Lögberg - 04.11.1954, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMMTUDAGNN 4. NÓVEMBER 1954
5
wwvvvwwwwwwvw

lega miljónir í fjárframlögum
til fylkjanna til að reisa spítala
og til annara heilbrigðisráð-
stafana.
AlitGAMAL
rVENNA
Ritstjóri: INGIBJÖRG JÓNSSON
STÓR FRAMFARASPOR í CANADÍSKU ÞJÓÐFÉLAGI
Það eru fáar þjóðir í heimi, sem
eiga eins almennri velsæld að
fagna eins og Canadíska þjóðin;
um þetta verður ekki vilst og
ekki um deilt, ef fylgst er með
því sem er að gerast í öðrum
löndum. Þétta er ekki einungis
því að þakka, að land okkar er
auðugt frá náttúrunnar hendi,
heldur og hinu, að Canadíska
þjóðin hefir borið gæfu til þess,
að velja til stjórnarforustu
hyggna og framsækna menn,
sem stöðugt stefna að því að
bæta kjör almennings í landinu,
en fara þó með fullri varúð í
sakirnar, þannig að þær um-
bætur, sem gerðar eru í hvert
sinn, raski ekki jafnvægi þjóð-
félagsfyrirkomulagsins.
Það er holt fyrir hvern einn
°g einasta borgara að minnast
eínstöku sinnum þeirra mörgu
umbóta, sem gerðar hafa verið
a síðari árum. Konur ættu sér-
staklega að vera minnugar
þeirra, því öryggisráðstafanir
stjórnarinnar hafa bætt á einn
°g annan hátt afkomu hvers eins
einasta heimilis í landinu.
F j ölsky ldusí yrkur inn
Margri móðurinni myndi nú
koma það illa, ef fjölskyldu-
styrkurinn væri afnuminn. Sam-
bandsstjórnin ver 348 miljónum
dollara á ári fyrir þennan styrk,
en þótt styrkurinn með hverju
barni í fjölskyldunni sé ekki
hár, þá munar um hann, sérstak-
lega á barnmörgum heimilum og
vegna hans geta nú foreldrar
veitt börnum sínum ýmislegt til
fæðis og klæðis, er þau annars
yrðu að vera án.
Ellislyrkurinn
Engin lög hafa reynzt giftu-
drýgri en ellistyrkslögin, ekki
sizt síðan eignaskilyrðin voru
afnumin, svo að allir fengju
styrkinn jafnt, þannig að enginn
þyrfti að finna til þess að hann
væri styrkþegi. Ellistyrkslögin
hafa gjörbreytt lífi tugþúsunda
eldri borgara þessa lands; létt
af gamla fólkinu áhyggjum;
veitt því aukið sjálfstæði og
öryggi. Styrkurinn er að vísu
®kki nógu hár í sumum tilfell-
um, en vafalaust verður bætt úr
því með tíð og tíma. Sambands-
stjórnin greiðir eina miljón doll-
ará á dag í ellistyrk.
Atvinnu- og uppskerutryggingar
Sambandsstjórnin hefir og
gert ýmislegt til að auka öryggi
fyrirvinnu heimilisins. Má í því
sambandi nefna atvinnuleysis-
tryggingarlögin — 400 miljónir
dollara hafa verið greiddar til
þeirra, er mist hafa atvinnu
sína og 800 miljónir eru í sjóði,
til taks ef á þarf að halda. —
Prairie Farm assistance lögin
Voru samin í þeim tilgangi að
styrkja bændur, er verða fyrir
Uppskerubresti vegna þurka, og
nýlega hefir þeim lögum verið
breytt þannig, að bændur sem
verða af uppskeru sinni vegna
flóða eða annara orsaka fá
einnig styrk.
Æskilegt væri að fiskimenn
ættu tilkall til sams konar styrks
þegar þeir eiga við algert afla-
‘leysi að etja. En til þess að það
komist í framkvæmd, þurfa þeir
samtök sín á milli, jafnframt því
að kjósa mann, sem ber mál
þeirra fyrir brjósti og hefir áhrif
þegar hann kemur á þing.
Heilbrigðistryggingar
Eitt af því sem sambands-
stjórnin hefir lagt á mikla
áherzlu á síðari árum, er að
bæta heilsufar þjóðarinnar. Heil-
brigðisrannsóknardeildin veitir
°keypis alls konar upplýsingar
Um það efni. Stjórnin veitir ár-
Tekjuskatlurinn
Allar þessar tryggingar-ráð-
stafanir fyrir almenning kosta
vitanlega stórfé, enda væru þær
ekki framkvæmanlegar, ef ekki
væri um skatt að ræða, sérstak-
lega tekjuskattinn; er hann, að
minni hyggju, sú nauðsynlegasta
og heppilegasta ráðstöfun til að
jafna að nokkru lífskjör fólks-
ins. Því þannig verða þeir,
sem komast yfir mestar tekjur,
að borga mest til þessara um
bóta. Til dæmis eru lögin,
Federal Provincial Tax Rental
Agreements, sérstaklega hag-
kvæm. Samkvæmt þeim fær
Manitoba sinn fulla skerf af
tekjuskatt stóru félaganna, sem
hafa aðalbækistöðvar sínar í
austurfylkjunum, veg'na þessara
laga fékk Manitoba miljón
dollara síðastliðið ár. —
Hér að ofan hefir aðeins verið
minst á ýmislegt, sem snertir
heimílin og húsmæðurnar bein-
línis, en enginn Canadískur
sorgari ætti nokkurn tíma að
gleyma því, hve vel Canada-
stjórnin hélt öllu í horfinu á
meðan á stríðinu stóð; greiddi
samtímis hálfan stríðskostnað-
inri og fékk afganginn að láni
hjá þjóðinni sjálfri. Og að stríð-
inu loknu var það aðgerðum
stjórnarinnar að þakka að lítil
röskun varð í fjárhagslegu og
daglegu lífi þjóðarinnar; engin
kreppa né almennt atvinnuleysi.
Enda litu aðrar þjóðir á Canada
sem fyrirmynd í jafnvægi og
stjórnarhyggindum á því erfiða
tímabili.
Bifyélavirkinn, sem varð eftirsóttasti
óperettusöngvari Evrópu
„Mamma, þegar ég verð
stór, ætla ég að kaupa handa
handa þér fallega höll í fín-
asta hverfi borgarinnar og
gefa þér lúxusbíl og allt,
sem þú girnist“, sagði Luis
Mariano við móður sína,
þegar hann var 7 ára gamall.
Móður hans kom ekki til
hugar að taka þetta loforð
alvarlega, því hún vissi sem
er, að flestir litlir drengir
segja eitthvað þessu líkt við
mæður sínar. — Síðan eru
liðin 25 ár og Mariano
Conzales, nú betur þekktur
undir nafninu Luis Mariano,
hefir staðið við orð sín.
Gamla konan, sem nú er 65
ára gömul, býr í fallegri höll
umluktri stórum skrúðgarði.
fyrir hann en að fylla stétt þess-
ara félausu listamarina, sem ein-
att börðust í bökkum.- Mariano
var5 að láta það eftir karli að
fara að læra bifvélavirkjun.
Hann setti samt það skilyrði, að
mega stunda söngnám í frí-
stundum sínum og skemmta sér
við að syngja í skólaóperettum
og revíum. Karl faðir hans taldi
það meinlaust gaman, meðan
hann gerði sér grein fyrir því,
að slíkt gæti aldrei orðið fram-
tíðaratvinna.
Luis Mariano fæddist, sem
kunnugt er, á Spáni. Spánska
borgarastyrj öldin markaði tíma-
mót í lífi hans. Foreldrar hans
misstu aleiguna í stríðinu og
urðu að lokum að hrökklast
undan Franco til Frakklands.
Um það leyti voru spánskir
málarar, svo sem Picasso og
Dali, í miklum metum þar í
borg. Mariano hugðist feta í fót-
spor þeirra og tók að nema
málaralist. Fjárhagur fjölskyld-
unnar var svo knappur, að allir
meðlimir hennar urðu að vinna
fyrir brauðinu í sveita síns and-
lits, líka börnin.
Mariano starfaði sem garð-
yrkjumaður, þegar hann var
ekki í skólanum. Hann söng við
vinnu sína. Lífsgleði Spánverj-
ans brýzt oftast nær fram með
þeim hætti. Rík ekkja, sem hann
vann fyrir, veitti hinni heillandi
áifunni. Hljómplötur með lögum
sungnum af honum, hafa selzt í
mörgum milljónum eintaka.
Hann hefir leikið í mörgum
tylftum kvikmynda og ótal
óperettum.
Hann skipar nú þann sess í
hugum franskra hljómlistar-
unnenda, sem Kipura skipaði,
meðan hann var upp á sitt
bezta. Snemma fór að bera á
raddfegurð Mariano, þótt fjöl-
skylda hans gæfi henni lítinn
gaum fyrst framan af. Faðir
hans, sem var uppstökkur at-
vinnubílstjóri, hafði andstyggð á
söng og leikaraskap. Honum var
j það því hin mesta skapraun að
Alt þetta og margt fleira kann I hugur sonarins skyldi ekki hall-
almenningur að meta, eins og | ast að öðru fremur. Hann var
Einkasundlaug er í miðjum
garðinum, ef hana skyldi langa
til að synda. í bílskúr hallar-
innar eru þrír bílar — þar af
einn Cadillac, einn Chevrolet og
einn franskur dvergbíll, allir til
reiðu, ef hana skyldi langa til að
fá sér ökutúr. Gömlu konunni,
sem átt hefir við basl og fátækt
að stríða mestan hluta ævinnar,
finnst það ganga ævintýri næst,
hvernig hin fagra og hljómmikla
söngrödd sonarins hefir bætt
fjárhag fjölskyldunnar.
Mariano á merkilegan feril að
baki. Hann er eftirsóttasti óper-
ettusöngvari, sem nú er uppi í fögru rödd hans athygli Qg a.
Fréttir fré ríkisútvarpi íslands
kvað að kosta hann til söngnáms.
Hann kom í fyrsta skipti fram
opinberlega í Chaillot-höllinni,
stærsta samkomusal Parísar,
árið 1942. Hann var svo hræddur
við undirtektir áheyenda, að
hann ætlaði að hætta við að láta
til sín heyra á síðustu stundu.
Framkvæmdastjóri hallarinnar
gaf honum löðrung og ýtti hon-
um svo inn á leiksviðið. Ótti
Mariano við áheyrendur var
ástæðulaus. Honum reyndist það
Framhald af bls. 1
þykkt. Þegar hafa verið unnar
um 200 lestir af kolum.
☆
Flugfélag íslands hefur í
hyggju að kaupa millilanda-
flugvél til að hafa í förum ásamt
Gullfaxa. Félagsstjórnin hefur
ákveðna vél í huga og hefur
tryggt sér forkaupsrétt, en ekki
hefur verið endanlega frá kaup-
unum gengið. Væntanlega verð-
ur það gert nú í vikunni. Flug-
vél þessi er Skymaster-flugvél,
sem tekur 60 farþega.
☆
Prestskosning fór fram á
Akureyri á sunnudaginn var og
voru umsækjendur fimm. At-
kvæði voru talin í skrifstofu
biskups í gær og hlaut enginn
umsækjenda helming greiddra
atkvæða. Hæsta atkvæðatölu
hlutu séra Kristján Róbertsson,
1063 atkvæði, og séra Birgir
Snæbjörnsson, 1043 atkvæði.
Landsbanki Islands hefur á-
kveðið að gefa hverju barni á
landinu á barnaskólaaldri 10
krónur til stofnunar sparisjóðs-
bókar, og geta foreldrar barn-
anna valið um það, hvaða inn-
lánastofnun þeir skipti .við og
enn fremur ákveðið, hvort bókin
skuli vera 10 ára sparisjóðsbók
eða bundin 6 mánaða uppsagn-
arfresti. Snorri Sigfússon náms-
stjóri hefur beitt sér fyrir fram-
kvæmd þessa máls, og haldið
fundi með kennurum og skóla-
stjórum og rætt framkvæmdir,
og menntamálaráðherra og
fræðslumálastjórnin hafa veitt
málinu fylgi. Tilgangurinn er að
kenna barninu að spara, láta það
af eigin raun sjá gildi ráðdeildar
og sparnaðar.
☆
í gær var kynningar- og fjár-
öflunardagur barnaverndarfé-
laganna í landinu, en þau eru
nú 10 að tölu og hið ellefta
sýndi sig í kosningunum fyrir
hálfu öðru ári síðan, en þá var
flokkurinn, sem kom öllum
Dessum umbótum í framkvæmd,
kosinn á sambandsþing með
yfirgnæfandi meirihluta.
☆ ☆
staðráðinn í því, að þröngva
Mariano til að læra bifvélavið-
gerðir, nytsama iðn, sem hann
gæti lifað af mannsæmandi lífi
Það væri ólíkt betra hlutskipti
☆
AUKAKOSNINGIN í SELKIRK-KJÖRDÆMI
Vegna fráfalls hins mæta sam- ,
bandsþingmanns, R. J. Wood.
verður aukakosning 8. nóvember
Selkirk-kjördæmi. — Vegna
þess að ég er fædd og uppalin í
því kjördæmi, liggur mér ekki í
léttu rúmi úrslit kosninganna
þar; hvort að búendur í þeim
byggðum, sem margar eru ís-
lenzkar, leggja sig alla fram til
þess að fá hæfasta manninn,
sem völ er á til að fylla hinn
auða sess; mann, sem tilheyrir
þeim stjórnarflokki, sem nú er
við völd, og hefir því beztu að-
stöðu til að koma umbótum í
framkvæmd.
Fyrir þessar ástæður útvegaði
ég mér upplýsinga nokkurra
um John Shanski, sem er Liberal
frambjóðandinn í kjördæminu.
Mr. Shanski er fæddur
Warren 1909; hann er því aðeins
45 ára að aldri. Foreldrar hans
voru innflytjendur til þessa
lands og búa nú að Malonton.
Fékk John Shanski mentun
sína í Malonton og í Teulon.
Hann er giftur og á þrjú börn.
Hann hefir starfað í Teulon og
Selkirk; hefir hann búið í Sel-
kirk í fimm ár; var um skeið
formaður hjá North American
Lumber Co. þar í bæ, en hefir
nú stofnað sína eigin timbur-
verzlun. Fer það orð af honum,
að hann sé framúrskarandi dug-
legur og vandaður í öllum við-
skiptum. Hann hefir alltaf búið
í kjördæminu og býr þar enn
og er því öllum hnútum kunn-
ugur þar. "Ætti þessi hæfi og
tiltölulega ungi maður að vera
ágætt efni í þingmann. Geta má
Dess, að bróðir hans, sem er við-
skiptamaður hér í borg, nýtur
svo mikils álits, að hann var
kjörinn í háskólaráð Manitoba-
háskólans.
Af þeim þremur mönnum,
sem í kjöri eru í Selkirk, hefir
John Shanski, verði hann kos-
inn, beztu aðstöðuna til að verða
kjördæminu að liði, þar sem
hann er eindreginn fylgismaður
Liberal-stjórnarinnar, sem nú
fer með völd í Ottawa.
—I. J.
Ung og falleg og mjög grönn
stúlka kom inn í strætisvagninn,
sem var yfirfullur af karl-
mönnum, sem allir sátu. Tveir
þrengdu sér saman í sætinu, til
þess að unga konan gæti fengið
sæti hjá þeim. — A næstu stöð
kom roskin, feit kona inn í vagn-
inn, og þar sem enginn af karl-
mönnunum lét sér detta í hug að
standa upp fyrir konunni, stóð
unga stúlkan upp í þeirri von,
að þeir myndu skammast sín.
— Gjörið þér svo vel, frú,
sagði unga stúlkap; — hérna,
þér skuluð setjast í sætið mitt.
Feita konan leit rugluð í kring
um sig og sagði:
— Þakka yður fyrir, góða
mín! — en í kjöltu hvors manns-
ins sátuð þér?
auðvelt að syngja sig inn í
hjörtu þeirra.
Einkanlega var það kvenfólk-
ið, sem varð snortið af hinni
blæfögru,' dillandi, rödd hans.
Mariano varð fljótlega einn af
eftirsóttustu söngkröftum borg-
arinnar. Peningunum rigndi yfir
hann. Engar óperettur vöktu
eins mikla hrifningu, og þær,
sem hann fór með hlutverk 1.
Óperetturnar „Fegurðardísirnar
frá Cadez“, „Söngvarinn frá
Mexikó“ og „Fiðla konungsins“,
voru sýndar árum saman. Að-
dáendur Mariano hafa með sér
félagsskap, sem telur 800.000
meðlimi. Þótt hann sé eitt helzta
kvennagull Parísarborgar, gefur
hann sig lítið að ástamálum og
kveðst ekki muni kvongast, fyrr
en hann sé kominn yfir fertugt.
Kvenfólk og sönglist geti ekki
farið saman, ef vel eigi að vera.
Það sé ekki hægt að gefa sig
nema einu í einu. „Ég hefi á-
kveðið að láta sönglistina sitja í
fyrirrúmi, að minnsta kosti
þangað til ég er fertugur. Þá er
nógur tími til að fara að hugsa
um að kvænast og setjast í
helgan stein“.
Mariano hefir margt á sinni
könnu, auk óperetta og hljóm-
leikahalds, t. d. er hann samn-
ingbundinn við mexikönsk,
frönsk, ítölsk og þýzk kvik-
myndafélög um að leika 1 á-
kveðnum fjölda kvikmynda á
ári. Hann hefir líka fasta þætti
útvarpi og sjónvarpi. Hann
verður stofnað um mánaðamót-
in í Stykkishólmi. Starfsemi fé-
laganna hefur verið fjölþætt og
öll hafa þau sett sér eitthvert
ákveðið mark að stefna að.
Barnaverndárfélag Akureyrar
hefur t. d. ákveðið að koma á
fót barnaheimili fyrir munaðar-
laus börn, og er í ráði að þar
verði börn á ýmsum aldri og
dveljist þar, unz þau hafa aldur
til að sjá sér sjálf farborða.
Barnaverndarfélag Reykjavíkur
lagði fram 100.000 krónur á s.l.
ári til barnaverndarmála. Það
hefur styrkt tvo menn til náms
erlendis til að kynna sér kennslu
aðferðir fyrir afbrigðileg börn,
annar þeirra hefur einkum lagt
stund á nútíma-aðferðir við
kennslu tornæmra barna. Þá
veitti félagið 60.000 krónur til
styrktar barnaheimili, sem
templarar starfrækja og ætlað
er námshæfum fávitum. Enn
fremur hefur félagið séð um út-
gáfu fræðslurita, erindi hafa
verið flutt á vegum þess og
kvikmyndir sýndar. Formaður
Barnaverndarfélags Reykjavík-
ur er dr. Matthías Jónasson.
☆
í s.l. mánuði var haldið í
Reykjavík fimmta þing Lands-
sambands framhaldsskólakenn-
ara og var þar m. a. rætt um
hlutverk fræðslukvikmynda og
segulbandstækja í skólastarfinu.
Taldi þingið segulbandstækin
einhverja mestu og beztu nýj-
ung, sem komið hefur fram í
kennslutækni á síðustu árum,
og nauðsynlegt fyrir hvern skóla
að eignast slík tæki. Þingið
taldi einnig að mikill fengur
væri að því fyrir skólana um
land allt, ef stofnað yrði til
þess að skólaútvarp yrði hafið
þegar á þessum vetri.
☆
Matthías Þorfinnsson, jarð-
vegsfræðingur frá Minnesota og
ráðunautur stjórnarinnar þar
um varðveizlu jarðvegs, dvaldist
hérlendis í sumar og leiðbeindi
ungmennafélögunum í starfs-
íþróttum. Hann kom hingað í
apríl, ferðaðist víða um land í
sumar, og hélt heimleiðis á
miðvikudagskvöldið.
☆
I vor var stofnað í Reykjavík
Ljóstæknifélag Isalnds, og er
markmið þess að stuðla að
bættri lýsingartækni í landinu
og veita almenningi fræðslu um
allt, sem ljóstækni varðar. Fyrir
milligöngu þess hefur dr. Guth,
forstöðumaður ljósrannsókna-
stofnunar í Bandaríkjunum
haldið hér nokkra fyrirlestra.
Á þessu ári eru liðin 50 ár frá
því að fyrstu rafmagnsljósin
voru kveikt á íslandi, — það raf-
magn var frá stöð Jóhannesar
Reykdals í Hafnarfirði.
☆
Með vetri hafa verið gerðar
ýmsar breytingar á dagskrá út-
varpsins og teknir upp ýmsir
nýir þættir. Leikrit verða nú á
sunnudagskvöldum en voru áður
á laugardagskvöldum, í dagskrá
á miðvikudögum verður yfir-
leitt skemmtiefni, kvöldvökur
verða á fimmtudögum, á föstu-
dögum verða flutt óprentuð tón-
verk eftir íslenzka höfunda og
þá tala einnig fræðimenn um
sérgreinar sínar. Á laugardags-
kvöldum verður samfelld dag-
skrá í stað leikritanna.
Framhald á bls. 8
KRAFA
hefir ráðstafað öllum tíma sín-
um til ársins 1957. Þótt hann sé
manna mest störfum hlaðinn
gefur hann sér einatt tíma til
að syngja ókeypis fyrir góðan
málstað og leggur oft á sig mikið
ómak þess vegna. — Væri ekki
reynandi fyrir eitthvert íslenzkt
góðgerðarfyrirtæki að leita til
hans um að halda hér einn eða
tvo hljómleika einhvern tíma,
þegar hann er á leið milli Ev-
rópu og Bandaríkjanna. Heimilis
fang hans er „Luis Mariano, 84
Boulevard Carnot, Paris, France.
—TÍMINN, 3. okt.
"27" Ullor-fóSruS
NÆRFÖT
hlý og endingargóð
og óviðjafnanleg að
notagildi. Mjúk og
skjólgóð, fóðruð með
ullarreifi og ákjósan-
leg til notkunar að.
vetri. Penmans nær-
föt eiga engan sinn
líka að gæðum eða
frágangi. Skyrtur,
brækur eða samstæð-
ur handa mönnum
og drengjum.
Fræg
síðan 1868
Nr. 27-FO-4