Helga-
sonar, þar ólst hann upp. Móðir
mín Sigríður Sigurðardóttir var
ættuð úr Bárðardal. — Það er
engin furða þó ég kynni vel við
mig þarna því ég held að flestir
ef ekki allir í sveitinni séu skyld-
ir mér eða þá ættmenn mannsins
míns sáluga, George Johannes-
son. Faðir hans, Jónas Jóhaimes-
son, var ættaður úr Mývatns-
sveit.
Fólkinu þykir líka vænt um
sveitina sína. Þar er ekki um
flótta úr sveitinni að ræða eins
og sumstaðar annarstaðar. Jörð-
unum er skipt milli uppkominna
barna. Til dæmis búa nú fimm
fjölskyldur í Reykjahlíð. Sveita-
lífið þarna er einmitt svo undur
skemtilegt vegna þess hve unga
fólkið er margt. Það er ekki
nema eðlilegt að í þessari'sveit
skyldi vera orkt það kvæði, sem
nú er venjulega sungið fyrir
niinni allra sveita á Islandi:
“Blessuð sértu sveitin mín”
Skáldið Sigurður Jónsson frá
Arnarvatni var nýlega látinn
þegar ég kom í sveitina.
Ég dvaldi í Reynihlíð, bónd-
inn þar Pétur Jónsson var að
r®isa afar stórt gistihús. Borðsal-
nrinn er svo stór að hægt verður
að veita 200 manns mátíðir í
einu. Salurinn er og ætlaður fyr-
lr samkomur. Hægt verður að
veita gistingu 50 mans í einu.
Annað gistihús er í sveitinni,
Hótel Reykjahlíð. Ferðamanna-
straumurinn er mikill í þrjá til
fjóra mánuði á sumri, og síðan
nýja brúin var byggð yfir Jök-
ulsá hjá Grímsstöðum, liggur
Vegurinn til austurlands um Mý-
vatnssveit. Fólk sækir líka í
Pessa fögru sveit til að verja þar
rídögum sínum.
Oft var glatt á hjalla í Reyni-
nð því þar var margt um mann-
lnn, vegna smíðanna. Oft vorum
Við ^ til borðs. Mikið var sungið
eg spilað og stundum slegið upp
* dans. A gamalrárskvöld var
ansleikur þar. Allir dönsuðu,
S^rnlir sem ungir. Við dönsuðum
^kivaka, vefarann og aðra þjóð-
ansa og var það hin bezta
® emtun. I ráði var að hafa svo-
a lað hjónaball í nýja gisti-
nsinu og þá verður dansað fram
a morgun.
Ekki sat ég alveg auðum
ondum meðan ég dvaldi í
k mtinni. Heimavistar skóli fyrir
hr«n Var starfræktur í Reykja-
1 undir stjórn Þráinns Þóris-
harT^ ^ Baldursheimi °g konu
ns„ kendi börnunum ensku
a spiIa a orgel og hafði mikla
vorglU af Því starfi. Börnin
Drú« einstaklega námfús og
hve Þótti mér merkilegt
oornin kunnu mikið af
kvæðum, jafnvel þau yngstu
gátu gátu þulið utanað löng
kvæði eftir helstu íslenzku skáld-
in. Gaman þótti mér að barna-
ballinu. Jólatréssamkoma var
haldin og börnin sungu og léku
leiki, síðan var dans, aðeins fyr-
ir börnin á aldrinum 5 til 15 ára.
I sveitinni er fjörugt félagslíf,
þar er ágætur karlakór, Jónas
Helgason hefir verið söngstjóri
hans í 26—27 ár. Einsöngvarinn
er Þráinn Þórisson. Hann var í
hinum víðfrægi karlakór. á söng-
för hans til Ameríku.
Birgir Halldórsson var nýkom-
in og ætlaði að vera þar í mánuð
til að þjálfa kórinn, Ávalt eru
söngmennirnir klæddir sam-
kvæmisfötum þegar þeir koma
fram. — Einnig er þar blandaður
kór, sem syngur í kirkjunni. Ekki
var messað nema tvisvar í kirkj-
unni þá fjóra mánuði, sem ég
dvaldi í sveitinni, en fólkið
hlustar á útvarpsmessur.
Sveitin á stórt og mikið bóka-
safn. I það eru keyptar bókastaf-
lega allar þær bækur, sem út
koma og yngra fólkið les mikið,
ekki síður en það eldra. Á sam-
komum er mikið um ræðuhöld,
söng og frumsamin kvæði. Fólk-
ið skapar sitt eigið skemtana líf
og gerir það vel.
Skíðanámskeið var haldið og
var kennarinn frá Svíþjóð. Einn-
ig var þar matreiðslunámskeið.
Ég kom á kvennfélagsfund, þar
flutti skáldkona sveitarinnar
Arnþrúður Sigurgeirsdóttir,
frumsamið kvæði. Ég skýrði
konunum frá kvennfélagsstarf-
inu hér vestra. Að loknu fund-
arstörfum sungum við hvert lag-
ið á fætur öðru,—ég held helzt
að við hefðum stígið dans ef
tíminn hefði leyft það. Viðmót
þessara kvenna og fólks yfirleitt
í sveitinni, er framúrskarandi
blátt áfram, óþvingað og glað-
legt.
Ýmsir sveitarsiðir er ólíkir því,
sem við eigum að venjast hér.
Nokkrum vikum fyrir jól er
laufabrauðið búið til. Konurnar
hópast saman á bæina til skiptis
og hjálpa hverri annari við þetta
vandasama verk. Brauðið er flatt
út þar til það er næfurþunt og
svo eru skornar út í kökurnar
allavega rósir og útflúr og þarf
til þess mikla listhæfni, síðan
eru þær steiktar í feiti og svo
geymdar til jólanna. Þetta er
aldagamall siður.
Jarðarafarir eru mjög ólíkar
því, sem hér á sér stað. Kistu-
lagt er eftir 3—4 daga og kistan
geymd í útihúsi þar til
jarðarförin fer fram, sem
er venjulega eftir 10 daga. Fólk-
ið kom á heimili hinnar látnu
klukkan 11 á útfarardaginn. Þar
var öllum veitt máltíð. Að henni
lokinni var kistan borin inn. Hús-
kveðjuna flutti sveitungi hinnar
látnu, en presturinn bæn, Karla-
kórinn söng sálmana. Síðan var
farið til kirkjunnar og þar flutti
presturinn prédikun. öll athöfn-
in stóð yfir í marga klukkutíma
og fólkið var ekki komið heim
fyr en klukkan 7 til 8 að kveld-
inu. Allar kveðjuathafnir eru
fjölsóttar.
Mjög er mataræði ólíkt því
sem hér er. Lítið sem ekkert
af ávöxtum og garðmeti, en mat-
urinn er samt hollur og góður;
skyrhræringur, lifrarpilsa, blóð-
mör, svið, lambakjöt og hinn
ágæti silungur úr vatninu og
laxinn. Einnkennilegt var að sjá
hvernig konurnar bökuðu brauð
við hita frá hverum, Rúgbrauðið
var sett í gufuofn og látið vera
þar í 24 tíma og þá var það bakað
og var mjög bragðgott.
Gufan frá hvernum var líka
notuð til að baða sig. Baðhús
var byggt yfir hver. I því voru
tvö herbergi. I öðru kom gufan
upp um göt í gólfinu, í hinu af-
klæddist maður og tók sér kalt
bað á eftir gufubaðinu. Þetta
gufubað er talið mjög heilnæmt.
Sveitin tók mig að hjarta sér.
Ástúðin og hinn innilegi kær-
leiki, sem ég átti hvartvetna að
mæta, veit ég að var vegna föð-
ur míns. Tryggð þessa góða fólks
er órjúfanleg. Aldrei mun ég
gleyma dvöl minni í þessari
fögru sveit. Ég fór fyr en ég
hafði ætlað vegna þess að ég
fékk skeyti um það að faðir minn
væri veikur. Ferðin vestur á
flugvélinnii tók 13 kl. stundir,
en ferðin til Islands á Tröllafoss
13 daga. Ég var samskipa Jako-
bínu Johnson skáldkonu og það
jók á ferðagleðina. Og enn verð
ég að segja þér frá alveg sérstöku
happi, sem ég varð fyrir. Þegar
ég var í Reykjavík, var Björgu
Dalman, móðursystir minni, sem
dvalið hefir í Danmörku í 60 ár,
boðið til Islands, og ég fékk
þannig tækifæri að hitta hana og
kynnast henni og það var mér
ógleymanlega mikið gleðiefni.
Ég er þakklát fyrir að hafa
aftur átt kost á að heimsækja Is-
I land — Ætlandið mitt.”
Umfangsmikil réttarhöld hafin út
af skrílsárásinni í alþingishúsið
Sjö voru handteknir þegar í fyrradag; þrír
hafa játað og verið látnir lausir, en bíða dóms
Vitað er um marga aðra ojbeldismenn
Réttarrannsókn í máli þeirra ofbendismanna, sem handteknir
voru í óeirðunum við alþingishúsið í fyrradag, hófst strax að
óeirðunum loknum og hélt áfram í allan gærdag. Sjö höfðu verið
handteknir síðdegis í gær, en þrír höfðu þá þegar játað þátttöku
í óeirðunum og verið látnir lausir í bili, en bíða dóms. Mikil og
víðtæk réttarhöld eru framundan út atburðunum, sem gerðust í
fyrradag, sagði sakadómari í viðtali við blaðið í gær.
I óeirðunum við alþingishúsið
Frá Vancouver, B.C.
21. APRIL, 1949—Tíðarfarið hefur verið hið hagstæðasta síðan
vorið gékk í garð, það hefur verið svalt, svo snjórinn hefur ekki
þiðnað í hasti. Hefur það varnað því að Fraser áin hafi flætt út
yfir bakka sína og gjört skemdir eins og síðastliðið sumar. Líka
hafa verið byggðir flóðgarðar með fram Fraser áni á 200 mílna
svæði, sem er búið að kosta margar milljónir dollara en er samt
ekki ennþá full gert. Það er álit verkfræðinga sem að þessu verki
standa, að þegar það sé fullgert, þá muni það halda Fraser áni í
farveg sínum svo engin hætta sé á því, að flæði þar yfir aftur.
Þann 13. apríl kom hér jarð-
skjálfti, sem orsakaði talsverðum
skaða. Það sprakk víða plastur á
veggjum, og sumstaðar hrundu
múrsteinar, sem losnuðu af hrist-
ingum, samt var það ekki mikið
hér í Vancouver. Mest mun það
hafa verið í háum byggjingum,
sem skjálftans var mest vart
eins og í “The Marine Buliding,”
sem er 19 hæðir. Hún ruggaði
svo mikið að fólk flúði útá stræti,
en það varaði ekki nema nokkra
stund. Mest gerði jarðskjálftinn
vart við sig suður með ströndinni
í Seattle og bæum þar í grend-
inni. Þar mistu um átta manns
lifið og eignatap um 15 milljónir
dollara.
Nú hefur fylkisstjórnin ákveð-
ið að kosningar fari hér fram
15. júní næst komandi. Er því
kominn pólitískur glímusjálfti í
flesta hér í fylkinu. að er nú
þegar útlit fyrir að þetta verði
sú harðsóttasta kosninga senna
sem hér hefur verið háð. Enginn
af þeim þremur stjórnmála
flokkum, sem hér koma til sögu,
eru nógu sterkir til að standa á
sínum eigin fótum. Liberalar
telja það bráð nauðsynlegt að
samsteypustjórnar fyrirkomu-
laginu sé haldið áfram, því það
sé eini vegurinn til að halda C.
C.F. frá að komast til valda í
British Columbia. Yngri menn
bæði Liberalar og Conservativar
eru stálharðir á móti Sansteypu-
stjórninni og vilja leggja það
fyrirkomulag niður. Þeir halda
því fram að það sé fyrir lélega
leiðtoga að báðir flokkarnir
standi á svona völtum fótum,
þessir gömlu leiðtogar hafi “Out-
lived their usefulness”, og vilja
fá yngri menn til að taka við af
þeim. Nú er það undir alþýðunni
komið hvernig verður ráðið
framm úr því. Kosningarnar 15.
júní gera út um það.
Fyrir eitthvað sex mánuðum
síðan settu hér upp “Highclass”
sauma stofu undir nafninu “The
Vancouver Costume Studio.”
tvær Islenzkar konur, Mrs. Jón-
ina Mcney og Mrs. Jónina John-
ston í félagi við konu af enskum
ættum Mrs. Lucy Pearce. Er
Mrs. Pearce útlærð sem “Cost
ume designer” og hefur um
nokkurt skeið séð um tilbúning
á fatnaði fyrir bæði menn og
konur sem leika við “The
Theatre Under Stars” hér í borg-
inni. Nú hafa þessar konur vikk-
að út verkahring sinn, og eru nú
í óða önnum að sauma búninga
fyrir “The University Players,”
sem ætla að leika hér “ The
Twelfth Night,” bráðlega. Hefur
þessi stofnun nú þegar áunnið
sér góðan orðstír og hefur mikla
aðsókn, Forstöðukonurnar hafa
margar saumastúlkur sé til að-
stoðar.
Þann 13. apríl var haldið sam-
sæti á heimili Mrs. Ena Jackson
3029 Victoria Drive. Tilefnið var
að hylla ölduginn Ófeig Sig-
urdson, sem var 88 ára gamall
þann dag. Mrs. Jackson fóstur-
systir hans og Miss Sigurdson
dóttir hans stóðu fyrir þessu
samsæti. Kom þar saman milli
15 og 20 manns. Til skemtunar
vóru súngnir íslenzkir saungvar
og aðstoðaði Mrs. H. Sigmar við
Píanóið. Seinast settust allir
undir borð, og var þeim öllum
veitt kaffi og alslags traktering-
ar. Mr. Sigurdson er ern og fjör-
ugur þó hann hafi náð þessum
háa aldri. Hann er heilsu góður,
fær ekki einusinni kvef. Gestirn-
ir árnuðu honum til lukku og
blessunar til daganna enda.
Mundy (Guðmundur) John-
son frá Seattle, var hér á ferð-
inni um síðustu helgi. Var hann
að fara til Hydaburg, í Alasksf til
að fóðra (Insulate) Cold Storage
Plant fyrir The Hydaburg Co-
operative Association. Er^John-
son “Expert” í þeirri grein. Þetta
er þriðja ferð hans þangað norð-
ur í sömu erindum. Hann lofaði
mér að segja mér eitthvað um
ferð sína þar norður frá. Þáð
eru víst mest Indianar og
Eskimóar sem ala aldur sinn á
þeim slóðum sem ferð hans er
heitið í þetta sinn. Hann bjóst
við að verða bara sex vikur eða
tvo mánuði í þessum túr.
Dagblöðin hér hafa getið þess,
að Mrs. Gertrude Guðmundson
hafi horfið frá Duncan á Van-
couver Eyjunni. Hún hafi verið
þar að heimsækja son sinn sem
er búsettur í grend við Duncan.
Hefur hópur manna verið að
leita hennar, og sporhundar
hafðir til að rekja spor hennar.
Fundu þeir slóð hennar fyrst,
en svo töpuðu þeir henni, þegar
þetta er ritað hefur ekkert spurst
til hennar. Mrs. Guðmundson er
sögð á sjötugs aldri, og hafi verið
farin að missa minnið, haldið
er að hún hafi snögglega algjör-
lega mist minnið, og hafi ráfað
inn í þykkan skóg sem þar er í
kring. Leitarmennirnir gefa ekki
neinar vonir til þess að hún sé
lifandi.
Nýlega barust heimilinu
“Höfn” gjafir frá íslenzka kven-
félaginu í Flin Flon, Manitoba.
Voru þessar gjafir þrjú Ijómandi
falleg rúm teppi og 16 diska
þurkur. Vóru þessar gjafir send-
ar af skrifara félagsins Mrs. Inga
Naivazek. Fyrir þessar fallegu
og nytsömu gjafir vottar for-
stöðukona og heimilisfólkið
handtók lögreglan fimm menn,
en um kvöldið, þegar óeirðirnar
brutust út á ný, voru tveir teknir
til viðbótar, og var annar staðinn
að því að kasta að minnsta kosti
ATHUGASEMD
Þar sem Sveinn Guðmundsson
beinir nokkrum orðum til mín í
Lögbergi dagsett 31. marz s.l., þá
vil ég biðja þig um rúm fyrir
þessi fáu orð í blaðinu sem svar
við persónulegum ádeilum hans.
Sveinn stendur enn við sinn
keip að ALLIR frambjóðendur
C.C.F. flokksins séu ætíð neðstir
á blaði. Til að sanna mál sitt
birtir hann “kafla” úr skýrsl-
unni af kosningaúrslitunum hér
s.l. desember, en'sleppir úr nöfn-
um þeirra sem vóru neðstir á
blaði. Er þettað skynsamleg rök-
færsla? Ef C.C.F. eru ætíð neðst-
ir á blaði eins og hann segir,
hvernig var þá Laura Jamies-
son (C.C.F.- kosin í bæjarráðið?
Svéinn minnist ekki á að Arnold
Webster hafi verið kosinn í síð-
ustu kosningum.
Sveinn lætur mikið yfir víð-
lesni sinni og þekkingu á bæjar-
málum. Hvers vegna ræðir hann
þá ekki þessi áhugamál bæjar-
ins frekar en að fara út í persónu-
lega áfellisdóma? Hefir hann
lært þá kúnst af flokks bræðrum
sínum? Hann segist ekkert hafa
séð eftir mig í bíöðunum hér í
Vancouver, ég get ekki hjálpað
því, það hefir verið þar fyrir
augunum á honum. Ég spurði
hann í grein minni hvort hann
gæti gert grein fyrir að hverju
leyti að Mr. Showler og Mr.
Proctor (non Partisan) væru svo
stórkostlega mikilhæfari menn
en t.d. Mr. Alsbury og Grace
Mclnnis (C.C.F.), hann svarar
því út í hött og sneyðir alveg hjá
spurningunni. Hann segir bara
að Mr. Showler sé velmetinn
atorkumaður en að Mr. Proctor
sé honum ókunnugur. Alt sem
ég get sagt er að það þarf ekki
mikla þekkingu á mönnum og
málefnum fyrir svona röksemda-
leiðslu.
Svo álít ég að best sé útalað
um þettað mál, að minsta kosti
í íslenzku blöðunum í Winnipeg,
en ég vil endurtaka hér, að ég
er feiðubúinn að kappræða
áhugamál Vancouver borgar við
Svein eða hvern sem er af flokks
bræðrum hans.
MAGNÚS ELÍASON
einni dynametssprengju við
Austurvöll, og önnur var tekin
af honum. Er þetta mjög alvar-
legt brot, þar eð dynamets-
sprengjur geta valdið stórslys-
um, ekki sízt þegar margt fólk
er úti við eins og var þetta kvöld.
Hinn óaldarseggurinn, sem tek-
inn var um kvöldið, var staðinn
að rúðubrotum og fleiri afbrot-
um.
Eins og getið var í blaðinu í
gær, telur lögreglan sig hafa
sannanir á miklu fleiri ofbeldis
menn, sem þátttóku í óeirðun-
um, heldur en þá, sem þegar hafa
verið handteknir, og má því bú-
ast við, að réttarhöldin í þessu
umfangsmikla máli séu aðeins
í byrjun og eigi eftir að verða
mjög mikil og víðtæk.
Fimm lögregluþjónar frá
störfum
Lögregluþjónarnir fimm, sem
alvarlegust meiðsli hlutu í ó-
spektunum við alþingishúsið,
eru frá störfum og einn þeirra,
Ágúst Jónsson, rannsóknarlög-
reglumaður liggur í Landsspítal-
anum alvarlega slasaður. Talið
er að hann sé höfuðkúpubrotinn,
en þó mun hann hafa komizt
til rænu í gærmorgun og var líð-
an hans eftir atvikum góð í gær;
töldu læknar hann úr lífshættu.
Alþbl. 1. apríl
FÆR LOFSAMLEGA
DÓMA
Einar Kristjánsson söng 1 Kon-
unglega leikhúsinu í Kaup-
mannahöfn síðastliðinn laugar-
dag.
Fer Einar með hlutverk Ferr-
ando í óperunni “Cosi Fan Tutti”
eftir Mozart og hældu dönsku
blöðin honum fyrir mjög góðan
söng að frumsýningunni lokinni.
Sagði eitt blaðið, að mikill feng-
ur væri fyrir kgl. leikhúsið að
hafa ráðið Einar til sín. Aðrir
blaðadómar voru á svipaða lund.
Vísir, 22. marz.
Rússneskur embættismaður, er
var fyrir nokkru á ferð í Bret-
andi skýrði frá því, að í Rúss-
landi væru fleiri símar en í
nokkru öðru landi.
“Já, einmitt það,” sagði Eng-
lendingurin n og tottaði pípu
sína, “það hljóta allt að vera
flokkslínu símar.”
kvenfélaginu sitt innilegasta
þakklæti.
Mrs. Thorbjörg Ane(Jkrson gaf
Heimilinu “Höfn” alt sitt bóka-
safn, bæði íslenzkar og Enskar
bækur, alt í góðu bandi. I þessu
safni eru nú áttatíu bækur og
mikið af tímaritum. Þetta er góð
viðbót við það, sem við höfðum
áður. Flestar af ensku bókunum
eru vísindalegs efnis, eftir kunna
fræði menn og rithöfunda. Fyrir
þessa kærkömnu gjöf, vottar
Heimilisfólkið gefandanum sitt
innilegasta þakklæti.
Mrs. B. Bjarnason frá Lang-
ruth, Manitoba hefur verið hér
um tíma að heimsækja systir
sina, Mrs. Dr. J. Jackson í Esson-
dale, B.C. og margt skyldfólk
sem hún á í Vancouver. Bjóst
Mrs. Bjarnason við að fara til
baka um næstu mánaðamót.
Mr. og Mr. Elwin Kristjánson
og Mrs. H. Kristjánson frá
Seattle. Washington, voru að
heimsækja skyldmenni sín um
páskana. Mr. og Mrs. Kristjánsor
létu skíra úngan son sinn, vi?
messu á Páskadaginn.
Mrs. D. Kristmanson og Mr
David Kristmanson frá Princ<
Rupert B.C. vóru hér á skemti
túr, og heimsóttu um leið, kunn
ingja og vinafólk sem þau eigí
hér í Vancouver. Mrs. Kristman
son er ein af íslenzku konuniur
í Prince Rupert sem hafa stofn
að til dansleika og skemtisam
kvæma til arðs fyrir gamalmenn;
heimilið “Höfn” í Vancouver.
Mrs. Dr. J. Jackson og sonui
hennar Bob. Jackson frá Esson
dale, B.C. heimsóttu gamal
menna heimilið nýlega.
Þetta ferðafólk hef ég orðii
var við síðan ég skrifaði seinast
Mrs. og Mrs. Kristján Oliver fr;
Kirkfield Park, Manitoba.. Mr
Simon Johnson frá Winnipeg
| Mr. og Mrs. Vigfús. Baldvinsoi
| frá Winnipeg. Mr. og Mrs. And
rew Danielson frá Blaine, Wash
S. GUÐMUNDSON