Lögberg - 04.11.1954, Blaðsíða 8

8
LÖGBERG, FIMMTUDAGNN 4. NÓVEMBER 1954
Ekkert bendir til nýrrar gengis lækkunar,
ef þjóðin sjólf óskar ekki eftir henni
Ríkisstjórnin leggur ýms þýðingarmikil mál fyrir Alþingi
Samtal við ÓLAF THORS forsætisráðherra
Guðmundur Jónsson fró Vorsabæ
— MINNING —
Þessi fallegu minningarorð sendi séra Einar Sturlaugsson
prófastur á Patreksfirði Lögbergi til birtingar og er blaðinu
það mikið ánægjuefni að verða við tilmælum hans. Ritstj.
ALÞINGI, sem hóf fundi sína í
gær, mun að þessu sinni eins og
jafnan áður, taka til meðferðar
fjölda mála, sem snerta hags-
muni alls almennings í landinu.
Hefur Mbl. leitað tíðinda hjá
Ólafi Thors forsætisráðherra um
það, hver verði helztu þingníál-
in, sem ríkisstjórnin beitir sér
fyrir. Minntist ráðherrann þá
m. a. á setningu fjárlaga, endur-
skoðun skattalaga, efling fisk-
veiðasjóðs, undirbúning löggjaf-
ar um lausn lánsfjárvandamáls-
ins, raforkumál og gengismál.
Forsætisráðherra komst í upp-
hafi samtalsins að orði á þessa
leið:
Að sjálfsögðu verða fjárlögin
eitt af höfuðmálum þingsins nú
eins og ævinlega. Mun fjármála-
ráðherra skömmu eftir þing-
byrjun gera grein fyrir fjárhags-
afkomu ríkisins og horfum í
efnahagsmálum þjóðarinnar. Ég
læt því nægja að skýra frá því,
að svo virðist sem afkoma ríkis-
sjóðs muni verða ágæt á þessu
ári.
Eins þarf ég varla að geta þess,
að sjaldan hefir allur almenn-
ingur haft öruggari og betri at-
vinnu en nú undanfarið.
— Hvaða frumvarpa um ein-
stök mál má vænta frá ríkis-
stjórninni?
— Ráðuneytin munu öll bera
fram ýmis mál. Dómsmálaráð-
herra mun t. d. bera fram nokk-
ur nýmæli og sem menntamála-
ráðherra mun Bjarni Benedikts-
son einnig flytja nokkur þýðing-
armikil frumvörp.
Heilbrigðismálaráðherra mun
m. a. leggja fram frumvarp til
læknaskipunarlaga og frv. um
heilsuverndarstöðvar. Iðnaðar-
iðnskóla og Iðnaðarmálastofnun
Islands. — Félagsmálaráðherra
mun flytja frumvarp um breyt-
ingu á lögunum um almanna-
tryggingar.
Auk þess er ráðuneyti hans nú
að vinna að undirbúningi lög-
gjafar um lax- og silungsveiði og
mun frumv. að henni verða lagt
fyrir Alþingi.
Þá mun fjármálaráðherra ef
til vill flytja frumvarp um ein-
hverjar breytingar skattalaga,
auk þess sem að enn er eftir að
gjafar varðandi skattgreiðslur
félaga. — Sjávarútvegsmálaráð-
herra mun m. a. leggja fram frv.
um breytingu á fiskiveiðasjóðs-
lögunum. Felur það í sér all-
miklar umbætur í þágu vélbáta-
útvegsins.
En þá eru ónefnd tvö stærstu
málin, sem ríkisstjórnin vinnur
nú að, raforkumálin og hús-
næðismálin. Um þau vil ég segja
þetta:
Ríkisstjórnin skipaði á s.l.
vori milliþinganefnd til þess að
iundirbúa frv. um húsnæðismál-
in og frambúðarlausn lánsfjár-
vandamálsins í sambandi við
byggingarframkvæmdir. Mun
hún bráðlega skila tillögum, sem
stjórnin mun svo taka til nánari
athugunar.
Mál þetta er eins og allir vita,
eitt af þeim stórmálum, sem
finna verður raunhæfar leiðir í.
En framtíðarlöggjöf urri það er
ýmsum vandkvæðum bundin,
m. a. þeim, að bankalöggjöf
landsins hefir enn ekki verið
færð í það form, sem margir
telja vera grundvöll þess, að
auðið sé að setja skynsamlega og
varanlega löggjöf um þessi mál.
Ríkisstjórnin gaf á síðasta
þingi fyrirheit um að útvega til
bráðabirgða 20 millj. kr. til
starfsemi lánadeildar smáíbúða
á þessu ári. Af því fé hafa 10
millj. kr. þegar verið útvegaðar
og þeim úthlutað til smáíbúða-
eigenda víðsvegar um land.
Telur stjórnin sig örugga um að
geta útvegað hinn helming
fjársins í tæka tíð.
Spurningin er nú, hvort hægt
verður og nægja þykir að ráð-
stafa þessum málum með ein-
hverjum svipuðum bráðabirgða-
aðgerðum á næsta ári. Þyki það
kleift tel ég mögulegt að ljúka
þessu þingi fyrir áramót ef ekk-
ert óvænt kemur fyrir.
— En hvað um raforkumálin?
— Um þau er hins vegar það
að segja,, að óvíst er að þau þurfi
að koma frekar til aðgerða Al-
þingis nú. Ríkisstjórnin hefir í
sumar unnið að undirbúningi
framkvæmda á þessu sviði, á-
samt sérfræðingum sínum í raf-
orkumálum.
Eitt af þeim málum, sem
þingið mun fjalla um eru bráða-
birgðalögin, sem út voru gefin í
sumar um aðstoð við togaraút-
gerðina og bílaskattinn. Ég geri
ekki ráð fyrir að um þau verði
verðulegur ágreiningur, þar
sem milliþinganefndin, sem Al-
þingi kaus í málið, var í aðal-
atriðum sammála, og í henni
áttu sæti fulltrúar allra flokka
nema Þjóðvarnaflokksins.
Mér þykir hins vegar rétt að
nota tækifærið nú til þess að
minnast á það, að einstaka mað-
ur hefir látið í ljósi ótta um það.
að þessi bjargrráð til handa
togaraútgerðinni boði nýja
gengislækkun.
I tilefni af þessu vil ég geta
þess og leggja á það ríka áherzlu,
að ríkisstjórnin öll er sammála
um, að þessar ráðstafanir hafi
verið nauðsynlegar m. a. í því
skyni að forðast gengislækkun.
Og stjórnin er einnig öll sam-
mála um, að ekkert sérstakt í
efnahags- eða atvinnúlífi þjóð-
arinnar bendi nú til nýrrar
gengislækkunar, ef þjóðin sjálf
óskar ekki eftir henni. Hin eina
gengislækkunarhætta, sem grúf-
ir yfir þjóðinni, felzt í því, að
nýjar kröfur verði settar fram á
hendur atvinnurekstri hennar,
um útgjöld umfram gjaldgetu
hans.
Ríkisstjórnin er að sjálfsögðu
í fararbroddi í baráttunni gegn
Ólafur Thors forsætisráðherra
að lokum.
—Mbl., 10. okt.
Úr borg og bygð
Víðir P.O., Man. 31. oki. 1954
Kæri ritstjóri:
Það voru nokkrar prentvillur
í síðasta gjafalista til kirkju-
byggingar Víðir-safnaðar, svo ég
ætla að biðja þig að endurprenta
þannig:
I minningu um Mr. og Mrs.
Steingrím Sigurdson frá Mr. og
Mrs. K. Sigurdson $10.00. 1
minningu um Steinunni Gísla-
son frá Mr. og Mrs. K. Sigurd-
son $10.00. í minningu um Stein-
unni Gíslason frá B. Jónasson
$25.00. í minningu um Steinunni
Gíslason frá Helgu Jónasson
$25.00. í minningu um Guðrúnu
Sveinson frá Kvenfélaginu ísa-
fold $10.00. í minningu um Guð-
rúnu Sveinson frá Aldís Pétur-
son $5.00. I minningu um Guð-
björgu Guðmundson frá Kven-
félaginu Isafold $5.00. I minn-
ingu um Guðbjörgu Guðmund-
son frá Mr. og Mrs. H. John-
son $5.00. Ónefnd $25.00. — Alls
í sjóði $786.27.
R. Jónasson, féhirðir
☆
Mr. Einar Magnússon frá Sel-
kirk var staddur í borginni á
mánudaginn; kvað hann auka-
kosninguna í Selkirk sótta af
kappi miklu.
☆
Mr. Walter Thorvaldson hefir
verið kosinn í skólaráð Selkirk-
bæjar.
☆
Mrs. Thelma Jóhannsson frá
Edmonton, Alberta, er stödd í
borginni um þessar mundir; hún
er dóttir Árna heitins Eggerts-
sonar fasteignakaupmanns og er
hér í heimsókn til hinnar kunnu
og fjölmennu Eggertsonfjöl-
skyldu.
'Ti
The Women’s Association of
the First Lutheran Church will
hold the annual meeting Tues.
Nov. 9th at 2.30 p.m. in the lower
auditorium of the church.
☆
Landsstjórinn, Rt. Hon. Vin-
cent Massey hefir boðið forseta
Canadian Chamber of Com-
merce, Mr. G. S. Thorvaldson
og konu hans í veizlu, sem ekkju-
drottningunni Elizabeth verður
haldin í Rideau Hall í Ottawa
13. nóvember. Er þeim hjónum
boðið til að kynna þau fyrir
drottningunni.
☆
Vilhjálmur Björgvin Oddson,
bóndi að Geysi, Man., lézt að
heimili sínu á mánudaginn;
hann var 62 ára að aldri. Hann
var fæddur að Mountain, N.D.,
en fluttist til Manitoba 1902.
Hann lætur eftir sig eiginkonu,
Emily, og þrjá sonu, Gunnlaug,
Tómas og Emil. Útförin fór fram
á miðvikudaginn. Séra Robert
Jack jarðsöng.
Einn hinna mörgu Islendinga,
er ég hafði nokkur kynni af á
síðastliðnu sumri, er ég ferðaðist
um byggðir landa vorra vestra,
var Guðmundur Jónsson, tíðast
kenndur við Vorsabæ í Árnes-
sýslú. Var hann þá vistmaður á
elliheimilinu Betel. Hann var þá
á 7. ári hins áttunda tugar, f. 3.
maí 1877 að Skeggjastöðum í
Flóa, og bar hið ytra ýms merki
síns virðulega aldursskeiðs, en
er maður tók að ræða við hann,
minnti hann í tali sínu fremur á
ærslagjarnan ungling eða draum
óragjarnan æskumann. Honum
brann enn í æðum eldur og
ævintýralöngun æskumannsins,
er svellur móður í barmi og
langar til að yfirgefa stræti og
steinlögð torg og hverfa á vit
hinna villtu auðna og lifa þar
frumlífi mannsins, frjáls og
óháður við náttúrubarm. Hann
minnti mig, þessi aldni, norræni
víkingur, á sum frumskóga- og
öræfadýrin’ sem forvitnir ferða-
langar nútímans skemmta sér
við að horfa á lokuð inni í stál-
grindabúrum. Sjálfur var hann
nú orðinn fangi, sem vart slyppi
út, nema á einn veg, þann, sem
nú er orðið. Ekki svo' að skilja,
að hann væri sjálfur óánægður
eða ósáttur við samferðamenn
sína né tilveruna. Hann vissi, að
hin volduga drottning, Elli, hafði
kjörið hann til fangbragða. En
eins og góðum glímumanni
sæmir, þá fannst mér hann
hugsa líkt og Matthías vor og
vilja segja:
„En fyrst um sinn að fella mig
að velli
skal fremur verða leikseigt,
kerling Elli“.
Hann þekkti hið frjálsa, ó-
bundna líf. Hafði víða farið og
fengist við margt um dagana.
Verið klæðskeri, kokkur og
landmælingamaður í mörg ár.
Lifað veiðimannslífi með Indí-
ánum um 7 ára bil og loks
stundað ýmsa algenga vinnu í
sveit og bæ.
Ungur lærði Guðmundur
skreðaraiðn hjá nafna sínum
Sigurðssyni í Bankastræti 14 í
Reykjavík. Var hann við það
starf í 5 ár, en þótti sauma-
stofnan þröng og vildi sjá meira
af hinni víðu veröld. Var þá
hinn nýi heimur, Ameríka,
mörgum ungum mönnum vona-
og draumalandið mikla, og 26
ára gamall hóf hann sína gæfu-
leit í vesturveg. Og Vesturheimi
Árni G. Eggertson, Q.C., og
frú leggja af stað á föstudags-
kvöldið kemur suður í Banda-
ríki og er ferðinni heitið til
Californíu, þar sem þau munu
dveljast um all-langt skeið.
Fyrir mánuði eða þar um bil,
gekk Mr. Eggertson undir alvar-
legan uppskurð á Almenna
sjúkrahúsinu hér í borginni, og
þó hann sé á ágætum batavegi,
þarf hann að taka sér hvild frá
störfum um hríð til að endur-
heimta að fullu krafta sína. —
Lögberg árnar þeim Mr. Eggert-
son og frú góðs brautargengis og
heillar heimkomu.
☆
Síðastliðinn miðvikudag átti
Mr. J. H. Norman fyrrum korn-
kaupmaður að Hensel, North
Dakota, 88 ára afmæli, en nú er
hann til heimilis ásamt frú sinni
að 30 Beechwood Place, Nor-
wood. Mr. Norman er þjóhaga-
smiður og um alt hinn mesti
sæmdarmaður. Lögberg flytur
honum innilegar heillaóskir í
tilefni af afmælinu. Þeir, sem
vilja minnast Mr. Normans
vegna þessa merka áfanga á ævi
hans, er vafalaust eru margir,
geta símað honum, eða sent
honum kveðjur á annan hátt til
Mrs. Victor Hinrikson, 30 Beech-
wood Place, Norwood. Sími
42-2517.
— Canada og Bandaríkjunum —
helgaði hann krafta sína upp
frá því, eða um hálfa öld og
einu ári betur. En á því tímabili
fór hann fjórum sinnum heim
til gamla landsins.
Hvort hann hefur fundið það,
sem hann leitaði og þráði, er
ekki á valdi mínu að svara.
Vísast hefur oltið á ýmsu með
það, eins og gengur og gerist.
En eitt var það, sem hann setti
sér að marki, er hann hvarf að
heiman: íslendingur vildi hann
vera, hvar sem leiðirnar kynnu
að liggja og hve mörg sem árin
yrðu. Og Islendingur var hann
í orði og anda. „Ég hefi alltaf
verið að reyna að vera sómi
míns ættlands“, sagði hann í
bréfi til mín rúmum tveim mán-
uðum áður en hann dó. Var það
í fyllsta samræmi við vilja,
hugsun og líf alls þorra Islend-
inga, er vestur hafa farið. Og
Islandi var hann að vinna allt
til hins síðasta. — I kjallaraher-
berginu sínu í Betel saumaði
hann meðal annars nokkra kven-
þjóðbúninga. Ekki á venjulegar
fullvaxta lconur, heldur voru
þetta búningar á smábrúður,
sem hann síðar klæddi þessum
skartklæðum. Voru brúður þess-
ar meðal annars sendar á sýn-
ingu eina mikla, sem haldin var
í Toronto nú í sumar. Það var
kanadiskur þegn, en íslenzkur
andi, sem sýningarmunina gerði,
og brúðurnar litlu, í þjóðbún-
ingnum íslenzka, voru víst einu
fulltrúar Islands á þeirri sýn-
ingu. Og að því er ég hefi bezt
vit á, ætla ég, að íslandi hafi
verið fullur sómi að handverk-
inu á sýningarmunum þeim; en
samskonar brúður (búninga) sá
ég heima hjá honum í fyrra
sumar. Þannig reyndi hans til
hins síðasta, að vera sómi ætt-
lands síns. — Landsins, sem
hann elskaði og aldrei gleymdi.
Það var gaman að heyra Guð-
mund segja frá. Var það hvort-
tveggja, að hann var greindur
vel og minnugur. En honum var
og sú list léð, að gæða frásögn
sína lífi og lit. Hann lifði at-
burðina að nýju, sem hann sagði
frá. Var sjálfur með í leiknum.
Minnisstæðast virtist honum
sumt af því, sem hann hafði
heyrt og séð og lifað á þeim
árunum, er hann var með Indí-
ánum. Komst hann allur á loft
og varð ungur í annað sinn, er
hann minntist þeirra stunda, er
hann með Rauðskinnum lá á
mörkum úti, jafnt í bruna sólar
sem í 40° frosti, og laufþakið
yfir höfði hans, er hann í aftur-
elding brá blundi, logaði eins og
ar morgunsólarinnar mynntust
við ískristalla næturinnar. Eða
dýrasta persluskrúð, þegar geisl-
þegar þeir félagar tóku kanóinn
sinn og réru eða létu sig renna
niður árnar og öfluðu sér vista
með örvum og boga eða á annan
hátt. •
Er það ósk mín og kveðjubæn,
þessam horfna viiti til handa, að
dýrð þeirrar aftureldingar, er
ljómar honum nú í nýrri til*
veru, sé ekki síðri né óunaðs-
legri en sú, er hann þekkti mesta
hér á jörð.
Frjáls vildi hann vera og víða
fara. Nú er hinzti fjöturinn
slitinn, er batt hann þessum
efnisheimi, en andinn laus og
ferðafrjáls.
Ég kveð þig, vinur, með þökk
fyrir okkar litlu kynni og segn
„Flýt þér, vinur, í fegri heim
Krjúptu að fótum friðarboðans.
Fljúgðu á vængum morgun-
roðanfe
meira að starfa guðs um geim •
Patreksfirði, 6. okt. 1954
Einar Sturlaugsson
Fréttir fró
ríkisútvarpi íslands
Framhald af bls. 5
Guðrún Á. Símonar er nú i
söngför um Norðurlönd. Hun
söng í hátíðasal háskólans 1
Osló á þriðjudaginn var og var
mjög vel tekið og söngdómarar
blaðanna lofuðu hana fyrir
gæta tækni og listrænan flutn-
ing. Hún syngur annan miðviku-
dag í Kaupmannahöfn, fer það-
an til Helsingfors, svo til Stokk-
hólms og heim kemur hún í lok
nóvember, en þá hefjast æfing*
ar á óperunni Cavalleria Rusti-
cana, sem frumsýnd verður r
Þjóðleikhúsinu á annan dag jóla>
og þar fer Guðrún A. Símonar
með aðal-kvenhlutverkið.
M ESSUBOÐ
Fyrsta lúterska kirkja
Guðsþjónustur á hverjum
sunnudegi:
Á ensku kl. 11 f. h.
Á íslenzku kl. 7 e. h.
☆
Messur í Norður-Nýja-íslandi
Sunnud. 7. nóv.:
Geysir kl. 2. Ársfundur eftir
messuna.
Árborg kl. 8.
Báðar messurnar á ensku.
Robert Jack
☆
Lúterska kirkjan í Selkirk
Sunnud. 7. nóv.:
Ensk messa kl. 11 árd.
Sunnudagaskóli kl. 12
íslenzk messa kl. 7 síðd.
S. Ólafsson
•jtUPHOHB OlfiE&QW
Subscribers can pick up
their copies of the New
Directory at local tele-
phone offices, EXCEPT
IN AREASSERVED BY
COMMUNITY DIAL
OEFICES. At such Com-
niunity Dial points, please
obtain your copy of the
Directory from your local
post office.
COMMUNITY DIAL OFFICES ARE LOCATED
AT TIIE FOLLOWING POINTS:
Anola, Arborg, Arden, Beulah, Crandall, Fork River,
Coodlands, Hazelridge, La Broquerie, Lac du Bonnet,
Lockport, Lorette, Lyleton. Marquette, Medora-Napinka,
Miniota, New Sarum, Oakbank, Oakbum, Pierson, Pine
Falls, Petersfield, Pleasant Valley, Rivcrton, TÍlston, Vidir,
Waldersee, Warren, Waskada, Whitemouth, Woodlands.
MANITOBA TELEPHONE SYSTEM
Meira en tvö hundrutS blaSsíöur. er
lóta a?S beztu kjörkaupunum t
jólanna —- áttatíu blaSsfSur f
um litum — þetta er mikil jólab >
er fiytur mikiö tftSindi af mik
vöruflrvali og efnisgæöum. iV’
er nú send viöskiptavinum Eat<>n
og öðrum er æskja metSan upp*as:
ekki þrýtur.
NotitS þessa miklu Haust og Vetra
verðskrá við innkaup yðar. Þ n
sannfærist um hve hagkvæmt Þa
sé að verzla við Eaton’s vegna hins
ðviðjafnanlega flrvals, verðlags og
ábyggilegrar afgreiðslu!
*T. EATON C<?
WINNIPEG