Lögberg - 09.09.1954, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 9. SEPTEMBER 1954
5

Ál H Í AMÍL
W IWtNNA
\ \\h / Ritstjóri: INGIBJÖRG JÓNSSON
ÁNÆGJULEGRI HEIMSÓKN LOKIÐ
Frú GuSmunda Elíasdóttir
Starfi lokið í Sumarbúðum
Bandalags Lúterskra Kvenna
Búnaður Ungverja í ólestri eins
og hjó Rússum
Frú Guðmunda Elíasdóttir, hin
góðkunna íslenzka óperusöng-
kona, sem dvalið hefir í Nýja-
Islandi hjá vinum og vanda-
mönnum í mánaðartíma ásamt
hörnum sínum, Hans 6 ára og
Sif 4 ára, lagði af stað heim-
leiðis til New York á mánudags-
kveldið. Hún söng á íslenzku há-
tíðinni á Hnausum 14. ágúst og
vakti söngur hennar mikla hrifn-
ingu sem endranær. Hún hélt og
nokkrar söngskemmtanir og var
að lokum kvödd með veizlu, er
Þjóðræknisdeildin á Gimli gekst
fyrir. Söngkonan kvað móttökur
Islendinga, alúð þeirra og gest-
risni, verða sér ógleymanlegar.
Aðdáendum hennar og vel-
unnurum mun það fagnaðar-
efni að hún hefir í hyggju að
koma á þessar slóðir næsta sum-
ar. Frændur hennar í Hnausa-
byggðinni gáfu henni laglegan
sumarbústað á vatnsbakkanum,
og kvaðst hún mundi hlakka til
að hverfa þangað ásamt fjöl-
skyldunni að loknu starfsári;
þar myndi þau finna hvíld og
frið frá hraða, þrengslum og há-
vaða stórborgarinnar um stund-
arskeið.
Frú Guðmunda mun eiga mjög
annríkt á komandi ári; hún hefir
tekið að sér hlutverk í Aida-
óperunni hjá Broadway Grand
Opera Association; ennfremur
hefir hún verið ráðin sólóisti í
stórri Methodista-kirkju í
Rrooklyn. '
Frú Guðmunda hefir nýlega
sungið inn á hljómplötu — á
long-playing record — en það er
sú tegund af hljómplötum, sem
nú er mjög að ryðja sér til rúms,
og ber af hinni gömlu gerð að því
leyti að á einni plötu eru mörg
lög. Á þessari plötu eru tólf lög,
allt úrvals lög eftir kunn ísienzk
tónskáld. Undirleikari frú Guð-
mundu er Magnús Jóhannsson
píanisti og tónskáld. Syngur frú
Guðmunda mörg af þeim lögum,
sem hún söng svo yndislega á
samkomum sínum í fyrrahaust
og í sumar. Lögin eru þessi:
1. Sólskríkjan, Jón Laxdal.
2. Erla, Sigvaldi Kaldalóns.
3. Kvöldbæn, Björgvin Guð-
mundsson.
4. Nú andar suðrið sæla, Ingi T.
Lárusson.
5. Friður á jörðu, Árni Thor-
steinsson.
6. í dag skín sól, Páll ísólfsson.
7. Unglingurinn í skóginum,
Jórunn Viðar.
8. Þjóðlag, raddsett af Jórunni
Viðar.
9. Seinasta nóttin, Magnús
Jóhannsson.
10. Hjá lygnri móðu, Karl O.
Runólfsson.
11. Amma gamla er þreytt,
Hallgrímur Helgason.
12. Fuglinn í fjörunni, Jón
Þórarinsson.
Verð hljómplötunnar er $5.50,
og fæst hún hjá
BJÖRNSSON’S BOOK STORE,
702 Sargent Ave.,
Winnipeg 3, Man.
Mánudaginn 23. ágúst var
lokið starfi í Sumarbúðunum
lútersku við Húsavík. Hófst
starf þar 20. júní með útiskemt-
un Sunnudagaskóla Fyrsta lút-
erska safnaðar í Winnipeg. —
Laugardaginn 26. júní hélt
Dansk-lúterski söfnuðurinn frá
Winnipeg sína árlegu útiskemt-
un þar. — 2. júlí var presta-
fundur haldinn. 3. og 4. júlí
Sunnudagaskólakennaramót. Að
því loknu hófst hið reglubundna
sumarstarf fyrir börn og ungl-
inga.
Frá 5. til 13. júlí dvöldu þar
drengir 13 ára o geldri undir
leiðsögn séra Haraldar S. Sig-
mar; honum til aðstoðar var
séra Virgil Anderson; — þá viku
dvöldu 51 alls á staðnum, að
meðtöldum unglingum og starfs-
fólki. — Næstu 8 daga voru þar
drengir á aldrinum 10, 11 og 12
ára undir leiðsögn Gissurar Elí-
assonar. Voru þá 66 manns alls
í sumarbúðunum. Svo komu
yngri drengir, 7, 8 og 9 ara.
Aðalleiðsögn hafði séra Virgil
Anderson — þá viku voru 54 í
sumarbúðunum. — Yngri stúlk-
ur komu næst á aldrinum 7, 8 og
9 ára. Voru þær fjölmennar að
vanda; voru þá viku 76 manns í
allt á staðnum. Aðalleiðsögn
með þeim hóp hafði Mrs. Olive
Stefanson frá Selkirk. — Fjöl-
mennasti hópurinn kom næst,
stúlkur á aldrinum 10, 11 og 12,
að öllu starfsfólki meðtöldu
voru þá 82 í sumarbúðunum;
leiðsögn hafði Shirley Kerne-
sted. — Síðustu 8 dagana voru
stúlkur 13 ára og eldri — þá viku
dvöldu 30 manns þar undir leið-
sögn Mrs. Muriel Hart. — Alls
dvöldu þar því í 8 daga hver
flokkur, 361 manns þetta sumar.
Unglingarnir, er skrásettir voru,
eru 42 fleiri en síðastliðið
sumar.
Fyrir utan þá, er alla reiðu
hafa verið nefndir, var eftir-
fylgjandi starfsfólk á staðnum:
Mrs. H. B. Hofteig og Rev. &
Mrs. S. Ólafsson, er höfðu aðal-
eftirlit með starfinu; Miss Ann
Soruh, er kendi sund. — Hjúkr-
unarkonur með hinum ýmsu
hópum voru: Mrs. Margarethe
Kristjánsson, Mrs. Magný Helga
son, Mrs. Florence Paulson, Mrs.
Elizabeth H. Bjarnason og Mrs.
Margrete Henrikson. — Mrs.
Wathne kendi eldri stúlkunum
vefnað (tveimur hópum). Mat-
reiðslukonur voru Mrs. E.
Ozorif og Mrs. Thora Oliver.
Umsjón á borðstofu höfðu þær
Mrs. Guðrún Ingimundson og
Mrs. S. Albertson. Mrs. Ingi-
björg Kuzanak og Mary Pottin
veittu aðstoð í eldhúsi, þegar
fjölmennast var. — Leiðtogar
drengja ' voru: Frank Scribner,
Jr., Teddy Johnson, Gerry
Bardal, Neal Bardal, Durkey
Peterson, Fred Ingjaldson, Peter
Erlendson og Clarence Stevens.
Leiðtogar stúlkna voru: Janette
Benson, Myrna Stefanson, Sheila
Goodman, Diane Outhwaite,
Helen Oliver, Mayola Ingi-
mundarson, Dorothy Danielson,
Joyce Yetman, Christine Good-
man, Haraldine Magnússon,
Dorothy Albright, Sigurrós
Anderson, Kristjana Johannson
og Hazel Einarson. Systir
Elizabeth Hess var send af
kvennadjáknareglu U n i t e d
Lutheran Church. Dvaldi hún í
tvær vikur og hafði kennslu með
höndum.
Eins og venja hefir verið hélt
hver hópur skemtikvöld síðasta
dvöld dvalar sinnar. Fjöldi fólks
sótti allar þessar samkomur. Að
loknu prógrammi voru veitingar
fram reiddar í borðsalnum af
kvennafélögum Bandalagsins. —
Þetta ár tóku eftirfylgjandi fé-
lög það verk að sér: Kvenfélag
Selkirk-safnaðar, Kvenfélagið
Framsókn, Gimli, Dorcas-félagið,
Gimli, Kvenfélög Fyrsta lút-
erska safnaðar í Winnipeg (W. A.
og Ladies Aid), Dorcas-félag
Fyrsta lúterska safnaðar og
Kvenfélagið Sigurvon, Húsavík.
Ennfremur sendi Kvenfélagið
Undína höfðinglegar gjafir af
heimatilbúnu kaffibrauði af
beztu sort. Konur frá Langruth
sendu með hverjum hóp ýmsar
sortir af fyrirmyndar bakningu,
niðursoðin aldina-jellees & jam
o. fl. — Meðlimir sumarbúðar-
nefndar sýndu frábæra árvekni
og aðstoð eins og ávalt.
Fyrir alla þessa undraverðu
samvinnu vildi ég þakka. — Alt
unga fólkið, leiðtogar, hjúkrun-
arkonur og prestar gáfu alt sitt
starf eins og að undanförnu.
Samúð og ánægja ríkti á staðn-
um. Guðs vernd var yfir öllu,
sem forðaði frá slysum og
veikindum. —
Vestasla og síðasta álma
Grundar verður myndarleg
og fulkomin bygging
Erlendir kunnáttumenn full
yrða, að elli- og hjúkrunar-
heimilið Grund við Hring-
braut sé vafalaust með hin-
um fullkomnustu, sem til
eru í Evrópu, og líklega bezt
búið ýmsum tækjum til
heilsugæzlu gamals fólks.
Fyrir réttu einu ári var tekið
til við að grafa fyrir vestustu
og síðustu álmu þessa mikla
fyrirtækis, og innan tveggja
mánaða eða svo, verður efsta
hæðin tekin í notkun, en þegar
húsið verður fullgert eftir eitt
ár eða svo, getur Grund tekið
við um 350 vistmönnum samtals.
Tíðindamaður Vísis brá sér
vestur á elliheimili til þess að
skoða hin nýju húsakynni og til
þess að leita sér almennra upp-
lýsinga um starfsemi heimilisins.
í hinni nýju álmu, sem er 2600
rúmmetrar verður ný deild, sem
eingöngu er ætluð rúmföstum
vistmönnum, 35—40 talsins. Þá
verða fluttar þangað úr elzta
hluta heimilisins skrifstofur,
lækningastofur, ýmisleg tæki,
svo sem röntgen-, ljóslækninga-,
gigtlækninga- og fleiri tæki og
áhöld, en auk þess verður í
kjallara nýju álmunnar sund-
laug, og munu þess engin dæmi,
að sundlaugar séu í elliheimil-
um hér í álfu. Hin nýja bygging
mun eiga að kosta um 2 mill.
króna, og eru þá ekki með talin
tæki og áhöld og annar útbún-
aður, sem þar verður.
Fyrsta bygging elliheimilisins
var reist á árunum 1928—1930,
Vonsviknir forsprakkar boða
„járnaga" og bætt lífskjör með
framkvæmd nýrrar fimm ára
áætlunar
Á þriðja þingi ungverska
verkamannaflokksins kom
margt fram, sem sýnir ber-
lega að höfundum hinnar
svonefndu „nýju stefnu“
kommúnista, hafa orðið
mikil vonbrigði að því
hvernig hún hefir reynzt.
Allir, sem hugsanlegt var, að
hægt væri að saka um mistök,
hafa verið teknir til bæna —
nema forsprakkarnir. Nú er það
vitað mál, að þegar kommún-
istar fara að hreinsa til í sínum
eigin flokki — gagnrýna aðra
og jafnvel sjálfa sig — er ekki
verið að sýna neina miskunn.
En allt ber að sama brunni um
það, að Rakosi og félögum hans
hafa orðið beisk vonbrigði að
því hversu til hefir tekizt.
Einkanlega hafa þeir áhyggj-
ur, þungar og stórar, af^því að
bændum hefir algerlega mistek-
ist að framleiða svo mikið, að
lausn fengist á matvælavanda-
máli þjóðarinnar. — Rakosi
lagði mikla áherzlu á hversu
mikilvægt það væri, að land-
búnaðarframleiðslan væri auk-
in, en þrátt fyrir það var ræða
hans ekki vel til þess fallin að
draga úr tortryggni bænda um
og kostaði þá 700 þúsund krónur
með öllum útbúnaði. Síðan var
byggt starfsmannahús árið 1946,
er kostaði 1152 þúsund krónur.
Næst kom viðbygging að norðan
árið 1947, er kostaði um 611 þús.
kr. og árið 1949 þvottahús, sem
kostaði 362 þús. krónur. Síðan
kom viðbygging að austan
1951—’52, er kostaði um 1700
þús. kr., en samtals hefur þá
verið varið til byginga elliheim-
ilisins 4,325,000 krónum, og eru
þá ekki meðtaldar þær 2 milljón-
ir, sem síðasta álman, sem er í
smíðum, kostaði. Bærinn hefur
lagt fram 1471 þús. krónur til
byggingarframkvæmda, en hitt
hefur stofunin sjálf séð um. Nú
leggur bærinn til helming bygg-
ingarkostnaðar nýju álmunnar.
Margir halda, að elliheimilið
sé rekið með styrk frá hinu opin-
bera, en það er rangt. Stofunin
stendur sjálf undir sér. Að vísu
leggur bærinn fram 8000 krónur
á ári til stofnunarinnar, en ríkis-
sjóður 30 þúsund, en styrkurinn
svarar til þess, að hver vistmað-
ur fái 17 aura á dag. Gjafir til
heimilisins eru ekki teljandi,
nema 25 þús. króna dánargjöf á
s.l. ári.
Geta má þess, að elliheimilið
hefur tvisvar leitað eftir fram-
lagi úr ríkissjóði vegna bygging-
arframkvæmda, en í bæði skipt-
in var þeim tilmælum hafnað.
1 fyrra sinnið bauð elliheimilið
30 sjúkrarúm handa fólki utan
af landi gegn 300 þús. króna
framlagi í eitt skipti fyrir öll, og
síðast í vetur var leitað eftir
fiamlagi, en í bæði skiptin var
synjað um féð, eins og fyrr segir.
Við elliheimilið starfa nú 7
læknar og einn tannlæknir.
Heimilislæknir er Karl Sig.
Jónasson, heilsugæzlulæknir Al-
freð Gíslason, gigtarlæknir
Björgvin Finnson, háls- nef- og
eyrnalæknir Eyþór Gunnarsson,
augnlæknir Guðmundur Björns-
son, magasérfræðingur Bjarni
Bjarnason, hjartasjúkdóma-
læknir Þórður Þórðarson, en
Þorsteinn Ólafsson er tann-
læknir stofnunarinnar. Þá starfa
við elliheimilið hárgreiðslukona,
rakari og sérfræðingur í fóta-
aðgerðum.
—VÍSIR, 6. ágúst
tilgang stjórnarinnar, og vekja
pað traust, sem nauðsynlegt er
til þess að markinu um aukna
matvælaframleiðslu verði náð.
Endanlegt mark óbreytt
Rakosi tók það skýrt fram, að
nú yrði lögð megin-áherzla á að
treysta samyrkjubúskapinn. —
Vafalaust hefir hann haft á-
hyggjur, þungar og stórar, af
mignun á því sviði, því að
rekstur á búgörðum ríkisins og
samyrkjubúum hefir verið í
megnasta ólestri. 1 ræðu sinni
tók hann af allan vafa um það,
að hið endanlega mark, sem
tefnt væri að á sviði landbúnað-
ar, væri að koma þar á algerlega
sósíalistísku fyrirkomulagi. En
ungverskir bændur, með þeirri
seiglu, sem þeim er í blóð borin.
og tryggð til óðals og moldar,
halda undir niðri tryggð við þá
skoðun, sem ríkt hefir mann
fram af manni, að það sé stétt
þeirra sem og þjóðinni mestur
hagur, að bændur eigi jarðir
sínar og njóti ávaxtanna af
erfiði sínu. Sá er og hugsunar-
háttur rússneska bóndans enn í
dag, enda við sömu erfiðleika að
etja í Ráðstjórnarríkjunum, —
þrátt fyrir nútímatækni er ekki
haldið í horfinu með matvæla-
framleiðslu og gripið til vafa-
samra áforma um kúgunarland-
nám, einhverra hinna stórfelld-
ustu, sem sögur fara af, en eru
þegar í byrjun sóknar að margra
fróðra manna dómi, þegar dauða
dæmdar.
Óeining í flokknum
Erfiðleikar stjórnarinnar í
Ungverjalandi stafa ekki ein-
vörðungu af því, að bændur
hafa ekki aðhyllzt stefnu henn-
ar í landbúnaðarmálum, heldur
og vegna sundrungar í flokkn-
um. Það er löngu kunnugt, að
hin „nýja stefna“ leiddi til þess,
að miklar deilur voru vaktar í
helztu nefndum og ráðum
flokksins. Rakosi hefir að vísu
getað varist áföllum, en hann
kvartaði yfir því, að enn reyndu
róttækir menn að ota sínum tota
og íhaldssamir tækifærissinnar
reyndu á allan hátt að tor-
tryggja gerðir og stefnu stjórn-
arinnar.
Járnagi
í flokkatilskipunum frá í marz
síðastliðnum var lögð áherzla á
nauðsyn járnaga. Flokksdeild-
irnar úti um land, einkanlega í
óorpunum, hefðu ekki reynzt
óess megnugar að fylkja þjóð-
inni að baki stjórnarinnar. Kom
aað fram í ræðu Imre Nagy for-
sætisráðherra. Og í framhaldi
Dar af boðaði hann nýja sam-
fylkingu alþýðunnar með sjálf-
stæði að marki, í stað hinnar
gömlu, sem á að starfa á breið-
ari grundvelli en hún, og vera
tengiliður stjórnarinnar og
fólksins, sá tengiliður, sem
kommúnistaflokknum hefir ekki
enn tekizt að smíða.
Það er mjög líklegt, að stjórn-
in hafi einlægan áhuga á að
afla sér hylli þjóðarinnar, því að
hún er áhyggjufull vegna þess,
sem gerzt hefir á undangengn-
um mánuðum og í fyrra og
traustið á framtíðinni fráleitt
öruggt. Hún hefir lofað því, að
næsta 5 ára áætlun, sem hefst
1956, verði miðuð við það í hví-
vetna, að bæta lífskjör hinna
vinnandi stétta, en hefir ekki
upp á mikið að bjóða þangað til
nema erfiði og bága afkomu.
—VÍSIR, 14. júlí
— TIL SÖLU —
Sameiningin í sjötíu ár.
Elzta kirkjulegt tímarit á
íslenzku frá upphafi; þrjá-
tíu og tvær bækur vel
bundnar, tölusettar og
gyltar á kjöl.
Frekari upplýsingar hjá
Mrs. FLORA BENSON
Columbia Press Ltd.
Winnipeg.
☆ ☆ ☆
BRÉF OG LJÓÐ SEND KVENNASÍÐUNNI
Seattle, Washington, 2. sept. 1954
Kæra Ingibjörg, —
Frú Lára Árnadóttir frá Húsavík í S.-Þingeyjarsýslu,
kona Snæbjarnar Jónssonar bóksala í Reykjavík, sendi
mér fyrir skömmu síðan meðfylgjandi kvæði. — Ég bað
hana um leyfi að senda þér það til birtingar núna í byrjun
haustsins. Frú Lára átti sextugs afmæli þann 16. ágúst s.l.,
og var þess minnst af hinum mörgu vinum hennar norðan
lands og gunnan. Hún er greind kona og vandar allt sgpi
hún sendir frá sér, hvort heldur í bundnu eða óbundnu
máli.
Með kærum kveðjum
Þín einlæg
Jakobína Johnson
HAUST
Nú strýkur haustið vœngjum vítt um sveit
það vaggar gróðri jarðar hægt í blund,
og smárahlíð og grasivajin grund,
er gulnuð jyrr en nokkur um það veit,
því jölnar vanginn jögru blómi á
það jinnur gustinn norðurpólnum jrá.
Og hafið þyngir róm, við reistan drang,
það reiðir löðurhramminn jast að strönd.
Mér heyrist lífið hlusta og standa á önd
er hrynja lauj, sem tár í moldarjang.
1 lœkjarnið á ekkinn undirspil,
það er sem dropinn finni sáran til.
Og allt er hljóðnað jjalls á víðum vang.
Svo verður lyngið hært á einni nótt,
og hélufingur líður yjir ótt
það allt, er sumarhöndin tók í jang.
Hin þyngstu álög eru vetrar vá
sem valda því, að gróður jölna má.
Og þó á vetur jegurð, fína mjöll
og jrostrósir með demantsglitið bjart,
og norðurljósa hörpur, himins skart,
sem hafa strengjum tillt á gömul fjöll.
Þœr Ijósahörpur hagir vindar slá,
en hljómar þeirra aldrei jörðu ná.
Ég finn er haustsins vængur hittir mig,
því hef ég birtu júní lagt í sjóð,
og horjið sumar geymir ennþá glóð,
við geisla þess ég legg á vetrarstig.
Ég sætti mig við sólardagsins hvarj,
þó sjái ég nú hvað lítið varð mitt starf.
LÁRA ÁRNADÓTTIR frá Húsavík
Selkirk, 27. ágúst,
Ingibjörg J. Ólafsson
Fyrsta elliheimili ólfunnar, sem
búið er sundlaug