Lögberg - 19.05.1955, Blaðsíða 6

6
LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 19. MAl 1955
GUÐRÚN FRÁ LUNDI:
DALALÍF
Helga hlammaði sér niður, þegar hún hafði
heilsað, og blés þreytulega. Hún var feitasta kona
sveitarinnar og var því erfitt um gang.
„Ég gæti nú hugsað, að þér sýndist vera komin
talsverð breyting á í baðstofunni“, sagði Doddi og
hló glaðhlakkalega.
Helga athugaði baðstofuna. Það var nú meiri
breytingin. Þessi fína kommóða með útsaumuð-
um blúndudúk, og stóðu þar myndir af börnum
læknishjónanna og líka af Ásgeiri frá Háakoti.
Lítill, fallegur saumakassi stóð á miðjum dúkn-
um og ofan á honum var mynd af Jakobi litla á
Nautaflötum. Það var haft þetta mest við hann,
af því að hann horfði á eiganda kommóðunnar
með augum föður síns. En það vissi nú enginn
nema Lína sjálf.
„Hver er hún eiginlega þessi manneskja, sem
þú ert búin að ná í? Það lítur út fyrir, að hún sé
ekki blásnauð“, var það fyrsta, sem Helga sagði.
„Það er hún Sigurlína frá Háakoti. Þú kannast
við hana. Hún var svo lengi á Nautaflötum11,
sagði Hildur.
„Ég er nú bara aldeilis hissa. Er hún nú komin
hingað! Og það var verið að þvæla um það, að
hún ætlaði til Ameríku. Svona er það, það er
engu að trúa, sem maður heyrir. Og hún á þessa
ómyndarkommóðu, skárri er það ljóminn. Og elda-
vélargreyið er orðin svona glansandi, næstum
óþekkjanleg. Þú varst svei mér lánsöm að fá
þessa stúlku. Hún er víst fjarska þrifin og dugleg.
Það er nú kannske dálítill munur eða hjá mér,
sem hef þennan vesaling, sem ekki getur skamm-
laust spunnið Sokkaband, hvað þá annað“, sagði
Helga og öfundsýkin brenndi huga hennar. Hún
var ákaflega öfundsjúk kona og fannst öllum
líða betur en sér. Hún hafði alltaf öfundað þau
Jarðbrúarmæðginin af því að búa skuldlausu búi
og af því að eiga fjórðungskú. Það fannst henni,
eins og líka var, vera hámark búsældarinnar. En
nú bættist við fín vinnukona.
Hildur hélt áfram að hæla Línu. „Hún er al-
veg framúrskarandi .Svona burstaði hún maskínu-
garminn úr ofnsvertu, og svo ætlar hún að sauma
sparilök fyrir rúmin. Og svo er hún alltaf að
þrífa og sópa. Ég býst við, að það sé leitun á
stúlku, sem á annað eins af öllum hlutum og hún.
Þennan kassa“ — hún benti á kassa, sem stóð
undir koffortinu fram við dyrnar — „á hún fullan
af leirtaui, þessu líka fína leirtaui og postulíni“.
„O-já, o-já, hún segist ætla það í búið“, sagði
Doddi og hló drýgindalega.
Helgu gramdist að sjá, hvað þau voru sæl og
merkileg yfir Línu, næs.tum eins og hún væri
tilvonandi tengdadóttir og eiginkona á þessu
heimili.
„Hún er nú víst ein af þeim, sem hefur hug á
að ná sér í einhverja karlmannsmynd“, sagði hún
og glotti meinfýsin. „Verst að henni helzt svo
illa á þeim, greyinu. Ketilríði sagðist svo frá, að
þau væru góðir vinir, Þórður og hún, og svo
heyrði ég sagt, að hún hefði látið eins og óhemja
utan um Sigga Daníels í fyrra sumar, en honum
hefur víst litizt betur á Rósu. En svo höfðu þau
ekki talazt við í allan fyrra vetur, og Lína greyið
hefði hreint verið eins og gægsni, hún hefði séð
svona mikið eftir honum. En hefði ég nú átt að
velja milli þeirra, hefði ég heldur tekið Línu, hún
er ólíkt snotrari, og svo er Rósa greyið komin út
af þessu leiðindafólki“.
„Ég get nú ekki ímyndað mér, að nokkur
karlmaður sé svo heimskur að hika við að taka
aðra eins stúlku að sér og Lína er, ef hann á kost
á því“, sagði Hildur alvörugefin.
„Þú þekkir hana nú lítið ennþá, Hildur mín.
Margt rausaði Ketilríður um hana, en það gerði
hún nú um flesta, bæði mig og aðra“, sagði Helga.
„Aldrei vissi ég, hvað það var, sem hún var að
dylgja um, þegar Lína fór frá Nautaflötum. Mér
skildist, að það hefði verið einhver annar kominn
í spilið en Þórður. Kannske það hafi verið Siggi,
sem hún var að glosa um. Það kom einhver rétt í
því, svo að ég gat aldrei haft það upp úr henni.
Það var í síðasta sinn, sem hún kom á mitt
heimili“.
„Sussu, sussu“, sagði Hildur og hristi höfuðið.
„Hún var svo ósköp óvönduð í tali, sú kona“.
Doddi horfði á Helgu með einkennilegan
glampa í augum og reyndi hvað eftir annað að
taka til máls, en tókst það ekki. Nú loksins komst
hann að og ruddi úr sér langri varnarræðu:
„Þetta er nú eins og hver önnur skreytni.
Skyldi Siggi hafa farið að flytja á kerru fyrir hana
alla leið hingað fram að Jarðbrú, hefði eitthvað
verið öðruvísi en almennilegheit á milli þeirra?
Og hún sagði mér það sjálf, að sér væri vel við
Þórð, af því að þau væru búin að vera svo lengi
saman, og það værí líka öllum vel við hann“.
Helga veltist um af hlátri: „Fórstu að tala um
þessi trúlofunarmál við hana?“ spurði hún, þegar
hún gat stillt sig.
Hildur varð fyrir svörum. Henni þótti nóg um
hláturinn. „Hann hefur víst ekki verið neitt að
hugsa um það, bara svona borizt eitthvað í tal
þeirra á milli. Það fer fyrir ofan og neðan hjá
okkur, svona slúður“, sagði hún þurrlega.
Doddi spratt allt í einu upp úr sæti sínu og
flýtti sér út að gluggakytrunni. Ein rúðan hafði
verið tekin úr. Inn um hana barst söngur ofan úr
fjallinu. Lína hoppaði stall af stalli og söng:
„Nú er sumar í sveitum,
sumar í brjóstum heitum.
Komdu kæri — komdu kæri!
kalla ég til þín“.
Doddi leit brosandi til móður sinnar. „Nú
þykir mér hún ekki óskemmtileg“, sagði hann.
„Svona syngur hún allan daginn, þessi blessuð,
lífsglaða stúlka“, sagði Hildur hrifin. „Hún hefur
líka þessi indælu harmónikuhljóð“.
„Skárri var það nú upplyftingin fyrir þig að
fá þessa manneskju allt í einu inn á heimilið. Og
svo ertu búin að rífa glerið úr glugganum. Eru
það nú hennar ráð, þessarar söngdísar þinnar“,
sagði Helga og reyndi að stilla hláturinn.
„Hún segist ekki geta sofið í þessu innibyrgða
lofti“, sagði Hildur.
„En þau merkilegheit í þessum kaupstaðar-
stelpum, þótt þær hafi alla ævina átt heima í
kotum, þar sem aldrei er hægt að opna glugga",
sagði Helga.
„Ó, hún er nú ekki svoleiðis, það get ég sagt
þér. Hún gerir sér allt að góðu og er ekkert nema
viljinn og þægðin“.
„Hún bara bauðst nú til að fara upp í fjall,
til þess að gæta að fyrirmálsánni", gall í Dodda.
„Ég fer nú að koma með kaffið“, sagði Hildur.
„Lína ætlar að vera að dunda þarna upp í fjall-
inu í allan dag. Hún má það víst líka fyrir mér,
blessuð stúlkan. Ég bíð ekki lengur með kaffið“.
Helga var gröm í skapi og þyngslaleg í göngu-
lagi á heimleiðinni. Hún gekk upp að fjárhúsun-
um, þau stóðu utarlega í túninu. Þar var allt
heimilisfólkið við útstungu. Erlendur kom út
rétt í því að hún kom að húsunum, og var hann
með skófluna í hendinni, hvíldi bakið við dyra-
stafinn og þurrkaði svitann framan úr sér á
skyrtuerminni. Helga heilsaði.
„Nú, ertu komin“, sagði hann kímileitur, „ég
hélt, að þú ætlaðir aldrei að komast utan að.
Okkur er farið að langa í kaffisopa. Eiginlega datt
mér í hug, að tíminn hefði allt í einu hlaupið
áfram um 50—60 ár og þú værir orðin nírætt
gamalmenni, og ég þá náttúrlega líka, og undrað-
ist ég, að ég gat þó ennþá haldið á skóflu. Og þú
ert jafnsveitt og ég af að ganga þennan spöl“.
„Ó-já“, sagði hún í sama tón, „það er nú svona,
að vera mörmikil. Það er erfitt að hreyfa sig
mikið. En nú skaltu geta, hver það er, sem komin
er að Jarðbrú. Þau eru nú reyndar búin að fá sér
vinnukonu“.
„Nú-ú, það er það, sem liggur svona þungt á
þér. Ég hélt, að Hildur hefði kannske eignazt
fallega rósótt bollapör eða eitthvað, sem þig hefði
langað til að eiga líka. Eða þá að þú hefðir frétt
mergjaða slúðursögu. En það er þá bara ný vinnu-
kona“, sagði Erlendur og hló ánægjulega.
„Já, og það þessi óhræsis stúlka“, sagði Helga.
„Ef ég hefði aðra eins hjálp, þá gæti ég sjálfsagt
sofið á nóttunni fyrir þrautum í handleggjunum.
Ég finn það, að ég þoli ekki þessar mjaltir á
sumrin“.
„Nú, ertu nú hætt að geta sofið. Aldrei verð
ég var við það, og vært sefurðu þó á morgnana,
þegar ég klæði mig“.
„Hvað ætli þú svo sem vitir, sem háhrýtur
alla nóttina. Þú ætlar að verða alveg eins og
karlinn hann faðir þinn með bölvaðar hroturnar“,
sagði hún önug.
„Það er hraustleikamerki að geta hrotið. En
hver er hún annars þessi vinnukona, sem Doddi
er búinn að ná í?“
» Helga gleymdi alveg öllu önuglyndi og fór að
hlæja.
„Það er nú reyndar hún Lína, sem var á
Nautaflötum. Hún er hætt við vesturförina og
komin til Dodda, og þau eru svo montin af henni,
að ég gat ekki annað en hlegið að þeim upp í opið
geðið á þeim. Það er nú svo sem sama, hvort er,
Ameríkudýrðin eða kofarnir á jarðbrú".
„Það er ágætt að Hildur fær einhverja mann-
eskju sér til hjálpar. Ég vona, að hún fari ekki
þaðan aftur“, sagði Erlendur kátbroslegur.
„En ég held, að ég verði nú að segja eins og
mér finnst vera, að ég sé ekki, að hún hafi neitt
með vinnukonu að gera“, sagði Helga. „Það hefði
víst verið nær að ég hefði fengið vinnukonu mér
til hjálpar“.
„Eins og þú hafir ekki þarna tvær kven-
mannspersónur til að vinna það versta fyrir þig.
svo að þú getir safnað meiru utan á þig af fitunni.
Og ekki eru þær kaupdýrar, þó að þær séu
kannske ekki eins fínlega til fara og þessi nýja
þarna á Jarðbrú, þá gerir það minnst til“, sagði
Erlendur kímileitur.
Ragnhildur gamla hafði fært sig nær til þess
að heyra, hvað tengdadóttir hennar hefði með-
ferðis af fréttum. Nú gegndi hún fram í samtalið
og ekki mjög þýðlega:
„Hvaða vinnukona skyldi vilja fara til þín,
sem á völ á einhverju öðru? Hér hefur maður
púlað meira en hálfan daginn, án þess að fá svo
mikið sem bláan vatnsdropa til að hressa sig á.
En þú situr á bæjum að veiða slúður og slabb um
náungann“. * '
Erlendur þóttist nú skilja, að komið væri til
sinna kasta að reyna að miðla málum, eins og
svo oft áður:
„Vertu nú ekki ósanngjörn, gamla. Hún
kemur ekki með eina einustu slúðursögu, bara
stórmerkar fréttir. Þar til og méð sendi ég dreng-
inn heim áðan, til þess að hengja ketilinn yfir,
svo að það sýður sjálfsagt á honum“. Síðan sneri
hann máli sínu til konu sinnar: „Reyndu svo að
síga heim og vera nú einu sinni snör að mala á
könnuna, áður en kviknar algerlega í kerlingar-
varginum. Við blásum mæðinni á meðan“.
Helga seig heim túnið, sárfegin því að þurfa
ekki að lenda í orðasennu við tengdamóður sína í
þetta skiptið. Skyldi það vefa nokkur munur, að
hafa síglaða og syngjandi stúlku hjá sér eins og
Hildur gamla? En það var ólíklegt, að hún hefði
því láni að fagna mörg árin, og eitthvað þyrfti
líka að gjalda henni. Ekki voru þær orðnar svo
kauplágar, vinnukonurnar nú á dögum.
Lína hafði ekki verið nema rúma viku í nýju
vistinni, þegar Hildur sagði henni, að það væri
sjálfsagt, að hún fengi hest fram að Nautaflötum.
En Lína sagðist ætla að láta það bíða, þangað til
seinna, að hún færi til kirkju. En sig langaði til
að skreppa yfir að Hvammi. Doddi var fljótur að
sækja þann rauða og snara söðlinum á hann.
„Auðvitað setur hann reiðhestinn undir þig“,
sagði Hildur hreykin.
„ÖIlu má nú nafn gefa“, hugsaði Lína. Hún
hefði heldur kosið að ganga en sitja á svona ill-
gengri skepnu, en áin var því til fyrirstöðu. En
hún lét það ekki í ljós og kvaddi húsbændur sína
með virktum. Þau stóðu á hlaðinu og horfðu
á eftir.
„Finnst þér hún ekki lagleg?“ spurði hann.
„Jú, ég held það nú, aldeilis bráðlagleg“, sagði
Hildur.