Lögberg - 15.12.1955, Blaðsíða 22

22
LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 15. DESEMBER 1955
GUÐRÚN FRA LUNDI:
DALALÍF
„Nei, nú segi ég þér ekki meira“, svaraði hann
lágt utan úr myrkrinu. Þú þolir ekki að heyra
meira. Einhvern tíma, þegar þú ert stillt og góð
kona, skal ég segja þér það, en ekki núna“.
„Ég þarf ekki heldur að spyrja þig. Ég veit
það. Hann hefur orðið brjálaður, og það verð ég
líka. Ég finn, að það á fyrir mér að liggja —
kannske í kvöld. Þessi hlátur — ég get ekki ráðið
við hann. Guð minn góður!“ hrópaði hún.
Hann kom til hennar. „Nei, nei, hann varð
■ekki brjálaður. Hann varð bráðkvaddur nóttina
eftir að hún móðir þín var borin til grafarinnar.
Þú varst leynd því, góða mín, af því að þú varst
sorgbitið, kjarklaust barn. Engri manneskju hefði
dottið í hug að leggja það illa út annarri en
Ketilríði, þeirri eiturnöðru. Þú manst þá, hvað
mamma og pabbi voru þér“. Hann rétti henni
höndina biðjandi. „Vertu nú stillt og góð, elsku
Anna mín!“
Hún kreppti litlu, hvítu hendurnar og sló á
hönd hans. Hann undraðist, hvað högg hennar
voru þung og sár. „Farðu, svikarinn þinn, lygari!“
œpti hún. „Ég læt þig ekki snerta mig framar.
Þú heldur kannske, að þér takist að slétta yfir
þetta allt saman með fagurgala og blíðmælgi
eins og vant er? En þar skjátlast þér. Ég ætla
mér ekki að lifa á þínu náðarbrauði eða þiggja
molana af ást þinni“.
„Þú átt ást mína jafnt fyrir þetta. Það er
bara eins og hver önnur hrösun, sem getur
hent alla“.
„Þú slærð ekki upp í augun á mér, þegar þú
ert svo nálægur, að ég geti horft á þig. Þú elskar
hana. Ég sá, hvernig þið horfðuð hvort á annað.
Þú lagðir henni liðsyrði, þegar hún bað þig með
augunum, og talaðir hranalega til mín. Og svo
vogarðu þér að ljúga því, að þér þyki ennþá vænt
um mig“.
Hann hörfaði frá henni alveg rpðalaus. Hver
skyldi hafa trúað því, að þessi prúða og orðvara
kona léti sér slík orð um munn fara? Hér var
eitthvað óvanalegt á seyði. Það var sjálfsagt bezt
að hann færi. Hún yrði kannske ekki eins æst, ef
hún sæi hann ekki.
„Ég veit það, að ég hef verið hamingjusamasta
kona sveitarinnar í mörg ár, en nú er ég allt í einu
orðin sú óhamingjusamasta. Ég hlakka til þess,
þegar ég get farið héðan og komist svo langt í
burtu, að ég sjái hvorki þig né neitt, sem minnir
á þig. Þá hugsa ég um þig eins og þú sért dáinn“.
Röddin smálækkaði, eins og hún væri að sofna.
„Ég ætla að fara“, sagði Jón. „Á morgun
getum við talað skynsamlega um þetta, góða mín.
Þá verðurðu orðin róleg“.
„Ætlarðu til litla, fallega barsins þíns? Hún
er alveg eins og hún Lísibet litla, stúlkan mín,
sem er búin að liggja mörg ár í litlu kistunni sinni.
En þú skalt aldrei fá að sjá barnið hennar Línu
aftur, fyrst ég fæ ekki að sjá mína stúlku. Ég skal
biðja Þórð að gæta að þér. Ég hef alltaf álitið
Þórð góðan mann, en Ketilríður sagði, að hann
væri falskur eins og allir aðrir á þessu heimili“.
Hún talaði í lága svefngöngurómnum, sem honum
fannst ennþá hræðilegri en ofsamælgin, sem hún
hafði talað í áður. Hvorugt var henni eðlilegt.
„Þú ættir sem minnst að hugsa um það, sem
Ketilríður sagði þér. Hún reyndi með öllu móti
að koma inn hjá þér sínum andstyggilega hugsun-
arhætti, bölsýni og tortryggni. En það er áreiðan-
lega eina m'anneskjan, sem hefur álitið Þórð
ómerkilegan mann. Það er mér óhætt að segja“.
Það fór ekki fram hjá vinnufólkinu, að eitt-
hvað óvanalegt væri á seyði inni í hjónahúsinu.
Gróa þaut fram til Borghildar til að segja henni
fréttirnar.
„Hún er víst bara alveg búin að tapa sér,
manneskjan", sagði Gróa óðamála. „Ég heyrði
þennan líka litla málanda. Stundum bara æpti
hún. Ég heyrði að hún kallaði hann lygara. Þvílík
ósköp, drottinn minn, að þetta skyldi koma fyrir
hana svona allt í einu. Það var eins og þessu væri
hvíslað að mér, hvað væri í aðsigi, þegar ég sá
framan í hana í gærkvöldi. Það var ásjónin hans
Friðriks heitins föður hennar“. Síðustu setninguna
hafði hún sagt sjálfsagt tuttugu sinnum síðan
kvöldinu áður.
Borghildur setti upp einbeittan svip og
klemmdi saman varirnar ems og alltaf, þegar eitt-
hvað mikið þurfti að gera, og gekk svo til bað-
stofu. Það var búið að kveikja. Manga sat við
rokkinn og glápti kjánalega framan í Borghildi,
en sagði ekkert. Gróa gekk fast á eftir henni að
húsdyrunum. Hana langaði til að sjá, hvað þar
væri um að vera, um leið og Borgihldur opnaði
hurðina. En þar var þá niðamyrkur.
„Því í ósköpunuih kveikið þið ekki?“ spurði
Borghildur og lokaði hurðinni samstundis.
„Það var hann, sem dró fyrir gluggann“,
gegndi Anna. „Hann vill ekki láta sjá framan
í sig“.
Jón tók glasið af lampanum og kveikti. Anna
greip höndunum fyrir andlitið og kveinaði: „Ég
þoli ekki þetta ljós! Ég þoli ekki þessa birtu!“
„Ósköp eru að sjá þig, góða mín“, sagði Borg-
hildur í kjassandi málrómi. „Þú ert ekki búin að
greiða þér“.
„Ég get það ekki. Það titra svo mikið á mér
hendurnar“.
„Þá skal ég reyna að greiða þér. Þú verður
bara að segja mér til, ef ég verð harðleikin“.
Borghildur sótti greiðu og spegil. Jón tók af henni
spégilinn og gaf henni til kynna með aðvarandi
augnaráði, að hollast væri, að spegillinn væri
kyrr þar, sem hann átti að vera. Borghildur rakti
upp aðra fléttuna og reyndi að tala glaðlega:
„Ósköp er fallegt á þér hárið, Anna mín. Engin
kona í sveitinni hefur svona fallegt hár“.
„Það væri bezt að klippa það af og brenna
fléttunum. Það ætti bezt við auðnuleysi mitt“,
kjökraði Anna.
„Þú þarft að fara að hátta, góða mín, þú ert
svo þreytt“.
„Gættu að dyrunum, Borghildur“, hvíslaði
Anna eftir stundarþögn. „Gættu að því, að hann
fari ekki út“.
„Hann fer ekki frá þér, þegar þú ert svona
lasin. Hann verður hjá þér“.
Þá heyrðist lági, tryllingslegi hláturinn enn
á ný. Borghildur fölnaði af hræðslu og leit til Jóns.
Hann hafði stungið höfðinu undir gluggatjaldið
og horfði út.
„Nú hef ég víst verið hræðilega harðleikin við
þig. Það er svo flókið þarna. Fannstu ekki mikið
til?“ sagði Borghildur og reyndi að tala stillilega.
„Sárt brenna fingurnir, en sárara brennur
hjartað, sagði drottningin í sögunni, sem hann
Finni sagði mér svo oft. Manstu eftir henni?“
„Hann kunni svo margar sögur, aumingja
karlinn, sem gaman var að hlusta á fyrir börnin,
en ég var orðin svo stór, að ég hlýddi sjaldan á
þær. — Svona, nú ertu orðin nýgreidd og getur
farið að hátta. Ég skal sitja hjá þér, ef þú vilt,
meðan þú ert að sofna“.
„Kallaðu á Jakob, svo að hann geti farið að
hátta, og sittu hjá mér, þangað til ég er sofnuð“.
„ Viltu ekki að ég sofi hérna fyrir innan í
nótt?“ spurði Borghildur Jón, þegar Anna var
sofnuð.
„Nei, nei, sofðu í rúminu þínu og reyndu að
vera róleg. Við skulum vona, að þetta lagist og
hún sofi vel. Hún hefur sjáanlega verið orðin
þreytt“.
Þá bauð hún góða nótt og dáðist, eins og
svo oft áður, að andlegu og líkamlegu þreki, sem
þessum manni var gefið.
BREYTINGAR Á HEIMILINU
Næsti dagur rann upp bjartur og hlýr, eins
og allir dagar voru, það sem af var góunni. Borg-
hildi hafði ekki orðið svefnsamt þessa nótt. Hún
kveið komandi dögum. Hún þóttist vita, að þeir
yrðu hræðilegir. Slíkt hið sama hugsuðu allir
aðrir á heimilinu.
Jón kom fram í eldhús um leið og Þórður.
Borghildur spurði Jón strax eftir Önnu. Hann
svaraði því hálfstuttlega, að hún hefði víst sofið
í alla nótt, að minnsta kosti hefði hann aldrei
heyrt neitt til hennar. Svo fór hann út í hesthús,
eins og hann var vanur, og kom ekki inn aftur
fyrr en kominn var matmálstími. Borghildur sagði
honum þá, að Anna væri komin á fætur og henni
liði áreiðanlega betur en í gær.
„Náttúrlega hressist hún, manneskjan", sagði
Jón fálega og fékk sér kaffibolla og gekk svo inn
í hjónahúsið. Anna sat á stól út við gluggann og
leit ekki við, þó að hún heyrði að gengið væri um.
Hann bauð henni góðan dag glaðlega og bætti
við: „Er heilsan ekki heldur skárri en hún var
í gær?“
„Þegiðu!“ sagði hún svo lágt, að það rétt
heyrðist.
„Nú, ég hélt að þér hefði skánað eitthvað í
nótt, góða. Viltu ekki tala svolítið við mig? Ég
var að bjóða þér góðan dag“.
„Þú skalt ekkert vera að hafa fyrir því að
bjóða mér góðan dag .Hér eftir erum við skilin
að öllu leyti“.
„Þér dettur ekki í hug að fara að skilja við
mig eftir öll þessi ár, þó að þessi snurða hlypi á
allra snöggvast. Það verður hægt að greiða úr
henni. Við erum búin að búa saman sem hjón í
þrettán ár og þar áður í mörg ár sem systkini.
Þér hefur liðið vel hérna, góða mín. Manstu hvað
þú varst hrygg og munaðarlaus, þegar þú komst
hingað fyrst?“
„Einmitt þess vegna finnst þér það sjálfsagt,
að ég taki þegjandi við öllu, sem mér er boðið.
En ég er að vona, að það sé einhvers staðar til
staður, þar sem ég get lifað án þíns náðarbrauðs.
Jakob ætla ég að láta læra til prests, svo að hann
verði ekki annar^syndaselur og þú ert. Ég get svo
verið hjá honum“.
Ætlaðirðu ekki til Ameríku í gærkvöldi, góða
mín?“ spurði Jón dálítið glettinn.
„Þú ert bara kátur yfir þessu öllu“, sagði hún
áköf. „Þér finnst, að þér hafi svo sem ekki orðið
mikið á Líklega finnst þér sjálfsagt, að þetta
gangi í ættir. Manstu eftir sögunni hans Finna?
Hefði þetta verið drengur, hefðirðu látið hann
heita Finn Doddason, fyrst hinn var skrifaður
Tumason". Hún hló skjálfandi hlátri.
„Dettur þér í hug að ég láti fara eins með
barnið mitt og farið var með Finna?“ spurði hann,
og henni til mikillar ánægju var auðheyrt, að
honum rann í skap. „Þótt ég gerði sjálfan mig að
þeim vesaling þín vegna að gangast ekki við henni,
skal hún fá gott uppeldi og njóta eignanna minna
jafnt og Jakob“.
„Ætlarðu að bæta því ofan á allt annað að
stela frá þínu eigin barni?“ spurði hún og hlátur-
inn þagnaði allt í einu.
„Hann er ekki skyldari mér en hún. Ég á
reyturnar mínar sjálfur og ræð því, hvað ég geri
við þær. Þær eru líka vel til tvískiptanna", svaraði
hann og sneri til dyra til þess að binda endi á
þessa þarflausu deilu. Þá sá hann, að myndin af
honum sjálfum, sem alltaf hafði staðið á sauma-
borði konu hans og var fægð á hverjum degi, lá
flöt og glerið sneri niður. Hann svipaðist um og
sá, að þannig litu allar myndirnar af honum út.
Hann tók þær allar, smáar sem stórar, og fór með
þær út úr húsinu.
„Þetta var ágætt“, hugsaði Anna, „hann skyldi
fá að sjá, hvað lítilsvirðingin væri og það í stærri
stíl. Hún ætlaði sér að reyna að velgja honum
þessar vikur, sem hún átti eftir að vera á þessu
heimili. Henni hafði létt talsvert fyrir brjósti við
þetta. En eftir augnablikasstund kom hann aftur
inn með hvíta rúmteppið ofan af gestrúminu á
handleggnum. Það stóð talsverður gustur af hon-
um. Hann þreif skræpótta sirsteppið ofan af
rúminu sínu og fleygði því á gólfið í bræði sinni.
„Ég skal sýna þér það, að ég læt þig ekki hafa
ánægju af að breiða þessa forsmánartusku yfir
rúmið mitt. Myndirnar geta verið hvar sem er,
þangað til þú ert búin að flytja héðan“. Hann fór
að reyna að breiða teppið yfir rúmið, en það fórst
honum ekki vel úr hendi. „Og svo máttu gjarnan
segja hverjum, sem þig langar til, að ég sé faðir
að litlu heimasætunni á Jarðbrú, því að ég ætla
ekki að dylja það, fyrst þú veizt það. Hún verður
skrifuð dóttir þín“.