Lögberg - 04.11.1954, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG, FIMMTUDAGNN 4. NÓVEMBER 1954
Lögberg
Ritstjóri: EINAR P. JÓNSSON
Gefið 4t hvern fimtudag af
THE COLUMBIA PRESS LIMITED
695 SARQENT AVENUE. WINNIPEG, MaNITOBA
J. T. BECK, Manager
Utanáskrlít ritstjðrana:
EDITOR LÖGBERG, 695 SARGENT AVENUE, WINNIPEG, MAN.
PHONE 743-411
Verð $5.0u um árið — Borgist fyriríram
The "Lögberg” is printed and published by The Columbia Press Ltd.
695 Sargent Avenue, Winnipeg, Manitoba, Canada
Authorized as Second Class Mail, Post Office Department, Ottawa
Aukakosningin í Selkirk
Nú eru ekki eftir nema nokkrir dagar unz gert verður
út um það, hver hinna þriggja frambjóðenda fari með
umboð Selkirkkjördæmis á sambandsþingi að loknum leik;
kosningin fer fram þann 8. þ. m. og hefir undirbúningur
hennar verið sóttur af kappi miklu frá öllum hliðum; svo
átti það líka að vera og ber þess glögg merki, að áhugi á
vettvangi stjórnmálanna sé ekki dauður úr öllum æðum;
allir eru frambjóðendurnir góðir og gildir þjóðfélagsþegnar,
er túlkað hafa málstað sinn prúðmannlega að beztu vitund
hvers um sig; þá greinir alla á um stefnuskráratriði, en í
þeim efnum verða það kjósendur sjálfir, sem aðskilja sauð-
ina frá höfrunum, er að kjörborðinu kemur, og ábyrgðin
hvílir á þeirra herðum.
Ihaldsstefnan, kyrstöðustefnan, er kjósendum af langri
sögulegri reynslu þannig kunn, að úr þeirri átt sé fárra
róttækra umbóta að vænta, jafnvel þó flokkurinn kæmist
einhverju sinni í valdaaðstöðu, þótt slíku þurfi sennilega
ekki að gera skóna fyrst um sinn.
C. C. F.-sinnar hafa altaf verið að tapa og eru altaf að
tapa, og tekur útreið frambjóðenda flokksins við nýafstaðn-
ar bæjarstjórnarkosningar í Winnipeg af öll tvímæli í þeim
efnum.
Mr. Bryce hefir tvívegis verið kosinn á sambandsþing
í Selkirk-kjördæmi þó hann yrði undir í síðustu kosning-
um; framan af hinni pólitísku ævi sinni dansaði hann eftir
hljóðpípu Liberala þó atvikin höguðu því síðar meira
þannig til, að byrvænlegar virtist blása, að minsta kosti
um stundarsakir úr herbúðum Sósíalista. Hverju myndi Mr.
Bryce fá áorkað Selkirkkjördæmi til heilla yrði hann kosinn
á þing hinn 8. þ. m.? Að einhverju leyti hlyti þar að lútandi
svar að styðjast við fyrri reynslu.
Mr. John Shanski, sá, er býður sig fram í Selkirk-
kjördæmi við áminsta aukakosningu til sambandsþings,
er sonur landnámshjóna innan vébanda kjördæmisins og
hefir alið þar svo að segja allan sinn -aldur; hann er fram-
taksmaður mikill og áhugasamur um mannfélagsmál; það
veltur því naumast á tvennum tungum, að hann yrði lík-
legastur þeirra frambjóðenda, sem velja skal um, til að
hrinda í framkvæmd nokkurum nytjaverkum kjördæmi
sínu til handa sem liðsmaður framtakssamrar stjórnar.
Mr. Shanski kemur til dyranna eins og hann er
klæddur, víðsýnn framfaramaður, sem veit hvað hann vill
og fer ekki í launkofa með neitt. Slíka menn er holt að
eiga á þingi.
* ☆ ☆
Úrslit bæjarstjórnarkosninganna
Kosningar til bæjarráðs í Winnipeg eru um garð
gengnar og gerðist það í þeim efnum merkast, að borgar-
búar fá um áramótin borgarstjóra nýjan af nálinni og er
sá George Sharpe, er átt hefir sæti í bæjarráði síðastliðin
átta ár sem einn af fulltrúum 1. kjördeildar; hann er enn
maður á bezta aldri, framtakssamur áhugamaður, sem telja
má víst, að reynist hinu virðulega embætti fyllilega vaxinn;
nú hefir hann í bókstaflegri merkingu fetað í fótspor föður
síns, er hafði borgarstjóraembættið á hendi á árunum
1904—1906.
Mr. Coulter lætur af embætti um næstu áramót eftir
12 ára dygga þjónustu í borgarstjórasessi og enn lengri setu
í skólaráði og bæjarstjórn; mun hans lengi verða minst sem
hins ágætasta forustumanns í sögu Winnipegborgar.
Stephen Juba, einn þeirra sex er keptu um borgar-
stjóraembættið, hlaut afarmikið atkvæðamagn, og mátti
um stund meðan á talningu forgangsatkvæða stóð naumast
í milli sjá hvor þeirra, hann eða Sharpe yrði hlutskarpari;
en er dreifingu eða niðurjöfnun atkvæða lauk, urðu það
nr. 2 atkvæðin, sem Sharpe fékk frá Coulter, sem riðu
baggamuninn og gerðu það að verkum, að hann var lýstur
kosinn með 15 þúsund atkvæðum umfram Juba.
C. C. F.-sinnar hafa lítið til að stæra sig af að afstöðn-
um kosningum; frambjóðandi þeirra til borgarstjóra-
embættisins, Mr. Draffin, var aðeins liðlega hálfdrættingur
við Mr. Swailes 1952. Mulligan varð undir í 1. kjördeild,
en í 2. kjördeild átti McKelvie fult í fangi við S. K. Johnson
og hefir hann þó lengi átt sæti í bæjarstjórn.
Mr. Kardash, frambjóðandi kommúnista til borgar-
stjóra, hlaut sína vöru selda af hálfu kjósenda; varðandi
val borgarstjóra er Winnipegborg eitt kjördæmi og að
lokinni talningu kom það í ljós, að samanlagt atkvæðamagn
þeirra í allri borginni nam einungis 3,800 atkvæðum; vegna
framboðs Mr. Kardash fengu borgarbúar fulla vitneskju
um liðsstyrk kommúnista og má það vissulega teljast góðra
gjalda vert.
I 2. kjördeild var Mrs. Hallonquist endurkosin í borgar-
stjórn með miklu afli atkvæða; svo var og Albert E. Bennett
kosinn í bæjarstjórn til eins árs með hærra atkvæðamagni,
en um getur í sögu kjördeildarinnar; er hann um alt hinn
mætasti maður og líklegur til nytsamra athafna í meðferð
bæjarmála.
Mr. Frith var endurkosinn til skólaráðs í áminstri
kjördeild með geisilegu atkvæðamagni, og var það vel því
sjálfur er hann ágætur skólamaður og skyldurækinn um
störf.
„Gott ey gömlum mönnum"
Þessi fögru orð úr Landnámu
rifjuðust ósjálfrátt upp fyrir
mér í sumar, er Haraldur Ólafs-
son, forstjóri Fálkans h.f. í
Reykjavík, bað mig að koma til
skila 75 íslenzkum hljómplötum,
er hann kvaðst langa til að gefa
Elliheimilinu Betel. En Fálk-
inn hefur um langt árabil beitt
sér fyrir framleiðslu á íslenzk-
um hljómplötum og þannig átt
drjúgan þátt í að kynna íslenzka
tónlist bæði á Islandi og erlendis.
Ofannefnd gjöf er nú komin
til skila, og var hún afhent
Betelbúum fimmtudagskvöldið
28. október. Mælti ég þar nokkur
orð og skýrði frá gjöfinni, en
Sigríður Hjartarson forstöðu-
kona þakkaði að hálfu heimilis-
ins. Sr. Sigurður Ólafsson í Sel-
kirk, formaður Betelnefndar,
hafði slegizt í förina með mér,
og mælti hann nokkur velvalin
þakkar- og árnaðarorð. Að lok-
um voru leiknar fáeinar hljóm-
plötur, og ómaði þá íslenzkur
söngur um alla bygginguna, allt
neðan úr kjallara og upp í efsta
rjáfur. En Betel hefur, svo sem
kunnugt er, ágætt hátalarakerfi,
er útvarpar öllu því, er fram fer
í samkomusal heimilisins.
Ákveðið var að senda gefand-
anum, Haraldi Ólafssyni, skjal
með nöfnum allra vistmanna á
Betel, og skrifuðu allir, sem sjón
höfðu til, nafn sitt á skjalið
þegar um kvöldið, en síðan var
bætt við nöfnum hinna, er gátu
ekkj sjálfir lengur skrifað. Mun
Gissur Elíasson ganga frá skjal-
inu, er á verður auk nafnanna
skrautritað ávarp til gefandans
og mynd af elliheimilinu.
Lestina læt ég svo reka hér
fáein orð, er ég mælti á Betel
við ofangreint tækifæri:
Margt fallegt hefur verið sagt
á íslenzku um sönglistina og
áhrif hennar, og detta mér fyrst
í hug þessi erindi úr mansöng
8. rímu Stellurímna, þar sem
Sigurður Pétursson kveður:
Sönglist portin eyrna öll
opnar hægum þjóti,
gengur svo inn í heila höll
hér tekur sálin móti.
Breiðir sálin henni’ um háls
hendur, mjúkt svo biður:
dygg, velkomin, dóttir máls,
dveldu, seztu niður.
Við tökum eftir því, að Sig-
urður ávarpar . sönglistina sem
dóttur máls, og er það vel til
fundið. Enn betra væri e. t. v.
að segja, að þær væru samborn-
ar systur, tungan og sönglistin,
þar sem hvor efldi aðra, og hrak-
aði annarri, yrði hinni hætt.
Hafa Vestur-íslendingar kennt
þess bezt á sjálfum sér að und-
anförnu, að minna er sungið
síðan þeir tóku að afrækjast
tunguna til muna. En í þeim
ómar þó alltaf einhver strengur,
svo að þeir vakna ósjálfrátt við,
þegar þeir heyra fallegan ís-
lenzkan söng. Á sama tíma og
það reynist torsótt verk að selja
Vestur-íslendingum íslenzkar
bækur, kaupa þeir íslenzkar
hljómplötur jafnóðum og þær
koma á markaðinn. Mun og ó-
hætt að segja, að íslenzkt tón-
listarlíf hafi aldrei staðið með
meiri blóma né þjóðin átt betri
kórum og einsöngvurum á að
skipa en einmitt nú. Er ég t. d.
viss um, að Hannes Hafstein
mundi ekki vilja kannast við
kvæði sitt, Söngkonuna, ef hann
mætti nú hlýða á söng beztu
íslenzku söngkvennanna, en í
fyrrnefndu kvæði líkti skáldið
kvenmannssöng við „kyrkings-
hljóð í kisubarka“ og hélt svo
áfram og sagði:
Skilst mér hvílík kvalapressa
kyrking þvílík er.
Hví er verið að kvelja þessa
kvenmannsnóru hér?
1 Safni því, er Haraldur Ólafs-
son hefur sent Betel, munuð þið
heyra marga helztu íslenzku
söngvarana og kórana syngja.
Suma þekkið þið af eigin raun,
hafið heyrt til þeirra, er þeir
hafa komið hingað vestur og
sungið í byggðum ykkar. Hafa
margir íslenzkir listamenn sótt
hvöt og styrk til Vestur-íslend-
inga og sumir þeirra dvalizt
hér og starfað meðal ykkar um
lengri eða skemmri tíma. Hefur
margur góður ávöxtur sprottið
af því samspili og á vonandi enn
eftir að spretta.
Ég veit, að þið á Betel munuð
eiga marga góða sturfd við að
hlýða á þessar hljómplötur og
þið munuð finna til á ýmsa lund
eftir því, hvernig tónarnir falla
og á ykkur liggur hverju sinni —
í anda hins fagra kvæðis Einars
Benediktssonar, er hann nefnir
í Dísarhöll og varð til í huga
hans undir hljóðfæraslætti í
Queen’s Hall í London. En í
kvæðinu segir Einar m. a.:
Ég kætist. En þrá ég ber þó í
barmi
svo beiska og háa, rétt eins og ég
harmi.
Ég baða minn hug af sora og
syndum
við söngvanna flug yfir skýja
tindum.
Og þó er sem kvíði og þraut
mér svíði
og þorsti svo sár um hjartað líði
við teyg hvern af tónanna
lindum.
Því veldur mér trega tónanna
slagur,
sem töfrar og dregur og er svo
fagur?
Ég veit það og finn, hvers sál
mín saknar.
Söngvanna minning af gleymsku
raknar.
Ómur af lögum og brot úr
brögum,
bergmál frá ævinnar liðnu
dögum,
af hljómgrunni hugans vaknar.
Lát hljóma, — svo þrái ég
horfnar stundir,
svo hjartað slái og taki undir
og trega ég finni í taugum og
æðum
af týndri minning og glötuðum
kvæðum,
svo hrífist ég með — og hefjist í
geði.
Mín hæsta sorg og mín æðsta
gleði,
þær hittast í söngvanna hæðum.
Ég mundi vilja leggja til, að
leikið verði af hljómplötum
þessum hálftíma á dag. Lætur
þá nærri, að tvær vikur taki að
leika allt safnið og verði þó efnið
ætíð nýtt.
Að svo mæltu vil ég ávarpa
íslenzka sönglist, er hér hefur
kvatt dyra, sömu orðum og
Sigurður Pétursson fyrrum:
— dygg, velkomin, dóttir máls,
dveldu, seztu niður.
Út er komin ný bók eftir
Jakob Thorarensen. Það eru 12
smásögur, sem nefnast Fólk a
sljái. Helgafell gaf bókina út.
☆
Jóhannes Kjarval listmálari
hélt málverkasýningu í Reykja-
vík og varð að framlengja hana
hvað eftir annað vegna mikillar
aðsóknar. Sýninguna sáu um
11.000 manns á fáeinum dögum.
C0PENHAGEN
Bezta munntóbak
heimsins
Finnbogi Guðmundsson
Vegna
"uppvaxiar
áranna"
>arf æskan á bæti f I
efní að halda og
kemur þá oft að góðu gagni að hafa til taks
aukaskerf af "D” bætiefni, sem inniheldur hina
styrkjandi Walpole’s Extroct af þorskalýsi; I
þessu er engin olla og ljúffengt á bragðið;
'vinur fjölskyld-
unnar yfir 70 ár.
HKW-j

EXTRflCT
-- COD LIVER
©
=
1

1MIW1UH

EXTRACT 0F C0D LIVER
. Fagnið yfir og haldið við
HINNIOPINBERU
STJðRNARANDSTÖ-DU í CANADA
Kjósið . . .
DAVE
VEITCH
er lætur sér ant um her-
mannamólefni.
* HEIMILISMANN 5SST“
★ HEIMKOMINN HERMANN
* AHUGAMANN ...........-b" '*•'
★ Tryggið styrkta stjórnarandstöðu
8. nóvember og greiðið atkvæði
VEITCHr Dave
PROGRESSIVE CONSERVATIVE
Dave Veitch Election Committee.