Lögberg - 08.05.1952, Blaðsíða 3

LÖGBERG. FIMTUÐAGINN, 8. MAÍ, 1952
3
20 sek. jarðskjálftakippur í Reykjavík
Business and Professional Cards
PHONE 724 944
Fólk þusti víða út á götu
Lílilsháttar skemmdir urðu
Upptökin á Reykjanesi
Klukkan að ganga tólf ár-
degis í gær gekk hér yfir í
Reykjavík snarpasti jarð-
jarðskjálftakippur, sem kom
ið hefir hér í bænum síðan
sumarið 1929. Jarðskjálftans
.varð og mjög vart um Suður
nesin, Akranesi og allt vest-
ur í Bárðardal. Hér í bænum
urðu lítilsháttar skemmdir
á húsum af völdum jarð-
skjálftans, en slys urðu eng-
in á mönnum. Upptök hans
voru suður á Reykjanesi.
Héldu að bíll væri
á ferðinni.
Þegar jarðskjálftaaldan skall
á bæinn, sló felmtri á marga og
víða þusti fólk út úr húsum. —
Fólk gerði sér yfirleitt ekki ljóst
strax að um jarðskjálfta væri að
ræða. Margir héldu að einhver
þungur bíll væri á ferðinni.
í heimahúsum og á Tjörninni
í heimahúsum, þar sem hús-
mæður stóðu við eldamennsku,
dönsuðu pottarnir eftir vélunum
og í bolla- og diskaskápum
glamraði. Krakkar duttu og á
Tjörninni voru allmörg börn. Er
Jarðskjálftaaldan gekk undir ís-
inn, brast hátt í honum og urðu
börnin skelkuð mjög og þustu
í land.
Fregnir bárust um skemmdir
í steinsteyptum húsum. — Með-
al annars í Arnarhvoli, Sjó-
mannaskólanum og víðar. Ekki
eru þær taldar alvarlegar. Þá
hrundu steinar í Reykháfi húss-
ins Skólavörðustíg 19. Féllu þeir
út á götuna, en engan sakaði.
Eysteinn Tryggvason, veður-
fræðingur, sem hefir eftirlit
með jarðskjálftamælum veður-
Geimrannsóknir . . .
Framhald af bls. 2
sólirnar. Þessar sólir eyða orku
sinni svo óhemjulega, að þær
geta ekki orðið gamlar, aðeins
nokkurra milljóna ára. Þær
hlyti því að vera kulnaðar fyrir
löngu, ef þær væri jafn gamlar
hinum sólunum. Þess vegna
halda stjörnufræðingar að sólir
sé alltaf að fæðast og deyja. En
hvernig sólir fæðast er mönnum
ekki ljóst. Sumir halda því fram,
að gas og rykmekkir þéttist
vegna áhrifa frá næstu stjörn-
um. — Þegar þessir mekkir eru
orðnir nægilega þéttir þá fara
þeir að fá aðdráttarafl og við það
þéttast þeir enn meir og um leið
myndast þá hiti í þeim. Þannig
heldur þetta áfram þangað til
kominn er sjálflýsandi hnöttur
eða sól.
Sólir, sem springa
Það kemur stundum fyrir að
sólir blossa allt í einu upp, svo
að þær verða 150.000 sinnum
bjartari en þær voru áður, og
springa þá um leið. Þessar
stjörnur eru kallaðar „Nova“
(nýstirni) vegna þess að áður
fyr, er menn sáu þessar sólir
blossa upp þar sem engin stjarna
hafði sézt áður, þá héldu þeir að
ný stjarna hefði fæðst.
Það er mönnum ráðgáta
hvernig á því stendur að sólir
springa. En á ,ljósmyndunum
sem nú hafa verið teknar má
sjá hvernig fjöldi sólna er á lit,
hve hiti þeirra er mikill og hve
bjartar þær eru. — Komi það nú
fyrir seinna að einhver af þess-
um sólum springi, þá geta menn
á myndunum séð hvert var eðli
þeirrar sólar áður en skapa-
dægrið kom. Af því má svo draga
ályktanir um það hvaða stjörn-
ur sé líklegar til að springa.
Væri t. d. mjög þýðingarmikið
að geta komizt að því hvort vor
sól er með þeim ósköpum fædd
að það eigi fyrir henni að liggja
að springa.
—Lesb. Mbl.
stofunnar, hafði mikið að starfa
í gær í sambandi við upplýsing-
ar um jarðskjálftann, er fólk gaf
honum. Á þeim er jafnan mikið
að græða.
Við Trölladyngju
Eftir því sem ég kemst næst
um, sagði Eysteinn, munu upp-
tök þessa jarðskjálfta hafa orðið
í námunda við Trölladyngju á
Reykjanesskaga, sem er skammt
vestan Kleifarvatns.
Það tekur jafnan nokkurn
tíma að staðsetja jarðskjálfta-
upptök.
Árið 1948 varð allsnarpur jarð
skjálftakippur hér í bænum.
Átti hann einnig upptök sín þar
syðra.
Snarpastur í Krísuvík
Eftir þeim fregnum, sem Ey-
steinn hafði úr Krísuvík, mun
jarðskjálftakippurinn þar hafa
verið nokkru snarpari en hér.
Um öll Suðurnes var hann snarp
ur. — Og staðfesting hefir feng-
ist á því, að jarðskjálftabylgjan
gekk nokkrum augnablikum fyrr
undir Hafnarfjörð en Reykjavík.
Símtalið
Hafnfirðingur einn er hér var
Það var einn af þessum undur
fögru haustmorgnum, sem oft
gefst að líta hér í Rauðarárdaln-
um í nóvember, að ég var á
reiki úti í skógi snemma morg-
uns, og varð var við að skógar-
beltið var fult af ýmsum teg-
undum farfugla; en ekki hafði
ég dvalið þar lengi, er þeir fóru
að hópa sig saman, og eftir
stutta stund lyftu þeir sér til
flugs og svifu í suðurátt, og þá
var sem mér væri sagt, að ekki
yrði þess löng bið, að veður
mundi breytast til hins verra,
enda fór það svo, að næsta
morgun var komin bleytuhríð,
og fljótt tók að kólna í veðri.
En þar sem mér er orðið mein-
illa við kuldann, þá fór að vakna
hjá mér löngun til þess, að fara
að dæmi fuglanna og flýja kuld-
ann, enda fór það svo, að eftir
nokkrar klukkustundir var ég
kominn á næstu járnbrautar-
stöð.
Lestin var í meira lagi löt
þennan dag, en hvernig hún
komst alla leið til Grand Forks,
var í meira lagi undarlegt, því
við hvert átak var eins og hún
misti andardráttinn, og hristing-
urinn og boðaföllin, sem hún
tók, voru raunar meiri en góðu
hófi gegnir; og er til Grand
Forks konj, þá voru strætin
spegilhál, og engan ökumann að
sjá, og því var það, að það urðu
aðrir hlutar líkamans en fæturn-
ir fyrir meira hnjaski á leiðinni
til gisihússins.
Næsta dag skreið lestin frá
stöðinni, og í myrkri leið hún
inn á stöðina í Seattle, og í
myrkri varð maður að hýma tvo
þriðju af leiðinni, eini árangur-
inn, sem maður hefir því af að
kanna nýja stigu á svona löguðu
ferðalagi í skammdeginu, er að
sitja kyr á sama stað, en samt þó
að vera að ferðast, eins og Jónas
Hallgrímsson komst að orði.
Þegar birta tók af degi var
lestin komin langt inn í Mon-
tana-ríki, og ekki get ég sagt, að
ég yrði hrifinn af þeirri náttúru-
•sýn, er þar birtist. Þrungið var
loft og hélugrátt öldumyndað
hey- og beitilandj lítið sást af
búpening, þó auð væri jörð, og
bændabýlin strjál. Á þessu
svæði, sem náði yfir allmargar
mílur, var aðalatvrnnuvegur
bænda búpeningsrækt. Það var
ekki fyr en komið var nær há-
degi, að náttúrumyndin tók
stórkostlegum breytingum; þok-
unni létti og sól skein í heiði, og
við það birtist auganu að mestu
,slétt akurland, eins langt og
eygt var, og mér fanst það helzt
í Reykjavík og þurfti að tala
heim til sín. í miðju samtalinu
við konu sína, hrópar hún upp
yfir sig: Guð minn góður, það
er jarðskjálfti. — Maðurinn
svaraði um hæl: Hvaða vitleysa,
en um leið og hann hafði sleppt
orðinu, skall jarðskjálftabylgjan
hér á bæinn.
Mælir fór úr lagi
Einn jarðskjálftamælanna,
sem mælir hreyfinguna á jarð-
skorpunni milli austurs og vest-
urs, fór úr lagi við hinn óvenju
snögga kipp. Tognaði á gormi
einum og hafði það í för með
sér að hinn sjálfritandi penni
fór úr skorðum, en hann merk-
ir inn á renning hreyfingarnar á
jarðskorpunni.
í 7 mínútur
Eysteinn Tryggvason skýrði
svo frá, að jarðskjálftinn hafi
byrjað klukkan rúmlega 11,13.
Jarðhræringar mældust í alls
7 mínútur. En kippurinn snarpi,
sem fólk fann, stóð yfir í um það
bil 20 sekúndur.
Eftir það fóru jarðhræring-
arnar smá minnkandi og að 7
mínútum liðnum hættu mæl-
arnir að sýna.
líkjast risa í fangafötum, því
akurlendið var alt unnið í
ispildum, á að gizka 500 fet á
lengd, önnur ræman svört en
hin grágul á lit. Hér var því ein-
göngu um hveitirækt að ræða,
og ekki sáð í sama landið nema
annað hvort ár; hér á þessu
stóra akursvæði, sem náði nær
því til Shelby, Mont., voru
bændabýlin þéttari, vel bygð og
þrifaleg að sjá, en það einkenni-
lega við þau var, að á þeim sást
hvorki maður né mús, enginn
búpeningur, jafnvel engin verk-
færi, nema helzt einstaka verk-
færi úti á akri, sem einhver
trassi hafði skilið eftir. Mér
datt því í hug, hvort bændur
hér hefðu sömu aðferð og birn-
irnir, græfu sig í fönn og svæfu
þar til næsta vors, en síðar meir
komst ég að því, að svo væri
þó ekki, heldur hefðu þeir þann
sið, að flytja sig til Florida og
Los Angeles, einnig hefðu all-
margir af þeim vetrarheimili í
nærliggjandi bæjum; það hlýtur
því að vera arðsamara að vera
bóndi í Montana en N. Dakota.
Eftir því sem lestin nálgaðist
meir Shelby, fór landið að verða
mishæðótt, og fjöll fóru að skjóta
upp hvítum skallanum í fjar-
lægð, en frá því, er landslagið
þreyttist og alt til fjalla, mátti
líta allvíða mismunandi stórar
gripahjarðir á beit. En eftir að
kom vestur fyrir Shelby, þá fóru
að sjást ferkantaðir stálturnar
allvíða, og var þar því verið að
dæla hinu blakka gulli úr iðrum
jarðar, en brátt eftir það tók
ketillinn að mæðast og við það
dró að mun úr ferð lestarinnar,
því að hún átti nú brattar
brekkur í fang að sækja, enda
var hún nú að byrja að renna í
gegnum fjallgarð þann, sem er
einn af listigörðum Bandaríkj-
anna og ber nafnið „Jökull“, en
ekki tókst mér að koma auga á
þann jökul, enda var víðsýni
takmarkað mjög. Yfir þennan
listigarð hafði nýlega fallið
meira en fet af fannhvítri mjöll;
þar gafst að líta risavaxinn trjá-
gróður, djúpar gjár og mismun-
andi stór dalverpi; ég hafði gert
mér von um að líta þar ýmsar
tegundir dýra, og jafnvel birni,
en sú von brást algjörlega. Allt,
sem sást, voru slóðir og einstaka
tvífætlungar á rölti meðfram
brautinni, sem ég hygg að muni
hafa verið eftirlitsmenn, en ég
tók eftir því, þá er lestin rann
fram hjá eftirlitsstöð garðsins,
að þar myndi géta að líta sér-
Framhald á bls. 7
Fannsi í Siykkishólmi
Jarðskjálftabylgjan fór norð-
ur Faxaflóa og fundust snarpir
kippir á Akranesi og í Borgar-
firði. Á Arnarstapa varð jarð-
skjálftans vart í Stykkishólmi
og Búðardal. — Hans varð ekki
vart á ísafirði.
Fréttaritarar Mbl. í Hvera-
gerði og Selfossi símuðu, að þar
hefði jarðskjálftans ekki orðið
vart.
—Mbl., 13. marz
Missögnum
mótmælt
í íslenzku fréttablaði, sá ég
fyrir nokkru, með ákveðinni
fyrirsögn, að frá því var sagt,
að Gin- og klaufaveiki hefði
komið upp hjá íslendingum í
Vatnabygðum, Saskatchewan, á
fjörutíu mílna svæði. Fréttin var
tekin fyrst úr amerískum — það
er Bandaríkja-fréttum til París-
ar og frá París til Islands. Svo
kom Austur-íslenzka blaðið að
„heiman“ í mínar hendur. Mér
sárnaði mjög þessi frásögn þar
sem ég vissi að hún var ósönn,
samt tók ég mig ekki til að mót-
mæla henni. Nú er maður aftur
mintur á þessa frétt, þó nokkuð
öðruvísi horfi við, í Lögbergi 24.
apríl 1952, þar sem talað er um
varúðarreglur landa á milli, í
sýkingarmálinu. Það atriði í
sjálfu sér kemur mér ekkert við.
En þessar línur eru aðeins skrif-
aðar til þess að láta hvern sem
vill, vita, að íslenzka bygðin í
Vatnabygðum, Saskatchewan,
er og hefir verið til þessa
algerlega laus við þessa veiki.
Síðast í dag, 24. apríl, veitti mað-
ur athygli fréttunum um veik-
ina, sem því miður hefir stungið
sér niður aftur, og maður heyrði
og hefir heyrt áður, að svæðið
er lítið eitt stærra en það var,
þó dálítið þyrfti að stækka það
vegna seinna tilfellisins, en kem-
ur sannarlega ekkert nærri ís-
lenzka svæðinu í Vatnabygðum.
Járnbrautarstöðvarnar, sem
íslendingar búa nærri og út frá
í þessari bygð eru þessar, talið
að austan:
Foam Lake, Leslie, Elfros,
Mozart, Wynyard, Kandahar oj*
Dafoe.
Ef einhverjir íslenzkir bænd-
ur búa vestar áleiðis eða nærri
sýkingarsvæðinu, þá hefir sú er
þetta skrifar, ekki heyrt nöfn
þeirra hvorki í sambandi við
þessa veiki né annað.
Þó maður sé nú töluvert kunn-
ugur á þessum slóðum, að
minsta kosti til þess að þekkja
nöfnin á járnbrautarstöðvunum,
þá taldi ég rétt að leita mér upp-
lýsinga um fjarlægðina á milli
okkar íslendinga í Vatnabygðum
og sýkingarsvæðisins. Eftir að
ég hafði tilgreint hvað ég ætlaði
að nota þessar upplýsingar voru
mér látnar þær góðftjslega í té
af áreiðanlegum embættismanni
opinberra starfa á okkar slóðum,
að ég ætlaði aðeins að að biðja
íslenzku vikublöðin í Winnipeg
að leiðrétta missögnina, þá lét
maðurinn mér upplýsingarnar í
té og ég gæti fengið meira af
því sem kemur í opinberum
blöðum og útvarpinu, ef ég
kæri mig um, en ég tel þess
enga þörf. Vegalengdin á milli
sýkingarsvæðisins og Dafoe, sem
er vestasta járnbrautarstöðin í
íslenzku bygðinni, er að „Minsta
kosti um hundrað mílur", sagði
embættismaðurinn. Ég vona, að
þessi útskýring nægi.
Þess má einnig geta, að mað-
urinn, sem sýkin kom fyrst upp
hjá, maður af alt annari þjóð en
íslenzkri, var stórmyndarlegur
bóndi, svo að með fágætum má
teljast og auðsjáanlega hafði
þessi veiki komið á heimili hans
á nákvæmlega sama hátt og
sjúkdómar og jafnvel dauðinn
sjálfur á stundum heimsækir
mennina án þess að þeir geti,
gert sér neina grein fyrir or-
sökunum.
Á Sumardaginn fyrsta,
24. apríl, 1952,
Rannveig K. G. Sigbjörnsson
Dr. S. J. Jóhannesson
SUTTE 6—652 HOME ST.
ViStalstími 3—5 eftir hádetíi
J. J. SWANSON & CO.
LIMITED
308 AVENUE BLDG. WINNIPEG
Fasteignasalar. Leigja hús. Út.
vega peningalán og eldsábyrgö,
bifreiöaábyrgð o. s. frv.
Phone 927 538
SARGENT TAXI
PHONE 204 845
PHONE 722 401
FOR QUICK, RELIABLE
SERVICE
DR. E. JOHNSON
304 EVELINE STREET
Selkirk. Man.
Offlce Hours 2.30 - 6 p.m.
Phones: Office 26 — Re». 230
Andrews, Andrews,
Thorvaldson and
Eggertson
LögfrœOvngar
209 BANK OF NOVA SCOTIA BG.
Portage og Garry St.
Phone 928 291
CANADIAN FISH
PRODUCERS, LTD.
J. H. PAOE, Managing Director
Wholeaale Diatrlbutors of Fresh and
Frozen Fiah.
311 CHAMBERS STREET
Office Ph. 26 328 Res. Ph. 73 917
Offlce Phone Rea. Phone
924 762 726 115
Dr. L. A. Sigurdson
528 MEDICAL ARTS BLDG.
Offlce Houra: 4 p.m. - 6 p.m.
and by appointment.
A. S. BARDAL LTD.
FUNERAL HOME
843 Sheröröok Street
Selur líkkistur og annast um út-
farir. Allur útbúnaður sá bezti.
StofnaO 1894 Simt 27 324
Phone 23 996 700 Notre Dame Ave.
Oppoalte Matemlty Pavilllon.
General Hospital.
Nell’s Flower Shop
Weddlng Bouqueta, Cut Flowers.
Funeral Dealgna, Coraages,
Bedding Plants
Nell Johnson Rea. Phone 27 482
Office 933 587 Res. 444189
THORARINSON &
APPLEBY
BARRISTERS and SOLICTTORS
4th Floor — Crown Truat Bldg.
364 Main Street
WTNNTPEG CANADA
SELKIRK METAL PRODUCTS
Reykháfar, öruggasta eldsvörn,
og ávalt hreinir. Hitaeiningar-
rör, ný uppfynding. Sparar eldi-
við, heldur hita frá að rjúka út
með reyknum.—Skrifið, slmlð til
KELLY SVEINSSON
625 Wall Street Winnipeg
Just North of Portage Ave.
Símar: 33 744 — 34 431
DR. H. W. TWEED
Tannlœknir
506 TORONTO GENERAL TRUSTS
BUILDING
Cor. Portage Ave. og Smlth St.
Phone 936 952 WINNIPEG
Creators of
Distinctive Pringting
Columbia Press Ltd.
695 Sargenl Ave„ Winnipeg
Phone 21 804
S. O. BJERRING
Canadian Stamp Co.
RUBBER & METAL STAMPS
NOTARY & CORPORATE SEALS
CELLULOID BUTTONS
324 Smith St. Winnipeg
PHONE 924 624
Phone 21101 ESTIMATES
FREE
J. M. INGIMUNDSON
Asphalt Roofs and Inanlated
Slding — Repalrs
Country Orders Attended To
632 Simcoe St. Wlnnipeg, Man.
1 --'■ —
GIMLI FUNERAL HOME
51 First Avenue
Ný útfararstofa með þeím full-
komnasta útbúnaði, sem völ er
á, annast virðulega um útfarir,
selur likkistur, minnisvarða og
legsteina.
Alan Couch. Funeral Director
Phone—Business 32
Residence 59
DR. A. V. JOHNSON
Dentist
506 SOMERSET BUILDING
Telephone 97 932
Home Telephonpe 202 398
DR. ROBERT BLACK
SérfræOingur l augna. eyrna, nef
og hálssjúkdömum.
401 MEDICAL ARTS BLDG.
Graham and Kennedy St.
Skrifstofusími 923 815
Heimasími 403 794
Comfortex
the new sensation for the
modern girl and woman.
Call Lilly Matthews, 310
Power Bldg., Ph. 927 880
or evenings, 38 711.
CUNDRY PYMORE
Limited
British Quality Fish Nettino
5« VICTORIA ST. WINNIPEG
Phone 928 211
Manager T. R. THORVALDSON
Your patronage wil! be appredated
Minnist
í erfðaskrám yðar.
Dr. P. H. T. Thorlakson
WINNIPEG CLINIC
St. Mary'a and Vaughan, Wtnnlpeg
PHONE 936 441
PHONE 927 025
H. J. H. Palmason, C.A.
H. J. PALMASON * CO.
Chartered Aecountanta
505 Coníederatlon Llfe Bldg.
WINNIPEG MANITOBA
PARKER, PARKER &
KRISTJANSSON
Barrlsters - Solicitors
Ben C. Parker. K.C.
B. Stuart Parker, A. F. Krlatjanason
506 Canadtan Bank of Commeree
Chamber*
Wtnnipeg, Man. Phone 923 gg!
G. F. Jonasson, Pres. & Man. Dir.
Keystone Fisheries
Limited
Wholesale Distrihutors of
FRESH AND FROZEN FISH
404 SCOTT BLK, Slmi 925 227
Bullmore Funeral Home
Dauphin, Manitoba
Eigandi ARNI EGGERTSON, Jr.
Ferðasögubrot
Eftir HARALD ÓLAFSSON, Mountain, N. Dak.