Lögberg - 08.03.1951, Síða 6

6
NÓTT
OG
MORGUN
Eftir LYTTON L'AVARÐ
J. J. BtLDFELL,. þýddi
„Skil þig vel, maður minn. Alinn upp af þess-
um fínu persónum. Hvernig var þá hægt að
búast við, að þú mundir þola að vera fjötraður
niður á stól, með nefnðið niður við skrifborð.
Ég skal taka þig án meiri meðmæla. Hvað heit-
urðu?“
„Philip“.
„Komdu á morgun, og við skulum semja um
kaupið. Viltu sofa hérna?“
„Nei. Ég á bróðir, sem ég verð að vera með,
og það er hans vegna ,að ég þarf að fá atvinnu.
Ég vildi síður að hann væri hér við hesthús-
in — hann er svo ungur. En ég get komið
snemma hingað á morgnana og farið seint heim
á kveldin“.
„Sem þér sýnist, maður minn. Vertu sæll“.
Og þannig, ekki fyrir neitt andlegt atgerfi,
eða afleiðingar af mentun hans, heldur af lík-
amsþjálfun og dýrslegri venju, að geta setið í
söðli, gat Philip Mofton í þessu mikla og upp-
lýsta mannfélagi Breta fundið veg til að vinna
sér fyrir daglegu brauði, án þess að stela því.
8. Kapíiuli
Þessi atvinna átti vel við siðvenjur Philips.
Ilugrekki hans og þekking á því sem hestum
viðkom voru ekki hin einu meðmæli hans við
hr. Stubmore, heldur kom mentun hans í góðar
þarfir líka, að því er bókfærslu snerti, og per-
sóna hans og öll framkoma setti virðingarverð-
an brag á hestaverzlunina. Viðskiptavinir henn-
ar og slæpingjar komust fljótt upp á að kalla
Philip Gentleman Philip, og hr. Stuborne fór
að þykja vænt um hann. Þannig liðu nokkrar
vikur; og Philip hefði getað unað sér í þess-
ari stöðu, ef það hefði ekki verið fyrir Sidney,
sem einhver óróleiki var farinn að hreyfa sér
hjá. Sidney var bróður sínum allt í öllu. Fyrir
hans skuld hafði Philip hafnað hinu einlæga
og gleðiríka boði Gawtrey’s (sem með bjart-
sýni sinni og öryggi hafði dregið huga Philips
að sér, þrátt fyrir hina leyndardómsfullu fram-
komu mannsins); það var fyrir Sidney, sem -að
hann nú var að vinna og með gleði og ánægju
gjörði hann það; og það var Sidney, sem að
hann vildi forða frá öllum misfellum, sem hann
sjálfur varð að mæta. Hann gat ekki hugsað til
þess að hið viðkvæma og lingerða ungmenni
þyrfti að mæta eða komast í samband við lágan
hugsunarhátt eða lélegan félagsskap, eins og
að hann sjálfur átti við að búa. Hann lét hann
því vera einan og út af fyrir sig í herberginu,
sem þeir sváfu í, og vonaðist eftir að með tíð
og tíma gæti hann lagt fyrir nóga peninga til
þess að Sidney, þó að.hann gæti máske ekki
náð hinu fyrra lífsviðhorfi sínu, þá að minnsta
kosti að tryggja honum betri lífskjör, en að
hann sjálfur var dæmdur til að mæta. En vesa-
lings Sidney gat ekki þolað einveruna — að
sjá ekki bróður sinn frá því snemma á morgn-
ana þangað til seint á kvöldin — hafa engan
til að leika við sig eða skemta sér, gjörði hann
ekki aðeins angurværan og úrvinda í leiðind-
um, heldur fölan og fálátan, og þessari aðstöðu
óx máttur og meginn við það að vita, að það
var ekkert í veröldinni, sem að Philip þótti
vænna um en hann.
Philip hélt að Sidney myndi verða ánægð-
ari ef að hann léti hann fara á dagskóla, svo
að hann leitaði uppi skóla, þar sem drengirnir
voru á sama aldri og Sidney og sendi hann
þangað. En Sidney kom heim aftur á þriðja
degi með blátt auga og aftók með öllu að fara
aftur. Philip datt í hug að skipta um bústað,
flytja sig þangað, sem Sidney gæti verið með
jafnöldrum sínum. En Sidney hafði tekið ást-
fóstri við húsmóðurina, þar sem að þeir voru,
og fór að gráta þegar Philip nefndi það við
hann. Því miður var þessi aldraða húsfrú
heyrnarlaus og gigtveik, og þó að hún þyldi
bjástur og keskni drengsins út í það óendan-
lega, þá gat hún ekki skemt honum til nokk-
urra muna. Sidney var of ungur ti^ þess að
sýna nokkra sanngirni; hann gat ekki eða vildi
ekki skilja, hvers vegna að bróðir hans var svo
lengi í burtu frá honum, og einu sinni sagði
hann önugur:
„Ef að ég hefði haldið, að ég mundi verða
innilokaður eins og að ég er hér, þá hefði ég
aldrei farið frá frú Mornton. Tom var slæmur
drengur, en það mátti þó leika sér við hann.
Ég vildi að ég hefði ekki farið í burtu með þér!“
Þessi orð skáru Philip sárt. Hvað hafði hann
gjört Svipt bróður sinn heiðarlegum og ó-
hultum verustað og ábyggilegri lífsframfærslu
og lá nú undir ásökunum bróður síns. Hann fór
að gráta og grét sárt.
„Guð fyrirgefi mér“, sagði hann og sneri sér
frá bróður sínum.
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 8. MARZ, 1951
Sidney, sem var góður í sér og í eðli sínu
viðkvæmur, hljóp upp um hálsinn á Philip og
kyssti hann, þegar að hann sá hann svo hrygg-
an og ásakaði sjálfan sig fyrir hugsunarleysi
sitt. En orðin höfðu verið töluð og meining
þeirra risti djúpt. Philip var sjálfur sjúkur af
yíirgnæfandi umhyggju sinni fyrir drengnum.
Það er vist tímabil í lífi æskufólksins, áður
en kynferðis-kærleikurinn hefst, þegar vináttu-
kendin nær hámarki sínu. Slíkt vinskaparhá-
mark sést oft á milli stúlkna og drengja á skól-
um. Það er hin fyrsta óljósa þrá hjartans eft-ir
æðstu uppfylliiígarþrá mannanna — kærleik-
anum. Hann á sínar afbrýðisstundir, sína róman
tík og sína dutlunga, eins og kærleikurinn á
milli konu og manns á sér. Philip var innilega
ant um umönnun Sidneys og var afbrýðissam-
ur út af henni. Hann var hræddur um og óttað-
ist, að bróðir sinn yrði hrifinn úr höndum sér.
Hann vaknaði á næturnar og fór yfir að rúmi
Sidney til þess að sjá hvort að hann væri í
því. Hann fór frá honum á morgnana hugsjúk-
ur og kom heim í myrkri á kveldin hræddur.
En á meðan að þessu fór fram, þá var skap
þessa manns svo blítt og viðkvæmt að því er
Sidney snerti, að kólna og harna í garð annara.
Hann var nú orðinn yfirumsjónarmaður við
hrossaverzlunina; og þegar menn ná þeirri
stöðu of snemma, miðar hún oft til þess, að
gjöra menn óalþýðlega og yfirlætismikla.
Dag einn kallaði Stubmore Philip inn á prí-
vat-skrifstofu sína; þegar að hann kom þangað,
sá hann mann standa þar með aðra hendina í
treyjuvasanum ,en með hinni hendinni var
hann að dangla með keyri á stígvél sitt.
„Philip, sýndu þessum herramanni brúnu
hryssuna. Hún lítur afbragðs vel út fyrir vagni,
er ekki svo? Þessi herramaður vill fá hross,
sem er samlitt hesti, er hann á“.
„Hún verður að komast úr sporunum“, sagði
herramaðurinn, sneri sér við, og Philip sá að
þetta var maðurinn, sem hafði verið honum
samferða í póstvagninum. — Maðurinn þekkti
Philip jafnsnemma. Hann kinkaði kolli, blístr-
aði og deplaði augunum.
„Látum okkur fara. Ég er til“, sagði herra-
maðurinn.
Philip, sem leist ekkert vel á þetta, gekk á
eftir herramanninum út að hesthúsinu. Herra-
maðurinn stansaði þar og beið eftir Philip til
samtals.
„Þú, herra, — þú þarft ekki að óttast. Ég
er þagmælskur — sestur hér að í heiðarlegri
stöðu? Daufleg vinna — heiðarleg — er hún?“
„Herra, ég þekki þig ekki“.
„Manstu ekki eftir honum gamla Gregg um
kveldið þegar þú komst með honum Bill Gaw-
trey? Manstu það ekki?“
Philip sagði ekkert.
„Ég var einn af herrunum, sem að þú heils-
aðir upp á í bakherberginu. Bill er farinn til
Frakklands. Ég lít eftir ýmsu hér í sveitunum.
Ég þarf að fá góðan hest — þann bezta, sem
þið hafið, heyrurðu! Ég er enginn beininga-
maður á þessum slóðum. Nafn mitt er kafteinn
de Burg Smith — fástu ekki um þitt, drengur
góður. Nú láttu mig sjá hrossið, og segðu ekki
neitt“.
Philip, eins og í draumi, gaf skipun um að
leiða fram brúnu hryssuna, sem kafteinn Smith
gaf lítinn gaum að, og eftir að hafa litið í kring
um sig í hesthúsinu skálmaði hann út og í
burtu án þess að segja orð við Philip, en stans-
aði í augnablik og talaði nokkur orð við hr.
Stubmore. Philip vonaði að hann væri hættur
við kaupin og að hann væri laus við svo ógeð-
feldan viðskiptavin, í bili að minsta kosti. Hr.
Stubmore gekk til Philips. „Farðu með þá gráu
yfir til Sir John“, sagði hann, „frúin ætlar að
fara eitthvað. Það er skemtilegur náungi þessi
kafteinn Smith. Ég vissi ekki að þú hefðir verið
hestasveinn áður, hann sagði að þú hefðir ver-
ið það hjá Elmores í Lundúnum og hefðir oft
litið eftir þörfum sínum. Skemtilegur náungi!“
„Y — e —s!“ sagði Philip og vissi naumast
hvað hann var að segja, flýtti sér inn í hest-
húsið og gaf skipun um að spenna þá gráu
fyrir fallegasta léttivagninn.
Það var nokkuð langt til staðarins, sem að
hann þurfti að fara til, og það var komið sólar-
lag þegar að hann kom til baka. Þegar að hann
keyrði inn á aðalgötu bæjarins, þá voru á vegi
hans tveir menn, sem veittu honum nákvæma
eftirtekt.
„Það er hann! ég er nærri viss um það“.
sagði annar þeirra.
„Jæja! þá er leitinni lokið“, sagði hinn.
„En það hlýtur að vera misskilningur! —
Sérðu við hvern að hann er farinn að tala?“
Rétt í þessari andrá mætti kafteinn Smith
Philip ríðandi á brúnu hryssunni. „Jæja“, sagði
hann, „þú sérð, að ég er búinn að kaupa hpna
— vona að hún reynist vel. Hvers virði held-
urðu annars að hún sé? Ekki til kaups, heldur
til sölu“.
„Sextíu guines“. ($300.00).
„Jæja, það er gott dagsverk, og ég á það
þér að þakka. Gamli maðurinn hefði aldrei
treyst mér, ef að þú hefðir ekki veitt á mig
að Elmor y-es, — hæ! hæ! Ef að hann lítur þig
illu auga, eða fer að snuðra, þá komdu til mín.
Ég verð á Star-hótelinu í nokkra daga. Ég þarf
á ágætum manni að halda, eins og þú ert, og
við skulum skipta ágóðanum jafnt. Ég er ekki
einn af þessum nánasarlegu mönnum. Ég vona,
að þessi fjandans hryssa sé ekki bandvitlaus;
hún er alltaf að reisa eyrun!“
„Heyrðu mig, herra!“ sagði Philip mjög al-
varlega og stóð upp í vagninum; „ég veit ekki
mikið um þig og það litla sem ég veit, er þér
til lítils sóma. Ég segi þér hreint út, að ég
skal vara húsbónda minn við þér“.
„Ef þú gjörir það, góðurinn minn. Þá skalt
þú gæta vel að sjálfum þér“.
„Bíddu, og ef að þú dyrfist að segja orð á
móti mér“, sagði Philip með þeim reiðisvip og
augnaráði sem gaf til kynna þrótt langt um-
fram aldur. „Þú skalt komast að raun um, að
ég er síðastur manna til að hræðast hótanir og
líka fyrstur manna til að mótmæla misgjörð-
um“. Eftir að Philip hafði sagt þetta hélt hann
áfram. Kafteinn Smith lést ræskja sig og knúði
hest sinn sporum. Mennirnir tveir eltu Philip
heim að hesthúsunum.
„Hvað veistu á móti manninum, sem að
hann var að tala við?“ spurði annar þeirra.
„Aðeins það, að hann er sá slyngasti oflát-
ungur hérna megin hafsins“, svaraði hinn.
„Það eru engin meðmæli með þessum unga
vini þínum“.
Sá, sem fyrr talaði, hristi höfuðið, en sagði
ekkert.
Þegar að Philip kom heim þangað sem að
hann var að vinna; frétti hann, að hr. Stub-
more hefði farið að heiman og væri ekki vænt-
anlegur heim fyrr en daginn eftir. Hann hafði
farið að heimsækja frænda sinn, sem bjó úti
í sveit, eins og að hann hafði gjört oft áður.
Philip gat því ekki varað hann við kaf-
teininum fyrri en daginn eftir, og á leiðinni
heim til sín var hann að hugsa um, hvernig
að hann ætti að aðvara húsbónda sinn svo að
sem minst bæri á. Hann var nýkominn inn á
götuna, þar sem húsið, er hann átti heima í var
við, þegar að hann sá mennina, sem minst hef-
ir verið á, hinu megin í götunni. Sá stærri og
betur búni skildi við félaga sinn og fór yfir
götuna til Philips.
„Fagurt kvöld, hr Philip Morton. Mér þyk-
ir vænt um að sjá þig. Þú manst eftir mér —
hr. Blackwell Lincolns“.
,Hvaða erindi átt þú við mig?“ spurði Philip
stuttur í spuna og stansaði.
„Láttu nú ekki geðofsan hlaupa með þig í
gönur, minn kæri herra, — nei, gerðu það ekki.
Ég er hér fyrir hönd skjólstæðinga minna, —
Beaufort-feðganna, þess eldri og þess yngri. Ég
hefi haft mikið fyrir að finna þig! minn kæri!
Þú ert svei mér út undir þig! Hæ! hæ! Jæja,
við höfum greitt fram úr þessu, sem að kom
fyrir hjá honum Plaskwith fyrir þig. (Það hefði
getað verið illt viðfangs) og nú vona ég að
þú viljir . . . .“
„Hvert er erindi þitt, herra? Hvað viltu
mér?“
„Hægan, vertu ekki svona ákafur! Þaö er
ekki vegurinn til viðskipta. Segjum að þú kom-
ir á hótelið með mér. Eitt glas af víni segi ég
hr. Philip — kæmi okkur til að skilja hvor
annan“.
„Farðu úr vegi mínum, eða talaðu svo að
það skiljist, sem að þú segir!“
Lögfræðingurinn sá, að hér var ekkert und-
anfæri, leit til félaga síns hinu meginn í göt-
unni, sem virtist vera að telja stjörnurnar, og
komst svo að efninu tafarlaust.
„Jæja þá, — jæja, saga mín er ekki löng.
Hr. Arthur Beaufort lætur sér mjög hugar-
haldið um þig; það er hann, sem stendur fyrir
þessari leit að þér. Hann bað mig að segja
þér, að sér væri ánægja að, ef hann gæti gjört
þér greiða á einhvern hátt, og ef að þú vildir
vera svo góður að finna hann, að þá þætti hon-
um einkar vænt um það. — Mjög vingjarnleg-
ur maður, Beaufort!“
„Heyrðu mig“, sagði Philip og rétti úr sér.
„Hvorki frá föður eða syni, né heldur frá nein-
um í þeirri fjölskyldu, sem olli dauða móður
minnar, og bölbænir sonar hennar hvíla yfir,
skal ég nokkurn tíma þyggja greiða eða fríð-
indi — og ótilneiddur aldrei neitt samband við
hana hafa; ef þau láta mig ekki óáreittan, þ'á er
þei mbetra að vara sig! Ég vinn fyrir daglegu
brauði mínu á þann hátt, sem mér sjálfum
fellur bezt. — Ég er sjálfstæður — og ekkert
upp á hana kominn. Hafðu þig í burtu!“ Að
svo mætlu ýtti Philip lögfræðingnum úr vegi
og hélt leiðar sinnar. Hr. Blackwell, sneiptur
og niðurlútur, fór aftur til félaga síns.
Þegar Philip kom heim til sín, stóð Sidney
út við gluggann einn og var að horfa vonar-
augum á fiðrildi, sem voru að flögra fram og
aftur á meðal smáviðarbúska niður í girðingu
fyrir utan húsið, sem að fatasnúrur lágu um
og húsfrúin kallaði garð. Philip hafði komið
heim í fyrra lagi, og Sidney varð ekki var við
þegar að hann kom inn, en þegar að hann varð
hans var, klappaði hann saman höndifhum og
hljóp til hans.
„Þetta er svo vel gjört af þér, Philip. Ég
hefi verið svo utan við mig; — þú kemur út og
leikur þér nú?“
„Já sannarlega — hvar eigum við að leika
okkur?“ spurði Philip og brosti glaðlega.
„Ó, í garðinum! — Það er ágætt að fara þar
í feluleik".
„En er ekki of rakt og kalt þar fyrir þig?“
spurði Philip.
„Nú, nú, þú ert alltaf með einhverjar und-
an færslur. Ég sé, að þú vilt ekki leika þér. Ég
hefi nú mist alla löngun til þess“. Sidney sett-
ist niður ólundarlegur.
„Vesalings Sidney! Það hlýtur að vera leið-
inlegt fyrir þig, þegar að ég er ekki heima. Já,
við skulum fara og leika okkur, en láttu þetta
um hálsinn“, og Philip tók hálsklútinn af sjálf-
um sér og batt hann um hálsinn á Sidney og
kyssti hann.
Sidney, sem sjaldan var langrækinn, féllst
á þetta og þeir fóru ofan í garðinn til að leika
sér. Það var ofurlítill blettur, sem var aðskil-
inn frá garði nágrannans með mosavöxnum
limgarði annars vegar, en á bak við götuna hins
vegar. Þeir léku sér glaðir, þar til fór að skyggja
og dögg næturinnar a*ð ágerast.
„Þetta verður að vera síðasti leikurinn,“
sagði Philip. „Ég á að fela mig“.
„Jæja þá! Við skulum byrja“.
Philip faldi sig á bak við asptré; og færði
sig 1 kringum það eftir því, sem Sidney færði
sig til í leit sinni, einu sinni varð honum litið
upp og yfir limagarðinn og sá grilla í mann,
sem virtist vera að horfa á þá. Honum brá
mjög í brún. Höfðu þessir Beauforts, sem að
hann í huga sér hafði sett í sambánd við allt
það er illt boðaði, sent út spæjara til að njósna
um þá? Hann stóð uppréttur og horfði á mann-
inn, þegar Sidney kom auga á hann og kom
til hans, hlaupandi og hlægjandi. Á meðan að
Sidney hélt sér við Philip, hávær í gleði sinni,
kallaði Philip, án þess að skipta sér af leik-
bróðursínum, í byrstum og valdþrungnum
rómi til mannsins:
„Á hvað ertu að glápa? Hví ert þú að
vakta okkur?"
Maðurinn tautaði eitthvað, fór og hvarf.
„Ég vona, að það séu engir þjófar á ferð-
inni! Ég er dauðhræddur við þjófa“, sagði Snd-
ney kjökrandi.
Þessi ótti hafði tilfinnanleg áhrif á Philip.
Hafði hann ekki sjálfur, ef til vill, verið ásak-
aður um þjófnað og meðhöndlaður eins og
þjófur? Hann sagði ekkert en fór inn með bróð-
ir sinn; og inni í litla herberginu við eitt kerta-
ljós; var það bæði viðkvæmt og fagurt að sjá
drengina — hina viðkvæmu hugulsemi þess
eldri, sem lék við hvern keip og lét að hverri
ósk þess yngra — stundum við að byggja hús
úr pappaspjöldum .stundum að segja álfasögur
og riddarasögur — þær áhrifamestu, sem hann
kunni eða gat sjálfur búið til. Að síðustu var
þessu lokið, og Sidney var að afklæða sig, en
Philip stóð dálítið frá honum og sagði rauna-
lega:
„Liggur illa á þér, Sidney?“
„Nei, aldrei þegar þú ert hjá mér, en það
er svo sjaldan“.
„Lestu ekki bækurnar, sem að ég keypti
handa þér?“
„Jú, stundum, en maður getur ekki lesið
allan daginn“.
„Ó! Sidney, ef við skildum einhverntíma,
þá þætti þér máske ekkert vænt um mig
framar“.
„Segðu ekki það“. sagði Sidney. „En við
skiljum aldrei, Philip?“
Philip varp öndinni og sneri sér við, þegar
Sidney hoppaði upp í rúm sitt. Eitthvert óljóst
hugboð hvíslaði að honum, að hættan vofði
yfir; gat Sidney vaxið þannig upp og í afskipta-
leysi og án mentunar; var það á þann hátt,
sem að hann átti að fullnægja ábyrgð sinni?
9. Kapítuli.
Meðan að þessar hugsanir liðu í gegnum
huga Philips og Sidney svaf rótt og vært í
rúmi sínu, sátu þrír menn í herbergi í aðal-
hóteli bæjarins; það voru hr. Arthur Beaufort,
hr. Spencer og hr. Blackwell.
„Svo að hann afþakkaði öll vinahót frá
Beaufort fjölskyldunni!“ sagði sá fyrst nefndi.
„Með stakri fyrirlitningu, sem að ég get
ekki skýrt frá“, svaraði lögfræðingurinn. „En
sannleikurinn er sá, að hann er auðsjáanlega
ekki siðavandur að leggja sig niður við að
vera vikadrengur hjá hestakaupmanni! Ég býst
við að hann hafi alltaf verið í hesthúsinu hjá
föður sínum. Það er slæmur félagsskapur, eyði-
leggur smekk manna fljótt; en það er ekki
það versta. Sharp segir mér, að maðurinn, sem
að hann var að tala við sé alkunnur svikarefur.
Þú getur reitt þig á, hr. Arthur Beaufort, að
hann er óbetrandi, það eina, sem við getum
gjört, er að bjarga yngri bróðurnum".
„Það er of raunalegt til að hugsa um það!“
sagði Arthur, sem lá í legubekk, lasinn og
daufur í bragði.
„Já, sannarlega er það“, sagði hr. Spencer.
„Ég segi ykkur satt að ég veit ekki hvað ég
ætti að gjöra við slíkan mann; en það væri góð-
verk að ná hinum drengnum“.
„Hvar er hr. Skarp?“ spurði Arthur.
„Ó“, sagði lögfræðingurinn, „hann hefir ver-
ið á hælunum á Philip til þess að komast að,
hvar hann ætti heima, og hvort að bróðir hans
væri með honum. Ó! hérna kemur hann!“ Og
maðurinn, sem hafði verið með Blackwell fyrr
um kveldið, kom inn.
„Ég er búinn að finna hann, herrar mínir“,
sagði hann og þurkaði af sér svitann. „Því-
líkur villingur! Ég hélt, að hann mundi henda
steini í höfuðið á mér, en við lögreglumenn •
irnir erum vanir við þetta og gjörum skyldu
okkar, og forsjónin gjörir höfuðin á okkur ó-
vanalega hörð“.