Lögberg - 15.09.1949, Page 5

Lögberg - 15.09.1949, Page 5
LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 15. SEPTEMBER, 1949 5 LGAMAL rVENNA Ritstjóri: INGIBJÖRG JÓNSSON FRÚ MARGRÉT STEPHENSEN KOMIN HEIM Nýlega er komin heim úr íslandsferð frú Margrét Stephensen. Hún lagði af stað til Islands í öndverðum júnímánuði; dvaldi 10 vikur á landinu og fór flugleiðis fram og til baka. Frú Margrét hefir aldrei áður ísland litið; hún er fædd í Nýja íslandi; foreldrar hennar voru Stefán Gunnarsson frá Mýrum í Skriðdal og Anna Sigfúsdóttir, Hallsonar frá Sleðbrjót. Þau hjónin námu land að Fensal í Víðirnesbyggð árið 1876, en fluttust sex árum síðar til Winni peg, og þar hefir frú Margrét átt heima jafnan síðan. Hún giftist Ólafi Stephensen M. D., fyrsta íslenzka lækni í Winni- peg, er útskrifaður var í læknis- fræði; hann lézt fyrir nokkrum árum. Frú Margrét hefir komið mik- ið og vel við sögu V.-lslendinga bæði, sem kona hins vinsæla læknis og sem áhugamikill þátt- takandi í íslenzku félagslífi. Hún hefir látið kvenfélagsstörf mikið til sín taka og er forseti eldra kvenfélags lúterska safn- aðarins. Frú Margrét er vel máli farin og ágætlega ritfær; hún var í mörg ár ritstjóri við Árdís og hefir flutt mörg erindi og samið ritgerðir. Það var vinum frú Margrétar fagnaðarefni að henni gafst kostur á að heimsækja Island, en þangað fór hún í boði ætt- ingja manns hennar. Hann var af hinni kunnu Stephensen ætt, sonur Stefáns prófasts í Vatns- firði og konu hans, Guðrúnar dóttur Páls antmanns Melsteð. Vertu velkomin „Ég vil ekki gera mig seka um það að þykjast fær um að dæma um land og þjóð, eins og oft vill verða með gesti, er dvelja nokkrar vikur í landinu", sagði frú Margrét, þegar ég átti tal við hana; „en það get ég sagt af eigin reynslu að ekki hefir verið ofsögum sagt af gest- risni íslendinga. Hið vingjarn- lega viðmót fólksins og hlýhug- ur þess í garð okkar vestra líð- ur mér aldrei úr minni. „Ert þú frá Ameríku? — vertu velkom- in til landsins“, þannig var ég oft ávörpuð. Ég sá fátt á íslandi, sem kom mér á óvart, því að eins og svo margir hér, hefi ég ávalt fylgst með því, sem þar hefir verið að gerast. Maðurinn minn kom fullorðinn til þessa lands og ég fræddist mikið af honum um ís- land, og ég hefi ávalt lesið Lög- berg, en það flytur fréttir af því helzta, sem gerist þar á landi, og ég hefi haft áhuga fyrir að lesa þær. Ef ég hefði ekki séð einstaka konur klæddar peysu- fötum á götum Reykjavíkur, hefði mér geta fundist að ég væri í borg í Ameríku. Fólkið er klætt samkvæmt nýjustu tízku. Byggingar í líkum stíl og hér, margar hverjar eru ultra — modern; en göturnar eru slæm- ar og þurfa mikilla viðgerða við. Bílaumferðin er afarmikil og margir bílarjiir eru af nýjustu gerð. Ekki leynir það sér að það er mikill framsóknarhugur í þjóðinni; manni virðist jafnvel að hún sé á nokkurskonar end- urreisnartímabili -- Renaissance — Mikil áherzla er lögð á að senda ungt fólk til útlanda til framhaldsnáms og til að kynn- ast nýjungum á öllum sviðum; stefnt virðist vera að því tak- marki, að notfæra sér hinar nýj- ustu uppfinningar og beztu að- ferðir, sem völ er á. Togararnir af fullkomnustu gerð; bygging- ar í nýjasta stíl með semjnest- um nútíma þægindum; þjóðleik- húsið er útbúið með þrem leik- sviðum, sem hægt er að snúa í kring; berklahælið Reykjalund- ur er mjög fullkomið að ljósaút- búnaði og starfrækstlu. Ég nefni þetta sem nokkur dæmi. Og nú er afar mikill áhugi fyrir því að klæða landið skógi á ný. Með- an ég dvaldi á íslandi var þar nefnd trjáræktunarsérfræðinga frá Noregi á ferð til þess að at- huga skilyrðin fyrir trjárækt á landinu. Það, sem mér fannst öðru frem ur einkenna þjóðina er hinn brennandi frelsishugur og ein- staklingshyggja. íslendingar vilja ekki láta segja sér fyrir um það, hvernig þeir eigi að hugsa. Ekki varð ég vör neinna stjórn- málaæsinga. Ég hygg að þeir, sem aðhyllast útlendar öfga- stefnur, hafi aðeins um stundar- bil sveigst af leið. Þeir, eins og aðrir, bera hag lands síns fyrir brjósti og þegar þeim gefst næg- ur tími til að hugsa sjálfir mál- ið í gegn, komast þeir aftur á rétt strik“. „Ég naut góðs af því að ég var á íslandi um sama leyti og gestir ríkisstjórnarinnar, Vil- hjálmur Stefánsson landkönnuð ur, Guðmundur Grímsson, dóm- ari og konur þeirra. Ég var með í skipsferð þeirra í kringum landið; í ferðinni voru um hundr að og fimmtíu manns. Ófeigur Ófeigsson læknir var fararstjóri og hann var einstaklega lipur og laginn á það, að skemmta fólkinu og láta því líða sem bezt. Þannig sá ég miklu meira af landinu en ég hefði annars gert, Þegar til Eskifjarðar kom, ókum við til Hallormsstaðar og þar var veizla. Þaðan ókum við til Reyðarfjarðar, þar sem skipið beið okkar. Eiginlega var ferð- in ein veizla. Mikið var drukkið af kaffi á skipinu! Og alls staðar þar sem við lentum var okkur tekið með söng og gleði. Þegar til Siglufjarðar kom var rigning, en íslendingar láta slíkt ekki á sig fá; söngflokkur söng á bryggjunni í allri rigningunni. Þaðan sigldum við til baka til Akureyrar, og fórum þaðan á bílum til Reykjavíkur. íslenzku blöðin hafa endurprentað frá- sagnir af þessari ferð og hinum hlýju móttökum fólksins. Ferðin var mér eins og ein óslitin myndasýning; náttúru- fegurð landsins er svo tilbreyti- leg og litauðug. Fjöllin eru ekki hrikaleg; þau eru vingjarnleg, sveipuð einkennilega fögrum bláma. Þegar vegurinn opnast milli fjallanna blasa við manni nýjar og nýjar myndir, glitr- andi vötn, hvítfissandi fossar, djúpgrænar hlíðar; jafnvel hið gráa hraun tekur á sig aðláðandi myndir. Ég ferðaðist líka mikið um ná grenni Reykjavíkur — til Þing- valla, Gullfoss og Geysis. Einn dag heimsóttum við séra Eirík Brynjólfsson og frú Guðrúnu að Útskálum; veður var fagurt og kyrt; mér fannst fallegt um að litast á staðnum; séra Eiríkur fór með okkur til Hvalsnes, þar sem séra Hallgrímur Pétursson þjónaði fyrst. Kirkjan er snotur og í henni er prédikunarstóll, smíðaður úr mahoganyvið er rak þar á land. Séra Eiríkur hafði um hönd stutta guðræknis athöfn, þótt við værum ekki nema fjórar, las 23. sálm Davíðs og flutti bæn og var það hríf- andi. Þau hjónin sakna vina sinna vestra og báðu mig að flytja þeim hjartans kveðjur. Mér var mikil ánægja í að hitta biskupinn aftur, herra Sig- urgeir Sigurðsson og hans ágætu konu; bað hann mig einnig um það að bera Vestur-íslendingum kveðjur sínar. Yngri dóttir þeirra hjóna, Guðlaug, er nú við nám í Berkley, California. Ég var mikið með þeim hjónum, séra Friðriki Hallgrímssyni og frú Bentínu; þau voru vinir mín ir frá því að þau voru hér vestra. Ég leyfði mér að færa frú Ben- tínu samúðarorð fyrir hönd hinna mörgu vina þeirra hér, þegar maður hennar var kall- aður burt svo óvænt. Frú Ben- tína hefir í hyggju að koma vest- ur og dvelja í vetur hjá dóttur sinni í Toronto. Ekki get ég annað en vikið aftur að hinni frábæru gestrisni fólksins og hinni yndislegu alúð, sem ég átti hvarvetna að mæta. Fyrst og fremst hjá ættingjum mannsins míns og mínu eigin ættfólki og svo mörgum öðrum. Mér gafst ekki tími til að þiggja öll þau boð, sem mér voru gerð. Mér var boðið í veizlurnar, sem haldnar voru fyrir vestur-ís- lenzku gesti ríkisstjórnarinnar. í stuttu máli sagt, fólkið gerði allt, sem í þess valdi stóð, til að gera mér heimsókn þessa sem ánægjulegasta. Ævilangur draumur minn um að heim- sækja ættjörð mína rættist á fegurri hátt en ég get lýst. Land ið er fagurt, framfarir miklar, en mest dáist ég að fólkinu sjálfu, ekki aðallega fyrir gáfur þess, menntun eða framtak, heldur fyrir að það er yfirleitt heilsteypt og drengilegt fólk — gott fólk“. — Afmæli frú Margrétar bar upp á næst síðasta daginn, sem hún dvaldi á íslandi, 28. ágúst; heimsóttu hana þá margir í til- efni afmælisins og til að kveðja hana og óska henni fararheilla. Hún er frændmörg í Reykjavík; börn séra Haraldar Níelsonar og fyrri konu hans, Bergljótar eru skyld henni og ennfremur Gunn ar Gunnarsson skáld, og María, kona Rikharðar Jónssonar lista- manns. Frú Margrét var leyst Af sjónarhól hálfrar aldar Framhald af bls. 4. an hafa fylgt honum í spor í því starfi. En haustið áður höfðuð þið stofnað íslenzkt lestrarfélag, sem ber réttnefnið „Fróði“, og er enn lifandi. Ber það fagran vott fróðleikshneigð ykkar og bókmenntaást. Þá er það ekki síður ykkur til sæmdar og ber hinu sama vitni, að þið urðuð fyrstir til þess, landarnir, að stofna skólahéruð á þessum slóð um. Sú umhyggja fyrir mennt- un barna og unglinga hefir einn ig borið ríka ávexti, meðal ann- ars í því, að myndarlegur mun orðinn hópur þeirra héðan úr byggð, sem stundað hafa nám í æðri skólum og getið sér hið bezta orð á menntabrautinni. Þá hafa hér verið starfandi um lengra eða skemmra skeið: knattleikaflokkur (Baseball), lúðrasveit, Góðtemplarastúka, og Rauða Kross deild, að ó- gleymdu kvenfélaginu „Fjólan“, sem á mikið starf að baki, og er enn bráðlifandi, og þjóðrækn- isdeildin „lsland“, sem starfað hefir í meir en aldarfjórðung óslitið, og er enn með fullu fjöri. Ber það því órækan vott, að þið hafið viljað halda við sem bezt tengslunum við ættlandið og varðveita sem lengst íslenzkar menningarerfðir. Eins og oft hefir verið bent á af mér og öðrum á þingum þjóðræknisfé- lagsins, þá á^þessi byggð sér- stöðu um það, að hér er öll byggðin í félaginu, í þeim skiln- ingi, að einn eða fleiri af hverju heimili eða því sem næst eru í félaginu. Er það bæði þakkar- vert og mjög til fyrirmyndar. 1 sambandi við félagsmál ykk- ar og félagslíf er þá eins ógetið, og hreint ekki hins ómerkileg- asta, sem sé þess, að snemma á árum réðust þið í það að byggja samkomuhús. Það var bæði mik ið verk og þarft, en fyrir þá framsýni ykkar og dugnað, hafa hin félagslegu samtök ykkar átt þak yfir höfuðið, og er auð- skilið, hve mikils virði það er fyrir alla menningarlega við- leitni í byggðinni. Með tilliti til þess, sem sagt hef ir verið um almenn störf ykkar, félagsleg samtök og menn- ingarviðleitni, svara ég því, hiklaust og rauplaust, játandi spurningum skáldsins, sem ég vitnaði til: Ykkar starf er mik- ið, margþætt og ávaxtaríkt orð- ið, og þið hafið vissulega til mik- ils góðs gengið götuna fram eft- ir veg. Þið hafið eigi aðeins rækt að jörðina, heldur hafið þið lagt engu minni ástundun á ræktun hins andlega lífs. Þið hafið, með öðrum orðum, fetað dyggilega í spor frumherjanna, til gagn- semdar sjálfum ykkur og land- inu, sem þið búið í og eigið þegn- skuld að gjalda, og jafnframt ykkur til heiðurs og ættlandinu; sómi barna þess og afkomenda þeirra hvarvetna er sómi þess. Og þegar við á þessum degi minnumst að verðugu og um annað fram íslenzkra frumherja þessarar byggðar, þá minnumst við einnig með þakkar- og rækt- arhug landsins, sem ól þá, lands ins svipmikla og sögufræga á norðurslóðum, Islands, ættlands okkar allra og fæðingarlands margra okkar. Við biðjum því og heimaþjóðinni blessunar um ókomna tíð, minnugir þeirra erfða, sem við höfum þaðan fengið, og jafn minnug þess, að „lengi mun lifa í þeim glæðum, sem landarnir fluttu um sæ“. Þegar ég svo að málslokum út með mörgum fögrum og dýr- mætum gjöfum að forníslenzk- um sið. Frændi hennar, Sigurð- ur Baldvinsson, póstmeistari í Reykjavík, gaf henni ættartölu hennar og meðfylgjandi kvæði og mætti tileinka það öllum vestur-íslenzkum mæðrum, er ala upp börn sín í umhverfi þar sem þeim, vegna kringumstæðn- anna, „kann að fatast móður- mál“. TIL MARGRÉTAR STEFÁNSDÓTTUR (Mrs. O. Stephensen, Wpg.) Það vermir eins og geisli’ í gegn um ský er gamlir tímar rifjast upp á ný og minningarnar vaka í vorsins eld’ á vina-arni um glóbjart júníkveld. Og það sem gott og fornt og íslenzkt er, við eldinn þann svo hugnæmt svipmót ber þá hreyfir töfrastrengi móður-mál svo milt og þýtt og hljómbjart eins og stál. Og þó að kynni að fatast móður-mál er mest um vert að ísland búi í sál er meti frelsi, sögu og sœmdarbrag og sinnar ættarmót og hjartalag. Það fró er sterkt, sem þolir ís og eld og ylmríkt blómstrar þúsund morgna og kveld, sitt œttarskrúð og eðlisháttu ber í Ameriku og hvar á jörð sem er. Og það er íslands stolt að stofninn er svo sterkur eins og raun ber vitni’ í þér, sem eiginmanns og barna bættir hag og barst þitt sigurmerki langan dag. Og þér, sem ert á fjarri storðu fœdd, og fornum íslands-mœðrakostum gædd, úr hjartans blómum bind ég dýran kranz. Þig blessi alla tíma Guð vors lands! Reykjavík, 28. ágúst 1949 Sigurður Baldvinsson þakka ykkur hjartanlega unnin störf og óska ykkur til hamingju með þetta merkisafmæli byggð- ar ykkar, óska ég þess jafn- framt, að hér í þessu. byggðar- lagi megi hið bezta 1 íslenzkum hugsjóna- og menningarerfðum halda áfram að sameinast hér- lendum menningarerfðum á sem affarasælastan hátt. Og þá mun framtíðin segja: Hér voru að verki menn og konur af ís- lenzkum stofni, trúir hinu bezta í sjálfum sér og erfðum sínum, trúir og gjöfulir þegnar lands síns, og minnug þeirra orða skáldsins: „Að fólk, sem tignar trúmennsk- una í verki, það tendrar eilíf blys á sinni gröf“. The Swan Manufacturing Co. Cor. AIÆXANDER and EIAÆN Phone 22 641 Halldór M. Swan eigandi nclmlll: 912 Jesste Ave — 46 958 JOHN J. ARKLIE Optomeerist and Optician (Eyes Examlned) Phone 95 650 MITCHELL COPP LTD. PORTAGE AT HARGRAVE AND &ut FUEL BILL$ NEXT WINTER UP TO HÉR ERU staðreyndir • Jjækkai' kostnað eldsneytis uin lielminK vegna þess að IkHiker brennir ódýrustu og smæstu linkolategundum í vest urlandinu. • f sama sem sjálfvirku eld- hólfi. þar sem eiiítir iiartar f;»'r ast til eða ganga úr líiíti, eru svo að segja engin óhrelnindi og sáralitil aska. • Þarf að kynda upp einu TRADEMARK REG'D sinni á árl og tiieta í eldliólftð tvisvar á sólarhring'. • Jafn liiti varir yfir nóttina, yfir vikulok eða 7 daga í röð, ef súgpípur eru lokaðar. Eng- in hætta á að eldurinn deyi út. • Skupar funandi liíta á augnabliki. • Afar traust smíði, gert af stiltu stáli og sanumþjappað. Endist von úr viti. • Er altaf I fuliu jafnvægi, eldtraust og áhyggilegt, • Vinnur í sanieiningu sem stoker og miðstöðvarhitunar- vél og verðið óviðjafnaniegt. YFIR 25000 BOOKERS f NOTKVN f VESTUR-CANADA Booker niiðstöðvarliitunai'vélar fást af mJsnmnaiidi stærð- iim og gerðum. Þrýsti-lofthreinsun, gaivaniseruð og Iiökuð enamelsteypa. Svo að segja pípulausar og alveg pípulausar véiar. Spaee Heaters Standard og Deiuxe kabinet tegundir. £1 1 |l 1 I J i; BOOKER PIPE FURNACE Junior Model $125.00 F.O.B. Winnipeg BOOXER HEATER Standard Model House Size $79.75 F.O.B. Winnipeg BOOKER DELUXE CABP.'ET MODEL Standard House Size Heater and Cabinet $107.95 F.O.B. Winnipeg Cabinet Only $29.95 F.O.B. Winnipeg ^ Kaupið Booker í ár. VéUn greiðir andvirði sitt á tveimur til þremur ámni. Finnið viðurkenndan Booker um- boðsniann í násrennt yðar nú þep:- ar, eða skrifið Dept. WL og fáið ókeypis bækling, er veitir full- konrnar upplýsingar. mmmnKfiWiff KINC AND JARV/S WINNIPCC MAN.

x

Lögberg

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.