Lögberg - 12.03.1953, Blaðsíða 4

Lögberg - 12.03.1953, Blaðsíða 4
0 4 LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 12. MARZ, 1953 Lögberg Ritstjóri: EINAR P. JÓNSSON Gtefið út hvern fimtudag af THE COLUMBIA PRESS LIMITED 696 SARGENT AVENDB, WINNIPEG, MANITOBA J. T. BECK, Manager Utanáskrift ritstjórans: EDITOR LÖGBERG, 695 SARGENT AVENUE, WINNIPEG, MAN. PHONE 74-3411 Z Verð $5.00 um árið — Borgist fyrirfram The 'Lögberg” is printed and published by The Columbla Press Iitd. 695 Sargent Avenue, Winnipeg, Manitoba, Canada Authorized as Second Class Mail, Post Office Department, Ottawa Burtför Stalins af þessum heimi Ríkisútvarpið í Moskvu gerði lýðum ljóst síðastliðinn fimtudag, að Joseph Stalin hefði safnast til feðra sinna; frá því var jafnframt skýrt, að um rússneska veldið þvert og endilangt ríkti djúp og almenn sorg; vera má að svo sé, þótt vitaskuld væri sá hópur eigi stór innan vébanda þjóðar- innar, er átt hafði þess kost, að kynnast persónulega harð- stjóranum með stálvöðvana og stálviljann, er einskis sveifst til að svala valdagræðgi sinni; og þá kom áróðurinn sér vel til að telja þjóðinni trú um, að Stalin væri hinn óskeikuli spámaður hennar og frelsari; en að sjálfsögðu verður það hlutverk sögunnar að kveða upp fullnaðardóminn. Stalin var freklega sjötíu og þriggja ára, er dauða hans bar að, fæddur hinn 21. dag desembermánaðar 1879. Hans rétta nafn var Joseph Vissorionovich Dyugasahvili; hann rakti ætt sína til smáþorpsins Gori í Kákasushéruðunum og voru foreldri hans í ánauð; faðir hans gerði við skó. Stalinsnafnið fékk hann eftir að hann kom til valda í Rúss- landi og sýnt þótti að skapgerð hans væri af stáli ger. A ungum aldri var Stalin sendur í prestaskóla og átti að gerast þjónn heilagrar kirkju; slíkt átti þó ekki fyrir honum að liggja, en í stað þess drakk hann í sig eiturveigar hins illkynjaðasta uppreistaranda og sneri baki við kristninni. Við fráfall Lenins hrifsaði Stalin undir sig æðstu völd; hann lét ryðja úr vegi þeim mönnum, hversu nánir, sem þeir voru honum, er hann óttaðist um að nyti lýðhylli um- fram hann sjálfan; blóðböðin voru sennilega einu böðin, sem um þær mundir voru kunn í Moskvu; hann þóttist vera einlægur friðarvinur og hann gerir vináttubandalag við Hitler, er þeir ætluðu að skipta á milli sín Póllandi; næst gerir hann Pólland að leppríki og sömu örlög biðu Tékkóslóvakíu, Estoníu, Latvíu og Lithuaníu, og hann þröngvaði kúgunarkerfi sínu upp á Rúmeníu, Búlgaríu og Ungverjaland; hann ræðst á Finna og rænir þá landi og loks tróð hann Austur-Þýzkalandi um tær og kom þar á fót slíkri stigamannastjórn, að til endema mun jafnan talið verða. Stalin var vafalaust gæddur allmiklum skipulagningar- hæfileikum eins og kom í ljós eftir að Hitler réðist inn í Rússland, þó hins beri jafnframt að gæta, að hann átti á að skipa stórhæfum herforingjum og gekk heldur ekki einn til verks þar sem Bandaríkin höfðu veitt Rússum slíka að- stoð, að án hennar var vandséð hvernig farið hefði, og laun- in, sem Bandaríkjamenn fengu voru einkum fólgin í rógi og með því að kalla þá stríðsæsingamenn og þar fram eftir götunum. Vera má, að Rússar harmi Stalin, eða láti að minsta kosti svo í veðri vaka. En hvernig geta frjálsbornir og frjáls- hugsandi menn harmað það, að nú sé einum blóðþyrstum harðstjóra í veröldinni færra en áður var. Hafi nokkur einn maður nálgast það að ríða sameinuðu þjóðunum að fullu, var það Joseph Stalin; sæi hann sér leik á borði beitti hann synjunarvaldi sínu í öryggisráðinu, eða lét beita því þannig fyrir sína hönd, að ekkert varð til sparað, er verða .mætti vesturveldunum til ógagns; hann bar víst gleggra' skynbragð á neikvæða aflið en hið jákvæða. Stalin var/éttnefndur faðir „kalda stríðsins“ og lagði við viðhald þess mikla rækt og fyrir enda þess var enn hvergi nærri séð, er hann hvarf af sjónarsviðinu. Því hefir verið haldið fram, að Stalin væri mikilmenni, en þá hlyti hann einnig að hafa verið góðmenni, því mikill er enginn nema sá, sem er góður. Og hvað ætti það þá að vera í samvizkulausum blóðferli hans, er benti í slíka átt? Af skiljanlegum ástæðum hefir burtför Stalins af þess- um heimi vakið feikna umtal, því svo kom hann ábærilega við sögu samtíðar sinnar, og nú er mörgu spáð um það hvað taki við á vettvangi rússneskra stjórnmála, hvort bjartara verði eða myrkara um horfur á framtíðarfriði; flestir vona hins bezta þó naumast verði annað sagt en blikurnar, sem enn hvíla yfir mannkyninu séu ekki sem allra árennilegastar. Georgi M. Malenkov, 51 árs að aldri, hefir nú verið valinn til valdaforustu í rússnesku ráðstjórnarríkjunum, og er hann sá maðurinn. er Stalin vildi að yrði eftirmaður sinn; þeir voru báðir blóði ausnir í hinni einu og sömu skírnar- laug og þar af leiðandi mun ástæðulaust að vænta stórvægi- legra breytinga á rússneskum stjórnarháttum fyrst um sinn; sami áróðurslúðurinn verður vafalaust lengi þeyttur enn og „kalda stríðinu“ viðhaldið í lengstu lög. Við jarðarför Stalins, sem fram fór á mánudaginn að viðstöddu miklu fjölmenni, flutti hinn nýi forsætisráðherra ræðu þar sem hann lýsti yfir því, að þjóð sín vildi eiga frið- samleg mök við allar þjóðir, en lagði jafnframt megin áherzlu á það, að allar deildir herþjónustunnar bæri þannig að styrkja, að þjóðin yrði ósigrandi hvað, sem að höndum bæri. Samanþjappaðar fréttir af þjóðræknisþinginu að svo miklu leyti, sem kringum- stæður leyfa. sem haldið var í Winnipeg 23,—25. febrúar s.l. Þingið var allfjölsótt. Þessar deildir sendu fulltrúa: Ströndin; Vancouver; Grund, Argyle; Lundar; Gimli; Esjan, Árborg; Báran, Mountain; ísland, Morden; Brúin, Selkirk; Frón, Winnipeg og skýrsla og kveðja barst frá deildinni Aldan í Blaine. Forsetar Icelandic Cana- dian Club og Leifs Eiríkssonar félagsins skiluðu og hlýjum kveðjum frá sínum félögum til þingsins. Auk fulltrúanna, sóttu þingið margir gestir víðsvegar að úr bygðum íslendinga. Félaginu bárust mörg heillaskeyti og hefir þegar verið skýrt frá nokkrum þeirra í blöðunum íslenzku. Skýrslur Ýtarleg skýrsla barst frá Guð- mundi Grímson dómarar, for- manni milliþinganefndar, er fjallar um ráðstöfun Leifs Eiríks- sonar styttunnar; stendur hún nú. við aðaldyr Mariner’s Museum í Newport News, Va., en þangað koma margir tugir þúsunda gesta á ári hverju að þar sé hún betur komin, en þótt lagt væri í þann mikla kostnað að flytja hana til Washington, D.C., og reisa hana þar, eins og til var ætlast í fyrstu. Var nefnd- in kvödd til að halda áfram að vinna að máli þessu. Formaður milliþinganefndar í byggingarmálinu kvað þeirri nefnd hafa orðið lítið ágengt á árinu, hefði hún ekki séð neinn veg til þess að hægt væri að safna þeirri miklu fjárupphæð, sem til þess þarf að reisa sam- komuhús, eins og sakir standa nú. Var stjórnarnefnd kvödd til að leita sér frekari upplýsinga um málið. Af skýrslum þeirra deilda, er frá heyrðist á þinginu, mátti merkja að þær hafa flestar hald- ið allvel í horfinu: aukið bóka- söfn sín og lestur íslenzkra bóka; haldið fundi og samkomur á ís- lenzku eða á ensku um íslenzk efni, styrkt íslenzk elliheimili og ýms menningarmál; sumar hafa aukið félagatölu sína að mun eins og t. d. Frón í Winnipeg og deild- in á Gimli; starfrækir hin síðar- nefnda íslenzkuskóla, er 35 börn sækja, ennfremur „Kvöldvöku“- stundir, þar sem lesnar eru og útskýrðar íslenzkar bókmentir. „Allir eru hrifnir af þessum skemtilegu og fræðandi kveld- stundum,“ sagði ritari deildar- innar, „og nefndinni er það ljóst, að próf. Guðmundsson hefir meiri vekjandi áhrif á þjóð- ræknisstarfsemi í Gimli-bæ, en við getum í fljótu bragði út- skýrt.“ í fleiri deildarskýrslum var tekið í sama streng. Próf. Finnboga var formlega þakkað af þingheimi fyrir hans mikil- væga þjóðræknisstarf, risu menn úr sætum og þökkuðu honum með lófataki. Þingsamþyktir Mikill áhugi kom fram á þingi í þá átt að endurvekja þær deild- ir, sem nú virðast liggja í dái og ennfremur að styrkja samböndin milli deildanna og aðalfélagsins. Voru ýmsar tillögur, sem miða að þessu samþyktar: Stjórnar- nefnd félagsins var falið að senda erindreka út um byggðir íslend- inga til stofna nýjar deildir, endurvekja deildir og til að styrkja deildirnar í starfi þeirra. Var bent á að hægt væri að spara ferðakostnað með því að fenginn yrði erindreki í hverju hinna stærri umdæma, t. d. einn í Manitoba, annar í Saskatchewan, þriðji í Dakota og Minnesota, fjórði í Alberta og svo einn eða tveir á Kyrrahafsströnd, og að deildirnar og aðalfélagið greiddu erindrekum ferðakostnaðinn. Séra Eiríkur Brynjólfsson lagði til að stofnuð yrðu deilda- sambönd í hinum fjarlægari bygðum, eins og á Kyrrahafs- strönd; ættu þær deildir saman árlegt þing, er kysu síðan full- trúa á allsherjarþingið í Winni- peg. Myndi þannig verða tryggt, að þessar deildir slitnuðu ekki úr sambandi við aðalfélagið og við íslendinga í hinum fjölmenn- ari íslenzku byggðum. Var Búskaparáhugi vaxandi í þorpum og kaupstöðum Ræktun aukin og búfé fjölgað til að tryggja afkomu manna meðan atvinna er af skornum skammti Athygli manna í bæjum og þorpum um allt land beinist nú æ meir að ýmis konar landbúnaði, og eru nytjar af búskap mönnum mjög mikil stoð í atvinnuleysi því, sem víða herjar. Raunar hefir landbúnaður æ skipað veglegan sess í athafna- lífi íslenzkra bæja og þorpa. Hefir margur maðurinn í senn verið bæði bóndi og verkamaður, og má af þessu sjá, að mjótt er bilið milli bænda í sveitum og alþýðunnar við sjávarsíðuna. Búskapur í þorpum þvarr þó talsvert á stríðsárunum, en eykst nú hröðum skrefum. Til dæmis má nefna, að búskaparáhugi eykst nú mikið í Stykkishólmi, Skagaströnd og á Eyrarbakka; eru þessir staðir þó aðeins nefnd- ir, sem dæmi. Víða eru t. d. hreppar hvort tveggja í senn, bú- jarðir og kaupstaðir. Má þar til nefna Eyrarhrepp á ísafirði við Skutulsfjörð. Bújarðir í Reykjavík. Menn hafa kannske ekki veitt því athygli, að í Reykjavík er fjöldi bújarða. Eru þær inn um allt Kleppsholt og Sogamýri, í Fossvogi og víðar. Að vísu minnka margar óðum vegna bygginganna, er æ fjölgar, en þó er svo t. d. að fjós er á Grettis- götunni, tvö fjós í Hlíðarhverfi og nokkur í Kleppholti. Talsverð sauðfjárrækt er líka í bæjarland- inu, en nú er rætt um að leggja um land allfr hana niður, svo sem kunnugt er. Ekki er nú Reykjavík orðin meiri stórborg en þetta — sem betur fer. Ræktun eykst mikið í bænum og fé mun jafnvel hafa fjölgað nokkuð. Margir vilja gerast bœndur Og til marks um aukinn áhuga fyrir landbúnaði nú, má geta þess, að landnámsstjóri mun hafa með höndum langa lista yfir unga menn, sem gjarnan vilja gerast bændur. En það er ekki nóg að segja það. Því stofnun nýbýlis kostar geisifé. Og ungu konurnar vilja síður flytja úr góðri aðstöðu í Reykjavík til amsturs þess og erfiðis, sem oft fylgir sveitabúskapnum. — En þrátt fyrir þetta allt, virðist tals- vert af ungu fólki vilja bjóða erfiðleikunum byrginn. —Alþbl. 24. jan. Hún hélt loforðið — Ég skal borða fobsíðuna af blaði yðar, ef Stevenson verður ekki kosinn forseti, sagði frú Montgomery í Alabama við blaðamann. Okkur er nú öllum kunnugt um, hver úrslitin í forsetakosn- ingunum urðu, og þegar frúin frétti um úrslitin, gerði hún sér lítið fyrir og brenndi forsíðuna af áðurnefndu dagblaði og bland aði öskunni saman við kaffið sitt og drakk síðan kaffið með hinni beztu lyst. ☆ Kennarinn: — Hvaða orð- flokkur er koss? Sú nýtrúlofaða: — Samteng- ing. stjórnarnefnd falið að íhuga framkvæmdir í þessa átt. Stjórnarnefnd var og falið að útvega íslenzkar myndir (Film slide library) og íslenzkar kvik- myndir; hafði nefndin unnið að því síðastliðið ár og eru horfur á að úr því rætist. Þingnefnd í samvinnumálum við Island skoraði á fulltrúa að vinna hver í sínu byggðarlagi að því að vekja áhuga fyrir hinni fyrirhuguðu hópferð til íslands í júnímánuði n.k., riði á miklu, að sú ferð tækist vel, því með henni fengist reynsla, er ómetan- leg yrði, er komið verður á frek- ari ferðum í framtíðinni. Þá var stjórnarnefnd falið að athuga möguleika á mannaskipt- um við Island; hvernig bóka- viðskiptum við ísland yrði komið í betra horf; gagnkvæm skipti á útvarpsefni og möguleika á frjálsum sendingum gjafaböggla til íslands. Ennfremur var hún kvödd til frekari framkvæmda í sambandi við ræktun skógar- blettsins á Þingvöllum. Tillaga W. J. Lindals dómara um sem nánasta samvinnu milli Þjóðræknisfélagsins og allra fé- laga, er starfi að sama markmiði, hlaut einróma samþykki, enda var hún 1 samræmi við óskráð lög félagsins, er það hefir fylgt frá upphafi vega. Ákveðið var, að félagagjöld skyldu hækkuð upp í $2.00 og að deildir fengju $1.00 af því gjaldi, og að þessi breyting á lögum fé- lagsins gengi í gildi að fengnu samþykki ríkisritara Canada. Kosin var þriggja manna milli- þinganefnd til að yfirfara lög félagsins og leggja fram álit sitt á næsta þingi. 1 nefndinni eru þessir: W. J. Lindal dómari, Dr. T. J. Oleson og séra Egill Fáfnis. Forseti félagsins, V. J. Eylands, benti þingheimi á, að ýmsar til- lögur hefðu verið samþyktar á þingi, er ómögulegt væri að framkvæma nemá því aðeins að stjórnarnefndin hefði tækin til þess; féhirðir, Grettir L. Jó- hafði sem framsögumaður fjár- málanefndar farið fram á ýtar- legar umræður um þetta atriði á þingi; eftir fjörugar umræður, er margir tóku þátt í, samdi fjár- málanefndin þessar tillögur: 1. Þjóðræknisfélagið vill hér með bjóða öllum þeim, er unna þjóðræknisstarfi, að gjörast styrktarmeðlimir (substaining members) Þjóðræknisfélagsins með ákveðnu fjárframlagi, er nemi minst $5.00 á ári eða hverri annari upphæð sem gefandinn kýs. 2. Þingið skorar á allar deildir Þjóðræknisfélags íslendinga í Vesturheimi að leggja fram ár- lega í framkvæmdarsjóð Þjóð- ræknisfélagsins fjárupphæð fram yfir lögboðið árlegt gjald Hlutu þessar tillögur einróma samþykki þingsins og svo var mikill áhugi manna að innan stundar hafði safnast hátt á þriðja hundrað dollara í sjóðinn. Dr. Richard Beck og próf. Finnbogi Guðmundsson voru kosnir í milliþinganefnd til að athuga möguleika varðandi út- gáfu kennslubókar í íslenzku fyrir byrjendur og sýnisbókar íslenzkra bókmenta í enskum þýðingum. Þeir prófessorarnir Finnbogi Guðmundsson, Richard Beck og Skúli Johnson voru skipaðir í milliþinganefnd, sem vinna skyldi í samráði við stjórn- arnefnd Þjóðræknisfélagsins og önnur félög, sem hafa áhuga fyrir því að 100 ára afmælis skáldsins Stephans G. Stephans- sonar sé minst á sem virðuleg- astan hátt í þessari álfu. Séra Egill Fáfnis mintist þess, að Dakotabyggð ætti 75 ára af- mæli á komanda sumri og bauð öllum að sækja þá hátíð. Frá kosningu í stjórnarnefnd hefir áður verið skýrt hér í blaðinu. Skemtanir Flestum kom saman um, að þetta þing hefði verið með skemtilegri þingum félagsins. Forseti, séra Valdimar J. Ey- lands, stjórnaði því með rögg og prýði. Skemtileg nýlunda var það, að haft var 15 mínútna kaffihlé eftir hádegi tvo þing- dagana; safnaðist þingheimur þá saman í neðri sal hússins, og söng þar íslenzka söngva af miklu fjöri undir stjórn séra Eiríks Brynjólfssonar. Skemmtisamkomurnar þrjú kveldin í röð voru allar fjölsóttar og þóttu takast með afbrigðum vel. Ingibjörg Jónsson, ritari Þjóðræknisfélagsins r Skrautblóm 18 TEGUNDIR 25c Allir sem hafa á- nægju af hús- blómum ættu aíS fá elnn eða tvo pakka af Geran- ium fræinu okk- ar. við höfum á boSstólum skraut legt safn af Dazz- ling S c a r 1 e t, Flame Red, Brick Red, Crimson, Maroon, Vermilion, Scarlet, Sal- món, Cerice, Orange-Red, Sal- mon-Pink, Bright Pink, Peach, Bluch Rose, White, Blotched, Variegated, Margined. Sprettur vel og blómstrar oft 90 dögum eftir sáningu. (Pkt. 25c) (2 fyrir 45c) póstfrítt SáiS núna. Sérstakt tilboð: 1 pkt. af ofan- greindu og 5 pkt. af öðrum blómafræjum, öll mismunandi, autSveldlega ræktuö innanhúss. $1.25 virði, alt fyrir 65c Sendið engin meðöl til Evrópu þangað til þér hafið fenglð vora nýju verðskrá. Skriflð cftlr liinni nýju 1953 voröskrá, sem nn er á taktciniini. VcrS hjá oss or mlklu bogra oii annars staðar í Canada. RIMIFON — $2.10 fyrir 100 töflur STREPTOMYCIN — 50c grammið Sent frá Evrópn uin víða voröltl. jafnvcl austan járntjaltlsins. — 1‘óstgjald innlfalið. STARKMAN CHEMISTS 403 BIAiOR ST. WKST TORONTO KAUPENDUR LÖGBERGS Á ÍSLANDI Gerið svo vel að senda mér sem fyrst greiðslu fyrir yfirstandandi árgang Lögbergs, kr. 75.00. Dragið ekki að greiða andvirðið. Það léttir innheimtuna. Æskilegt að gjaldið sé sent í póstávísun. Þeir sem eiga ógreidda eldri árganga, eru vinsamlega beðnir að snúa sér til mín. t BJÖRN GUÐMUNDSSON FREYJUGATA 34 . REYKJAVÍK

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.