Lögberg - 23.06.1949, Blaðsíða 7

LÖGBERCJ, FIMTUDAGINN, 23. JÚNÍ 1949.
7
Munkalýðveldið á Atos-fjalli
Eftir DR. PAUL LEMERLE
Fjallið Atos er ekki auðgengið. Fyrst verður maður að fara
í gríska utanríkisráðuneytið og fá sérstakt leyfi til að stíga þar
fæti sínum. Og þegar að fjallinu kemur verður maður að fá sér-
stakt vegabréf til þess að fá að fara lengra. Síðan verður maður
að fá aðgönguleyfi ábótans eða
munkaráðsins í hverju klaustri,
sem maður kemur að, og gera
þá hliðholla sér, en þeirri holl-
ustu er erfitt að ná og jafn auð-
velt að missa hana. En án þessa
Síðan á 9. öld. hafa sögur farið
af Atos-fjalli í Grikklandi. Þá
ákvað Leo keisari kláki að fjalla-
búar skyldu ekki háðir annarra
lögum, og árið 875 var stofnað
klaustur í fjallinu, við Karyes.
Nú eru klaustrin orðin 20. Þau
hafa öll munkareglu S. Basilius-
ar og eru undir grískri stjórn
síðan 1923.
velvilja er ekki hægt að sjá nema
það sem allir geta séð tilsýndar.
Svo verður maður að sigrast á
ólund og andúð einstaklinga sem
á vegi manns verða, og á því
að fæstir skilja það sem maður
segir, og á ýmisskonar hjátrú og
vera án allra þæginda. Loks skal
það tekið fram að aðgangur er
aðeins leyfður fullorðnum karl-
mönnum, — „skeggjuðum-1
stendur í reglunum. Börn og
kvenfólk og öll kvenkyns dýr
eru bannfærð á þessum slóðum
og hafa verið það í tíu aldir.
Auðveldast er að fara til Atos
sjóleiðis. Sé farið frá Saloniki
að kvöldi kemur maður til Atos
að morgni. Áhrifamikil sjón er
það, er maður nálgast Daphni
og sér svart fjallið ganga þver-
hnýpt fram í sjóinn. Þegar mað-
ur hefir sýnt lögreglunni vega-
bréf sitt og leigt sér asna ríður
maður af stað til Karyes, höfuð-
staðarins. Áður en maður nálg-
ast þennan klausturbæ verður
maður að fara af baki, því að
það þykir ekki hlýða að láta
munkana í klaustrinu sjá sig ríð-
andi. Vitanlega má maður ekki
heldur reykja á götunni né
sYngja eða leika á hljóðfæri.
Þetta er mjög eyðileg gata, þar
sem ekki sést annað en skuggar
af munkum, sem forða sér í skjól.
Gesturinn er ömurlega einmana.
UM fjallið eru engir vegir og
ekkert samgöngutæki nema
múlasninn. Ekkert rafmagn,
ekkert sem minnir á veröld nú-
tímans, engin þægindi og ekkert
fólk nema þessir sex til sjö þús-
und munkar í klaustrunum.
Byggingar, stofnanir, klæða-
burður, lifnaðarhættir — allt er
þetta með sama sniði og það
var fyrir mörg hundruð árum,
allt stendur kyrrt, svo að þetta
er eins og maður sé kominn í lif-
andi forngripasafn. Jafnvel tíma-
reikningurinn er frá bysantskri
öld, tíminn er talinn frá sólar-
uppkomu. En annars er hugtak-
ið timi eiginlega ekki til þarna.
Og það er frekasta ókurteisi að
láta á sér sjá að maður þurfi að
vmmsAi eucTRtc plaht
Gasoline and Diesel
<1 Whatever the purpose —
wherever it’s needed—you can
have all the electricity you
want with a Universal Electric
Plant! For emergency or con-
stant service, there are hand
Portable and stationary models.
Sizes from 250 to 25,000 watts,
AC or DC manual or auto-
matic.
SEE US NOW!
MUMFORD
MEDLAND
| IMITED
76 Wal1 st. Winnipeg, Man.
flýta sér, þegar maður er hjá
þessum munkum, sem hver dag-
urinn er öðrum líkur hjá, eins
og perlur á festi og einblína inn
í eilífðina frá morgni til kvölds.
í Karyes eru nokkrar verslan-
ir, sem selja helstu nauðsynjar.
Það eru munkar sem reka þær.
Karyes er verslunarstaður fyrir
öll klaustrin. Og þar situr land-
stjórinn. Hann hefir ekki yfir
neinu að segja nema sex vopnuð-
um lögreglumönnum og gerir
ekki annað en láta sér leiðast í
stóra húsinu sem hann á heima
í, með vanhirtum garði í kring.
KARYES er höfuðborg Atos-
lýðveldisins, sem telur sig vera
elsta lýðveldi í heimi. Af klaustr-
unum tuttugu er eitt rússneskt,
eitt serbeneskt, eitt búlgarskt en
17 grísk. Nefnd skipuð tuttugu
munkum, einum frá hverju
klaustri. sem kosin er til eins
árs í senn, er einskonar þing
lýðveldisins. En úr þessum tutt-
ugu eru svo kosniy fimm menn
í framkvæmdastj órn—einskonar
ráðuneyti — og nefnast þeir
„epitropar“ og hver ferðamaður
sem til Karyes kemur verður
að ganga á fund þeirra þegar í
stað. Fær hann þar um ferðar-
leyfi hjá þeim og þegar það er
sýnt tekur dyravörslumunkur-
inn á móti gestinum og tekur af
honum stafinn hans, ef nokkur
er. Því að þarna má enginn
ganga með staf nema ábótinn,—
stafurinn er heiðursmerki. Síð-
an sýnir gesturinn skilríki sín,
og ef þau þykja vera í lagi er
manni boðið inn í gestastofu
klaustursins. Komi maður síð-
degis verður maður að bíða
lengi í stofunni, því að munkarn-
ir sofa miðdegisblundinn sinn.
En komi maður að morgni til,
eftir morgunmessuna er ekki ó-
líklegt að maður fái að tala við
ábótann undir eins.
EF þú biður um að fá að sjá
bókasafnið eða skjalasöfnin er
reynt að fá þig ofan af því.
Skjalasöfnin, sem eru afar um-
fangsmikil og merkileg eru
geymd í læstum klefum, og
munkarnir koma þar nærri því
aldrei. Og þeir leita allra bragða
til að komast undan áleitni gest-
anna: Lyklarnir eru hjá ábótan-
um og hann hefir lagt sig eða
er á bæn í kirkjunni, eða þeir
eru hjá munk sem er ekki heima.
Eða þá að munkurinn segir að
það sé ekki hægt að skoða söfn-
in nema með leyfi alls klausturs-
ráðisins en því miður sé einn úr
ráðinu ekki viðstaddur, og þar
fram eftir götunum. Hver er
ástæðan til þessa? Sumpart er
það nú leti og sumpart það, að
munkarnir meta svo lítils sjálfir
hinar skrifuðu heimildir um
sögu klaustranna. Þeir vilja
heldur byggja á þjóðsögum og
helgisögum, sem myndast hafa
öld eftir öld og afbakast öld
eftir öld.
Að meðaltali eru miunkarnir
sex til átta tíma í kirkjunni á
hverjum degi, en miklu lengur
á hátíðum kirkjuársins, en þær
hefjast jafnan með athöfn, sem
stendur yfir alla nóttina. Ekki
eru klukkur látnar kalla þá til
tíða heldur er barið í planka með
stórri kylfu og með þessari ein-
kennilegu tónlist eru þeir vaktir
á morgnana. En hver sem vill
skilja það skáldlega í helgisið-
um Atosmunkanna verður um-
fram allt að sækja morguntíð-
irnar. Ég fyrir mitt leyti hefi
aldrei upplifað fegurri guðs-
þjónustu en í Atosklaustrinu í
Karyes. Það var 15. ágúst en þá
er mesta kirkjuhátíð munkanna.
Guðþjónustugerðin hófst kvöld-
ið áður og milli klukkan 3 og 1
um morguninn fór ég í kirkjuna.
Það var tunglslausi/ og umhverf-
ið var töfrandi þungbúið. í
kirkujnni var aldimmt. Mér var
vísað til sætis í suðurkórnum.
Skammt frá mér gat ég grillt í
söngstjórann, mjög gamlan
mann. meinlætamerkt andlitið
á honum stafaði frá sér mildi,
og hreyfingar hans er hann
stjórnaði söngflokknum voru
háttvísar og áferðargóðar. í
marga klukkutíma og löngu eftir
að sól var komin á loft hljómaði
margraddaður söngurinn, lang-
dreginn og alvarlegur í kirkj-
unni. Messunni lauk klukkan
níu.
í 40 daga höfðu munkarnir haft
stranga föstu. En nú máttu þeir
rjúfa hana. Gengu þeir nú til
matstofunnar með ábótann í
broddi fylkingar og röðuðu sér
kringum stórt og klunnalegt tré-
borð. Maturinn var brauð, súpu-
diskur, ofurlítill fiskbiti og nokk-
ur salatblöð í viðsmjöri, ásamt
glasi af víni. Án þess að mæla
orð af munni biðu þeir þangað
til borðbænin hafði verið lesin
og ábótinn hafði borið skeiðina
upp að munninum. Og síðan
hófst borðhaldið. Enginn mælti
orð frá munni meðan matast var.
— — Til þess að skoða öll
klaustrin til nokkurrar hlítar
þarf að minnsta kosti hálfan
mánuð. En sá sem vill kynnast
daglegu lífi þar eða kynna sér
skjala- og bókasöfnin, þarf
þarf miklu lengri tíma.
FÁLKINN
Líf og
Framhald
7. Himinn
“unun alls á heiminum er í því
fólgin að breyta vel við með-
bróður sinn og lofa guð í sann-
leika og af öllu hjarta og fúsum
vilja, og sýna það stöðugt í orði
og verki.’
Jarðlífið er ekki annað en for-
dyri hins raunverulega lífs, sem
öllum mönnum — án undan-
tekningar — er ætlað af lífs-
frömuðinum samkvæmt fyrir-
heiti hans og forsjón, sem er
kærleikur og vísdómur, eða ylur
og ljós lífsins.
Maðurinn gái vel að því, að
sjálfræðið er “forréttur” hans
sem manns, því að með því er
honum í „sjálfsvald gefið, hvort
hann velur eilífa vellíðan, eða
eilífa vanlíðan. Sá, sem hefir
numið guðs orð og kenningu
Krists, er í mikilli sök ef hann
vanrækir þetta — mestri sök við
sjálfan sig, þ. e. a. s. hann sjálf-
ur verður verst úti ef hann lokar
fyrir sér aðgangi að vellíðaninni,
9em honum er ætluð eins og öll-
um. Vér megum ekki glepjast
frá því að viðurkenna þetta. •
8. Trúin er brúin til lífsins.
“í Kristi er maður guð, og guð
maður. Faðirinn sjálfur er einn.
Sá, sem hefur séð soninn hefur
séð föðurinn. Hann er í föðurn-
um og faðirinn í honum.’-
Það er eitt höfuðatriði trúar-
innar, að lögmálið, sem forsjón
guðs er bygð á, er til orðið fyrir
manninn, svo að maðurinn viti
hvaða leiðarvísi ber að nota til
þess að vel fari fyrir honum.
Þar með verður jafnframt skilj-
anlegt að sé því lögmáli ekki
fylgt, þá hlýtur að fará illa. Því
að guð gaf þér, sem manni, vitið
og skilninginn á mun góðs og
ills. Ef hann hefði ekki gefið þér
frjálsræði, vit og skilning, þá
hefðir þú ekki verið til sem
maður! Og ef guð tœki þetta aft-
ur eða breytti lögum sínum til
að þóknast þér og launaði jafnt
hin góðu og illu verkin, þótt þau
sé framin vitandi vits, þá væri
guð ekki alvís né algóður eða
samkvæmur sjálfum sér. Hvern-
ig sem maðurinn snýr þessu
verður niðurstaðan altaf sú
sama: að maðurinn er meira
eða minna.sekur eftir því hve
oft hann hefir vísvitandi brot-
ið móti lögum lífsins, og mis-
notað þannig æðstu gjöf guðs:
frjálfsræðið.
Maðurinn verður að lítillækka
sig sjálfan, af því að hann er
brotlegur fyrir hátign guðs, sem
er heilagur og hreinn, meir en
menn í þessu lífi geta skilið.
“Vér vitum það ekki, en alt, sem
fram við oss kemur að ofan, er
oss til góðs ætlað, en oftar snú-
umst við öfugt við því.” Það er
þroskaleysi, hugsunarleysi,
barnaskapur, vanþekking eða
illmenska sem veldur. Maðurinn
má aldrei gleyma því, að hann
er til orðinn eftir æðstu mynd
og ætlað hið æðra — hið æðsta
líf, ef hann spillir þessu ekki
sjálfur.
9. Hroki manna og fávísi
“Þegar maður hefir fest sig í
einhverju ófögru, þá lítur hann
Dauði
ekki framar á villuna sem ilt
eða rangt.”
Eftir því sem maðurinn er ó-
þroskaðri, eftir því er hann
hrokafyllri. Það stendur á milli
guðs og hans og maðurinn vilí
ekki beygja sig fyrir hátign og
almætti nokkurs annars en
sjálfs sín, og hann heldur að það
sé niðurlœging. En þetta er mis-
skilningur, sem hefir hnekt
mörgum, og fylgir þroskaleys-
ingu. því að það er einmitt upp
hefð, eða leið til upphefðar, að
læra að skynja hið háleita,
hreina og sanna á hvaða sviði
sem er. Það er “gáfan”, sem Páll
segir um: að hver eigi að nota
þá gáfu, sem honum er gefin.
Gáfur eru margskonar: skáld-
skapargáfa, spádómsgáfa, tón-
listargáfa, sýnisgáfa og íagur-
fræði tilhneiging á öllum svið-
um o. s. frv. Þetta eru hjálpar-
meðulin, sem mönnum eru gefin
til þess að geta skilið, og ef til
vill nálgast ögn fremur guðdóm-
leikann, lífsuppsprettuna.
Hverju heilbrigðu manns-
barni er gefið tækifæri. Guð-
seðlið, eðli kærleikans, lífsins, er
gróðursett í hverri einustu sál.
En foreldrar og aðrir, sem upp
ala og kenna, grugga þetta oft í
„hugsunarleysi“ og útiloka barn-
ið þannig frá vellíðan þeirri, sem
því er ætluð. En algæskan sér
samt um, fyr eða síðar, að slíku
barni gefist aftur tækifæri. Því
að „enginn fer á mis við kær-
leikann, nema sá, sem af frjáls-
um vilja fleygir frá sér kenn-
ingu hans.” Slík börn verða síð-
ar oft tilefni þess að foreldrarnir
verða sjáandi, heibrigðir og
hamingjusamir.
Við sáum áhrifamikil dæmi
þess á stríðsárunum úti í lönd-
um.
Eftirmáli
Það, sem ég hefi nú í lx/2 ár
uppgötvað eftir 40 ára fjarveru
frá þjóð minni:
Það er greinilega í ljós komið,
að til eru hér menn, jafnvel
kirkjunnar menn, sem ekki gera
nægilega grein á mun góðs og
ills, eða fyrir verkum guðs og
áhrifum þeirra, og verkum
guðs og áhrifum þeirra, og verk-
um djöfuls og afleiðingum þeirra.
Svo mjög er kristna trúin orðin
blönduð.
Þetta er orðið þjóðarmein og
það verður þjóðar bölvun, nema
fljótt sé látið skríða til skarar
Cars Bought and Sold
SQUARE DEAL
MOTOR SALES
“The Working Man’s Friend’’
nu. TkAká 297 Princtiss Stueet
rii. íuiki Half Block N' Lagan
MR. PETER JOHNSON
Representing
J. J. H. MtLean & (o.
LTD.
PORTAGE AT HARGRAVE
Phone 924 231
"The West’s Oldest Music House”
Exclusive Representatives for^
HEINTZMAN & CO.
NORDHEIMER
SHERLOCK MANNING
NEW SCALE WILLIAMS PIANOS
og hreinsað gjörvalt þjóðlífið al-
veg eins og Kristur gaf dæmi
um þegar hann hreinsaði musteri
guðs því að: “Þér eruð guðs
musteri og guðs andi býr í yður.”
Öll kirkjan skal hreinsast í
landinu. Allir skólar munu
fylgja. Alþing landsins þar að
helgast á ný. Þjóðin þarf að
vakna til nýs lífs, lífs í trúnni,
sem hún ber nafnið af, til þess
að hún geti orðið hans blessunar
aðnjótandi — því að það fer
saman.
Hér má engin hálfvelgja leng-
ur ráða lofum og lögum, ef vel
á að geta farið. Að öðrum kosti
eru íslendingar, sem þjóð, ekki
kristnir.
Ég er ekki að dæma nokkurn
mann með þessu, heldur aðeins
að benda á það sem er, og ég sé
að líkindum skírar en þeir, sem
altaf voru heima.
Ég er ekki heldur að bera vopn
að neinum vissum “flokki” eða
aldursskeiði, og síst af öllu er
ég að beina þessu að æskunni,
því svo stendur skrifað: “Kenn
þeim unga þann veg, sem hann
á að ganga, og þegar hann eldist,
þá mun hann ekkr af honum
víkja.” En þegar þeim unga er
ekki kent að ganga rétta veginn
hvernig á hann þá að geta fund-
ið hann?
Það sem fyrir mér vakir með
þessari grein er, að benda á nauð-
syn á þekkingu þessarar kenn-
ingar og hvetja latínulærða
menn til að þýða verk Em.
Swedenborgs, því þau eiga, með
afbrigðum, mikið erindi inn í
líf hvers einstaklings einmitt nú.
Að lokum bið ég afsökunar ef
einhverjum finst ég vera óþarf-
lega berorð, en þannig var nú
talað hér fyrir 40 árum, þegar
þörf þótti, eða við þótti eiga.
L. Fr. Oberman,
Lesb. Mbl.
JOHN J. ARKLIE
Optometrirt and Optickm
(Eye» Examined)
Phone 95 650
MITCHELL COPP LTD.
PORTAGE AT HARGRAVK
WINNERSflNNOUNCED
IN FREED0M 0F CH0ICE C0NTEST
foy Judaes JAS. SPEERS—Promment farmer and live stock
* 3 producer.
W. J. WAINES—Dean of Arts and Science, University
of Manitoba.
J. H. EVANS—Deputy Minister of Agriculture, Prov
ince of Manitoba.
I believe in
FREEDOM 0F CHOICE IN GRAIN MARKETING
lst Prize—$1,000.00
DAVE J. PATERSON—Westbourne, Man.
2nd Prize, $500
MHS. I. N. MILLEH,
Brancepeth, Sask.
3rd Prize. $300
C. E. SARGENT,
Eyre, Sask.
4th Prize. $200
T. CANERS,
Fisher Branch, Man.
Sth to I4th Prizes—Ecrch $50
C. H. Barker, Dauphin. Man., C. G. Churchill, Sandwith, Sask., F. E. Smith,
Swan River, Man., Mrs. Kathleen Durston, Dauphin, Man., J. N. Miller, Brance-
peth, Sask., Mrs. Bertha Stirling, Clive, Alta., Jos. Hepworth, Menzie, Man.,
Mary E. Wilson. Tessier, Sask., Metro Kolton, Gimli, Man., Jim Mackenzie,
Neelin. Man.
15th to 34th Prizes—Eaeh $25
E. A. Horrocks, Killarney, Man., Mrs. D. C. Caims, Crystal (Íity, Man., H. A.
Friesen, Winkler, Man., Jas. Adamson, Gladstone, Man., R. L. Pharis, Magrath,
Alta., F. E. Simpson, Shoal Lake, Man., Geo. Cornford, Ogilvie, Man., A. E.
Speers, Prelate, Sask., F. S. Watt, Cavell, Sask. E. I. Smith, Néw Fish Creek.
Alta., D. A. Morse, Huxley, Alta., J. T. McGregor, Brandon, Man., Mís. Anne W.
Holowaychuk, Smoky Lake, Alta., G. D. Watt, Wilkie, Sask., B. W. Wells,
Coderre, Sask., A. F. Partridge, Nipawin, Sask., Thos. Brown, Fort Pitt,
- Sask., N. McTaggart, Gull Lake, Sask., C. Gilson,
Ur Pi* Gxmton, Man., Mrs. Ella B. Madsen. Carroll, Man.
-------------------------------*------------
We congratulate the winners and exfend our
thanks to all participants tor the many tine
entries received.
WINNIPEG GRAIN EXCHANGE
LIBERAL GOYERNMENT
MEANS
FREEDOM
Indivxdual Freedom—for the individual freedom
and security are opposite sides of the same shield. The
test of individual freedom, like security, is the elimina-
tion of fear. As fear of unemployment, sickness, invalid-
ity, dependence and poverty in old age decrease
Freedom becomes more real. Liberal policies mean
these things.
National Freedom—the removal of racial, religious
and sectional differences are necessary for our national
freedom. Liberalism means a united Canada, and the
elimination of sectional and group differences.
International Freedom—The Liberal Party, undei
its leader, The Rt. Hon. Louis St. Laurent, stands united
behind the Atlantic Pact. It advocates the close associa-
tion and co-operation of all the free nations as the best
means of preserviftg peace and ensuring the freedom
of the world. <?
BE SAFE
ON JUNE 27th
VOTE
LIBERAL
Authorized by the Manitoba Liberal-Progressive Association.