Lögberg - 29.12.1949, Blaðsíða 2

Lögberg - 29.12.1949, Blaðsíða 2
2 LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 29. DESEMBER, 1949 Ríkisstjórnin undirbýr lausn vandamálanna í samrœmi við stefnu Sjálfstæðisflokksins Bráðabyrgðalausn eftir troðnum leiðum Ræða Ólafs Thors forsætisráðherra á Alþingi 7. desember Á RÍKISRÁÐSFUNDI, sem haldinn var kl. 11 árdegis í gær skipaði forseti íslands ráðuneyti Ólafs Thors. Á sama fundi var gefið út forsetabréf um starfaskiptingu milli ráðherra í hinni nýju ríkisstjórn. Á fundi í Sameinuðu Alþingi, er hófst kl. 1.30 las forsætisráð- herra síðan forsetabréf um skipun ráðuneytisins og starfaskipt- ingu þess. Gerði hann jafnframt grein fyrir afstöðu ríkisstjórnar- innar til þingsins og ræddi þá nauðsyn, sem fyrir hendi væri til samstarfs þings og stjórnar um lausn vandamálanna. Að ræðu forsætisráðherra lokinni lýstu formenn hinna stjórn- málaflokkanna afstöðu sinni til ríkisstjórnarinnar. Fer ræða Ólafs Thors hér á eftir: Herra forseti, háttvirtir al þingismenn! Forseti Islands hefir í dag gef- ið út svohljóðandi forsetaúr- skurð: Forseti íslands gjörir kunnugt: Samkvæmt 15. gr. stjórnar- skrárinnar og tilögu forsætisráð herra set ég hér með eftirfarandi ákvæði um skipun og skipting starfa ráðherra o. fl.: Forsætisráðherra Ólafur Thors. Undir hann heyra eftirgreind mál: Stjórnarskráin, Alþingi, nema að því leyti sem öðruvísi er ákveðið, almenn ákvæði um framkvæmdastjórn ríkisins, skipun ráðherra og lausn, for- sæti ráðuneytisins, skipting starfa ráðherranna, mál, sem varð stjórnarráðið í heild, Þing- vallanefnd og mál varðandi með ferð Þingvalla. — Ennfremur félagsmál, þar undir alþýðu- tryggingar, atvinnubætur, vinnu deilur, sveitarstjórnar- og fram- færslumál. — Félagsdómur. Al- menn styrktar starfsemi, þar undir styrkveitingar til berkla sjúklinga og annara sjúklinga, sem haldnir eru langvinnum sjúkdómum, sjúkrasjóðir, elli- styrktarsjóðir, styrkjasjóðir, slysatryggingasjóðir, lífsábyrgða sjóðý' og aðrir tryggingarsjóðir, þar með talið Brunabótafélag íslands, nema sérstaklega séu undanteknir. Byggingarfélög. Ráðherra Bjarni Benedikts- son. Undir hann heyrir dóma- lagsdómur, þar undir framskip- un, dómsmál, önnur en fram- kvæmd refsidóma, hegninga og fangahús, tillögur um náðun, veiting réttarfarslegra leyfis- bréfa, málaflutningsmenn, lög- reglumálefni, þar á meðal gæsla landhelginnar, áfengis- mál, strandmál, sifjaréttarmál, erfðaréttarmál, persónuréttar- mál, eignaréttarmál, yfirfjár- ráðsmál, lög um kosningar til Alþingis og kjördæmaskipting, umsjón með framkvæmd al- þingiskosninga, ríkisborgararétt ur, útgáfa Stjórnartíðinda og Lögbirtingablaðs, húsameistari ríkisins, verzlunarmál, sem ekki eru í úrskurði þessum falin öðr- um ráðherrum, þar undir verzl unarskólar. Menntamál þar und- ir skólar, sem ekki eru sérstak- lega undan teknir. IJtvarpsmá og viðtækj averzlun. Barnavernd armál. Menntamálaráð. Leik- húsa- og kvikmyndamál. Kirkju mál. Ennfremur utanríkismál. Ráðherra Björn Ólafsson. — Undir hann heyra fjármál ríkis- ins, þar undir skattamál, tolla mál og önnur mál, er varða tekj ur ríkissjóðs, svo sem ef verzlun er rekin til að afla ríkissjóði tekna. Undirskrift ríkisskulda- bréfa, fjárlög, fjáraukalög og reiknisskil ríkissjóðs, hin um- boðslega endurskoðun, embætt- isveð. Eftirlit með innheimtu- mönnum ríkisins, laun embætt- ismanna, eftirlaun, lífeyrir em- bættismanna og ekkna þeirra, peningamál, þar undir peninga- slátta. Yfirleitt fer þessi ráð- herra með öll þau mál, er varða fjárhag ríkisins eða landsins lagsmál (dýrtíðarráðstafanir). Ráðherra Jóhann Þ. Jósefsson. Undir hann heyra sjávarútvegs- mál, þar undir fiskifélagið og fiskimálanefnd, síldarútvegsmál (síldarverksmiðj ur, síldarútvegs nefnd) r utanríkisverzlun með sjávarafurðir. Landssmiðjan, Mælitækja- og vogaráhaldamál. Skipagöngur. Atvinna við sigl- ingar. Stýrimannaskólinn. Skipa skoðun ríkisins. Mæling og skrá- setning skipa. Vitamál. Hafnar- mál. Iðnaðarmál, þar undir iðn- lands gerði Sjálfstæðisflokkur- inn tilraun til myndunar meiri- hluta stjórnar og tók einnig vel umleitunum Framsóknarflokks- ins meðan stóð á tilraunum hans til stj órnarmyndunar. Eftir að sannprófað var, að í bili var ekki auðið að mynda meirihluta stjórn, beindi forseti íslands þeirri beiðni til mín að ég myndaði innanþingsstjórn, enda þótt hún hefði ekki fyrir- fram tryggðan stuðning meiri- hluta Alþingis. Sjálfstæðisflokkurinn ræddi málið á tveimur fundum, 25. og 26. fyrra mánaðar. Leit flokkur- inn svo á, að athuguðu máli, að með því að hann er stærsti flokk ur þings og þjóðar, bæri honum ótvíræð skylda til þess að verða við framangreindum tilmælum forseta Islands, úr því að eigi hafði reynst auðið að mynda meirihluta stjórn. Tilkynnti ég því forseta íslands, laugardag inn 16. f. m., að ég, í samræmi við vilja flokksins, tæki að mér að mynda stjórn, svo sem for seti hafði farið fram á. Var ætl- unin að leggja ráðherralistann fyrir forseta til skipunar ráðu- skólar, iðnaðarnám, iðnfélög. Eftirlit með verksmiðjum og vél I m ™ap™ar raöU' um. Einkaréttarleyfi. Veðurstof- « V m ^ ^ an. Ríkisprentsmiðjan. Heilbrigð Lo ; „ u?,3 vo 1 a§ðist ismál, þar á meðal sjúkrahús og Ll\ lu^bolgu. °g hefir því u i i. t t, * þessi drattur orðið a stiórnar- heilsuhæli. Ennfremur flugmal, | mynduninnL J þar undir flugvallarekstur. Ráðherra Jón Pálmason. Undir hann heyra landbúnaðar- mál, þar undir ræktunarmál, þar Nýtur aðeins stuðnings | Sjálfstœðismanna. Stjórn sú, sem nú sest að völd- á meðal skógræktarmál og sand- UTn , ? 7? græðslumál, búnaðarfélög bún- fc ní J*1" S" “Ut' aðarskólar, garðyrkjuskólar, hús u n*n? nelnna ÞmS" mæðraskólar í "sve'itum, iýra- ” “ “ læknmgamál þjóðjarðamál Bú„ lrausli hvenæÞrV‘se" ™ aðarbankr Islands. - Ennírem- meðan hún fer með a ur rafmagnsmal þar a meðal raf hún leilast við “nn magnsveitur nkisxns og raf-Lr„„gi„ . . y Pann magnseftirlit. Vatnamál, þar und sarntmnu llfv a'ð' ir sérleyfi til vatnsorkunotkun- svnie£r pr m,gl ’ Se? "f1? ‘ ar jarðboranir eftir heitu vatni er bað lióstSað°S ^ ** ^Áik0^ og gufu. Námurekstur. Kaupfé- núÞ^ '^8 ££» S,d0\Ek”r„rSs^r"ðlÞei- - ‘Þggjafar þarf um, en flokka greinir á um, ekki náð, nema með samningum skjótastrar úrlausnar, er, með hverjum hætti verði greitt fyrir því af hálfu Alþingis og ríkis- stjórnar, að útgerðin þurfi ekki að stöðvast nú um áramót. En svo sem kunnugt er, hefir allt frá því 1946 þurft að leysa þann vanda með löggjöf. Sjálfstæðis- flokkurinn hefir lýst yfir því, að hann teldi það úrræði, sem beitt hefir verið, ekki vera til frambúðar. Þótt menn greini mjög á um, hvernig til fram- búðar skuli ráða fram úr þess- um málum, eru allir, eða flestir sammála um, að úrlausn fáist ekki, nema gerðar séu margar samfelldar ráðstafanir, sem veru legs undirbúnings þarfnast, og verða því ekki framkvæmdar án nokkurs aðdraganda. Nægir um það að vísa til yfirlýsinga flokk- anna fyrir kosningar. Til bráða- birgða verður því sennilega nú um áramótin að fara troðnar slóðir, jafnframt því sem þegar í stað verður að hefja undirbún- ing lausnar, sem varanlegri geti orðið, og er þar fyrst að telja samþykkt greiðsluhallalausra fjárlaga. Svo sem afstöðu ríkisstjórnar innar til Alþingis er háttað, tel ur hún S þessu stigi að öðru leyti ekki ástæðu til að fjölyrða um fyrirætlanir sínar. Þær heild, nema þau eftir eðli sínu eða sérstöku ákvæði heyri und- ir annan ráðherra. Hagstofan. Viðskiptamál, þar undir innflutn ingsverzlun, önnur en verzlun með sjávarafurðir. Bankar, spari sjóðir, gjaldeyrismál og verð- deild háskólans. Rannsóknarráð ríkisins. Vegamál. Póst- síma- og loftskeytamál. Ráðherrafundi skal halda um nýmæli í lögum og mikilvæg stjórnarmál. Svo skal og ráð- herrafundi halda, ef einhver ráð herra æskir að bera þar upp mál Með úrskurði þessum er úr gildi felldur forsetaúrskurður frá 4. febrúar 1947, um skipun og skipting starfa ráðherra o. fl., svo og forsetaúrskurður frá 18. febrúar 1947, um breyting jeim úrskurði. Gjört í Reykjavík, 6. desember 1949. Sveinn Björnsson Ólafur Thors. I umræðum þeim, er fóru fram fyrir alþingiskosningarnar í október s.l., gerði Sjálfstæðis- flokkurinn grein fyrir því, með hverjum hætti hann teldi hyggi legast að vinna bug á þeim örð- ugleikum, sem nú steðja að þjóð- lífi Islendinga, og þá einkum í atvinnu- og fjármálum. Þess var að vísu getið af flokksins hálfu, að ekki væri unnt að fullyrða, að hann réði fremur en aðrir yfir alveg óyggjandi úrræðum til lausnar þessum vanda, en á það var lögð höfuðáherzla, að skilyrði þess, að úrræði flokks- ins yrðu framkvæmd, væri, að hann fengi meirihluta á Alþingi. þeirra í milli. Vandamál útvegsins. Það mál, sem nú þarfnast munu koma fram í málum þeim, er ríkisstjórnin leggur fyrir A1 þingi og daglegum stjórnarhátt- um, og gefst Alþingi þá að sjálf sögðu færi á að kveða á um traust sitt eða vantraust á stjórn inni. En sú skoðun Sjálfstæðis- flokksins er óbreytt, að úr því honum tókst ekki að ná þing- legum meirihluta við kosning- arnar, þá sé farsælast að koma á sem víðtækustu samstarfi milli áðurgreindra flokka um stjórn landsins og löggjöf. Að þessu mun stjórnin vinna, og sjálfur finn ég ástæðu til að taka það sérstaklega fram, að slíkt samstarf er á engan hátt xáð forsæti mínu eða þátttöku í væntanlegri ríkisstjórn. Afstaða Framsóknar. Er forsætisráðherra hafði lok- ið máli sínu tók til máls Her- mann Jónasson, formaður Fram sóknarflokksins. Lýsti hann því yfir, að Fram- sóknarflokkurinn myndi hvorki styðja þessa stjórn né veita henni hlutleysi. Væri það vegna þess, að Sjálf- stæðisflokkurinn hefði ekki vilj- að styðja „umbótatillögur“ Framsóknar. Annars var ræða Hermanns mestmegnis skætingur og fúk- yrði í garð Sjálfstæðisflokksins og forseta Islands og stakk í stúf við hina virðulegu athöfn í þing- inu. Áframhaldandi samstarf lýðræðisflokkanna í utanríkismálum. Næstur tók til máls Stefán Jóhann Stefánsson fyrrverandi forsætisráðherra, formaður Al- þýðuflokksins. Kvaðst hann vilja taka það fram, að Alþýðuflokkurinn hvorki styddi né veitti stjórninni hlutleysi, en hann mundi eins og hingað til miða afstöðu sína við málefnin. Flokkurinn mundi styðja þau rftál, er hann áliti þjóðinni til heilla, en berjast gegn þeim, er hann áliti stefnt gegn hagsmunum almennings. Endaði Stefán Jóh. Stefánsson ræðu sína með því að segja að hann vænti þess fastlega, að á- fram mætti haldast samstarf lýð ræðisflokkanna í utanríkis-, ör- yggis- og sjálfstæðismálum þjóð arinnar. Kommúnistar andvígir. Einar Olgeirsson, formaður kommúnistaflokksins, tók því næst til máls. Lýsti hann yfir því, að Soc- ialistaflokkurinn væri andvígur stjórninni. Hún væri á ábyrgð Alþýðuflokksins og vissrar klíku í Framsóknarflokknum, sem komið hefðu í veg fyrir aðrar st j órnarmyndanir. Sagði E. O., að flokkur sinn myndi fylgja vantrausti á stjórn ina, ef Alþýðufl. eða Framsókn bæru það fram. Ef þeir gerðu það ekki, þá myndi kommún- istaflokkurinn kanna fylgi ríkis stjórnarinnar. í þinginu þegar honum þætti henta. Þar með var þessum umræð- um lokið. Á þingbekkjum var hvert sæti skipað og áheyrendapallar þings ins troðfullir. — Mbl. 13. des. Danskur blaðamaður skoðar Island með lituðuiú gleraugum „Hinn djarfi sjálfstæðisdraumur íslendinga rætist aðeins að nokkru leyti“, segir í grein í danska Aftenbladet HINN 5. október birtist í Kaupmannahafnarblaðinu „Aftenbladet“ mjög villandi og fjandsamleg grein um ísland eftir danska blaða- manninn Mogens Nyholm. Greinin er skrifuð í Reykjavík en blaðamaðurinn kom hingað til lands með færeyska togaranum „Vesturvardi“. Sjálfstæðisflokkurinn vildi sem víðtækast samstarf. Flokkurinn fékk ekki þennan meirihluta. Og þar sem enginn annar flokkur öðlaðist heldur meirihluta á Alþingi, ákvað flokkurinn að beita sér fyrir sem víðtækustu samstarfi þeirra flokka er stóðu að fyrv. stjórn, um stjórn landsins og löggjöf. Taldi flokkurinn þó óvænlega horfa um frið milli flokka, og auk þess að sjálfsögðu löngu ljós ir annmarkar slíks samstarfs. I samræmi við þessa ákvörð- un og eftir umboði forseta ís- Til Jons og Guðrunar Borgfjörð á 60 ára hjónabandsafmæli þeirra, flutt í Árborg, 25. september 1949 Jón og Guðrún höfðu hug og hetjudáð í standi, hálfa öld og heilan tug í helgu ektabandi. Á langa ævi Ijóma slær lán með sonu og dætur, t því verða gjafir gefnar þær, sem glitra um dimmar nætur. Guðrún öllu góðu ann, gladdi víða mengi; með sannri prýði sínum rann sinti vel og lengi. Hún hefir marga gesti glatt, góð við snauða og ríka. Ég þori að segja það er satt, þjónaði guði líka. Jón vill ei nýja taka trú, hann trúði bara á guð og King; vildi sjálfur sjá um bú — C. C. F. er bölvað þing. Við hagari engan höfum mann, hugvitssamur gjörir vel; á gamalsaldri hefir hann heila smíðað þreskivél. Vel þeim líði langa tíð, laus við stríð og skærur; sœl þau bíða sátt hjá lýð, silfur prýða hœrur. Þá œvisólin sígur lágt sitt í bólið fara; i alvaldsskjólið hefjast hátt, þar heilög jólin vara. FRIÐRIK P. SIGURÐSSON Segir hann frá því í greininni, að hann hafi m. a. komið hingað til Akureyrar og komist að raun um það hér, að danskir pening' ar séu taldir „hörð valúta“ á íslandi. íslendingar hafi boðið Færeyingum að kaupa danskar krónur af þeim fyrir tvöfalt verð, og sýslumaðurinn á Akur- eyri hafi harðneitað að taka við íslenzkum peningum fyrir klar- eringsgjöld Vesturvarda, heldur hafi krafizt greiðslu í erlendum gjeldeyri. — Segir Nyholm, að engu máli skipti hvort það hafi verið Færeyjakrónur, danskar krónur, pund eða dollarar — all- ur gjaldeyrir sé góður á íslandi nema bara íslenzk króna. Bílalandið“. Eins og sumir stéttarbræður hans hefir Nyholm rekið augun í bílana á Islandi og kemst hann að þeirri niðurstöðu, að íslend- ingar eigi fleiri bíla en nokkurt annað land í veröldinni, Banda- ríkin meðtalin. En hann nefnir það ekki, að á íslandi eru engar járnbrautir og þörf landsmanna fyrir bíla er því meiri en þar sem samgöngur eru að verulegu leyti á járnbrautum. Nyholm spáir því, að „sápukúlan“, sem hann nefnir efnahagsástandið á íslandi, muni brátt springa. Seg ir hann það blasa hvarvetna við. „Gönguferð um götur Reykja- víkur nægir til þess að sannfæra mann um, að það er farið að braka í samskeytunum. Eftir styrjöldina var ísland „slaraff- enland“, þar sem smjör draup af hverju strái og alls kyns dýr- mæti frá Bandaríkjunum var í hverri búð, en nú eru verzlan- irnar nær því tómar, og það, sem hægt er að fá, er nær því allt skammtað og selt á gífurlega háu verði“. „V erndarhendi“ Bandaríkjanna. Meginefni greinar Nyholms er, að „sterk verndarhendi“ Banda- ríkjanna hvíli yfir hinu „fantast íska efnahagsævintýri“ íslend- inga. Segir að það sé „gefið“ að stórkostleg efnahagsleg aðstoð sé veitt Islendingum í einu formi eða öðru. Sjálfstæðisdraumur íslendinga geti ekki rætzt nema að nokkru leyti. „Örin stefnir vestur“, segir hann, „og hún stefnir ekki að því sjálfstæði, sem var hin heita ósk, er sam- bandið við Danmörk var rofið“. Greinin er öll í þessum dúr og er því beinlínis haldið fram, að ísland sé hálf-ahieríkaníserað. — Dönsku skilji nær enginn lengur og Danir verði að nota ensku til þess að gera sig skiljanlega í Reykjavík! DAGUR HER MAJESTY QUEEN ELIZABETH A new portrait of Her Majesty Queen Elizabeth, taken at Buckingham Palace, London, by Royal Command.

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.