Lögberg - 28.01.1954, Blaðsíða 1

Phone 72-0471
BARNEY'S SERVICE STATION
NOTRE DAME and SHERBROOK
Gas - Oil • Grease
24-Hour Service
Tune-Ups
Accessories
Repairs
PROMPT - COURTEOUS - DEPENDABLE
ADOLPH'S TAXI
Round, The Clock Service
59-4444 52-6611
401 PRITCHARD AVE.
SPECIAL RATES
ON COUNTRY TRIPS
WEDDINGS
FUNERALS
67. ÁRGANGUR
WINNIPEG, FIMMTUDAGINN 28. JANÚAR 1954
NÚMER 4
Minmngarorð um Finnboga Hjálmarsson
Elli, þú ert ekki þung
anda Guði kærum.
Fögur sál er ávalt ung
undir siljurhærum.
Slgr. Th.
Sunnudaginn hinn 3. þ. m.,
lézt að heimili dætra sinna,
Guðrúnar og Sigríðar í Van-
couver, B.C., Finnbogi Hjálmars-
son 93 ára að aldri, gáfumaður
mikill og fróður um margt; hann
hélt óskertum andlegum og lík-
amlegum skilvitum sínum til
hinztu stundar.
Finnbogi var fæddur hinn 16.
dag septembermánaðar árið
1860 í Breiðuvík á Tjörnesi í
Þingeyjarsýslu. Foreldrar hans
voru Hjálmar Finnbogason
Hjálmarssonar frá Vík á Flat-
eyjardal og Kristbjörg Hjalta-
dóttir Einarssonar frá Grana-
stöðum í Köldukinn. Presturinn,
sem skírði Finnboga var séra
Jón Ingjaldsson á Húsavík. Er
Finnbogi var fjögra ára gamall
f luttist hann með foreldrum
sínum að prestssetrinu á Húsa-
vík og dvaldi þar næstu tvö árin;
síðan var oft skipt um bústað,
þótt flest væru vistarheimili
i’irinboga í sömu kirkjusókn.
Um þetta leyti veitti Dyngju-
íjallagosið búendum í Þingeyj-
arsýslum og vítt um Austurland
Þung áföll, er leiddu til vestur-
flutninga svo, sem kunnugt er;
hrundu þá flestir bæir í grend
við Húsavík til grunna af völd-
um náttúruhamfaranna og voru
því horfurnar alt annað, en
glæsilegar. Enn skipti Finnbogi,
ásamt foreldrum sínum um bú-
stað, og var nú setzt að á Geir-
bjarnarstöðum í Köldukinn og
þar dó móðir hans; dvöldu þeir
feðgar næstu árin á ýmissum
stöðum, svo sem á Flögu, en þá
bjó þar Ásmundur Sæmundsson
°g kona hans Bóthildur Björns-
dóttir, foreldrar Valdimars
iræðimanns og Fjallkonu-rit-
stjóra; nú höfðu þeir feðgar
orðið aðskila, og lézt Hjálmar
faðir Finnboga árið 1879 í Siglu-
vík á Svalbarðsströnd. —
Hinn 11. júní 1884 kvæntist
Finnbogi og gekk að eiga Ólöfu
plafsdóttur Gabríelssonar Ket-
ilssonar og konu hans Solveigar
Eiríksdóttur frá Hafrafells-
tungu. Séra Guttormur Vigfús-
son prestur á Svalbarði í Þistil-
firði, síðar prestur að Stöð í
Stöðvarfirði, gaf þau saman í
bjónaband, en Finnbogi hafði
verið eitt af fermingarbörnum
séra Guttorms.
Erá Flögu í Þistilfirði fluttist
Einnbogi vestur um haf ásamt
bonu sinni og kornungri dóttur
°§ var stigið á skipsfjöl á
Vopnafirði 28. júní 1887. Hinn
19- júlí kom fjölskyldan til
V/innipeg, en átti þar skamma
viðdvöl, en fór til íslenzku
bygðarlaganna í Nort Dakota
þar, sem heimilið stóð í tólf ár.
Em haustið 1899 tók Finnbogi
sig upp enn á ný ásamt fjöl-
shyldu sinni, sem nú hafði vaxið
fluttist til Winnipegosis í
Vianitobafylki, þar sem hann gaf
si§ að landbúnaði og fiskiveið-
og farnaðist vel; um lífsaf-
omu sína í þessu nýja heim-
ynni komst Finnbogi svo að
orði í dagbók sinni:
>,Hér í Winnipegosis höfum
við búið í 14 ár við góða heilsu
°g nægilegt til fæðis og klæðis.
Finnbogi Hjálmarsson 89 ára
Guði sé lof og dýrð fyrir hans
handleiðslu á okkur öllum.“
Þeim Finnboga og frú Ólöfu
varð sex barna auðið; tvö þeirra
dóu í bernsku, Sigríður Sesseija,
2ja ára, og Númi Jóhann á fyrsta
aldursári; á lífi eru frú Guðrún
Schaldemose, frú Sigríður Sol-
veig Jónasson, báðar til heimilis
í Vancouver, Hjálmar Leo, bú-
settur að Flin Flon, og Númi
héraðslæknir að Woodlands,
Manitoba; öll eru þessi fjögur
systkini góðum gáfum gædd og
traustum mannkostum búin.
Konu sína misti Finnbogi hér
í borg hinn 9. febrúar 1944, og
var útför hennar gerð frá Bar-
dals þremur dögum síðar. Dr.
Valdimar J. Eylands jarðsöng.
Sambúð þeirra Finnboga og frú
Ólafar varð löng og að sama
skapi ástúðleg.
Finnbogi var til moldar bor-
inn hinn 9. janúar; var útför
hans einnig gerð frá Bardals
undir forustu Dr. Valdimars og
jarðsetning fór fram í Brook-
side grafreit; og hvíla þau nú þar
hlið við hlið, þessi ágætu land-
námshjón, er fegrað höfðu líf
samferðasveitar sinnar með hátt-
vísi og drengskap; barnabörn
þeirra eru níu, en fimm barna-
barnabörn.
Finnbogi Hjálmarsson var
gáfumaður og fróður um margt;
hann unni sagnafróðleik og var
stálsleginn í ættfræði; í þeim
efnum var ekki við lambið að
leika sér þar, sem hann átti í
hlut; hann var vel skáldmæltur
og í raunninni meira skáld að
eðliðisfari en vísun hans báru
vott um. Margt af því, sem Finn-
bogi reit í lausu máli bar á sér
verulegan snildarblæ; hann var
búinn ágætri frásagnargáfu og
margt af því, sem hann reit á
fyllilega skilið, að því yrði safnað
saman í bók.
Lítt hafði Finnbogi af skóla-
göngu að segja, en þess fleira
nam hann af lífinu og sjálfum
sér; hann var gagnmentaður í
íslenzkum fræðum og unni hug-
ástum ættlandi sínu og stofn-
þjóð.
Fyrir endur og löngu birtist í
Lögbergi ritgerð^Étir Finnboga,
„Huginn og Muninn", er svo
víðtæka athygli vakti, að dr.
Guðmundur Finnbogason, er var
manna næmastur á fegurð hins
skráða máls, sendi mér fyrir-
spurn um það, hvat manna
höíundur hennar væri.
Finnbogi tók mig eitt sinn í
anda með sér upp á eitt afar-
hátt fjall og sýndi mér þaðan
öll ríki Austurlands og þeirra
dýrð; hann var manna fróðastur
um örnefni; hann sýndi mér
heim að Háreksstöðum þar, sem
ég fyrst leit ljós þessa dags og
benti mér á fjöllin í heiðinni;
hann gleymdi heldur ekki Sú-
lendum né Hágöngum, er frá
bæjardyrum mínum blöstu við
í vestri; ferðalag þetta kom mér
alveg að óvörum og verður mér
þar af leiðandi enn minnisstæð-
ara. Finnbogi var góður ferða-
félagi í fleiri en einni merkingu.
Finnbogi var maður höfðing-
legur ásýndum, brosmildur og
hnyttinn í svörum; hann var
grandvar í orði og kunni illa
hnjóðsyrðum um samferðamenn
sína; öllu slíku eyddi hann
skjótt og var á augnabliki kom-
inn út í aðra og fegurri sálma.
Er ég nú í fám orðum minnist
vinar míns Finnboga Hjálmars-
sonar, flögrar um huga minn
niðurlagssetningin í hinni fall-
egu bók Bjornsons Norðmanna-
skálds Á guðs vegum: ,IÞar sem
góðir rpenn fara eru guðsvegir".
Finnbogi orti sína síðustu
vísu hinn 9. desember síðastlið-
inn, og átti þá skamt eftir ólifað,
en þessi er vísan:
„Lífs í vanda ligg ég hér
lúinn í strandi mxnu.
Heilagur andi hjálpi mér
heim að landi sínu“.
í guðs friði!
Einar P. Jónsson
Fjórveldafundur
Á mánudaginn hófst í Berlín
fundur, sem utanríkisráðherrar
Bretlands, Frakklands, Banda-
ríkjanna og Rússlands standa
að; ráðgert var að megin við-
fangsefni fundarins yrði það, að
reyna að fá Rússa til að fallast á
friðarsamninga við Austurríki
og Þýzkaland.
Naumast verður sagt, að horf-
ur væri glæsilegar, því þegar
eftir fundarsetningu gerði Molo-
tov utanríkisráðherra Rússa þær
kröfur, að erindrekar frá Kína
yrðu kvaddir til ráðstefnu og
að Norður-Atlantshafsvarnar-
bandalagið yrði lagt niður; orð
fyrir hinum stórveldunum þrem-
ur hafði John Foster Dulles og
kvað kröfur Rússa ekki ná nokk-
urri átt. Kínar ættu ekkert til-
kall til þátttöku, og vestrænu
þjóðirnar væru á einu máli um
það, að áminst varnarbandalag
væri eini grundvöllurinn fyrir
tryggum Evrópufriði.
11 óra drersgur og 24 óra stúlka
drukknuðu ó Vatnsleysuströnd
Ó!ag skoðaSi þeim úi af granda
milli hólma og lands; þau voru
að sækja kindur
Það hörmulega slys vildi til
í gær á Vatnsleysuströnd,
að 11 ára drengur og 24 ára
stúlka drukknuðu í lands-
steinunum. Tók ólag þau og
skolaði þeim af granda milli
hólma og lands, er þau
voru að sækja kindur í
hólmann.
Drengurinn, sem drukknaði,
hét Þórður Halldórsson, sonur
hjónanna á Litlu-Vatnsleysu,
þeirra Eyþóru Þórðardóttur og
Halldórs Ágústssonar. Stúlkan
var móðursystir hans, Sigríður
Þórðardóttir, dóttir hjónanna á
Stóru-Vatnsleysu, Þórðar Jónas-
sonar og Þórunnar Einarsdóttur.
Þurfiu að vaða í land
Kindur voru úti í hólma, sem
nefndur er Eyri, enda var hann
áfastur við land hér áður. Er nú
grandi milli hans og lands, sem
kemur upp úr sjó um lágfjöru.
Þau Þórður og Sigríður fóru til
að sækja kindurnar um hádegis-
bilið og þurftu að vaða út í
hólmann, enda hálffallið að.
Gekk allt slysalaust út í hólm-
ann. Þau ráku kindurnar eftir
grandanum, og munu þær hafa
verið komnar á land, er ólag reið
yfir grandan af vestri, en stór-
brim var þarna við ströndina.
Kaffærði það þau bæði og bar
þau austur á grandann, þar sem
er alldjúpt.
Þessi atburður sást heiman af
bæjunum, og var strax brugðið
við og farið niður til sjávar, en
ekkert sást eftir af þeim. Bar leit
að þeim ekki árangur fyrr en
um tvöleytið, að lík drengsins
fannst rekið.
Leitað með ljósum um fjörur
Haldið var áfram leit að líki
stúlkunnar, og voru 20—30
manns að leita kl. að ganga átta
í gærkveldi, fólk af bæjunum og
úr Vogum. Höfðu þeir leitarljós,
er fengið var að láni af Kefla-
víkurflugvelli. Átti að halda
leitinni áfram fram eftir kvöldi.
—Aþbl., 31. des.
Sjö ára drengur fórst í eidsvoða
að Heiði í Gönguskörðum
Öðrum dreng bjargað slösuðum, og konan brenndisl við að bjarga
börnunum, sem voru tíu; fólkið slapp á nærklæðunum. — Bærinn
brann alveg og einnig hænsnahús, fjárhús og 200 hesla hlaða;
40 hænsni brunnu inni.
Það hörmulega slys vildi til, að á Heiði í Gönguskörðum
brann inni sjö ára gamall drengur, er bæjarhúsið brann til
grunna. Öðrum dreng eldri var bjargað slösuðum og konan
brenndist á höndum við að bjarga börnunum. En í heimili
var 12 manns, hjónin og 10 börn þeirra, á ýmsum aldri.
Bærinn að Heiði var timbur-
hús, ein hæð og íbúðarloft, en
áfast við það var gamall bær,
gamalt fjós, sem haft var fyrir
fjárhús, hlaða með 200 hests-
burðum af heyi og hænsnahús
með 40 hænsnum. Á lofti íbúð-
arhússins sváfu fjögur börn
hjónanna, en hin niðri.
Enginn heima um nóttina
Enginn af heimilisfólki var
heima um nóttina. Höfðu hjón-
in farið með öllum börnum sín-
um að Innsta-Landi á skemmt-
un, þar sem m. a. yngsta barn
þeirra var skírt. Kom fólkið
heim um sexleytið og gekk þá til
náða, nema elzta dóttirin, sem
varð eftir á Innsta-Landi við að
ræsta samkomuhúsið.
Vaknaði við eld á loftinu
Ekki hafði fólk sofið meira en
klukkustund eða svo, er einhver
vaknaði og varð þess var, að
eldur var kominn upp á löfti
bæjarhússins. Var eldurinn þeg-
ar orðinn magnaður og breiddist
ört út um loftið og húsið ofan-
vert frá einu herbergi þar sem
tveir drengir sváfu.
Fólkið reynir að komast út
Gerðist margt í skjótri svipan,
því að öll þau börn hjónanna,
sem á loftinu sváfu, voru í bráðri
hættu. Hentist allt fólkið upp úr
rúmunum á nærklæðunum ein-
um, og tókst konunni, Ástu
Agnarsdóttur, að draga þrjú
þeirra, sem uppi sváfu, niður
um stigagatið af brennandi
loftinu.
Ofsaveður í fyrrinótt
REKJAVIK, 6. JANÚAR
16 skip slilnuðu upp í höfninni,
þar á meðal Hæringur. 4 togara,
5 vélbála og varðskipið Þór rak
rak upp í Norðurgarðinn. ■—
Fimm báta rak út úr höfninni.
Einn hefix týnzt. Skemmdir urðu
litlar á hinum bátunum.
Merkúr stjórnmála-
maður látinn
Síðastliðinn sunnudag lézt í
Ottawa Mr. Hume Wrong að-
stoðarutanríkisráðherra sam-
bandsstjórnarinnar 59 ára að
aldri og fyrrum sendiherra
Canada í Washington; var hann
um alt hinn gagnmerkasti maður
og einn mesti sérfræðingur, sem
canadíska þjóðin hefir eignast
á vettvangi utanríkisþjónust-
unnar.
Ofsaveður geysaði hér í
fyrrinótt og fram á morgun.
Slitnuðu 16 skip upp í höfn-
inni og rak ýmist upp í
Norðurgarð eða út úr höfn-
inni og strönduðu í Viðey,
við Skarfaklett, í Gufunesi
og Laugarnesi. Hæringur
slitnaði fyrstur upp og tók
með sér 4 gamla togara, sem
lágu utan á honum ásamt
varðskipinu Þór. En auk
þess slitnuðu upp í höfninni
10 vélbátar. Ekkert skipanna
skemmdist neitt að ráði og
náðust flest þeirra í gær
nema einn vélbátur, sem
virðist gersamlega horfinn.
Togararnir, sem lágu utan á
Hræingi voru Guðmundur Júní
(Júpíter gamli), Höfðaborg
(Belgaum), Gyllir og Þórólfur.
Menn voru aðeins um borð 1
Guðmundi Júní og voru vélarn-
ar í gangi. Öll skipin rak upp í
Norðurgarð. Tókst að ná togur-
unum að bryggju aftur eftir
mjög stuttan tíma. Varðskipið
Þór var í vélarhreinsun og
voru menn um borð. Tókst fljót-
lega að koma honum aftur að
bryggju.
Skipin voru alveg óskemmd.
Marga bála rak út úr höfninni
Allmargir bátar, sem lágu við
Ægisgarð að vestanverðu, slitn-
uðu upp. Ernu og Rifsnesið rak
upp í Norðurgarð og slengdust á
garðinn. Lágu þau þar mest all-
an daginn í gær. Vélbátinn Leo
II. (járnbát) rak út úr höfninni
og strandaði hann á Skarfakletti,
milli Viðeyjar og Laugarness.
Vélbátinn Ásbjörn rak einnig
út úr höfninni og lenti í Gufu-
nesi móts við Áburðarverk-
smiðjuna. Einn vélbáturinn, sem
rak út úr höfninni, en ekki er
vitað nafn á, strandaði í Viðey.
Þrír bátar slilnuðu frá
V erbúðabryggj unum
Þrír bátar slitnuðu upp frá
verbúðabryggjunum við granda-
garð. Voru það bátarnir Brimnes
frá Barðastrandasýslu, Muggur
frá Reykjavík og Bliki frá
Reykjavík. Bátar þessir lentu í
fyrstu á staurum þeim, sem
byrjað er að reka niður vegna
væntanlegrar bryggju, er smíða
á þarna vestur frá. Síðan rak
bátana alla leið út í Norðurgarð
og var þeim náð þar skömmu
fyrir hádegi.
Alþbl., 6. janúar
Eiu vantaði
En eitt barnið náðist ekki, 7
til 8 ára gamall drengur, Sigurð-
ur að nafni. Með honum var
eldri bróðir hans í herbergi því
þar sem eldurinn virtist eiga
upptök. Eldri drengurinn vakn-
aði í ofboði og hentist fram, en
hinn komst ekki sjálfur og loftið
orðið alelda, svo að ekkert viðlit
var að koma honum til bjargar.
Suðveslan stormur æsti eldinn
Suðvestan stormur æsti eld-
hafið. Varð húsið strax alelda og
eldur læsti sig í húsin, sem áföst
voru við það. Vannst bóndanum,
Agnari Jóhannessyni, þó tími til
að hleypa út fénu, sem var í
gamla fjósinu, áður en það sak-
aði, en hænsnin köfnuðu eða
brunnu öll í hænsnahúsinu.
Náði eldurinn einnig hlöðunni
og brann hún og heyið með öllu.
Stóðu húsin öll í björtu báli í
einu, og varð engu af innan-
stokksmunum bjargað, en fólk-
ið klæðlaust úti.
Hjálp frá Sauðárkróki
Slökkviliðið frá Sauðárkróki
fór upp að Heiði kl. 10 í morgun,
en þá voru húsin að mestu leyti
arunnin. Hófst það handa um
að slökkva í rústunum. — Börn-
in öll, sem eftir lifðu, og konan,
voru flutt til Sauðárkróks, en
bóndinn varð eftir við slökkvi-
starfið.
Konan og einn drengur
brennduslu
Drengurinn, sem vaj: í her-
berginu með þeim, er fórst, hafði
brennst talsvert, og var fluttur í
sjúkrahús, enda stóð tæpt á að
honum yrði bjargað. Einnig
Drenddist konan á höndum við
að bjarga börnum sínum af loft-
inu. önnur sakaði ekki.
Fólkið sfendur allslaust uppi
Fólkið stendur nú allslaust
uppi, þar eð engu var hægt að
bjarga. Hús voru lágt vátryggð
og einnig innanstokksmunir, svo
að tjón þess er mikið. — Slökkvi
liðið hafði lokið starfi sínu síð-
degis. Fannst lík drengsins í
rústunum, er komist varð" að
þeim.
Eldsupplök ókunn
Ekki virðist vera unnt að fá úr
því skorið, hver upptök eldsins
hafi verið. Halda menn helzt, að
það hafi orðið út frá kerti í her-
bergi drengjanna tveggja, en
drengurinn, sem út komst man
óglöggt að segja frá atvikum,
sökum ofboðs þess er greip
hann, þegar hann vaknaði í
brennandi herberginu.
—Alþbl., 30. des.
Bandaríkin og
St. Lawrence
Eftir tuttugu ára þjark og þóf
hefir Senate Bandaríkjanna fall-
ist á samvinnu við Canada um
gerð og virkjun St. Lawrence
skipaskurðarins; hvernig málinu
reiðir af í neðri málstofunni er
enn eigi vitað þó nokkurrar
mótspyrnu hafi þegar orðið
vart.