Lögberg - 29.12.1949, Blaðsíða 8

8
LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 29. DESEMBER, 1949
Aukin aðstoð til síldarútvegsmanna
Frumvarp atvinnumálaráðherra
AÐ TILHLUTAN Jóhanns Þ. Jósefssonar, atvinnumálaráðherra
hefir verið lagt fram á Alþingi frumvarp um frekari aðstoð til
síldarútvegsmanna, en fólst í lögunum um dýrtíðarráðstafanir frá
1948. Frumvarpið var til umræðu í neðri deild í gær og lagði at-
vinnumálaráðherra ríka áherzlu á að því yrði flýtt sem mest í
gegnum þingið. — Aðalefni frumyarpsins er:
Fjaðrafok
Björn á Burstarfelli.
Jökuldælingar höfðu áður
þann sið, er þeir komu úr kaup-
stað í Vopnafirði, að á skamt frá
Burstarfelli, og matast þar og
hvíla sig. Það var venja Björns
sýslumanns að láta taka hesta
þeirra á meðan og flytja á þeim
hey eða torf, og þorðu menn ei
að finna að því. Þá bjó Jón
Gunnlaugsson á Vaðbrekku í
Jökuldal. Hann var karlmenni
mikið. Eitt sinn áði hann á Burst
arfelli, tók upp mat sinn og fór
að snæða. Þegar í stað kemur
drengur heiman frá bænum og
fer að beisla hestana. „Hvert
ætlar þú með hestana?“ segir
Jón. „Sýslumaðurinn sendi mig
eftir þeim“, sagöL> drengur.
„'Segðu honum að það séu hest-
arnir mínir“, sagði Jón. Drengur
fór heim með þessi erindislok.
Að lítilli stundu liðinni sér Jón
hvar sýslumaður kemur. Hann
er þungbrýnn og spyr Jón hví
hann vilji ei lofa að taka hest-
ana og hvort hann haldi að hon-
um dugi fremur en öðrum, að
mælast undan því að hestar
hans séu brúkaðir dálítið meðan
hann standi við. Jón svarar engu,
en stendur upp og tekur nýja
vettlinga, er hann hafði lagt hjá
sér, leggur þá saman og snýr þá
sundur í einum snúning milli
handanna og sýnir sýslumanni
stúfana. Sýslumaður þagði og
gekk heim aftur og átti hvorki
við Jón né hesta hans framar.
(Munnmælasaga að austan).
Teitur á Ketu.
Vorið 1819 reið Jón prófastur
Konráðsson á Mælifelli að
kirknaskoðun á Skaga. Gisti
hann að Vigfúsar prests í
Hvammi og reið þaðan að Ketu
og prestur með honum. Þar bjó
þá Teitur Hallgrímsson. Hann
var maður spaklyndur og fékk
gott orð, en stirður var hann og
enginn snyrtimaður. Átti að
messa að Ketu um daginn. Lík
var flutt á kirkjuna utan úr
Nesjum, en er kom fram hjá
Mallöndum, datt kistan sundur
utan af líkinu. Reyrðu þá lík-
menn kistuna saman með reip-
um. Prófasti þótti þetta fátítt að
sjá umbúnað þann, er til kirkju
kom, og frétti hverju sætti.
Sögðu þeir sem var, að Teitur
hefði smíðað kistuna og tré-
neglt, sem siður hafði verið á
Skaga, en hann bössusmiður.
Tók Vigfús prestur að ávíta Teit
um smíði sitt. Varð Teiti þá eigi
annað að orði en það: „Það er
ekkert annað en það, að það hafa
verið of stuttir helv. naglarnir,
karl minn“. (Gísli Konr.)
Síldina má-fcela.
Haustið 1884 var síld að ganga
“MENSTREX”
Ladies! Use full strength "Menstrex”
to help alleviate pain. distress and
nervous tension associated with
monthly periods. Ladies, order
genuine "Menstrex” today. $5.00.
Rushed Airmail postpaid. GOLDEN
DRUGS. St. Mary's at Kargrave,
Winnipeg.
HACBORG FUIlÆfe'
CHINA LONG
GUGUMBER
UNEXCELLED
FOR CRISPNESS,
FLAVOR
A remarkable cucumber
that grows up to 2 feet
iong and only 2 or 3 ins.
in diameter. Smooth, deep
green. few spines, fesh
white, solid, crisp Nearest
seedless of any variety we
know. Vigorous grower
even under adverse condi-
tions. As China Long pro-
duces few seeds the sup-
ply is short. Order early.
Ptk. lOc; oz. 40c; postpaid.
FREE—Our Big 1950
Seed and Nursery Book—
Bigger than Ever
DOMINION SEED HOUSE
GEORGETOWN.ONT.
Úr borg og bygð
Mr. B. J. Lifman frá Árborg
var í borginni í lok fyrri viku.
☆
Mr. Ottó Kristjánsson bygginga
meistari frá Geraldton, Ont.,
var staddur í borginni í vikunni,
seYn leið.
☆
Mr. Ólafur Freeman banka-
stjóri frá Bottineu, North
Dakota, var staddur í borginni í
fyrri viku ásamt frú sinni; voru
þau hjón á leið til Minneapolís,
Minn., í heimsókn til sona sinna.
. ☆
í fyrri viku kom snögga ferð
hingað til borgarinnar, Mr. Sig-
urður Vopnfjörð hinn nýkjörni
sveitaroddviti í Bifröst.
☆
í „Óður lífsins“, sem birtist í
jólablaði Lögbergs voru tvær
meinlegar villur — meinlegar
vegna þess, að fullsköpuð orð
komu í stað þeirra sem vera áttu.
Upphafslína þriðja erindis átti
að vera svona: „Hvorki nautn
né hrygðarbragur", og fyrsta
lína sjötta erindis þannig:
„Treyst ei spám, sem framtíð
frægja“. Lesandi veiti því eftir-
tekt með góðfýsi. P. B.
☆
Prófessor: — Þér getið ekki
sofið í tímum hjá mér.
Stúdent: — Ef þér töluðuð
ekki svona hátt, gæti ég það.
inn Eyjafjörð og var utarlega í
firðinum, en nótabátar Norð-
manna flyktust þá saman með
slíkum gauragangi, að síldin hélt
aftur til hafs, en Norðmenn sátu
eftir með sárt ennið. Ef bátarnir
hefðu verið færri við þetta og
svipuð tækifæri, þá eru líkindi
til að allir hefðu aflað vel. 1 stað-
inn fyrir það öflugu engir vel.
(Ól. Davíðsson).
Maríudýrkun á 19. öld.
Þegar Jón prófastur Konráðs-
son var á Mælifelli, reið hann
eitt vor út í Fljót til kirknavitj-
ana. Kom hann síðla dags að
Stóra-Holti og tók þegar upp að
rita kirkjuna um kvöldið. Var
hún nýbyggð af Jóni bónda Ólafs
syni og þótti prófasti vandvirkni
mikil á vera. Hafði og Jón sjálf-
ur gefið henni mikið. Lét pró-
fastur sig furða það og kallaði
fáa svo vel gjört hafa. „Ekki
mun það um of fyrir sæla
Maríu“, kvað Jón. Prófastur
glotti við. Jón spurði prófast að
með öðru, hvort ei væri mesti
óþarfi og eyðsla að vera tvisvar
til altaris á ári. Svaraði prófast-
ur því einu: „Eigi má maður
segja það, Jón minn“. Jón sagði
þá, að nær væri að prýða betur
kirkjur sínar og viðhalda lík-
neskjum, er beint væri nú í eyð-
ingu. En prófastur tók tal ann-
að. Það var jafnan orðtak Jóns,
er hann veitti öðrum.af ölföng-
um eða öðru, að hann veitti öll-
um jafnt, meiri háttar eða minni,
og sagði þá um leið: „Sæl María
grætur, ef einn er eftir skilinn".
Og það ætluðu sumir að Jón héti
stundum á heilaga Maríu. —
(G. Konr.)
Ófeigur ríki.
Það er sagt að Ófeigur ríki á
Fjalli á Skeiðum legði ríkt á við
vinnumenn sína áð fara gætilega
með hestana í lestaferðum, einn-
ig með sjálfa sig að ofþreyta sig
ekki af vökum og öðru erfiði,
svo að þeir þyrftu engrar sér-
stakrar hvíldar við, er þeir
kæmu úr ferðinni, heldur gætu
þeir þegar í stað farið að verki.
Tiltók hann ávalt hversu lang-
ar dagleiðir þeir skyldu hafa,
hvar áfanga, svo og hvenær heim
skyldi komið. Einu sinni komu
vinnumenn Ófeigs einum degi
fyrr úr ferð en til vab ætlast.
Ferjan var austan megin Hvítár
og lét hann þá bíða heilan sólar-
hring við ána áður en þeir fengi
flutning. Var það gert til þess,
að þeir kæmu ekki of snemma
úr ferð í næsta skipti. (ísl. sagna
þættir). Lesbók Mbl.
SMÆLKI
Átta eða níu ára gömul ung-
frú varð allt að því yfirkomin
af gleði þegar hún fékk í af-
mælisgjöf tvennt það, sem hún
hafði mest óskað sér, armbandcf-
úr og ilmvatnsglas.
Hún talaði um þessar nýju
eignir sínar allan daginn, og
gerði foreldra sína dauðleiða á
því.
Gestum hafði verið boðið í
miðdegisverð og móðir hennar
var hrædd um, að hún myndi al-
drei þagna, svo hún sagði:
— Nú vita allir um gjafirnar,
sem þú hefir fengið, elskan, og
allir eru mjög glaðir þín vegna.
En við megum ekki alltaf tala
um þær.
Litla stúlkan hélt frið við borð
ið þangað til miðdegisverðinum
var hér um bil lokið. Þá varð
ofurtítið hlé í samræðunum og
þar sem henni var ómögulegt að
stilla sig legur, kallaði hún:
— Ef einhver heyrir eitthvað,
eða finnur einhverja lykt, þá er
það ég.
☆
Mark Twain var mjög mædd-
ur yfir þeim mönnum, sem segja
sögur og spyrja í sífellu, hvort
áheyrandinn hafi heyrt þær áð-
ur. Eitt sinn sagði Irving hon-
um sögu og spurði hann áður
hvort hann hefði heyrt hana.
Twain neitaði. Irving byrjaði á
sögunni og spurði í annað sinn
hvort Twain hefði ekki heyrt
hana. Aftur neitaði hann. Irving
hélt áfram og spurði síðan í
þriðja sinn. Twain stundi og
sagði: „Ég get skrökvað einu
sinni, ég get skrökvað tvisvar,
en þrisvar er of mikið. Ég hef
ekki einungis heyrt söguna áður,
ég bjó hana til“.
☆
Maður nokkur henti einu sinni
í háðungarskyni höfði af gæs
upp á leiksvið, á meðan sýning
fór fram.
Leikstjórinn gekk fram og
sagði við áhorfendur: „Herrar
mínir. Ef einhver ykkar hefir
týnt höfðinu af sér, þá þarf hann
ekki að vera áhyggjufullur, því
að við munum skila því aftur að
sýningunni lokinni“.
☆
Drukkinn maður stöðvar
strætisvagn: — Fer þessi vagn
á Leifsgötu?
Bílstjórinn: — já.
Sá fulli: Jæja, vertu blessað-
ur og guð fylgi þér.
Greiðslufrestur.
Útgerðarmönnum og útgerðar
fyrirtækjum, er síldveiðar hafa
stundað fyrir Norðurlandi á ár-
inu 1948 eða 1949, skal veittur
greiðslufrestur á afborgunum af
lánum til skipakaupa úr stofn-
lánadeild sjávarútvegsins og
Fiskveiðasjóði íslands, er féllu í
gjalddaga á þessum árum. Þann
ig að lánstíminn lengist um tvö
ár. Útgerðarmenn skulu sanna
að síðari veðlán falli ekki í gjald
daga af þessum sökum.
Rýmkun skilyrða fyrir aðstoð.
Ráðherra er heimilt samkv.
meðmælum skilanefndar að
veita útgerðarmöpnum og út-
gerðarfyrirtækjum, sem stund-
að hafa síldveiðar á tímabilinu
1945 til 1949, þó þeir sæki ekki
um aðstoð samkvæmt II. kafla
laga nr. 100/1948, eftirgjöf að
nokkru eða öllu leyti á kröfum
og lánum þeim, er um ræðir í
1. og 3. tölulið 13. gr. laga nr.
100/1948, enda sanni þeir fyrir
skilanefnd að þeir geti rekið út-
gerð sína áfram.
Bráðabirgðalán síðustu tveggja
sumra.
Ráðherra er heimilt samkv.
meðmælum skilanefndar að láta
ríkissjóð taka að sér, að nokkru
eða öllu leyti, greiðslu á bráða-
birgðalánum þeim, sem Lands-
bankinn og Útvegsbankinn
veittu útgerðarmönnum, með á-
byrgð ríkissjóðs, til áframhald-
andi rekstrar á síldarvertíðun-
um 1948 og 1949. Skilyrði fyrir
greiðslu þessara lána eru þau
sömu og um getur í 2. gr. þessara
laga.
Lækkun dráttarvaxta.
Þá er farið fram á lækkun
dráttarvaxta til stofnlánadeild-
arinnar þannig að ef tilskilið árs
gjald er ekki greitt að fullu á
gjalddaga má reikna 0,5% drátt-
arvaxta af hinni vangoldnu upp-
hæð fyrir hvern mánuð, sem
greiðsla dregst.
Umræður.
Frv. þetta var til umræðu í
gær, og flutti aðvinnumálaráð-
herra ræðu, þar sem hann reif-
aði málið allítarlega.
s.l. sumar hefði ekki verið hjá
Eftir aflabrest á síldveiðunum
því komist að gera frekari ráð-
stafanir til að létta undir með
síldarútvegsmönnum. Því að ef
ekkert hefði verið gert var mikil
hætta á að skilanefndin svokall-
aða mundi eiga erfitt með að
veita útvegsmönnum úrlausn í
vandræðum þeirra.
Gerði ráðherra því næst grein
fyrir efni frumvarpsins, en því
er lýst hér að framan. Benti á,
að aðstoð sú, sem ríkisstjórnin
veitti á s.l. sumri, hefði orðið
til þess að töluvert meir hefði
aflast en ella.
Endaði ráðherra ræðu sína
með því að hvetja þingið til að
hraða málinu eins og hægt væri,
vegna þess að skilanefnd gæti
ekki starfað nema eitthvað gerð-
ist í þessu.
Þeir Eysteinn Jónsson, Pétur
Ottesen, Áki Jakobsson og Gísli
Guðmundsson gerðu nokkrar at-
hugasemdir við frumvarpið.
Vildu sumir þeirra, að stjórnin
leysti til sín sjóveð þau, er hvíldu
á bátunum.
Atvinnumálaráðherra benti á
að engin slík tilmæli hefðu kom-
ið til ráðuneytisins. Kvaðst af
því draga þá ályktun að frekar
lítil brögð væru að því, að sjó-
veðskröfur hefðu safnast fyrir
hjá bátunum, a. m. k. ekki eins
og það hefir verið undanfarið.
En ef leysa ætti inn sjóveð, þá
yrði að sjá fyrir tekjum á móti,
annað hvort með lánum eða skv.
fjárlögum.
Frumv. fór til 2. umræðu og
fjárhagsnefndar. — Mbl. 8. des.
Matjurtabókin. Garðyrkjufé-
lag Islands hefir á síðari árum
gefið út ársrit og sent það félags
mönnum, en andvirði þess er
innifalið í árgjaldi meðlimanna.
I þetta sinn hefir félagið brugð-
ið venjunni og sendir nú, í stað
ársritsins, bók, er heitir Mat-
jurtabókin.
Bókin er skrifuð af sjö höf-
undum, hver þeirra hefir tekið
sitt efni til meðferðar, en Ragn-
ar Ásgeirsson, ráðunautur, hef-
ir skrifað um helming bókarinn-
ar. Ritnefndina hafa skipað fimm
úr hópi höfundanna, þeir Hall-
dór Ó. Jónss., Ingimar Sigurðss.,
Ingólfur Davíðsson, Ragnar Ás-
geirsson og Sigurður Sveinsson.
Bókin fjallar um meginþorra
þeirra matjurta, sem ræktaðar
hafa verið á landi hér og vaxið
geta undir opnum himni. Hver
einstök matjurt er greind sér og
gerð grein fyrir öllu því al-
genga, sem varðar ræktun og
hirðingu. Þar er ekkert af tor-
skildum fræðiþulum en til verks
er gengið á þann hátt, sem al-
menningi mun henta. í stuttu
máli sagt: Bókin er mjög læsi-
leg, frágangur hinn prýðilegasti
og margar myndir eru til skýr-
ingar, sumar ágætar, aðrar mið-
ur góðar.
Engum getum þarf að því að
leiða, hvort bók þessi muni
standa í hillum ónotuð eða hag-
nýtt á viðeigandi hátt. Það má
fullvíst telja, að hún verði víða
upp slitin áður en mörg ár eru
liðin, því að hana má lesa bæði
til gagn og til ánægju.
Bókaútgáfan NORÐRI hefir sent
sent á markaðinn eftirfarandi
bækur:
Jónsvökudraumur heitir skáld
saga ein mikil, á 460 síðum í
stóru broti, eftir norska höfund-
inn Olav Gullvag, í þýðingu
Konráðs Vilhjálmssonar. Sagan
gerist í byrjun 18. aldarinnar,
fjallar um ungan mann og konu,
sem felt hafa ástir saman. Þau
nema land og reisa veglegar
byggingar í afdal einum, berjast
þar við andúð náttúruaflanna og
ofsóknir mannanna, einkum
vegna þess, að konan hefir heit-
bundist í algerri ónáð föður síns
og flúið að heiman.
Á ýmsu veltur um tilveruna í
faðmi fjallanna og þegar heim-
þrá konunnar varð baráttunni í
fjalladalnum yfirsterkari gerð-
ust þeir atburðir í lífsferli fjöl-
skyldunnar, sem þeyttu persónu
og afrekum frumbýlingsins út í
veður og vind. Stórbrotin saga,
sem endar í ævintýramistri
fjarri veglegum slóðum landnem
anna.
Úlfhildur, skáldsaga eftir Hug
rúnu, greinir frá skrifstofumann
MESSUBOÐ
Fyrsta Lúterska Kirkja
Séra Valdimar J. Eyland*.
Heimili 776 Victor Street. Sími
29017. —
Guðsþjónustur á hverjum
sunnudegi:
Á ensku kl. 11 f. h.
Á íslenzku kl. 7 e. h.
Sunnudagaskóli kl. 12:15 e. h.
☆
— Argyle Prestakall —
Guðsþjónustur á nýársdag 1950
Brú, kl. 2 e. h.
Glenboro, kl. 7 e. h.
Báðar guðsþjónusturnar á ensku
ERIC SIGMAR, sóknarprestur
inum lvari, er konan hljóp frá,
en ráðskonan — söguhetjan Úlf-
hildur — tók að sér heimilis-
stjórn og eftir fjölbreytta og
ævintýralega atburði varð hún
kona hans. Þau hófu búskap í
sveit og framtak var einkenni
búskapar þeirra. Að öðrum
þræði er sagan slegin ívafi,
spunnu utan efnisheima, og
munu þau atriði eflaust falla í
misjafnan jarðveg lesenda. Frá-
gangur gæti verið betri. Bókin
er 292 bls. að lesmáli.
Drengurinn þinn er drengja-
bók, sem Freysteinn Gunnars-
son hefir þýtt, en höfundurinn
er sænskur og heitir Frithjof
Dahlby, skátaleiðtogi og prest-
ur.JSók þessi er afbragðs upp-
eldisfræði en hún snertir raun-
ar margt á vettvangi heilbrigðs
lífs og athafna drengja á æsku-
skeiði. Bók þessi er 176 síður.
Klukkan slær, kvæði eftir
Böðvar Guðlaugsson, um 30
talsins, ekki ósnotur, ekki til-
þrifamikil, vingjarnleg og vel
meint.
Tveir júnídagar, eftir Odd-
nýju Guðmundsdóttur, er skáld-
saga, er gerir grein fyrir hvers-
dagsleik hversdagslífsins rétt
eins og það er í bænum, þar sem
hringrás viðburðanna snýst um
allt og ekki neitt. Mitt í amstr-
inu rifjast upp tilvera fyrri daga
í sælli sveit, þar sem ungar stúlk
ur voru ráðskonur hjá vega-
vinnumönnum. Þar er vermi-
reitur á landi minninganna, en
eiginlega er tilveran í bænum
úfinn þokudagur með súld og
ömurleik í tilveru persónanna,
þrátt fyrir nóg efni. Létt lesin
bók, laus við tilþrif. Bókin er
118 síður að lesmáli.
6p kaupi
hæzta verðl ga.mla Islenzka
munl, svo sem tóbaksdósdr og
pontur. hornspæni, útskornar
brikur, einkum af Austurlandi,
»g væri þá æskilegt, ef unt væri,
gerð yrði grein fyrir aldri mun-
inna og hverjir hefðu smiðað þá.
HALLDÓR M. SWAN,
912 Jessie Avenue,
Winnipeg - Simi 46 968
Bus. Phone 27 989—Res. Phone 36 151
Rovaizos Flower Shop
Our Specialties:
WEDDING CORSAGES
COLONIAL BOUQUETS
FUNERAL DESIGNS
Miss K. Christie, Proprietress
Formerly with Robinson & Co.
253 Notre Dame Ave.
WINNIPEG MANITOBA
EXHIBIT AT THE BRITISH CYCLE AND MOTOR CYCLE
SHOW AT EARLS COURT. LONDON
One of the finest bicycles exhibited at the Earls Court Show: the
“Rotax”, made of Reynold’s 531 tubing, is fitted with ten gears,
five on the rear wheel and two main chain wheels. The machine
has telescopic mudguard stays and is manufactured by the Rotax
Cycle Company, Southampton, England.
BÆKUR