Lögberg - 19.04.1951, Blaðsíða 3

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 19. APRÍL, 1951
3
Um daginn og veginn
Reykjavík, 27. marz 1951, á afmælisdegi síðasta Heklugoss.
Eftir SIGURÐ BALDVINSSON póstmeistara í Reykjavík
(Samið einungis fyrir Lögberg)
KÆRI RITSTJÓRI:
Eins og tíðrætt var í blöðum
hér heima var fádæma rigninga-
tíð á Austur- og Norðurlandi á
s-h sumri. Varð heyfengur
bænda því bæði rýr og hrakinn
og illur til fóðurs. Úr þessu var
reynt að bæta með fóðurbætis-
kaupum og heykaupum úr öðr-
um héruðum. Auk þess söfnuðu
félagssamtök bænda all-miklu
fé og heygjöfum frá Suður- og
Vesturlandi. Eigi að síður var
uggur í mönnum á óþurkasvæð-
unum. Yrði vetur harður þótti
illa horfa með skepnuhöld, því
þó nokkurs væri aflað af heyi
«1 viðbótar heimafeng, mun ó-
víða hafa verið um að ræða
gnægð heyja, síst óhrakinnna. —
Nú fór svo sem verst gegndi.
Vetur settist upp snemma, harð-
ur og snjóasamur. Má heita að
úrtökulitlar snjókomur, illviðri
og frosthörkur haldist austan-
°g norðanlands allan veturinn
til þessa dags. Stöku sinnum
gert blota, sem ekki hefir nægt
til þess að beitiland nýttist,
heldur hleypt í storku og harð-
fenni, sem allt hefir hulið, og
gert fullkomið jarðbann. Þó
veður hafi eigi verið jafn hörð,
né fannfergi eins miðið sunnan
litið er í annála verður þetta
og enn betur ljóst, því þar er
ærið oft getið fellis, jafnvel
manna, sem dýra, í svipuðu
harðæri. Fyrir 100 árum síðan,
veturinn 1850—’51, er sagt frá
svipuðum harðindum á Norður-
landi. Féll þá búpeningur all-
víða og jafnframt varð nokkur
manndauði sökum bjargar-
skorts. — Er raunar furðulegt,
þegar á allt er litið, samgangna-
erfiðleika, lélegan húsakost,
kulda og myrkur þeirra tíma, að
ekki fór verr en sögur greina.
Nú er öldin önnur. Þó enn sé
margt um veðurfarið rætt og því
engin lofgjörð sungin, gætir nú
lítt ótta manna þess vegna. Og
þótt ekki væri annað, hversu
mikill er sá munur, að geta
mætt harðindunum með margs
konar nýjum úrræðum og lifað
óttalausu lífi þó mótdrægt ger-
ist! — En reynsla þess vetrar,
sem nú líður að lokum, mun
eigi að síður festast mörgum í
minni og verða til varnaðar á
ýmsan veg. Menn sjá nú, að þó
veður hafi verið hlýrra hér á
landi og „landsins forni fjandi“
— hafísinn, naumast gert vart
við sig um langt skeið, má enn
vænta harðæris á norðurhveli,
og sjálfsagt er að vera við slíku
búinn. Sennilega fjölgar snjó-
bílum hér á næstu árum og
kemur þá reynsla Canadabúa í
góðar þarfir. íslausa vetur þarf
ekki að óttast langvarandi tepp-
ur á samgöngum með ströndum
fram, því nú eiga Islendingar
nægan kost vélknúinna báta og
stórra skipa. Upp um héruð og
dali munu snjóýtur koma að æ
meira liði við ruðning veganna
og bifreiðar og dráttarvélar
veita tryggingu í aðdráttum en
snjóbílar þar sem önnur farar-
tæki þrýtur og loks yrðu flug-
vélar sendar með björg til þeirra
staða, sem lokast kynnu öðrum
farartækjum. Einkum mundi
„Helicopter“-vélin geta komið
að miklu liði við sjúkraflutn-
inga og flutning smávarnings og
pósts og er illt til að vita, að
fyrsta vél þeirrar tegundar, sem
sýnt hefir „listir“ sínar hér,
skyldi ekki festast í eigu lands-
manna. —
Nú er þannig svo komið, að
íslendingar lifa ekki einungis
óttalausu lífi, þrátt fyrir marg-
víslega óáran, s. s. síldarleysi,
fjárpestir, rigninga sumur og
vetrarharðindi, heldur færast á
margan veg í aukana til þess að
sigrast á duttlungum náttúrunn-
ar, og hafa á prjónunum marg-
víslegar stórframkvæmdir til
þess að auka afkomu-öryggi
þjóðarinnar, lífsþægindi og
menningu..— Það er annars eðl-
is en lífsótti, þó margvíslegar
áhyggjur og áhætta steðji að.
Slíkt verður hvergi umflúið á
jörðu hér, — enn sem komið er.
ísland mun verða grætt og bætt
á næstu árum í stærra stíl, en
menn hefir dreymt um til
skamms tíma, og lífsöryggi og
lífskjör batna enn til muna. Og
í yfirstandandi örðugleikum
hlýnar mörgum í hug og hjarta
að kærir vinir og frændur vest-
an hafs rétta oss aftur og aftur
bróðurhönd yfir hafið í ræktar-
hug. Fagurt áform þeirra um
nýjan gróðurreit á hinum ginn-
helga stað allra Islendinga,
Þingvöllum við Qxará, mun enn
mjög treysta tryggðabönd ætt-
stofnsins í álfum tveim. Og um
þann gróðurreit mun anda þýð-
um blæ ættrækni og kærleika —
austan og vestan.
I dag, á -7. degi einmánaðar,,
hefir lofthiti á íslandi, eftir
langvarandi kuldatíð, komist
upp og yfir frostmark. Smá-
fuglunum, sem beðið hafa þögl-
ir á húsaþökunum í hundraða
tali undanfarna mánuði, eftir út-
látinni máltíð hjartagóðra borg-
ara, er nú orðið „létt um róm-
inn“. Söngur þeirra hefir oft átt
minni hljómgrunn í hjörtum
mannanna. En sameiginleg þrá
eftir ljósi og yl getur runnið
saman í lofsöng til lífsins og bor-
ist hátt á vængjum flugverunn-
ar og andans, e. t. v. víða vegu,
milli himins og jarðar.
Kærar kveðjur frá Islandi,
S. Baldvinsson
lands, telja gamlir menn, að eigi
hafi eins mikill og jafn snjór
haldist hér á 40 undanförnum
árum, enda eigi orðið eins lang-
varandi ófærð á vegum og ill
bifreiðum síðan bifreiðanotkunj
hófst hér á landi. — Vegasam-
band milli Reykjavíkur og Suð-
urlandsundirlendis hefir þó eigi
lokast til langframa, og má
þakka það snjóýtum og Krýsu-
víkurveginum, sem oftast hefir
reynst fær, svo verulegar trufl-
anir á mjólkurflutningum til
hæjarins hafa ekki orðið. —
Hins vegar hefir vegurinn um
Þingvelli verið ófær vikum
saman og Hellisheiði alófær enn.
Norðanlands og austan hafa
samgöngur og flutningaörðug-
leikar á landi verið með fádæm-
um. Fjallabyggð og Mývatns-
sveit verið að mestu útilokaðar
frá öllum samgöngum síðan um
áramót. I Eyjafirði hafa og orð-
ið miklir samgöngutálmar. —
Nlj ólkurflutningar til Akureyr-
ar orðið að fara fram á sleðum
sumstaðar hefir nokkuð ver-
lð viðkomið dráttarvélum. Hefir
h d. tekið allt að 7 stundum að
komast milli Grundar og Akur-
eyrir. Bifreiðir hafa alloft kom-
lð að litlum eða engum notum
1 Akureyrarbæ. — Á Fljótsdals-
éraði hafa verið fádæma sam-
gönguerfiðleikar og vegurinn
um Fagradal frá Reyðarfirði
lengi verið lítt fær og oft alófær
Hreiðum. Var nýlega sagt frá
Pvi í útvarpsfrétt, að er upp rof-
aðl væri Fljótsdalshérað sem
em samfelld jökulbreiða yfir að
lta; -7 Mikil bót hefir orðið að
sujobíl af nýrri gerð (frá Can-
^ua), sem fenginn var hingað
1 reynslu og sendur var norð-
Ur um land og austur til hjálp-
ar í sveitunum, sem verst hafa
erðið úti um aðdrætti. Hefir
Pegar verið afstýrt heyskorti á
u°kkrum bæjum með hjálp
ves®a nýja flutningatækis, sem
eiSa gott erindi hingað
r* tands, og sýnir að slíkar bif-
ei ar þyrftu að vera sem víðast
1 taks hérlendis. Víða á Aust-
Jorðum hefir orðið fádæma
annkyngi, og hið versta á Norð-
lr i, að í fréttum greinir. I Nes-
aupstað fenti hús jafnvel ger-
amlega { kaf, svo að hjálpa
ur fólki til að komast út úr
husunum._____
Allir fulltíða íslendingar eiga
ægt með að gera sér ljóst
versu hörmulegar afiieiðingar
e ðu orðið af slíkum harðind-
um fyrr á tímum, og jafnvel
yrir 40 60 árum síðan. Þegar
Allt verður gert til að tryggja
öryggi og frelsi landsins
Ræða Bjarna Benediktssonar á 2 ára afmæli
Atlantshafsbandalagsins.
I gær voru liðin 2 ár síðan Atlantshafssáttmálinn var
undirritaður í Washington. I því tilefni flutti Bjarni
Benediktsson utanríkisráðh. eftirfarandi ræðu í útvarpið:
„I dag eru rétt tvö ár liðin síð- __________________________
an varnarsamningur Norður-
Atlantshafsríkjanna var undir-
ritaður í Washington. Atburðir
þessara tveggja ára og þá ekki
sízt síðustu þriggja ársfjórðunga
hafa sannað svo, að ekki verð-
ur um deilt, að varnarbandalag
þetta var ekki stofnað að ófyrir-
synju.
Frumskilyrði gegn
árásarhællu.
Eitt af frumskilyrðum þess, að
ekki hefjist allsherjarstríð er að
varnarleysi hinna friðsömu
ríkja sé eigi svo algjört, að það
bjóði árás heim. Þátttökuríki
Norður Atlantshafsbandalags-
ins, sem öll eru friðsöm í eðli
sínu og höfðu afvopnast eftir
síðustu styrjöld, hafa sýnt skiln-
ing sinn á þessu með þeim
miklu átökum, sem þau hafa
gert til að koma upp nægilega
sterkum sameiginlegum vörn-
um.
Árásin á Kóreu vakti
varnarhug.
Aðslaða íslendinga.
Við íslendingar erum svo fáir,
land okkar svo stórt og aðstaða
erfið, að við getum ekki sjálfir
varið land okkar, enda var það
skýrt tekið fram, þegar við ger&-
umst aðilar bandalagsins, að við
værum þess ekki megnugir.
Við undirskrift samningsins
var það berum orðum sagt af
hálfu íslands, að aðild okkar að
samningnum sýndi, að bæði
sjálfra okkar vegna og annara
vildum við svipaða skipan á
vörnum landsins og var í síð-
ustu styrjöld, ef ný brytist út,
sem við vonum og biðjum að
ekki verði, sem sé, að hinar
engilsaxnesku þjóðir annist um
þær.
Öllum þeim, er sjá vilja og
skilja, er ljóst, að ísland hlýtur
að dragast inn 1 styrjöld, er háð
kann að verða á þessum slóðum,
vegna þeirrar úrslitaþýðingar,
sem landið hefir um öryggi land-
anna við Norður-Atlantshaf.
Þess vegna verða íslendingar að
tryggja landinu varnir. Það er
hins vegar undir mati á stjórn-
málaaðstöðu allri og styrjaldar-
hættu komið, hvenær íslend-
ingar telja nauðsynlegt, að vörn
um sé komið fyrir í landinu.
Árásarmenn gera yfirleitt ekki
boð á undan sér og ráðast sjald-
an á garðinn þar sem hann er
hæstur.
Ríkissljórnin hefir samstarf
við aðrar þjóðir.
Vissulega hafa atburðir síð-
ustu mánaða verið svo ískyggi-
legir og friðleysið í heiminum
svo geigvænlegt, að íslenzka
þjóðin hefir haft þungar áhyggj-
ur út af varnarleysi landsins.
Ríkisstjórnin hefir þess vegna
að sjálfsögðu haft náið samráð
við aðrar bandalagsþjóðir um
eðli og alvöru hættunnar, og
mun á hverjum tíma hiklaust
gera það, sem hún að öllu at-
huguðu telur nauðsynlegt til að
draga úr árásarhættunni og þar
með tryggja frelsi og öryggi
íslands.
Dýrkeypt reynsla hefir kennt
lýðræðisþjóðunum, að öflugar
varnir þeirra sjálfra eru bezta
tryggingin gegn því að á þær
verði ráðist. Varnarsamtök Norð
ur-Atlantshafsríkjanna, s e m
stofnuð voru fyrir tveimur ár-
um, eru byggð á þessari stað-
reynd. Vonandi verða þau nógu
sterk til að eyða árásarhættunni
og tryggja varanlegan frið í
heiminum“.
—Mbl. 5. apríl
Sú deyfð, sem sumum virtist
í fyrstu einkenna varnarátökin,
hvarf með öllu þegar árásin á
Kóreu sannaði mönnum á s.l.
sumri, hversu hættan er yfir-
vofandi og getur hvarvetna fyr-
irvaralaust borið að höndum.
Til dæmis um það, hversu
þjóðirnar leggja nú hart að sér
til að koma á fullnægjandi vörn-
um, má geta þess, að nánasta
frændþjóð íslendinga, norska
þjóðin, sem í eðli sínu er frá-
bitin hernaði og enginn grunar
um árásarhug, býr sig nú til,
þess að geta kvatt til vopna
270.000 manna her, ef til stríðs
kemur. Það svarar til þess, að
íslendingar gætu kvatt til varn-
ar landi sínu 12.000 manna lið.
Og á næstu árum ætla Norð-
menn að verja af þjóðartekjum
sínum 6% til undirbúnings
varna landsins. Svarar það til
þess, að við íslendingar eydd-
um í þessu skyni nær 90 milljón-
um króna.
Kaupið
þennan
stóra
pakka
AF
VINDL-
INGA
TÓBAKI
vegna
verðgildis
Business and Professional Cards
S. O. BJERRING
PHONE 724 944 Canadian Stamp Co.
Dr. S. J. Jóhannesson RUBBER & METAL STAMPS NOTARY & CORPORATE SEALS
SUITE 6—652 HOME ST. CELLULOID BUTTONS
324 Smith Sl. Winnipeg
ViStalsttmi 3—5 eftir hádegi PHONE 924 624
J. J. SWANSON & CO. Phone 21101 ESTIMATES FREE
LIMITED 308 AVENUE BLDG. WINNIPEG J. M. IHGIMUNDS0N
Fasteignasalar. Leigja hús. Ut. vega peningalán og eldsá-byrgð, bifreiðaábyrgð o. s. frv. Asphalt Roofs and Insulated Siding — Repalrs Country Orders Attended To
Phone 927 538 632 Simcoe St. Winnlpeg, Man.

SARGENT TAXI DR. A. V. JOHNSON Dentist
PHONE 722 401 FOR QUICK, RELIABLE SERVICE 506 SOMERSET BUILDING Telephone 97 932 Home Telephonpe 2C2 398

DR. E. JOHNSON Talsími 925 826 Heimilis 404 630 DR. K. J. AUSTMANN
304 EVELINE STREET w Selkirk, Man. SérfræOingur i augna, eyma, nef ag kverka sjúkdómum
Office Hours 2.30 - 6 p.m. * Phones: Office 26 — Res. 230 209 Medical Arts Bldg. ' Stofutimi: 2.00 til 5.00 e. h.
Andrews, Andrews, Thorvaldson and Eggertson LögfrœOimgar 209 BANK OF NOVA SCOTIA BG. Portage og Garry St. , Phone 928 291 1 1 DR. ROBERT BLACK Sérfrœöingur í augna, eyma, nef og hálssjúkdómum. 401 MEDICAL ARTS BLDG. Graham and Kennedy St. Skrifstofusími 923 815 Heimasími 403 794

CANADIAN FISH PRODUCERS, LTD. J. H. PAGE, Managing Director Wholesale Distrlbutors of Fresh and Frozen Fish. 311 CHAMBERS STREET Office Ph. 26 328 Res. Ph. 73 917 Branch St0Te at ífEIDSTElul 123 TENTH ST. BRANDON 447 Portage Ave. Ph. 926 885

GUNDRY PYMORE Limited British Quality Fish Nettino 58 VICTORIA ST. WINNIPEG Phone 928 211 Manager T. R. THORVALDSON Your patronage will be appreciated
IIAGBORG FUEt /Vy PHOME 2ISSI J-

Office Phone Res. Phone 924 762 726 115 Dr. L. A. Sigurdson 528 MEDICAL ARTS BLDG. Office Hours: 4 p.m. - 6 p.m. and by appointment. Gunnar Erlendsson Pianist and Teacher Studio — 636 Home Street Telephone 725 448

A. S. BARDAL 843 SHERBROOK STREET Selur likkistur og annast um öt- farir. Allur útbúnaCur sá bezti. Ennfremur selur hann allskonar minnisvarCa og legsteina. Skrifstofu talsíml 27 324 Heimilis talsimi 26 444 Dr. P. H. T. Thorlakson WINNIPEG CLINIC St. Mary’s and Vaughan, Wlnnlpeg PHONE 926 441

Phone 23 996 761 Notre Dame Ave. Just West of New Matemlty Hospital Nell’s Flower Shop Wedding Bouquets, Cut Flowers, Fimeral Designs, Corsages, Bedding Plants Nell Johnson Ruth Rowland 27 482 88 790 PHONE 927 025 H. J. H. Palmason, C.A. H. J. PALMASON & CO. Chartered Acconntants 505 Confederatlon Llfe Bldg. WINNIPEG MANITOBA

Office 933 587 Res. 444 389 THORARINSON & APPLEBY BARRISTERS and SOLICITORS 4th Floor — Crown Trust Bldg. 364 Main Street WINNIPEG CANADA PARKER, PARKER & KRISTJANSSON Barristers - Solicitors Ben C. Parker, K.C. B. Stuart Parker, A. F. Kristjansson 500 Canadian Bank of Commtrct Chambers Winnipeg, Man. Phone 923 5*1

SELKIRK METAL PRODUCTS Reykháfar, öruggasta eldsvörn, og ávalt hreinir. Hitaeiningar- rör, ný uppfynding. Sparar eldi- viö, heldur hita trá a8 rjúka út meíS reyknum.—SkrifiS, simiS til KELLY SVEINSSON 625 Wall Street Winnipeg Just North of Portage Ave. Símar: 33 744 — 34 431 JOHN A. HILLSMAN, M.D., Ch. M. 332 MEDICAL ARTS BLDG. Office 929 349 Res. 403 288

DR. H. W. TWEED Tannlœknir 508 TORONTO GENERAL TRUSTS BUTLDING Cor. Portage Ave. og Smith St. Phone 926 952 WINNIPEG G. F. Jonasaon, Pres. & Man. EWr. Keystone Fisheries Limited Wholesale Distributors of FRESH AND FROZEN FISH 404 SCOTT BLK, Simi 926 227
/