Lögberg - 20.01.1955, Blaðsíða 1

Lögberg - 20.01.1955, Blaðsíða 1
ANYTIME ANYTIME ANYWHERE — ANYWHERE CALL TRANSIT - SARGENT SILVERLINE TAXI 5 Telephone Lines 20-4845 CALL TRANSIT - SARGENT SILVERLINE TAXI 5 Telephone Lines 20-4845 68. ÁRGANGUR WINNIPEG, FIMMTUDAGINN 20. JANÚAR 1955 NÚMER 3 Búfjáreign íslendinga: Sauðfjár- og stórgripaeign jókst stórlega á s.l. ári Eddystone vitinn Einokunarsamtök Mr. T. D. MacDonald umboðs- maður sambandsstjórnar, hefir í skýrslu sinni til nefndar þeirrar, er Mr. Rhodes Smith skipar for- sæti í og hafa skal eftirlit með því, að óheilbrigðar viðskipta- hömlur verði eigi látnar við- gangast, er útiloki eðlilega verzl- unarsamkepni, lýst yfir því, að hann hafi komist að þeirri niðurstöðu, að einokunarsamtök hafi átt sér stað og eigi sér stað hjá Canadian Breweries Limi- ted, varðandi bruggun og sölu áfengs öls. Formaður áminsts fé- lags, Mr. E. P. Taylor, telur slík- ar ásakanir með öllu tilhæfu- lausar. Skýrsla Mr. MacDonalds hefir nú verið fengin dómsmálaráð- herranum, Mr. Garson, í hendur til frekari yfirvegunar og að- gerða. Mst sett í sögu kafbáta Sá sögulegi atburður gerðist á laugadaginn var, að hleypt var af stokkum kafbát, þeim fyrsta í sögunni, sem knúinn er atóm- orku; atburður þessi gerðist í Connecticut-ríkinu, og voru að- eins viðstaddir hernaðar- og atómsérfræðingar auk yfir- manna verksmiðjunnar, er smíði bátsins hafði með höndum; kaf- báturinn er þrjú hundruð fet á lengd. Nýr yf i rrétta rdóma ri Núverandi dómsmálaráðherra Manitobafylkis, Ivan Schultz, hefir verið skipaður dómari í yfirrétti fylkisins í stað Adam- son’s dómara, sem kvaddur hefir verið til dómsforsetaembættis. Mr. Schultz er fæddur að Belmont, Man., 22. nóvember 1891, en alinn að mestu upp í Baldur og þar hóf hann lög- mannsstörf; hann lauk stúdents- prófi við Wesley menntaskólann í þessari borg, en útskrifaðist síðan í lögum frá Manitobahá- skóla; hann hefir ávalt fylgt Liberalstefnunni að málum, set- ið á fylkisþingi í tuttugu og fimm ár fyrir Mountain kjör- dæmið, átt sæti í ráðuneytum þeirra Brackens, Garsons og Campbells, ýmist sem heilbrigð- ismála-, menntamála- og dóms- málaráðherra; og nú, er Mr. Schultz hverfur úr ráðuneyti Mr. Campbells, leggur hann þegar niður þingmensku, en slíkt leiðir að sjálfsögðu til aukakosningar í Mountainkjör- dæmi eins fljótt og ástæður leyfa. Sendiför lokið Aðalritari sameinuðu þjóð- anna, Dag Hammerskjöld, er nýkominn heim úr sendiför til Kína, en þangað fór hann þeirra erinda, að leitast fyrir um lausn ellefu amerískra flugmanna, er sakaðir voru af kínverskum stjórnarvöldum um njósnar- starfsemi og dæmdir til langrar fangavistar; amerísk stjórnar- völd telja ákærurnar tilhæfu- lausan uppspuna. Mr. Hammer- skjöld átti langar viðræður við forsætisráðherra Kína um mál- efni fanganna, og virðist hann vongóður um málalok þó vera megi að fullnaðarúrslita verði nokkuð að bíða. Geitfé og loðdýr eru að hverfa Sauðfé fjölgaði hér á árinu, sem leið, um rúmlega 100 þúsund frá því árið áður, eða um fimmta hluta alls suðfjárstofs Islendinga. Við síðustu árslok nam sauð- fjárstofn Islendinga 544,378 kind- um, en var við lok næsta árs á undan 443,466 kindur. Þessi mikla sauðfjárfjölgun stafaði af því, að sauðfé var hvergi skorið niður sökum mæði veiki haustið 1953, en heyafli mikill um sumarið. Hrossaeign landsmanna hefir minnkað talsvert síðustu fimm árin eða úr 41,807 í árslok 1949 í 38,072 við síðustu árslok. Geitfé virðist hægt og sígandi vera að hverfa úr eign lands- manna. Fyrir fimm árum voru aðeins til 290 geitur á öllu landinu, en í fyrra hafði þeim fækkað um nær helming, eða í 166. Svínaeign landsmanna nam við síðustu árslok 575 og hefir þeim fjölgað um 120 frá því árið áður. Á árunum 1949—’51 tók svínaeign landsmanna stökk- breytingum. Þannig fjölgaði svínunum árið 1950 um tæp 300 frá því árið áður og komst þá í 719, en árið eftir fækkaði þeim um sömu ‘tölu aftur, eða nær 300. Hænsnum hefir stórlega fækk- að á undanförnum 5 árum. Þá áttu íslendingar 123 þúsund hænsni, en nú ekki nema 77 þúsund. Svipuðu máli gegnir um aðra alifugla, svo sem endur og gæsir. Þeim hefir fækkað Hækkun é símagjaldi C. L. Shuttleworth, ráðherra opinberra stofnana í Manitoba, hefir tilkynnt að sökum vaxandi kostnaðar við talsímakerfi fylk- isins verði ekki hægt að komast hjá því að hækka símagjaldið. Það hefir haldist óbreytt síðan 1921, en á þeim þrjátíu árum hafa vinnulaun og efni hækkað stórlega. 15,000 símatæki bættust við kerfið á liðnu ári; innan fárra vikna verða 200,000 símatæki í fylkinu. Mr. Shuttleworth lét þess getið, að rafmagnsorka væri út- breiddari í Manitoba heldur en í nokkru öðru af vesturfylkjum landsins. „Hvergi í heiminum hafa raf- magnsleiðslur verið lagðar um eins strjálbyggð héruð án fjár- framlaga frá bændum.“ Á níu árum hafa rafmagnsleiðslur á bændabýli aukist frá 1000 upp í 42,000, og samtímis hefir raf- magn verið lagt inn í 490 bæi og þorp. Stórmerkur maður látinn Síðastliðinn föstudag meiddist alvarlega af völdum flugslyss Robert Saunders, formaður raf- orkukerfis Ontario-fylkis og fyrrum borgarstjóri í Toronto 51 árs að aldri, mikilhæfur ágætismaður, er naut virðingar og trausts innan vébanda hins candadiska þjóðfélags hjá öllum stéttum jafnt; flugvél þessi var. einkaflugvél og voru fimm far- þegar innanborðs. Mr. Saunders var samstundis fluttur á sjúkra- hús og þar lézt hann á sunnu- daginn, harmdauði heilli þjóð. jafnt og þétt síðustu árin og við síðustu árslok voru taldar fram 254 gæsir og 261 önd. Mest hefir fækkunin samt orðið á refum og öðrum loð- dýrum, því þeim hefir fækkað úr 526 frá því í árslok 1949 niður í 105 við síðustu árslok, enda er refaeldi bannað. Nautgripum landsbúa fjölgaði um hálft þriðja þúsund árið, sem leið, og var við síðustu árslok 45,394 gripir. —VfSIR, 13. des. Skipaður dómsforseti Samkvæmt yfirlýsingu for- sætisráðherra sambandsstjórnar, Mr. St. Laurents, síðastliðinn fimtudag, hefir Mr. Justice John Evans Adamsson, verið skipað- ur dómsforseti Manitobafylkis í stað Hon. E. A. McPhearsons, er lézt seint á árinu, sem leið; hinn nýi dómsforseti er fæddur að Nelson, Man., 9. september 1884; hann naut alþýðuskóla- mentunar í Manitoba og Saskat- chewan, en hélt áfram námi við St. John’s menntaskólann í Winnipeg og var við skólaupp- sögn 1907 sæmdur silfurmedalíu landsstjórans fyrir frábæra á- stundun og námshæfileika; hann stundaði laganám við Osgoode Hall í Toronto og voru að þÁ loknu veitt málafærsluréttindi í Manitoba. Mr. Adamson var stofnandi lögmannafélagsins Adamson og Adamson, síðar Adamson og Lindsay; hann var andvígur herskyldulögunum, er hrundið var í framkvæmd í fyrri heimsstyrjöldinni, bauð sig fram til sambandsþings í Sel- kirk-kjördæmi í almennum kosningum 1921, en beið lægra. hlut; upp úr því var hann skip- aður dómari í konungsrétti fylkisins og olli embættisveit- ingin slíkum úlfaþyt í lögfræð- ingafélagi Manitobafylkis, að svo virtist sem alt ætlaði af göflum að ganga, þótt sýnt væri. að tilgangslítið væri að sakast um orðinn hlut; þótti stéttar- bræðrum hans hann of ungur til kjörs í hina tignu dómarastöðu. Hann gegndi dómaraembætti í tuttugu og sex ár í konungs- rétti, unz hann árið 1948 var skipaður yfirréttardómari, og nú skipar hann æðsta virðingar- sætið, sem dómstólar þessa fylkis eiga upp á að bjóða. Hundrað og tveggja ára Síðastliðinn laugardag átti John Lozenco, 577 Dufferin Avenue hér í borginni hundrað og tveggja ára afmæli og var þá önnum kafinn við að moka snjó af gangstéttinni framan við heimili sitt; hann játar kaþólska trú og hélt grísk-kaþólskur söfnuður, er hann telst til hon- um þá veglegt samsæti í tilefni af afmælinu. Mr. Lozenco kom hingað frá Rússlandi og var um áratugi í þjónustu Canadian Pacific járn- brautarfélagsins og frá því nýtur hann nokkurra eftirlauna; auk þess fær hann lífeyri hinna öldr- uðu borgara og segist hafa nóg af öllu; hann varð 19 barna faðir og af þeim eru 13 á lífi dreifð víðsvegar um þetta mikla meginland. Mr. Lozenco kveðst nú í þann veginn að verða saddur lífdaga. Jarðarför Guðrúnar Agústu Jóhannes- dóttur Jónasson, sem lézt í Flin Flon, Manitoba, þ. 14. des. s.l., fór fram með kveðjuathöfn í Lútersku kirkjunni á Lundar 21. des. s.l., en jarðsett var við Otto. Séra Bragi Friðriksson flutti kveðjuorð og jarðsöng. Guðrún sál. var fædd að Enni við Reyðarfjörð 12. ágúst 1876. Foreldrar hennar voru Jóhannes Jónsson frá Breiðuvíkurstekk í Reyðarfirði, en móðir hennar var Snjólaug Þorsteinsdóttir frá Skuggahlíð í Norðfirði. Guðrún giftist þ. 9. júní 1896, Jóni Jónssyni frá Þjófsstöðum í Norður-Þingeyjarsýslu. Þau bjuggu síðast í Teigagerði við Reyðarfjörð og fluttu þaðan vestur um haf árið 1900. Settust þau að í Argylebyggð, en fluttu þaðan til Rabbit Point og þaðan til Stony Hill og bjuggu þar lengst af, unz þau fluttu til Lundar. Jón dó þar árið 1933. Dvaldi Guðrún þá hjá dætr- um sínum síðustu æviárin. Þeim hjónum varð sex barna auðið og lifa nú þrjú þeirra: Ástfríður, Mrs. Ver Wilghen, Wilhelm, og Lára, Mrs. Jörundson. Hin látna kona var vel látin af öllum, sem henni kynntust og vann trúlega ævistarf sitt á þögulan en þrekmikinn hátt. — Stór vinahópur var viðstaddur athöfnina. Atvinnutrygginga- styrkur hækkaður Sambandsþing afgreiddi sem lög á á fimtudaginn var nokkra hækkun á hinum svonefnda at- vinnutryggingastyrk eða öllu heldur atvinnuleysisstyrk yfir þrjá fyrstu vetrarmánuðina, þegar erfiðast er um atvinnu, og hafa þessi nýju fyrirmæli þegar öðlast gildi og reiknast hækkunin frá 1. yfirstandandi mánaðar; hækkun til heimils- feðra færist úr $19.50 upp 1 $24.00 á viku og einhleypra manna og kvenna að sömu hlut- föllum. Til þess að koma þessari laga- breytingu í gegn þurfti afbrigði frá þingsköpum beggja deilda. Samgönguteppur og fannkyngi Síðastliðinn hálfan mánuð hefir fannkyngi þjakað svo kosti Vestur-Evrópubúa, að til alvarlegra vandræða hefir horft; rammast hefir þó kveðið að þess- um óvinafagnaði í hinum norð- lægu héruðum Skotlands, en þar hafa samgöngur svo að segja með öllu farið út um þúfur. Koptar hafa verið notaðir til að dreifa matvælum og skepnufóðri yfir hin einangruðu bygðarlög til að koma í veg fyrir hugnursneyð. Gifting í Riverton Hinn 15. þ. m., voru gefin saman í kirkju Bræðrasafnaðar í Riverton þau Miss Lorraine Sigvaldason og Corporal William Matwychuc. Séra Robert Jack gifti. Brúðurin er dóttir Mr. og Mrs. A. Sigvaldson í Riverton, en brúðguminn er ættaður frá Edmonton, Alberta. Fjölmenn veizla var haldin í salarkynnum skautahringsins í Riverton, en framtíðarheimili ungu hjónanna verður að Gimli. Ef litið er á kort af Englandi, sézt að Eddystone kletturinn er þannig staðsettur, að hann hlýtur að vera mjög hættulegur siglingum, sem sé á milli Start Point og Lozand, en þessir land- tangar mynda innsiglinguna til Plymouth. Margt skipið á leið til Plymouth myndi ótvírætt reka stefnið í klett þennan, ef þarna væri ekki viti. Fyrr á tímum voru skip- stjórnarmenn svo hræddir við klettinn, að þeir tóku stefnu svo langt úr leið, að fyrir kom að skip þeirra strandaði á brezku ströndinni. Með öðrum orðum: Eddystone kletturinn er álitinn hinn hættulegasti í heimi, í augum sjófarenda. Á meðan Bretar voru að byggja vita númer tvö á klett- inum, voru þeir í ófriði við Frakka. Dag nokkurn kom þar franskt herskip og tók alla verkamennina höndum. Er hinn franski konungur, Ludvig f jór- tándi, frétti um atburð þennan, skipaði hann svo fyrir, að menn- irnir yrðu tafarlaust látnir lausir. „Því“, sagði hann, „menn þessir eru ekki aðeins að vinna fyrir Bretland, heldur allan hinn siðmenntaða heim“. Það var árið 1606 að bygging fyrsta vitans þarna hófst. Bygg- ingameistarinn var Henry Vin- stanley, sem auk þess að vera snillingur í þeirri list, var mjög sérkennilegur maður, og taldist til sérvitringa. Hann var 4 ár að byggja þennan fyrsta vita á- klettinum. Þetta var langur tími á okkar mælikvarða, en með þeirrar tíðar tækni þótti það mikið afrek. Ef haft er í huga, að við háflóð er skerið algjörlega í kafi, svo að það var aðeins um nokkra tíma daglega, sem hægt var að vinna að bygg- ingunni, skilur maður betur vandann. Eftir fyrsta árið var turninn orðinn 4 metra hár yfir sjávarmál, við háflæði. Hann var byggður úr timbri, sem haldið var saman með járnbolt- um og vírköðlum. Eftir 3 ár var vitabyggingin orðin 27 metrar, og við lok 4 ársins 40 metrar. Byggingunni var að fullu lokið árið 1700, og stóðst hún allan sjávargang og veður í 3 ár. Árið 1703 var mjög stormasamt við strendur Englands, og einn morguninn, er íbúar Plymouth litu í áttina til Eddystone, var vitinn horfinn, ásamt vitaverð- inum. Strax nokkrum dögum seinna strandaði hið fagra skip „Win- chelsea“ á skerinu og var sá at- burður ótvíræð bending til þess, að þarna yrði að vera viti, og árið 1706 fékk „Bræðrafélag“ hinnar „Þríeinukirkju“ í Ply- mouth leyfi stjórnarinnar til þess að byggja nýjan vita. Stjórn þess verks var falin Lovet skip- stjóra. Hið fyrsta, er Lovet varð að gjöra, var að fá einhvern til þess að teikna mannvirkið. Nú á dögum væri slíkt létt verk, en árið 1706 var enginn lærður verkfræðingur til, svo þetta var falið manni nokkrum, John Ruyders, sem að vísu var út- sjónargóður maður, en hefði nú á dögum verið kallaður fúskari. Eins og áður er sagt, var fyrsti vitinn byggður úr timbri, þannig varð einnig bygging þessa vita, og reyndin varð sú, að hann stóðst bæði sjó og veður, en brann í eldsvoða árið 1755. Nótt eina komst eldur í bygginguna frá hinu opna vita- ljósi, og þrátt fyrir harða bar- áttu tókst ekki að slökkva eld- inn. Brann vitinn því til kaldra kola. Þessi viti Ruyders hafði verið til ómetanlegs gagns, og var því nauðsynlegt að koma nýjum vita á Eddystone klett- inn, eins fljótt og verða mátti. Sá næsti, er tók að sér það verk, var ungur maður frá Yorkshire, John Smestone að nafni. Hann var í vitamálum hið sama og James Watt var eimskipunum. Bygging vitans varð næstum fullkomin, við fyrstu tilraun, og er Smestone síðan kallaður „brautryðjandi“ skerjavitanna, með réttu. Hann var aðeins 32ja ára, er hann tók að sér þetta vandasama verk, sem að lokum færði honum frægð mikla. Þótt byggingarefni hans væri grjót í stað timburs, fylgdi hann í mörgu byggingartækni Ruyders, sérstaklega hvað lögun snerti. Neðstu 12 metrar byggingar- innar var ein samfelld heild, að undanteknu rúmi fyrir snúinn stiga í miðju. Ofan á þetta byggði hann fjögur rúm, hvert uppaf öðru, en efst sjálft ljósa- rúmið, sem um háflæði var 70 fetum fyrir ofan sjávarmál. Þessi vitabygging Smestones stóð í yfir 100 ár, og gæti svo sem staðið þarna enn þann dag í dag, ef sérstakar aðstæður hefðu ekki komið til. Það var ekkert við bygging- una sjálfa að athuga, en í ljós kom, að á þessu langa tímabili höfðu straumar og bárur grafið svo undan vitanum, að hætta var á að hann hryndi niður í ein- hverju stórviðrinu. Það var því að lokum nauðsynlegt að rífa vitann, og þá komum við að síð- asta kaflanum í sögu Eddystone vitans. Árið 1778 var fyrsti steinninn lagður að byggingu þeirri, er enn gnæfir 50 metrum yfir rúst- um gamla vitans, auk þess sem ljósmagn hans er mörgum sinn- um meira. Fjarlægðin frá sjáv- arborði að miðjugleri ljóshússins er 44 metrar, og kastar hann ljósgeislum sínum 4% mílu. Vit- inn er eingöngu byggður úr steinsteypu og granít, og bygg- ing hans stóð yfir í aðeins 2 ár, en 1780 var hann tekinn í notkun á ný. Vitinn kostaði 3 milljónir króna, og er traust og fögur bygging. Þegar hinn reiði sjór skellur á honum, stendur hann eins og fingur upp úr hafrótinu,- og bendir skipum á hættuna við að koma of nærri. Fæstir þeirra, er líta vita þenna, gera sér í hugarlund um, hve erfitt verk hefur verið leyst af hendi. En dá má þá menn, sem með framsýni og ná- kvæmum útreikningi hafa yfir- unnið alla erfiðleika og sigrast á hinum sterku náttúruöflum og náð takmarkinu að koma vitan- um upp, en hann talar sínu þögla máli til öryggis sjófarend- um. Þeir eru og fáir, sem hugsa út í hið taugaslítandi starf þeirra manna, sem gæta vitanna á einöngruðum klettaeyjum. Sem dæmi um þetta er sagt, að vitavörðurinn á Lundy-eyju í Bristolflóa, sem áður var í mörg ár vitavörður í Eddystone vita, þori varla að ganga yfir götu í Cardiff, er hann heim- sækir heimili sitt þar. Þannig eru taugarnar orðnar. —Jólablað VIKINGS 1954 Manitobaþingið kvafrt fril funda Douglas Campbell forsætis- ráðherra í Manitoba hefir til- kynnt, að fylkisþingið taki til starfa 1. febrúar. Fer fram há- tíðleg þingsetningar-athöfn svo sem venja er til og verður henni sjónvarpað í fyrsta sinn.

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.