Lögberg - 02.09.1954, Blaðsíða 1

ANYTIME
— ANYWHERE
CALL
TRANSIT - SARGENT
SILVERLINE TAXI
5 Telephone Lines
20-4845
67- ÁRGANGUR
WINNIPEG, FIMMTUDAGINN 2. SEPTEMBER 1954
ANYTTME — ANYWHERE
CALL
TRANSIT - SARGENT
SILVERLINE TAXI
5 Telephone Lines
20-4845
NÚMER 35
Fréttir fré ríkisútvarpi íslands
22. ÁGÚST
Vikuna sem leið var suðlæg
att hér á landi, dálítil úrkoma
sunnanlands og vestan en yfir-
ieitt bjartviðri norðanlands og
austan og hlýtt í veðri, einn dag-
inn yfir 20 stig á Celsíus. Nyrðra
höfðu lengi verið óþurrkar og
Var bændum þurrkurinn kær-
konainn í meira lagi. Þeir hafa
náð inn öllu heyi, sem úti var
°g slegið mikið í þurrkinn, og
eru nú flestir við seinni slátt á
túnum.
☆
Forsetahjónin luku í vikunni
heimsókn sinni í Múlasýslum og
Var hvarvetna saman kominn
fjöldi fólks að fagna þeim, þar
sem þau komu. Síðasti viðkomu-
staður þeirra var Möðrudalur,
en þar var forseti í æsku þrjú
surnur kaupamaður.
☆
í júlímánuði s.l. var vöru-
skiptajöfnuðurinn við útlönd ó-
hagstæður um 47,7 miljónir
hróna. Inn voru fluttar vörur
tyrir 101,8 miljónir króna, en út
tyrir 54,1 miljón króna. Fyrstu
síö mánuði ársins er vöruskipta-
Jofnuðurinn þá óhagstæður um
^67,2 miljónir króna, en á sama
tinaa í fyrra var hann óhagstæð-
Ur um nær því 230 miljónir.
☆
Síðastliðinn þriðjudag sam-
Þykkti Norðurlandaráðið svo-
hljóðandi tillögu varðandi
Verndun íslenzkra fiskimiða:
Norðurlandaráði er það full-
^jóst, að það er hagsmunamál
allra þjóða, sem stunda fiskveið-
ar við strendur Islands og ís-
lendingum lífsnauðsyn að gerð-
ar séu ráðstafanir í þeim til-
§angi að vernda fiskistofninn
a þessum slóðum. Að því leyti
Sem lögmæti þeirra ráðstafana,
Sena þegar hafa verið gerðar, er
óeilumál milli Islands og annars
r>kis, er Norðurlandaráð ekki
h^ert um að láta í ljós álit sitt.
^éttur vettvangur til þess að
homast að þjóðréttarlegri niður-
stöðu um ágreiningsefnin er
Haag-dómstóllinn en ekki Norð-
Urlandaráð eða Evrópuráð. —
Horðurlandaráð ákveður að
heina þessari ályktun sinni til
sljórna þeirra landa, er aðild
elga að ráðinu.
íslenzku fulltrúarnir í Norð-
Urlandaráðinu telja að með til-
Ógu þessari hafi náðst takmark
Þelrra með flutningi málsins.
Horðurlandaráðið lýsir yfir sam-
uð sinni með aðgerðum íslend-
lnga í landhelgismálinu og telur
a® Evrópuráðið, sem Bretar og
'eiri hafa lagt málið fyrir, eigi
ekki um það að fjalla. Hinn rétti
vettvangur þess sé Hagdóm-
stóllinn, eins og kunnugt er hafa
slendingar jafnan verið reiðu-
únir að leggja málið fyrir hann,
því tilskildu að úrskurður
ans yrði raunveruleg málalok.
☆
Síldarvertíðin fyrir norðan
elur brugðizt einu sinni enn, og
er nú flotinn allur, sem veiðar
elur stundað með herpinót,
^ttur og skipin farin til heima-
afnar. Mörg þeirra eru gerð út
1 reknetaveiða. Mjög fá síld-
^eiðiskipanna munu hafa aflað
yrir tryggingu, til dæmis voru
^rir norðan 30 bátar frá Vest-
^annaeyjum og er talið, að
' eins fjórir þeirra hafi aflað
yrir tryggingu. Nokkrir bátar
a Uncla reknetaveiðar fyrir norð-
an °g hafa fengið dágóðan afla
og margir eru á reknetaveiðum
við Suðvesturland, og var nýlega
byrjað almennt að salta þar.
Fyrir rúmri viku höfðu verið
saltaðar samtals 1324 tunnur af
Suðurlandssíld, nær eingöngu á
Snæfellsnesi. Markaður er næg-
ur fyrir Suðurlandssíld, þar sem
seldar hafa verið 150.000 tunnur
af þeirri síld til Rússlands og er
miðað við, að það magn verði
afhent á tveimur árum, og enn
fremur hafa verið seldar 10.000
tunnur til Póllands.
☆
Ákveðið hefur verið, að togar-
inn Jörundur frá Akureyri fari
til síldveiða í Norðursjó. Hann
verður gerður út frá Hamborg,
leggur upp aflann þar og selur
á frjálsum markaði. Löndunar-
leyfi er nýlega fengið. Togarinn
á að stunda síldveiðarnar með
botnvörpu af þeirri gerð, sem
Þjóðverjar nota til síldveiða.
Nokkuð af aflanum verður hrað-
fryst um borð, enda er þar út-
búnaður til að hraðfrysta 50
tunnur síldar á sólarhring, en
mestur hluti aflans verður
ísaður.
☆
Verð á brenndu og möluðu
kaffi hefur hækkað um 15 krón-
ur og 40 aura kílógrammið og
er nú 59 krónur og 40 aurar
kílógrammið. Verkalýðsfélögin
hafa mótmælt þessari hækkun á
kaffiverðinu og telja hana brot
á grundvelli, sem samningar
byggðust á í desember 1952, en
ríkisstjórnin hefur birt greinar-
gerð um verðhækkun þessa og
segir þar, að verðlækkun sú, er
varð á kaffi fyrir atbeina ríkis-
stjórnarinnar í desember 1952
hafi eingöngu verið miðuð við
niðurfellingu aðflutningsgjalda.
Verðhækkunum af öðrum á-
stæðum, svo sem verðhækkun
erlendis, hafi ríkisstjórnin hins
vegar aldrei ábyrgst að afstýra.
☆
Innflutningsskrifstofunni hef-
ur verið heimilað að veita nú
þegar innflutnings- og gjald-
eyrisleyfi fyrir 1145 bifreiðum,
er skiptast þannig: 300 fólksbif-
reiðir, sem leyfishafi má kaupa
frá hvaða landi, sem er, — 300
sendiferðabifreiðir, sem leyfis-
hafi má kaupa frá hvaða landi,
sem er, — 100 fólksbifreiðir, sem
þegar hafa verið keyptar frá
Sovétríkjunum, — 100 bifreiðir
frá Tékkóslóvakíu, — 70 jeppa-
bifreiðir frá Evrópu eða Banda-
ríkjunum, — og 275 vörubifreið-
ir, sem að burðarmagni eru þrjár
lestir eða þar yfir. Samkvæmt
hinum nýju bráðabirgðalögum
er leyfisgjald af flestum þessum
bifreiðum, öðrum en vörubif-
reiðum, 100% af verði þeirra,
og rennur það gjald í sérstakan
sjóð, sem verja skal til styrktar
togaraútgerðinni.
☆
Á afmælisdegi Reykjavíkur,
s.l. miðvikudag var afhjúpuð í
Reykjavík standmynd af Skúla
Magnússyni landfógeta. Verzl-
xinarmannafélag Reykjavíkur lét
gera styttuna og gefur hana
bænum, en Guðmundur Einars-
son frá Miðdal gerði þennan
minnisvarða. Myndin stendúr á
stalli í gamla bæjarfógetagarðin-
um við Aðalstræti og Kirkju-
stræti, þar sem Innréttingarnar
stóðu á sinni síð, en á þessu ári
eru liðin 200 ár frá því að lokið
var smíði Innréttinganna og 100
ár frá því að verzlun varð hér
frjáls. Fjölmenni var viðstatt af-
hjúpun minnisvarðans og marg-
ar ræður voru fluttar. Aðal-
Framhald á bls. 4
THE NARROWS
MJÓSUNDIN VIÐ MANITOBAVATN
Á stöðvum þessum er landslag undrafagurt, og nú mjög
umrætt vegna ferjusambandsins, sem nú er í þann veginn að
komast á þar; en með því styttast flutningaleiðir að verulegum
mun og aðdrættir auðveldast.
Lögberg fékk meðfylgjandi mynd að láni hjá vikublaðinu
Interlake Weekly Observer, sem gefið er út á Lundar og
þakkar þá góðvild hér með.
Á leið til
Egyptalands
Miss Lára Thordarson,
hj úkrunarkona
Þessi unga stúlka stanzaði hér
í borg um helgina til að heim-
sækja Mr. og Mrs. T. L. Hall-
grímsson, Garfield Str. Hingað’
kom hún frá Vancouver; fór á
mánudagskvöldið flugleiðis til
Montreal og þaðan til Parísar;
síðan til vikudvalar í Geneva
og þaðan til Alexandría á
Egyptalandi. Fer hún þangað á
vegum World Health Organiza-
tion, sem er ein Heild samein-
uðu þjóðanna. Er hún ráðin á-
samt nokkrum öðrum hjúkrun-
arkonum, víðsvegar frá, til að
kenna hjúkrunarfræði við há-
skólann í Alexandría. — Miss
Thordarson útskrifaðist í hjúkr-
unarfræði frá St. Boniface
spítalanum; framhaldsnám í að
kenna hjúkrunarfræði og í
Public Health stundaði hún við
Toronto-háskólann; síðan lauk
hún B.A.-prófi við British
Columbia háskólann; ennfrem-
ur lauk hún Bachelor of Social
Work prófi við sama háskóla.
Hlaut hún jafnan ágætiseink-
unnir.
Miss Thodarson er fædd í
Mikley, dóttir Teódórs og Sig-
ríðar (Hoffman) Thordarson;
hafa þau í fjölda mörg ár búið
í Vancouver. Þar er Miss
Thordarson í þjónustu Van-
couverborgar, en fékk tveggja
ára burtfararleyfi til þessarar
farar og dvalar í Alexandríu. —
Amma hennar var Solveig heitin
Hoffman, ljósmóðir í Mikley á
frumbýlingsárunum; — svipar
Láru um margt til þeirrar mikil-
hæfu konu. *
Skipaður í
trúnaðarstöðu
Mr. Kristján Thorsteinsson
hefir nýlega. verið skipaður
réttarritari, Clerk of the County
Court í Minnedosa; hann er
maður vel a() sér ger og af gáfu-
fólki kominn; faðir hans var
Guðmundur heitinn Thorsteins-
son kennari, en móðir frú
Kristín Thorsteinsson, sem bú-
lltt er hér í borg; öll eru syst-
Mni Kr^stjáns hin mannvænleg-
ustu svjþ sem kunnugt er.
RéttaVfarið í Minnedosa dóm-
þinghá er nú í höndum Islend-
ipga, én þar skipar dómarasæti
J.'w'Líndal, og nú hefir Mr.
Thorsteinsson tekið við réttar-
ritarastöðunni.
Þunglegar horfur
,,Frá því var sagt í síðasta
blaði hve illa tókst til um
Brussels-ráðstefnuna, er varnar-
bandalag 1 sex Vestur-Evrópu-
þjóða stóð að. Tilraunir um sam-
komulag strönduðu með öllu á
afstöðu hinna frönsku erind-
reka, er kröfðust svo gagngerðra
breytinga á hinum upprunalega
sáttmála, að hinar þjóðirnar sáu
s@r ekki undir neinum kringum-
stæðum fært að ganga að þeim;
málið var þá enn eigi útkljáð í
franska þinginu, og þóttu þá
litlar líkur til að sáttmálinn öðl-
aðist samþykki þingsins; eftir
harðar og langar umræður 1
franska þinginu fóru leikar
þannig á mánudaginn, að þing-
ið hafnaði þátttöku í sáttmál-
anum vegna fyrirhugaðrar her-
væðingar Vestur-Þýzkalands;
þessi útslit hafa gerbreytt svo
varnarviðhorfi áminsts banda-
lags, að það þykir líklegt að
Bretland og Bandaríkin hlutist
til um hervæðingu Vestur-
Þýzkalands upp á eigin ábyrgð
og viðurkenni jafnframt full-
veldi þjóðarinnar.
Hafist handa
um byggingu
Nú er loks að því komið þrátt
fyrir langan, og sennilega óþarf-
lega langan drátt, að vinna
hefjist við hið nýja og volduga
pósthús Winnipegborgar, sem
áætlað er að kosta muni um 15
miljónir dollara; að því er nýj-
ustu fregnir frá Ottawa skýra
frá, mun verða tekið til óspiltra
málanna við þetta mikla stór-
hýsi um miðjan októbermánuð
næstkomandi.
VANDRÆÐI EDENS
Þeim er lýst í ljóði, en ritskoðari segir að ekki verið leyft
að syngja það.
Eftir EDDIE GILMORE
EFTIRFARANDI grein og kvæði birtust í Ottawa Citizen 10.
ágúst 1954:
Vandræði Anthonys Edens, sem ætlast er til að taki við
forustu afturhaldsflokksins þegar eða ef Sir Winston Churchill
einhvern tíma segi af sér, hafa verið talin upp í kvæði, sem
ætlast er til að verði sungið í Lundúnaborg.
En ritskoðarinn á Englandi segir, að ekki verði leyft að
syngja það.
Með fyrirsögninni: „Hægri handar maðvir'' var ætlast til að
þetta yrði einn aðalsöngurinn í nýjum Lundúna-leik. En rit-
skoðarinn hefir bannað það. (Kvæðið er sjö erindi). Ritskoðarinn
smelti embættisstimpli sínum á leikinn, þannig: „strykað út af
eftirlits-lávarði“. En ritskoðarinn er jarlinn af Scarbrough, fyr-
verandi þingmaður afturhaldsflokksins. Hans embættisskylda er
það að lesa alla leiki, leyfa þá eða banna. Aðallega á hann að sjá
um að ekki leyfist eða líðist nokkurt klám eða klúryrði.
Eden er 59 ára að aldri, og hefir beðið með sérstakri þolin-
mæði eftir því að Churchill segði af sér, en hann er nú 79 ára.
Um þetta er mikið rætt í Lundúnaborg og áleit leikflokkurinn
að söngurinn yrði sérlega vinsæll, bæði meðal fólksins og hjá
blöðunum. Kom öllum saman um það, að þetta væri heppilegt
efni á hentugum tíma.
En ritskoðarinn „á öðrum stað enda púntinn setur“.
I kvæðinu er minst á flest, sem Churchill getur stært sig af;
til dæmis er þar talin Sokkabands-tignin, tígulsteinaveggirnir,
sem hann hafði hlaðið og miklast af, myndir, sem hann hafði
málað og komið á sýningar o. fl.
Sömuleiðis er í kvæðinu drepið á ýms glappaskot, sem and-
stæðingar Churchills sökuðu hann um. Við þau er átt með hruni
úr veggjum, sem hann hafði hlaðið o. fl.
Alla þessa bið og öll þessi glappaskot varð vesalings Eden
að líða með þögn og þolinmæði. Blaðið „Daily Mirror“ veitti þessu
máli mikið pláss og kallaði það heimskulegt ofríki.
Hér fylgir kvæðið í íslenzkri þýðingu:
☆ ☆ ☆
í þrjátíu ár! — í þriðja^art úr öld
ég þrælað hef — með engin stjórnarvöld.
Um tuttugu ár við sama spilið sit,
með sama laufið — aldrei hærri lit.
En valdakóngur „konsanna“ ég væri,
ef karlinn burt úr þessu sæti færi.
Og stundum sýnast mönnum merki þess,
en mörgum finst hann vera langt of hress
til þess að hætta. — Hann er ennþá snjall,
og hendist sprækur upp á ræðupall. —
Að láta hann fara og leggja hann upp á hyllu
það litu sumir meslu stjórnarvillu.
En haldi hann svona áfram lengi enn
að ekki nokkrar líkur sjái menn
til þess hann bráðum kveðji sæti sitt,
en svona stöðugt skyggi á ljósið mitt. —
Að ýmsu leyti eins og þrj.óskur kálfur,
þá orðinn verð ég langt of gamall sjálfur.
Hann vel er gefinn. — Enginn efar það:
Hann ágætlega teiknar mynd á blað,
úr tígulsteinum getur hlaðið garð,
þó geti stundum dottið í hann skarð.
Mér sjálfum finst ég gert það eins vel gæti:
Já, gæti í flestu skipað karlsins sæti.
En hann er snjall. En sumum þykir þó
hann þjösnalega stýra um úfinn sjó,
og ekki hefluð orðatæki hans,
sem ættu að vera — þessa snjalla manns.
Ég minnist þess, ég heyrði hann sjálfan segja:
„Við sokkana okkar skulum hærra teyja!“
Þá hafði hann ekki hlotið sokkaband:
og hlutur minn er ófrjótt vonaland.
Sem forngripur í fáti kosninga
ég fylgist með í búslóð „konsanna",
með enga gleði, enga lykt af valdi:
Á allar hliðar reyrður „niðurhaldi“.
Og Bandaríkja strákar stríða mér
og stundum ekki „konsar“ hlýða mér:
Ég skipulegg og laga og undirbý,
og leyniráð oft ég sé gegn um ský.
Og ég er altaf eins og brúðarmeyja,
en aldrei brúðurin sjálf. — En hvað skal segja?“
Sig. Júl. Jóhannesson þýddi