Lögberg - 15.09.1949, Qupperneq 3

LOGBEKG, FIMTUDAGINN. 15. SEPTEMBER, 1949
3
Kornið á Sámsstöðum hefir dafnað
vei í sumar þrátt fyrir kuldana
Viðtal við Klemens Kristjánsson bónda að Sámsstöðum
Kornið á Sámstöðum hefir dafnað vel í sumar, eftir að sumarið
kom í raun og veru. En vorið var kalt og ekki var hægt að sá fyrr
en um það bil hálfum mánuði á eftir áætlun, ef svo mætti að
orði komast og uppskeran í haust verður ekki fyrr en um miðjan
september. Það fer því fyrst og fremst eftir veðrinu þangað til,
hvort vel tekst til með kornræktina að þessu sinni, en horfur eru
ágætar, sagði Klemens Kristjánsson bóndi á Sámstöðum í viðtali,
sem blaðamaður frá Tímanum átti við hann í gær.
Kornið er ekki ótryggara en
er
hver önnur ræktun hér á landi,
segir Klemens, það höfum við
séð enn einu sinni í sumar. Það
eru margir vantrúaðir þegar ég
held þessu fram, en dæmin eru
deginum ljósari og það er skoð-
un mín, að íslendingar geti og
eigi að rækta alt fóðurkorn sitt
sjálfir og nokkuð af manneldis-
korni. Þar er mikið verkefni fyr
ir íslenzkan landbúnað og með
því væri hægt að spara mikinn
gjaldeyri og nýta betur hina ís-
lenzku jörð.
I vor áraði einstaklega illa fyr
ir kornræktina. Kuldar og frost
héldust lengi fram eftir, svo að
ekki var viðlit, að sá fyrr en
kom fram í maímánuð. En fyrri
hluta þess mánaðar var korn-
inu sáð á Sámstöðum. Ef alt er
með felldu, þá er sáð á tíma-
bilinu 20.—30. apríl.
Við vorkuldana bættust svo
enn meiri örðugleikar fyrir korn
ræktina. En sumarið hefir ver-
ið fremur kalt fram til síðustu
mánaðamóta, en þá hlýnaði. Júní
og júlímánuður var óvenju
kaldur en þrátt fyrir það er korn
ið ekki nema 10 —15 dögum
síðbúnara í sumar en venjulega
í góðum sumrum. Kornið er
byrjað að safna í sig mjölva
og lítur fallega út. Að þessu
sinni eru átta hektarar undir
korni á Sómstöðum, aðallega
bygg og hafrar. Af bygginu er
bezt Roja byggið norska. Það er
fljótvaxið en þolir illa haust-
veðrin. Færeyska byggið er hins
vegar ekki eins fljótþroska, en
þolir hins vegar betur haust-
veðrin hér.
Kartöfluræktin er að þessu
sinni lélegri að tiltölu en korn-
ræktin og útlit fyrir að kartöflu
uppskeran verði mun minni í
haust en venjulega.
Um heyskapinn í Fljótshlíð-
inni er það að segja, að hann
hefir gengið vel. Bændur eru
yfirleitt búnir að ná heyjum sín
um upp og margir langt komnir
með túnin.
Að Sámstöðum hafa í sumar
verið gerðar tilraunir með hrað
þurrkun á heyi til mjölgerðar.
Tilraunum er ekki lokið, en út-
lit fyrir að þessi heyþurrkunar-
aðferð sé nokkuð dýr eða 9 — 25
aurar á kg. af heyi, og bezt er
að það sé nokkuð þurrt áður en
þurrkunin hefst.
TIMINN, 12. ógúst
TIL VILBORGAR OG VIGFÚSAR GUTTORMSSONAR
á fimtugasta giftingarafmœli 1949.
Mér finst ég standa á háum hæðum
og horfa yfir dali og hlíðar.
Blóðið rennur ört í æðum
við endurminning horfnrar tíðar.
Eftir marga áratugi,
enn er geymt í munasjóði
vinarþel, sem vakti hugi
vina og frœnda í rœðu og Ijóði.
Vér óskum þess af heilum huga >
að heillaguðinn ykkur leiði,
og kæti meðan kraftar duga
kœrleikssólin björt í heiði.
Mun um ótal áratugi
ávalt geymt í munasjóði,
vinarþel, sem vermdi hugi,
vina og frœnda í ræðu og Ijóði.
A. S. BARDAL
Verður hafin vinnsla úr sojabaunum
í verksmiðjunni í Orfirisey?
Lýsi og fóður unnið úr þeim á svipaðan hátt
og síld og hval
Baunirnar yrðu fluttar inn frá Afríku
Sú hugmynd, að hefja vinnslu sojabauna í nýju verksmiðjunni
í Örfirisey, munu nú vera alvarlega rædd. Vinnsluaðferð þessara
bauna er mjög svipuð og vinnsluaðferð síldar eða hvals. Þegar
lýsið hefir verið pressað úr hráefninu, verður eftir mjöl, og eru
úr því unnar fóðurkökur. Ætti þá að vera hægt að vinna úr
hverju þessara þriggja hráefna sem er: síldinni, hvalnum eða
sojabaununum, eftir því sem aðstæður gefa tilefni til.
Sojabaunin er ein mesta nytja
planta veraldarinnar, og hefir
sökum næringargildis verið köll
uð „lífbaunin“. Er hún mjög mik
ið. notuð til matar og ýmissar
vinnslu um allan heim, en mesta
þýðingu hefir hún þó sem fæða
fyrir Kínverja og Japani. Baun-
in hefir verið til margra hluta
notuð, en mesta þýðingu mun
(Frh. af bls. 2)
alt. Ég aflaði vel og mér gekk
alt að óskum. Ég fékk stúlkuna,
sem ég vildi. eiga og hún var
mér elskuleg kona“. —
Hjörtur Jósep steinþagnaði og
Daníel óttaðist að hann ætlaði
ekki að halda sögunni lengra á-
fram, en hann þorði vart að
anda, því síður að spyrja, því
nú þóttist hann viss um að það
væri harmsaga af einhverri teg-
und, sem hann var á leið að
heyra.
„Við vorum búin að vera gíft
í nokkur ár og áttum sjö ára
dreng. — Efnilegan dreng. —
Ég var að flytja mig heim úr
verinu. Það var löng leið að
fara. Ég hlóð skipið alt sem
mátti í logni og háan búnka þar
á meðal. Konan mín og drengur-
inn sátu upp á háferminu. Það
var logn þegar við fórum af
stað, en þegar við vorum komin
nokkuð á leið tók að kula dá-
lítið og sjór að ýfast. — Konan
varð hrædd og beiddi mig að
lenda í næstu vör og láta sig
og drenginn þar af.--------Hún
beiddi mig oft“.
Hjörtur Jósep þagnaði og
Daníel sá tár hrynja niður kinn
hans. Daníel var nú viss um
hvað koma myndi. Hér var, að
nokkru leyti, annar Eggert
Ólafsson, sem enginn hafði
skráð.
Hjörtur Jósep strauk harðri,
vinnuslitinni hendi yfir kinn sér
til að þurka tárið, en þá hrundi
annað tár niður hina kinnina.
Hann þurkaði það einnig og hélt
svo áfram. „Ég varð ekki yið ósk
hennar. Að vísu var það ekki
alt ónærgætni. Það er afar erfitt
að lenda með háfermi. Maður á
á hættu að missa farminn í sjó-
inn, en lenda þurfti ég auðvitað,
á endanum þegar ég kæmi þang
að, sem ferðinni var heitið. —
Mér fannst líka að þetta væru
hálfgerð brek úr henni og að
hræðsla hennar væri ekki á rök-
um byggð. Mér, sem var hraust-
ur og duglegur sjómaður, myndi
lukkast að koma skipi og farmi
í höfn. — Svo að ég sigldi fram
hjá vörinni, sem hún grátbeiddi
mig u mað lenda í“.
Aftur þagnaði Hjörtur Jósep
og aftur vogaði Daníel sér ekki
að segja orð. Og enn aftur strauk
vinnuslitin hendin tár af and-
liti mannsins.
„Við vorum komin nokkuð
fram hjá þessari vör. Það hækk
aði storminn og þyngdi í sjóinn.
Öldurnar smástækkuðu, risu
hærra smátt og smátt. Það fór
að smá gefa á. — Loks kom all-
stór alda, skall á skipshliðinni,
henti um háferminu og í sjóinn
og þeim þar með, sem á háferm-
inu voru. — Skipið fór um og
við fórum allir , sjóinn líka. Eft-
ir stundar bið komumst við tveir
á kjöl. Einn háseta minna og ég.
Rétt er við vorum komnir þar,
skaut upp bæði konu minni og
syni, nokkuð frá okkur“. — —
Það var eins og eitthvað væri
gersamlega brotið í Hirti Jósep,
er þarna var komið sögunni,
svo að hann gat ekki haldið á-
fram. Hann virtist setja alla sína
orku í það, að láta Daníel ekki
sjá að hann táraðist, en tárin
runnu samt niður veðurbarið
andlitið.
Daníel varaðist að hreyfa sig.
„Ég sagði við hinn manninn",
hélt Hjörtur áfram, eftir stund-
arkorn.
„Guð almáttugur hjálpi mér,
þarna er konan mín að drukkna
og sonur minn og ég get ekki
bjargað þeim“.
„Þá sagði hinn maðurinn.
Þegiðu, andskotans asninn þinn.
Þú vildir ekki hlusta á, þegar
hún bað þig að lenda með sig
í Vör“.
„Ég fann ég átti þetta skilið. —
Ég sá þau sökkva“.
Þeir sátu um stund hljóðir og
horfðu á móinn, sem þeir sátu í.
Spörvi flaug fram hjá þeim.
Þeir stóðu upp.
„Þakka þér fyrir að segja mér
þessa sögu“, sagði Daníel um
leið og þeir lögðu af stað heim-
leiðis. „Nú skil ég af hverju þér
er ekki eins mikið um sjóinn
gefið og fyrpum“.
„Já, Daníel minn. Ég hef al-
drei verið neinn verulegur sjó-
maður síðan þetta skeði. Ég hef
bara gutlað dálítið á innmiðum
á smábátum og ég verð strax
hræddur þegar fer að hvessa og
til með að gefa allskonar hlægi-
legar fyrirskipanir, sem greina-
góðir sjómenn brosa að. En pilt-
ar mínir vita hvernig mér er
varið og þeir einir fara með mér.
sem kæra sig ekki um að fara
harðara en ég fer. í stórsjóferð-
ir get ég ekki farið. Það 'situr
við það.
Er þeir komu heim undir bæ-
inn, staldraði Hjörtur Jósep aft-
ur. Hann bar engin veruleg
merki þess að hann hefði tár-
felt, var aðeins kyrlátur og al-
var legur og það var hann að
öllum jafnaði.
„Fyrst að þú óskaðir svo mjög
að ég segði þér þessa sögu,
Daníel minn, þá skal ég láta
eina áminningu fylgja henni.
Það er aðeins í annað skipti að
ég segi frá henni. Reyndu ævin-
lega að gjöra mun á dugnaði og
gapaskap, sérstaklega þegar aðr-
ir eiga í hlut. Það er hægt
augnabliki að henda frá sér gæf
unni, eins og þú sérð á þessu.
Og maður eyðileggur aldrei svo
annara líf að maður beri þess
ekki bitrustu menjarnar sjálf-
ur“.
. Svo gengu þeir rakleiðis og
þegjandi heim í bæinn.
þó olían og fóðurkökurnar, sem
fást við olíuvinnsluna, hafa. Með
al nágrannaþjóða okkar hafa
Danir mikla baunavinnslu. Aust
ur-Asíufélag þeirra flytur baun-
irnar til Danmerkur, en þar eru
miklar verksmiðjur. Fóðurkök-
urnar hafa að sjálfsögðu geysi-
mikla þýðingu fyrir landbúnað-
inn í Danmörku.
Eins og kunnugt er, verður
vinnsluaðferð hinar nýju verk-
smiðju með öðrum og fullkomn-
ari hætti en í eldri síldarverk-
smiðjum. Mun það gera bauna-
vinnsluna mögulega, þótt
vinnsluaðferðin sé annars í stór
um dráttum lík síldarvinnslu.
Ef til kemur að baunavinnsla
verður hafin í Örfirisey, verða
baunirnar væntanlega keyptar
frá Afríku.
Byggingu verksmiðjunnar
miðar nú allvel áfram. Tvö stór
verksmiðjuhús hafa risið upp,
skemman, sem flutt var sunnan
af Keflavíkuflugvelli, og nýtt
steinsteypt verksmiðjuhús norð
an hennar. Steypt hefir verið í
gabla skemmunnar, en í henni
á að fara fram forvinnsla hrá-
efnisins. Aðalvinnslan fer hins
vegar fram í nýju byggingunni,
sem er fjögurra hæða há, og er
nú verið að steypa éfstu hæð-
ina. Mikið af vélum hefir verið
sett niður í verksmiðjuna, bæði
í skemmunni, og svo hafa sum-
ar vélar verið settar í nýja hús-
ið jafnóðum og það var steypt
a upp. Sunnan við skemmuna eru
tveir geymar, sem verða síldar-
þrær, en að vestanverðu er ketil
hús og tveir geymar lýsisgeymir
og olíugeymir. Lítið er byrjað á
bryggj ubyggingu, nema hvað
nokkrir staurar hafa verið rekn-
ir niður.
Alþýðublaðið, 31. júlí
Business College Education
In these modern times Business College
Education is not only desirable but almost
imperative.
The demand for Business College Educa-
tion in industry and commerce is steadily
increasing from year to year.
Commence Your Business TrainingImmediately!
For Scholarships Consult
THE COLUMBIA PRESS LIMITED
PHONE 21804
695 SARGENT AVE., WINNIPEG
Business and Professional Cards
SELKIRK METAL PRODUCTS LTD.
Reykháfar, öruggasta eldsvörn,
og ávalt hreinir. Hitaeining, ný
uppfynding, sparar eldiviS,
heldur hita.
KEIíIjY SVEINSSON
Sími 64 358.
187 Sutherland Ave., Winnápcg.
S. O. BJERRING
Canadian Stamp Co.
RUBBER & METAL STAMPS
NOTARY & CORPORATE SEALS
CELLULOID BUTTONS
324 Smilh Sl. Winnipeg
Phone 924 624
Office Ph, 925 668
Res, 404 319
NORMAN S. BERGMAN, B.A., LL.B.
Barrister, Solicitor, etc.
411 Childs Bldg,
WINNIPEG CANADA
sé
ÍetosiíFí
447 Portage Ave,
Also
123
TENTH ST.
BRANDON
Ph, 926 885
Phone 21 101
ESTIMATES
FREE
J. M. INGIMUNDSON
Asphalt Roofs and Insulated
Siding — Repairs
632 Simcoe St.
Winnipeg, Man.
DR. A. V. J'OHNSON
Dentist
606 SOMERSET BUILDING
Telephone 97 932
Home Telephone 202 398
Talalml 925 826 Helmllla 53 893
DR. K. J. AUSTMANN
Sérfrœöingur i augna, eyrna, nef
oo kverka sjúkdómum.
209 Medical Arts Bldg.
Stofutimi: 2.00 til 5.00 e. h.
DR. ROBERT BLACK
Sérfrœöinpur i augna, eyrna,
nef og hálssjúkdómum.
401 MEDICAL ARTS BLDG
Graham and Kennedy St.
Skrifstofusfml 923 851
Heimaslmi 403 794
EYOLFSON’S DRUG
PARK RIVER, N. DAK.
isletyekur lyfsali
Fölk getur pantaC meOul og
annaO meB pösti.
Fljðt afgreiCsla.
A. S. B A R D A L
848 SHERBROOK STREET
Selur líkkistur og annast um flt-
farir. Allur útbúnaCur sá beztl.
Ennfremur selur hann allskonar
minnisvarOa og legsteina.
Skrifstofu talsimi 27 324
HeimlUs talsfml 26 444
Dr. P. H. T. Thorlakson
WINNIPEG CLINIC
St, Mary's and Vaughan, Wpg.
Phone 926 441
Phone 927 025
H. J. H. Palmason, C.A.
H. J. PALMASON & CO.
Chartercd Accountants
305 Confederation Life Bldg.
Winnipeg Manitoba
Phone 49 469
Radio Service SpeciaUsts
ELECTRONIC LABS.
B. THORKELSON, Prop.
Thé most up-to-date Sound
Equtpment System.
592 ERIN St. WINNIPEG
PARKER, PARKER
& KRISTJANSSON
Barrislers - Solicitors
Ben C. Parker. K.C.
B. Stuart Parker, A. F. Kristjansson
500 Canadian Bank of Commerce
Chambers
Winnipeg, Man. Phone 923 561
JOHN A. HILLSMAN.
M.D.. Ch. M.
332 Medical Arts. Bldg.
OFFICE 929 349 Home 403 288
Phone 724 944
Dr. S. J. Jóhannesson
SUITE 6 — 652 HOME ST.
ViBtalstlml 3—6 eftir hádegl
DR. E. JOHNSON
304 EVELINE STREET
Selkirk. Man.
Offlee hrs. 2.30—6 p.m.
Phones: Office 26 — Rea. 230
Offlce Phone
924 762
Dr. L. A. Sigurdson
528 MEDICAL ARTS BLDG.
Office Hours: 4 p.m.—6 p.m.
and by appolntment
SARGENT TAXI
Phone 722 401
FOR QUICK RELIABLE
SERVICE
Andrews, Andrews,
Thorvaldson and
Eggertson
Löofrœöinoctr
209BANK OF NOVA SCOTIA BQ.
Portage og Oarry 8t.
Phone 928 291
Res Phons
726 115
Drs. H. R. and H. W.
TWEED
Tannlœknar
406 TORONTO GEN. TRUST8
BUILDINQ
Cor. Portage Ave. og Smith St.
Phone 926 952 WINNIPEO
Cars Bought and Sold
SQUARE DEAL
MOTOR SALES
"The Working Man’s Friend”
n. -ititi 297 Princess Street
rn. /0404 Haif Block N. Logan
J. J. SWANSON & CO.
LIMITED
308 AVENUE BLDO WPQ.
Fasteignasalar. Leigja hús. Ot-
vega peningalán og eldsábyrgC.
bifreiCaábyrgO, o. s. frv.
Phone 927 638
GUNDRY PYMORE
Limited
British Quality Fish Netting
68 VICTORIA ST„ WINNIPEQ
Phone 98 211
Uanager T. R. THORVALDSON
STour patronage will be appreciated
C A N A D I A N FISH
PRODUCERS, LTD.
J. H. PAOE, Managing Director
Wholesale Dlstributors of Fr'áeh
and Frozen Fish.
311 CHAMBERS STREET
Office Ph. 26 328 Res. Ph. 73 917
G.'F. Jonasson, Pres. & Man. Dir.
Keystone Fisheries
Limited
404 SCOTT BLK, Slmi 925 337
Wholesale Distributors of
FRESH AND FROZEN FISH