Lögberg


Lögberg - 15.09.1949, Qupperneq 2

Lögberg - 15.09.1949, Qupperneq 2
2 LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 15. SEPTEMBER, 1949 „Hann þeytti mér yfir á Þórsmörk“ EFTIR RANNVEIGU K. G. SlGBJÖRNSSON þeir koma fyrir, en hrynjandin í þeim maður, en hrynjandin“. „Já. Ég finn hrynjandina í þeim líka og hún þykir mér falleg og ég hef gaman af sögu- legu frásögnunum þar og það er mikið af fallegum vísum þar, en ég veit ekki nema fylla mætti með öðrum orðum ýmislegt sem í rímunum er óþægilegt“, sagði Daníel. „Rímurnar eru ákaflega vel kveðnar, drengur minn og ómet- anleg skemmtun að þeim“. „Viltu þá ekki heyra hvernig fór fyrir árgeislanum og fjól- unni í óbundnu máli“. „Ekki á meðan við erum að vinna. Það dregur úr áhuganum fyrir vinnunni að hugsa um annað á meðan maður er að vinna“. „Já, en þú byrjaðir" — Daníel steinþagnaði. Þeir unnu af kappi enn um stund við ristuna. „Kannske við fáum frí eftir nónið til þess að vera á fundin- þetta. Nú á hann bókstaflega að gera alt fyrir alla“. „Hann er mentaður maður og prestur“, sagði Daníel. „Svo er það, en hann er nú bara maður fyrir því. Prestar eiga að prédika Guðs orð. Menn lagazt við að hlusta á það. Prest ar geta ekki gert alt sem allir vilja fremur en aðrir menn“. „Það getur nú verið“, sagði Daníel dræmt, „en mér firjnst að þeir ættu að geta hjálpað manni eitthvað, útvegað manni meira frelsi, betri menntun og og svoleiðis“. „Það eru mestu ógangsmenn þessir nýju menn“, sagði Hjört- ur Jósep. „Þeir eru menn með lífi og fjöri“, sagði Daníel. „Fjörugur í mönr.um ógang- urinn og heimskan“, þusaði Hjörtur Jósep yfir stórri spólu af torfi og þurkaði svitann af andliti sér á treyjuerminni. Daníel leit á hann efabland- „Hann þeytti mér yfir á Þórs- mörk, Hann þeytti mér yfir á Þórs- mörk,' Hann þeytti mér yfir á Þórs- mörk og þar gengum við á hólm, Hann þeytti mér yfir á Þórs- mörk og þar gengum við á hólm“. „Ertu orðinn vitlaus, greyið mitt, að vera að stagla þessa bölvaða vitleysu?“ „Ég hljóp upp á hæzta tindinn, Ég hljóp upp á hæsta tindinn, Ég hljóp upp á hæzta tindinn, þar heimti mig yndislindin, þar heimti mig lindin smá“. „Ég afsegi prestinum að hafa þig í vinnu með sér, ef þú ekki hættir þessum vaðli“. „Mér þykir fallegra að hafa það, þar heimti mig yndislindin og þar fann ég fjóluna smá“. „Heyrðirðu ekki hvað ég sagði þér, drengur. Ég afsegi bæði Sveini og prestinum að hafa þig í vinnu með sér, ef þú bullar þessa andskotans vitleysu“. Hjörtur Jósep rétti úr sínu breiða og þykkvaxna baki og hvessti augun á Daníel, átján ára dreng, sem hélt í torfið á meðan hann risti og lét lok- leysurnar hrynja á meðan. í rauninni var Hjörtur Jósep ennþá svo stór og mikilúðlegur að það var engu líkara en að stormurinn hefði einhverntíma klipið hann út úr klettaþöktum fjallvanganum, sem reis þarna beint yfir höfði þessara manna, er unnu að torfristunni við fjallsræturnar, klipið hann úr klettunum og velt honum niður klettabeltin og hlíðarnar þar til hann var samanrekinn svo dyggi lega að hann þoldi nærri alt, sem á hann kynni að bíta. Sól- in hafði brennt á honum vang- ana rauðbrúna en klettarnir gráu höfðu heimt sinn lit á hár hans og skegg, því þó skeggið stæði töluvert óþekktarlega út í loftið, stíft og úfið, þá hafði það samt orðið að láta undan gráa litnum. „Presturinn“ endurtók Daní- el hægt. „Ætli hann hafi aldrei verið ungur?“ Það kom hik á Hjört Jósep. Hann rétti úr sér öllum upp frá torfristunni, tók upp pontuna, setti á nasir sér og teygaði drjúgum áður en hann svaraði, svo ótal ell flugu í hálfum hljóð- u mút á milli tannanna. Ein- kennilegt bros lék um varir hans, er hann lét tappann í pont una og ellin héldu áfram að fljúga um fáein augnablik. „Presturinn“, sagði hann hægt og brosið hvarf af andlitinu og pontap í vasann, en alvaran breiddist yfir andlitið. „Hann er ungur enn“. — „Heldurðu að hann þoli þá ekki að heyra dálítið af vit- leysu?“ Það var eins og þungt ský legðist yfir persónu Hjartar Jóseps. „Ég gæti bezt trúað því“, sagði hann hægt og ellin hurfu. „Viltu þá ekki heyra hvemig fór fyrir árgeislanum og fjól- • unni“, sagði Daníel nærri því í bænarróm. Það mótaði fyrir meðaumk- unarbrosi undir gráu yfirvarar- skegginu. „Ég held ég skilji lítið í því, Daníel minn. Þér er bezt að halda einhuga í ristuna á meðan við drífum upp nokkrar torfur“. Þeir ristu torfið þegjandi um stund, þá sagði Hjörtur Jósep. „Það er ekki gott að vera með nein heilabrot. Menn eiga ekki að fást við að yrkja néma að þeir séu skáld svo sem eins og séra Hallgrímur Pétursson og Sigurður Breiðfjörð“. Það dofnaði yfir Daníel. „Það er nú ekki alt fallegt í rímum Sigurðar", sagði hann. „Það getur nú verið. Það verð ur að tala um hlutina eins og um?“ sagði Daníel. Það sauð lengi í tóbaksfullum vitum Hjartar Jóseps, áður en hann svaraði. „Eki skaltu hugsa neitt svo- leiðis, Daníel litli. Það hefir ekki verið siður, hér í Stórafelli, að láta fólk hætta vinnu sinni þó einhver fundur væri á ferðinni“, sagði Hjörtur Jósep. „Já, en þetta er nú mann- fundur, sem ætlar að ræða end- urbætt lífskjör manna, umbæt- ur í verzlun og svo kannske tal- að verði um annað, umbætur á vinnuhjúahaldi — kannske skóla fyrir alþýðu eins og þeir kváðu hafa í Danmörku“, sagði Daníel. „Já, jú jú. Sama þvælan. Þeir hafa verið með svoleiðis þvælu- fundi í kaupstaðnum og víðar og nú á að koma séra Snorra í ínn. „Viltu þá ekki hafa meira frelsi, Hjörtur Jósep“. „Meira frelsi. Ég er alfrjáls maður eins og ég er. Ég verð altaf frjáls hvar sem ég er, að vinna fyrir mér. Ef ég bind mig í þvöguna, sem þessir nýju dátar eru að sjóða saman, þá get ég ekki snúið mér við nema beygja mig og bukta á alla vegu. Alls staðar eru bönd. Alls staðar reglugerðir“. „Og þar gengum við á hólm“, sönglaði Daníel fyrir munni sér eins og vildi hann leiða hjá sér með góðu andmæli roskna mannsins, því hann fynndi það á sér, að sinn tími væri í raun- inni að renna upp hvað sem sá eldri segði“. „Þú ert tekinn til aftur“. Það flL VIGFÚSAR GUTTORMSSONAR OG KONU HANS VILBORGAR á jimtugasta giftingarafmæli þeirra 1949. V Þetta er formáli með fyrirsögninni „YOU STARTED IT“. Fregnin barst um fjöll og laut og flaug á milli húsa. Bergmálið í björgum þaut, Borga kyssti Fúsa. Breyting smáa þurfti á því þó í einu húsi. Boðin þaðan bárust ný Borgu kyssti Fúsi. Gnast í vörum geysi hátt Gall um heiminn víðan Kristnir menn í allri átt Altaf kyssast síðan. Já, margt hefir nú á dagana drifið frá dögum til sólarlags Fn mest hafa næturnar heillað og hrifið Og helmingur eru þær dags. Því þið hafið lagt saman Ijósið um daga og Ijós ykkar tendrað um nótt. Og Ijóðað og starfað það sýnir vor saga og sannar hinn íslenzka þrótt. Já, víst eru Vilborgar hendurnar hagar og traustar við hverskonar starf Og æðrulaus var hún til lands og lagar, með Ijónshjarta víkings að arf. En Vigfús er alt öðrum gáfum gæddur Hann glápir í heiðloftin blá Þar fuglum og vindum er vegur þræddur það vekur hans söngvaþrá. . 4*. » V En þeim hefir tekist að tvinna saman og treysta sinn örlagaþráð. Við söng og við strit, við gleði og gaman þau gjörðu sig engum háð. Þó samtíðin jafnan sé gjöm á að gleyma að gjalda okkur störfin og Ijóð. Mun framtíðin samt ykkar söguna geyma Til sæmdar vorri íslenzku þjóð. AT/RUVRT TTRTSTJÁNSSON var ekki laust við ergelsi í rómn um. „Það er nú ekki mikið“, svar- aði drengurinn góðlátlega og tók tveim höndum um streng- inn, sem Hjörtur Jósep risti og Daníel orkaði því aðeins að fylgja Hirti Jósep að verki í ristunni, af því að hann var sér- lega efnilegur bæði til lífs og sálar. Það þurfti eindreginn huga og allsterka hönd að vera að verki með þessum roskna víkingi. Rétt fyrir klukkan þrjú kom stúlka, að kalla þá heim til mið- dagsverðar. „Og presturinn seg- ir að þið eigið ekki að fara aft- ur í ristuna bætti hún við. Hann vill þið séuð á fundinum“. Daníel brosti út undir eyru, en Hjörtur Jósep saup hveljur. „Hvað hugsar maðurinn. Við erum ekki búnið að fá hálf nóg torf“. „Það veit ég ekki“, sagði stúlk an og sneri heim. „Nú er ég aldeilis hissa“, varð Hirti Jósep að orði. „Svona hef- ir ekki verið búið í Stórafelli áður“. Svo stjaldraði hann teinrétt- ur og horfði yfir væna fylkingu af torfi, í vafningum er stóðu upp á endann skammt frá þeim, torfið, sem þeir Daníel höfðu tekið upp, strauk yfirvararskegg sitt og það lýsti sér nokkur valdamenska í svip hans og lát- bragði. „Maðurinn veit ekkert hvað hann er að gera hvað þessu viðvíkur. Ég ætla að tala við séra Snorra þegar ég kem heim“. „Blessaður Hjörtur Jósep, láttu það nú vera að spilla fyrir því að við fáum að vera á fund- inum“, sagði Daníel. „Við höfum ekkert með fund þann að gera, Daníel. Þú sannar að hann verður ekkert nema uppþot og vitleysa nema það, se mpresturinn segir og þá ef Sveinn tekur eitthvað til máls, ef hann skiptir sér þá nokkuð um fundinn“. „Við skulum sjá“, sagði Daní- el. „Já, við sjáum“, sagði Hjörtur Jósep, og Daníel fann að hon- um var mikið niðri fyrir. „Nú ætla ég að segja þér sög- una af árroðanum og fjólunni“, sagði Daníel. „Svo er það“, anzaði hinn og horfði út í hött og Daníel fann, að hann hafði hugann fullan af áhyggjum útaf fundinum og því að vera frá torfristunni eft- ir nónið. „Fjólan var nú þarna uppi á hæzta tindinum“, byrjaði Daní- ómunatíð. En þegar árroðinn rann upp einn fagran sumar- morgun, þá kom hann auga á fjóluna og leizt svo vel á hana að hann kyssti hana. Með það sama skall á ægilegur gnýr því rafaldan sá þetta og fór þvílík- um hamförum um loftið, að hún kreisti fjóluna til dauðs af ofsa sínum. Sérðu, því árroðinn hafði aldrei kysst rafölduna eins hljótt og yndislega fallega og hann kyssti fjóluna. Og þegar að var gáð, sást að árroðinn hafði dáið líka. Hann sást hvergi. Lækurinn einnig var horfinn. Hafði farist í eldinum. Aðeins þetta var eftir þarna, af þeim þremur. örlítill daggar- dropi, sem bar lit af árroðanum og lífdögg - fjólunnar, sem átti upphaf sitt í læknum. Þetta er svo fagur litur að enginn hefir fegri sézt. Sólargeislinn litast af honum þegar hann skín í gegn- um hann og ber litinn til gagns og prýðis um allan heim. Hann kallast hinn konunglegi litur. Hann er purpura rauður. Samt er náttúra hans aðdáanlegust, því sagt er að með honum megi. lækna allar meinsemdir jarðar- búa“. Daníel þagði og var góða stund hljóður. Þeir héldu áfram göngunni þegjandi um stund. „Jæja, Daníel minn. Ekki held ég að þú sért algeggjaður, því þú heldur vel í ristuna, en hálf- vitlaus finnst mér á stundum að þú sért, svo sem eins og með söguna þá arna“, sagði Hjörtur Jósep. En rödd hans var með þýðara móti. Daníel svaraði því engu en tók að raula fyrir munni sér: Upp mig drífur aldan há, yfir svífur leiðið, Undir klýfur knörrinn sjá, knálegt þrífur skeiðið. „Þú ert að kveða um sjóinn, Daníel“. ,Já, sagði Daníel. Hann varð glaður við að Hjörtur Jósep skyldi hafa tekið eftir vísunni, en það dró nokkuð úr ánægj- unni að honum fannst hann vera svo einkennilegur í málrómn- um. „Hugsar þú ekki um sjóinn, síðan þú hættir að stunda hann mikið?“ „ Jú.------Stundum. — Orðin duttu eins og þungur, hljóður dynur, af vörum Hjart- ar Jóseps. Hér er til dæmis ein vísa, ekki hef ég gert hana“, sagði Daníel, „um sjóinn, sem er alveg skín- andi fyrir hrynjandina í henni, maður. Hún er svona: „Öslaði gnoðin, beljaði boðinn, blikaði voðinn, kári söng. Stýrið gelti, aldan elti, ýmsu er helt á borðin löng“. „Já, ég kann þessa vísu, Daní- el. Ég kann hana. Hún er eftir Sigurð Breiðfjörð“. Svo þagnaði Hjörtur Jósep enn á ný og virtist ekkert létt- ara í huga þó þeir hefðu nefnt Sigurð Breiðfjörð. Hvað gekk að Karlinum? Það var eitthvað enn þá þyngra en fundurinn og rist- an, þó hvorutveggja væri illt eins og það stóð núna. „Þú ert sjómaður þó“, sagði Daníel. „Já. Ég var það. Ég gutla dá- lítið annað slagið þegar ég er ekki í sveitinni“. „Hafðirðu ekki gaman af sjó- menskunni?" „Jú. Einu sinni hafði ég það nú-------En svo breyttist það nú“. Það var eins og að toga tenn- ur úr karlinum að koma honum til að tala um þetta: — Um sjó- inn. „Fyrst ég er nú búinn að lofa þér að heyra sögur mínar og rím, viltu þá ekki lofa mér að heyra í staðinn af hverju það breyttist“. Hjörtur Jósep þagði um stund og horfði í gaupnir sér. „Það er engin skemmtisaga, drengur minn. — Ekki skemmti- saga“.------ „O, — ó. Er það svo — En — en ég — ég get heyrt fleira en skemmtisögur“. „Þú ert áfjáður í að heyra þetta, barn. Spurðu mig þá al- drei aftur ef ég segi þér það núna“. „Ég skal reyna að gera það ekki“, sagði Daníel. „Fyrst við eigum að hafa frí eftir nónið, þá skulum við setj- ast hérna í móinn, á meðan ég segi þér það. Það gerir ekkert til þó nónmaturinn bíði dálítið11. Þeir settust niður í skjóli frá bænum. Hjörtur Jósep greip dálitla mosató, tutlaði hana í sundur þegjandi áður en hann tæki til máls. Daníel beið. „Ég varð snemma formaður. Ég var, eins og þú sérð, stór og sterkur og ekki hrædur við neitt í allri tilverunni, sízt við sjó- inn. Mér fannst ég hafa ráð við öllu og góð tök á öllu og orð fór af því að ég kynni að stýra skipi vel í ýmsum veðrum. Það mátti segja, að mér stæði á sama hvort ég var niðri í sjónum eða upp á honum. Ég var til í alt. Fær í (Frh. á bls. 3) el. „Við getum hugsað okkur að það hafi verið Mont Blanc“. „Hvað ertu að segja, dreng- ur?“ „Ég er að tala um hæzta fjall- ið í Evrópu“, sagði Daníel. „Ætli það sé nokkuð hærra en fjöll hér á íslandi?“ Það var bæði móður og metn- aður í spurningunni. ’ „Svo segja þeir“, sagði Daníel. Hjörtur Jósep og Daníel voru á heimleið. Eldri maðurinn rankaði við sér. „Mont Blanc, Mont Blanc“, ( tautaði hann fyrir munni sér, reisti sig svo við. „Ég held það vaxi þar ekki margar fjólur, þar er ekkert nema ís ár út og ár inn, hefi ég heyrt menn segja“, sagði hann. Daníel varð hljóður um stund. Landafræðisleg þekking hans gat ekki bjargað honum út úr þessari klípu. ; „En þetta skeði nú samt“, sagði Daníel og mannaði sig upp. „Það hefir þá verið áður en ís- inn kom á fjallið“. „Fásinna er í þér drengur að | vera með þessa vitleysu í höfð- inu“. „Fjólan var nú þarna“, hélt Daníel þrautseigjulega áfram. „Ég fann hana þar þegar ég slapp frá óvini mínum á Þórs- mörk og ég stökk upp á Mont Blanc. Og þarna var yndislind- in. — Lækurinn. Hann var þar líka. Lindi fyrir fjallið, sérðu. Þau höfðu unað sér þarna frá BeagoodDIKT/LINE ighboor Mgmii3sissasi» FOR FASTER LONG DISTANCE SERVICE Long Dlstance calllng is especially heavy just now. For best service . . . Call Between These Hours 6:00 p.m. and 4:30 a.m. AND AL'L DAY SUNDAY Be quick to release the line if your party-line neighbour needs to make an urgent call. You may have to ask a similar favour of him sometime when you need a doctor or are in a hurry„

x

Lögberg

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.