Lögberg - 28.04.1949, Blaðsíða 6

Lögberg - 28.04.1949, Blaðsíða 6
6 LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 28. APRIL, 1949 FORRÉTTINDI Eftir GILBERT PARKER '• J. J. Bildfell pýddi. — LjóOin i þessari sögu eru pydd af Dr. Sig. Jul. Jóhannessyni. En Charley Steele átti eftir að svara. Hann var nú alt annar maður, en hann hafði verið síðustu tvo og hálfan dag. Á honum var orðin gjörbreyting. Einrænið kæringarleisið, leiðinda svipurinn, fyrir- litningar bragurinn og augnaráðið star- andi var horfið. Hann var orðinn vingj- arnlegur, viðfeldinn og lifandi, en þó rásfastur, og valdknýjandi, hann var þægilega kendur án þess á því bæri. Hann leit vingjarnlega til fangans, og hvíslaði að honum um leið og hann stóð á fætur til að ávarpa kviðdómend- urna. Fyrstu orðin sem hann sagði ollu hugarbreyting í dómsalnum. Framkoma hans var alveg óvænt, hann var gjör- breittur frá því sem hann hafði verið. Fyrst í stað hafði sú breyting einkenni- leg áhrif á fólkið, dómarann og kviðdóm- inn. í málrómi Charley Steele var ásökunar hreimur, en í honum var líka nokkur vald þungi, róttæk einbeittni, og laðandi smekkvísi, og hann fylgdi lát- lausri rökvissu í máh sínu. Á kæruleysi hans og þótta bar ekki lengur. Hann gekk nær kviðdómurunum studdi hönd- unum á stólbak og snéri bakinu við dómaranum og áheyrendunum, og tal- aði í samræðuformi til kviðdómaranna, og það leið ekki á löngu, áður en að hann náði athygli og trausti þeirra. Bilið á milli hans og þeirra, sem hafði verið svo vítt og breitt undanfarna daga, snérist brátt upp í vingjarnlega hugar heild. Charley Steele hóf ræðu sína með því, að óska ríkislögmanninum til lukku með ræðu hans. Hann kallaði hana meistara verk, og sagði, að eins og að hann hefði flutt hana væri hún ómót- mælanleg, og sem sýnishorn af vitnis- burði sem bygður væri aðeins á líkum væri hún eftirtektarverð. En ræðu snild- in ein, personulegir hæfileikar — orðg- nótt — og jafnvel persónuleg sannfær- ing geta ekki ráðið úrslitum þessa má'ls. Það verður að standa, eða fala með heildar verðleikum, en ekki samanburð- ar sannindum. Þar sem vitnisburðurinn væri byggður á líkum aðeins, þá yrði hann að vera bláþráðalaus, hann yrði að vera sjálfum sér samkvæmur. Þegar að hann byggist á líkum aðeins, þá má hann ekki fela í sér neinar mögulegar villuleiðir, enga óvissu engar mögulegar millileiðir. Var þeim kröfum fullnægt í sambandi við manninn kærða á meðal þeirra? Afstaðan sem við réttinum blasti væri einkennileg. Að því er kæru- málið snerti, þá væri fanginn sá eini maður sem gæti sagt þeim hver hann væri, hver saga hans væri og ef hann hefði framið glæpinn, hver ástæða hans hefði verið, — hvort heldur að hann hefði verið að hefna sín, eða hvort hatr- ið eitt hefði ráðið því, að maðurinn hefði verið ráðinn af dögum. Það hefir aldrei í glæpasögu mannanna komið fyrir jafn einkenilegt mál jafnvel hann sjálfur, lögmaður hins ákærða vissi ekkert um æfiferil þess ákærða, áður en maðurinn sem myrtur var fannst liggjandi við veginn. Hinn ákærði hefði ekki reynt til að sanna, að hann hefði ekki #erið nálægt stað þeim sem glæpurinn var framinn á, þegar að hann var framinn, hann hefði ekkert gjört nema segja að hann væri saklaus. Engin vitni í málinu frá hendi hins kærða væru til önnur en vitnisburður kærandans. Að hann hefði tekið að verja hinn kærða af því, að hann hefði álitið það skyldu sína sem lögfræðings, að sjá um að lögunum væri framfylgt og að fyrirmælum þeirra og kröfum, væri fullnægt út í ystu æsar, að þau fullnægðu án efa möguleikum öllum og að engin mótsögn, eða missögn, gæti komist að í málinu ef að ímyndun eins og sögusögn manna, ætti að ráða úrslit- um málsins. Allra augu hvíldu að Charley Steele. Hann hafði fært sig ofur lítið frá pallin- um sem kviðdómaramir sátu á, svo að hann sá dómarann, hann sneri sér einu sinni, eða tvisvar að áheyrendunum eins og að hann væri að skjóta máli sínu til þeirra. Það var þvíngandi hiti í réttar- salnum, sem lá eins og mara á þeim, sem inni voru — öllum nema einni konu sem sat svo sem tólf fet frá lögmannin- um þar sem hann stóð. Hún var kona sem hrifningar valdið hafði ekki mikil áhrif á, því skapferli hennar var í jafn- vægi víð persónu hennar og líkamsfeg- urð. Hún tók ekki augun af Charley þar sem hann stóð og flutti ræðu sína. í augnaráði hennar lá spurning, sem, aldrei virtist fá svar á meðan að á ræð- unni stóð, þó aðdáun hennar væri auðsæ. Einu sinni þegar að hann sneri sér án þess að alvöru þrunginn í ræðu hans og máli liði hið minsta við í áttina til hennar, og augu þeirra mættust í svip — en nógu lengi fyrir undirmeðvitund hans að segja, þó að ekkert hik yrði á máli því sem hann var að flytja: “Þegar þessu er lokið Kathleen, þá kem ég til þín.” Hann hélt áfram í fimtán mínútur, að benda á skeikulleik líkinda vitnis- burðarins; hann benti á hinar knýjandi skyldukröfur laganna, hinar hryggilegu afleiðingar, þegar sannleika og réttlæti væri misboðið; hann ávítaði fardóma sem menn hefði á fanganum fyrir það, að hann krafðist þess, að lögin sönnuðu sekt hans, í stað þess, að hann sannaði sakleysi sitt. Ef að maður tæki upp á sig, eða setti sig í þá afstöðu, þá hefðu lögin engan rétt til að misbrúka hana. Hann sneri sér að fanganum og rakti sögu hans eins og að hún hefði getað verið, og heimilisins sem hann kom frá, af foreldrum hans, bræðrum hans og systrum, sem að skuggi ótta og angistar hafi hvílt yfir, svo vikum skiftir, með það á vitundinni að sonur þeirra og bróð- ir sat undir lagaákvæði lífs eða dauða, og sýnst við fyrstu athugun furðulegt og óeðlilegt, að hinn kæri kysi þögnina, í sambandi við uppruna sinn og heimilis- fang, heidur en að leggja þann kross á herðar ættingja sinna sem hin sýnilega hætta sem hann væri staddur í hlyti að gjöra. Og þó að hin fyrri æfi hans hefði verið með öllu óaðfinnanleg, þá væri það engin sönnun í málinu. Það gæti á hinn bógin, ef það hefði verið óaðfinnan- legt vakið. ástæðulausa andúð á móti honum, gefið á stæðu til ímyndaðra ástæna honum til áfellis. Að hinn kærði hefði kosið sér aðstöðu, og að alt sem enn hefði komið fram í máli hans hefði réttlætt þá afstöðu. Það yrði að vera ljóst dómaranum, og kviðdómnum, að á líkingar framburðinum gegn kærða, voru háskalegir bláþræðir og veilur, sem óhugsanlegt væri að byggja áfellisdóma á. Sú staðreynd verður og að takast til greina, að engin merki um glæpinn fund- ust á honum, ekki einn blóðdopi, ekkert vopn, fanst á honum, eða nálægt honum, og þegar lögreglan tók hann fastann, þá svaf hann vært í rúmi sínu heima hjá sér. Sú staðreynd varð líka að vera tekin til greina, að enginn ástæða fyrir glæpn- um hafði verið sýnd. Það væri engin ástæða þó að þeim kærða og þeim myrta hefði sinnast. Vissi nokkur með réttu, hvort að þeir hefðu verið missátir þar sem engin orða eða setningaskil heyrð- ust, eftir því sem fram hefði komið í réttinum? Örgeðja mönnum yrði oft sundurorða út af smávægilegum atrið- um, en slíkar orðahnippingar leiddu ekki æfinlega til glæpsamlegra athafna, meiðsla eða ásetnings manndráps.*Sá kærði neitaði að segja frá, um hvað þeir hefðu deilt, og hver gæti efast um rétt hans að eiga það á hættu að sú þögn hans yrði misskilin. Dómarmn var ýmist að krota á blað sem hann hefði fyrir framan sig, eða þá að hann starði á fangann; kviðdómar- arnir sneru sér órólega til og frá í sæt- um sínum, fólkið í dómsalnum sat gap- andi, og kona sat uppá áheyranda lofts- völunum náföl í framan og kreftar hend- ur sat hreyfingarlaus, hlustaði og starði út í loftið. Charley Steele hafði náð al- gjörðu valdi á hugsun og dómgreind þeirra sem á hann hlustuðu. Öll andúð var horfin, og einkennilegt, en á kveðið og náið persónusamband, á milli hans og kviðdómaranna komið í staðinn. Fólkið leit ekki lengur hornauga til fangans, heldur fór að sjá merki sakleysisins í gegnum þögn hans, og fyrirlitning í mótþróa hans og kaldlyndi. En Charley Steele hafði geymt smiðs- höggið þar, til að það var sem áhrifa- mest. Allt í einu benti hann á, að í vitn- isburðinum sem fram hehfði komið í réttinum hefði verið upplýst, að hinn myrti hefði slegið konu í andlitið fyrir ári síðan og einnig það, að han hafði haldið stúlku, sem vann á verksmiðju við allsnægtir í tvö ár. í báðum þeim tilfellum sagði Steele var ástæða til morðs falin — ef ástæða væri til fyrir því. — Miklu sterkari heldur en hægt væri að finna í orðakasti sem enginn hefði heyrt skil á hvers eðlis var, en ó- vinir þess kærða lögðu ílla út, af því að hann sniðgékk þá þegar að hann var með þeim við skógarhöggs vinnuna. Ef að menn ætluðu sér að hengja þann áærða, fyrir verknað sem enginn vissi neitt um, því þá ekki að hengja þessar konur, fyrir ástæður sem hægt að rekja til grunns! Tækifærið lá opið fyrir honum, hann virtist ásaka hvern einasta mann í dómsalnum fyrir það, að kveða upp sektardóm í huga sér yfir þeim ska- borna. Hann neyddi kviðdómendurnar til að viðurkenna með sér, að vitnafram- burðurinn í málinu væri óáreiðanlegur. Að fanginn gæti verið sekur, en að sekt laganna, væri óendanlega þyngri ef þau kvæðu upp áfellisdóm yfir honum, byggðann á ófullkomnum framburði vitnanna. Að síðustu stóð hann við riðið sem skildi hann frá kviðdómendunum. sem héldu lífi og dauða skjólstæðings hans í hendi sér, rendi fingrunum fram og aftur eftir því, rendi augunum fram og til baka um andlitin á þeim og hélt á fram í samræðu stíl. “Það er ekki mannslíf, ekki verknaður sem framinn er í hefndarhug og leggur í dauðann einn af meðborgurum vorum á hinn grimmúð legasta hátt, sem okkur ber að athuga, heldur hina ægilegu ábyrgð stofnunar þeirrar sem við nefnum ríki, og hefir ákvæðisvald á lífi og dauða, og skyldu þess til að sanna nauðsynina á að svifta nokkrum manni lífi sínu áður en það gjörði það og sú skylda, og einstaklings réttur ætti að ráða úrskurðar ákvæði hvers einasta manns. Ég hefi ekki meira að segja.” Ríkislögmaðurinn svaraði lauslega. Ávarp dómarans var stutt og frekar í vil ákærandanum, ef annars um nokkra velvild frá dómarans hálfu var að ræða, kviðdómararnir gengu út úr salnum. Þeir komu aftur eftir tíu mínútur og formaður þeirra tilkynti dómaranum að þeir fyndu hinn ákæða sýknan að sök. Kona heyrðist hlæja uppá áheyrenda svölunum. Kona í áheyrenda hópnum stundi upp í lágum rómi “Charley! Charley!” Charley sneri sér við og leit til henn- ar, en sagði ekki orð. Fáum mínútum síðar þegar að Charley var kominn út úr dómssalnum íturlegur og óútreiknanlegur eins og hann var vanur að vera lagði fanginn ný skýknaði hendina á öxlina á honum og sagði: “Herra, herra minn þú hefir bjargað lífi mínu — Ég þakka þér herra minn!” Charely Steele ýtti manninum frá sér önuglega og sagði: “Hafðu þig burt frá augum mér! Þú ert sekur — áreiðanlega sekur.” II Kapítuli Afleiðingar réttarhaldsins. “Þegar þessu er lokið Kathleen, þá kem ég til þín.” Höfðu augu Charles Steele sagt við konu í réttarsalnum, síð- asta daginn sem réttarhaldið stóð yfir. Konan hafði gengið út úr réttarsalnum eins og í draumi, en þó í sælukendri hrifning. Hún, eins og hundruð annara hafði séð Charley Steele í nýju ljósi, nýrri opinberun, og einnig verið sjónar- vottur að algjörðu sinnaskifti fólksins sem inni í dómssalnum var, frá ákveð- inni sektar sannfæringu til sakleysis meðvitundar, sem annað veifið hafði litið fangann með viðbjóði, og hin hrylh- legu endalok hans, en hitt sem píslar- vott laganna. Hún sem vanalega átti yfir svo miklu jafnvægi að ráða, beið þess með æsandi eftirvænting að kvið- dómararnir kæmu aftur inn í dómssal- inn. Svo stóð hún hreyfingarlaus, eins og hafalda stundum gjörir, áður en hún brotnar, og berst upp að ströndinni. Hjá henni, eins og flestum sem í dómsalnum voru, var djúp eftirvænting- arinnar, ekki svo mjög bundið við fang- ann — hvort að hann yrði fríkendur eða ekki, heldur við það, hvort að lögmaður- inn hans ynni málið, eða ekki. Það var eins og að það væri Charley Steele sem rannsóknin stæði um, í stað fangans. Hann var miðdepillinn í málinu, það voru framtíðar örlög hans sem um að ræða. Svo óeðlilegan hugblæ, hafði mál- ið fengið. Og sannleikurinn var sá, að örlög beggja — fanganns og lögmanns hans voru lögð á vog réttlætisins, þenn- ann brennheita sumar dag í ágúst. Fanganum gleymdu nálega allir, undir eins og hann var komin út úr rétt- arsalnum frjáls maður, en á vörum allra í Montreal var nafn Charley Steele dag- inn eftir. Það var tvent sem hann hafði gjört í þessari ræðu sem hann flutti: Hann hafið varpað frá sér andúð og kaldrana, en íklæðst mannúð og inni- legleik. “Ég hefði aldrei trúað því um hann.” var á hvers manns vörum. Um hæfileika hans efaðist enginn, en þeir voru kaldir og beittir og oft höfðu óvinir hans kval- ist undir þeim, og vinir hans orðið óttas- legnir, og enginn maður hafði nokkurn tíma séð votta fyrir tilfinningum hjá honum. Ef það hefir verið uppgerð þá var vel farið með hana, því að hún hafði verið honum eðlileg þegar í æsku, á náms árum hans og hann hafði verið brynjaður henni, þegar að hann kom heim aftur frá náminu, í bæinn þar sem að hann fæddist, og einmitt það hafði staðið honum í vegi fyrir vinsældum — en það hafði gjört hann auk hans yfir- lætis, einkum í klæðaburði og frumleika í hugsun sérlega eftirtektarverðann. Það voru fáir sem kærðu sig um að lenda í orðakast við hann. Hann skifti sér lít- ið af samtíðar fólki sínu. Hann var altaf kurteis í viðmóti og umgengni án þess að leyfa fólki að verða sér og nærgöngult, og stéttarbræður hans viðurkendu hina undursamlegu andlegu yfirburði sem han átti yfir að ráða, hvort heldur að hann var í réttarsalnum, eða utan hans. Hann fór eftir að málinu var lokið frá herbergi dómarans og beint á skrifstofu sína og tók á móti árnaðaróskum fjölda manna á leiðinni, innilegri, en mörgum þeirra fanst að hann ætti skil- ið, því hann var aftur hinn einkennilegi grímuklæddi Charley Steele sem horfði kankvíslega í gegnum augnagler sitt og eftir því sem nær dróg skrifstofunni, fykkuðu árnaðaróskirnar. Álit hans hafði aukist að mun síðustu klukkutím- ana, en vinir hans ekki fjölgað og hin vanalegu sambönd hans héldust sem áður. Bæjarbúarnir voru upp með sér af hæfileikum hans, eins og þeir höfðu altaf verið, þeir voru ergilegir út af hegðun hans, eins og þeir höfðu áður verið, og gjörðu sér meiri vonir um fram- tíð hans, er þeir höfðu áður gjört sér, og ósjálfrátt þakklátir fyrir hrifning þá sem hann hafði veitt þeim, og þeir gátu lifað á sumarið út. Alt þetta lét Charley Steele sig litlu varða. Undir eins og hann hafði lokið verki sínu í réttarsalnum gjörði hugsunin sem falin lá í huga hans, á meðan að á málsflutningnum stóð í réttarsalnum vart við sig og útrýmdi þaðan öllum öðrum hugsunum. Þegar hann kom inn í skrifstofu sína var hann að hugsa um stúlkuna í réttar- salnum, sem kinnroðinn hafði gjört enn fegurri en hún átti að sér að vera. “Hún er aðdáanlega fögur” sagði hann við sjálfan sig um leið og hann gekk að vatnslaug sem var inni í skrifstofunni, og laugaði hendur sínar og andlit, því hann ætlaði strax út aftur. “Andlitsroð- inn gjörið hana enn yndilegri — Kath- leen!” Hann stóð stundarkorn við glugga á skrif stofunni og horfði út í listigarðinn sem blasti við honum, á trén skrúðgræn og hlustaði á fuglana kvaka í limi trjánna. “Fullkomin — allfullkomin í vexti og útliti. Hún var það starx í æsku, og hún er það nú, fullvaxinn.” Hann kveikti í vindlingi og blés reyknum útúr sér. “Ég gjöri það. Ég giftist henni. Ég veit að hún vill mig: Ég sá það í augun- um á henni. Það gjörir ekki mikiö til með hann Fairing, föðurbróðir hennar gefur aldrei samkykki sitt til sambands á milli þeirra, og svo þykir henni ekki nógu vænt um hann. Ég gjöri þetta.” Hann sneri sér að skáp sem hann geymdi flösku með áfengi í og sem að hann hafði hrest sig á áður en hann fór í réttarsalinn skömmu áður. Hann tók lykil upp úr vasa sínum og setti hann í skrána á sk^pnum, en hikaði. “Nei, ég held ekki!” sagði hann. Það sem að ég segji við hanna skal ekki hafa neinn lagablæ á sér. “Hvílík uppgvötvun! það var alt í þoku fyrir mér og, hugsunin loð- in, allur stirður og kaldur, dómarinn kviðdómaranrir, fólkið allt og Kathleen líka ,var mér andvígt; en þegar ég var búinn að hressa mig á flöskunni þarna í skápnum — þá varð allt krystalls skýrt fyrir mér! Það var eins og að ljósbirtu legði um huga mér og rafstraumur rynni fram í hvern minn fingur og ég vann, og — og það var eins og skuggi færðist yfir andlitið á honum — Hann var sekur, áreiðanlega sekur.” Bætti hann við í beisku mrómi, um leið og hann tók lykilinn úr skránni á skápnum og setti hann í vasa sinn.

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.