Lögberg - 27.06.1957, Blaðsíða 6

6
GUÐRÍTN FRA LUNDI:
DALALÍF
Já, það gat Erlendur vel skilið. Það langaði
víst flesta, sem einu sinni höfðu kynnzt honum.
Svo spurði hann um hinn bróðurinn og Ástu.
„Þau eru nú bara komin alla leið til Ameríku
og það er ég að hugsa um að gera á næsta vori“.
Það var víst ekki svo óefnilegt bjóst Erlendur
við. En aldrei hafði honum nú samt dottið það í
hug, á sínum yngri árum.
Samræðurnar urðu ekki lengri, því að nú fór
fólkið að ganga í kirkjuna. Helga valdi sér sæti
við glugga, svo að hún sæi, þegar fólkið kom
heiman frá bænum. Þarna komu þær Anna Frið-
riksdóttir og Þóra í Hvammi með Lísibetu litlu
Sigurðardóttur á milli sín. En sá uppdráttur á
krakkanum. Það var kannske ekki að spyrja að
fínheitunum á öllu hjá þeirri konu, enda hafði
hún efni á að láta allt eftir sér. Þær settust á
innsta bekkinn hjá orgelinu. Það var Jakob, sem
átti að spila á orgelið. Náttúrlega átti að láta hann
vera þar, sem mest bar á honum. í næsta bekk
settust þæy Ásólfsstaðasystur. Þær áttu orgel og
sungu alltaf, þegar þær voru í kirkju. Gróa settist
hjá þeim. Hún hafði ágæta söngrödd. Erlendur
settist við hlið hennar. Hann hafði feikna bassa-
rödd. Fremstur sat Þórður. Dísa stóð á gólfinu
gremjuleg á svip. Hún var vön að sitja á innsta
bekknum, en nú var þar hvert sæti skipað. Helga
kinkaði kolli til hennar — þar var sæti handa
henni. Dísu þótti það helzt til framarlega, en samt
settist hún þar.
„Það lítur út fyrir, að það sé ekki pláss fyrir
mig lengur á þessu heimili, hvorki í kirkjunni eða
bænum“, hvíslaði hún í kjökurrómi að Helgu.
„Það treður sér í innstu bekkina, sem getur
sungið“, hvíslaði hún á móti.
„Þetta gerir ekki svo mikið til. Ég verð ekki
fyrir neinum eftir nokkra daga“, sagði Dísa og
strauk með fínum vasaklút gremjutárin, sem leit-
uðu fram í augun.
Hildur hugsaði um ána öðru hvoru yfir messu-
tímann. Hún gat ekki annað. Hvernig færi, ef
brúin þyldi nú ekki hesta og menn? Það var ekki
vandi að sjá það, að hún hafði vaxið stórkostlega
meðan á messunni stóð. Hún talaði um það við
Helgu, þegar þær voru komnar út úr kirkjunni,
að það væri sjálfsagt að drífa sig strax af stað,
en það var nú eins og það var vant, rólegheitin og
værðin yfir þeirri konu. Hún sagðist þekkja það,
að það yrðu allir að drekka kaffi, ef Nautaflata-
fólkinu ætti ekki að mislíka. En Hildur bjóst ekki
við, að hún hefði nokkra lyst á kaffi, en samt fór
það nú svo, að inn að kaffiborðinu settist hún við
hlið Helgu, en áhuginn óx lítið, þó að kaffidrykkj-
unni væri lokið. Alltaf var eftir að tala við ein-
hvern. Loks sagði Hildur, að hún biði ekki lengur,
og fór út að réttinni með Þverárhjópunum.
„Alltaf er áhuginn og dugnaðurinn eins hjá
H|ildi“, sagði Erlendur og sagði sonunum að fara
að leggja á hestana. Sjálfur átti hann eitthvað
ósagt við kunningjana.
Hjónin frá Þverá stigu á bak. Hildur fór að
þeirra dæmi. „Við skulum bara fara að síga af
stað. Ég er hugsjúk út af ánni. Það er hryllilegt
að sjá, hvernig hún beljar áfram“, sagði Hildur.
Helga var að síga út túníð í samfylgd með
konunni frá Sléttu. Eitthvað þurftu þær að skrafa
saman. Hún yrði áreiðanlega fróð næstu daga,
hún Helga. Fyrir framan klifið náði það þeim þó,
enda hafði þrenningin riðið hægt, því að viðkunn-
anlegast var þó að halda hópinn, ef það gat gengið.
„Hefst þótt hægt fari, húsfreyja“, sagði Er-
lendur. „Það ætlaði ekki að ganga greitt að hafa
Helgu af stað“.
„O, láttu ekki svona“, sagði Hildur, eins og þú
I
LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 27. JÚNÍ 1957
stæðir ekki skrafandi líka, enda var það víst ekki
mikið, ef áin væri ekki alveg að tryllast“.
„Ég fer nú strax að skjálfa“, sagði Helga.
„Ég vona nú, að þér líði vel næstu daga og
nætur, fyrst þú ert búin að sjá, að Anna er 'ekki
mjög þungt haldin. Mér sýndist hún meira að
segja talsvert kvikari í hreyfingum en þú sjálf,
enda er nú mikill munur á holdafarinu“.
„Það er nú meira að sjá útlitið á konunni“,
sagði Helga, „en ég get varla sagt, að ég gæti talað
við hana orð fyrir Þóru í Hvammi og stelpunni
henni Dísu. Þær snérust í kringum Jiana eins og
vindrellur. Þvílíkt bölvað vesin“.
„Nú, svo að þú gazt þá ekki einu sinni spurt
hana um líðan ^hennar eftir allt saman. Það var
helzt til mikið til unnið að taka á sig þennan líka
krók alla leið fram á afrétt — og svo þurfum við
nú kannske að sundríða ána á heimleiðinni“. Hann
hneggjaði ánægjulega.
„Blessaður byrjaðu nú ekki með ertnina, eins
og þinn er vandi“, sagði Hildur í bænarróm. „Ég
get nú bara ekki hugsað um annað en ána. Þetta
hefur verið fjarska heitur dagur og hún hefur
vaxið mikið“.
„Já, hún er tilkomumikil núna, blessuð áin
mín“, sagði Erlendur í gælurómi. „Ég er ekki
mjög smeykur við hana“.
„Við hvað skyldir þú svo sem vera smeykur?“
hnusaði í Helgu. „Það er alltaf sami glannaskap-
urinn og ábyrgðarleysið hjá þér11. f
„En gaztu nokkuð gruflað út í hitt áhuga-
málið, hvers vegna. Dísa ætlar að fara í burtu?“
sagði hann með sömu ertninni. „Þú talaðir mikið
við hana sá ég var“. ,
„Hún hafði víst ekki neitt á móti því áð
skrafa sýndist mér“, gegndi Hildur fram í.
„Það er nú bara svoleiðis“, sagði Helga, „að
Gróa sagði mér, að það yrðu víst allir á heimilinu
guðsfegnir að hún færi. Hún er orðin svo merkileg
með sig og það, sem á mestu veltur, hún er farin
að standa uppi í hárinu á henni Borghildi. Það
sjálfsagt þríft nú enginn á því heimili, sem hagar
sér svoleiðis. Gróa bjóst við, að Anna yrði fegin
að Dísa færi eins og aðrir, en hjá henni hefur hún
nú alltaf verið í talsverðu eftirlæti“.
„Hún talar óviðkunnanlega, sá unglingur11,
sagði Hildur, „þykist allt géta og öllu ráða. Þvílíkt
sj^lfsálit!11
„Hún reynir alltaf að láta skína í það, að hún
sé ómissandi fyrir heimilið, og einnig það, að hún
ætli sér Jakob“, sagði Helga háðslega. „Það gæti
ég nú hugsað, að Jóni þætti jafnræði".
„Alltaf eru kvensurnar jafnvitlausar“, sagði
Erlendur.
„Jakob hugsar víst heldur lítið um kvenfólk“,
sagði sá skólagengni.
„Hann líkist þá ekki mikið föður sínum“,
sagði Helga hlæjandi.
„Hann verður sjálfsagt eftirbátur hans í fleiru
en því“, sagði Erlendur.
. „Hún er myndarleg, litla fósturdóttirin á
Nautaflötum“, sagði konan frá Þverá, sem gjarnan
vildi taka upp viðfelldnari umræður.
„Já, það má nú segja, þvílíkt myndarbarn“,
sagði Hildur. „Hún var ekki lánlaus að komast
þangað“.
„Ætli það geti ekki átt sér stað, að hún sé
ekki alveg vandalaus húsbóndanum?“ sagði þá sú
illkvittna kona, Helga á Hóli. „Mér heyrist sumir
álíta það, að hann hafi einhvers konar selstöð
þarna hjá Sigga“.
„Engan hef ég heyrt minnast á það“, sagði
'Hildur.
„Vertu viss um, að þetta hefur hún sótt til
kirkjunnar“, sagði Erlendur. „Það er tilvinnandi
að sundríða fyrir svona lagað“.
Helga brosti drýgindalega: „Hún er nú ekki
alveg ókunnug á Ósnum, hún Ella á Sléttu“.
„Það er alveg dæmalaust, hvernig talað er um
þann mann“, andvarpaði Hildur.
„Hann hefur nú nokkrum sinnum gefið tilefni
til umtals“, sagði Helga, „áreiðanlega nokkrum
sinnum“.
„Já, það er skammarlegt“, sagði Erlendur,
„svona hefur verið talað um hann, síðan hann var
unglingur. Hann hefur varla mátt brosa framan í
konu, svo að slúðurtuðrurnar hafi ekki búið eitt-
hvað til úr því“.
Helga glotti og snéri máli sínu til Hildar:
„Það er ekki oft, sem tengdadóttir þín fer til
kirkju eða kemur að Nautaflötumþess utan“.
f
Hildur þóttist skilja, að þetta ætti að verða
áframhald af hennar fyrri illkvittnis umræðum.
„Hún fer nú hvorki það né annað, sú kona.
Heimilið er henni allt — heimilið og börnin, enda
fer það henni vel úr hendi hvoru tveggja", sagði
Hildur.
„Nú, ójá, þetta er nú svo sem ekki stærðar
heimili, og þú ert þá kannske betri en ekki neitt“,
sagði Helga.
Eflaust hefðu umræðurnar ekki tekið svo
skjótan endi, ef annað hefði ekki komið til at-
hugunar. Ásólfsstaðafólkið reið kippkorn á undan
því. Þegar að ísbrúnni kom, reið það allt í einum
hóp yfir. „Ef það hefur það yfir, megum við vera
vongóð“, sagði Helga. Það var nú komið yfir um og
veifaði til þeirra.
„Bölvaður glannaháttur er þetta“, sagði Er-
lendur.
„Bara að við værum á þessari grænu grein“,
hugsaðf Hildur.
Helga tók ekki upp sínar fyrri umræður. Það
var riðið þegjandi spottann, sem eftir var að ís-
brúnni. Það duldist engum, að hún var byrjuð
að síga niður um miðjuna. Helga náfölnaði.
„ísbrúin er að springa. Það var engin von til
þess að hún þyldi, að það riði allt yfir í einu —
þvílíkt uppátæki“, sagði Erlendur með sama á-
hyggjuleysi og hann hefði verið að tala um hrífu-
haus, sem væri líklegur til að brotna bráðlega.
„Guð í himninum hjálpi okkur!“ hrópaði
Helga. „Ég .fer ekki lengra — ég sný til baka.
Ætli þér hefði ekki verið nær að komast fyrr af
stað en standa alltaf masandi við hvern karl, sem
við kirkjuna var?“
„Nei, hafðu þig nú hæga, Helga Björnsdóttir.
Þú stæðir áreiðanlega enn hjá henni, þessari mála-
skjóðu frá Sléttu, ef ég hefði ekki rekið þig af
stað, enda voru þetta mikilvægar upplýsingar,
sem þú fékkst hjá henni“, svaraði Erlendur.
„Verið þið ekki að þessu bölvuðu jagi“, sagði
Sigurður sonur þeirra. „Við skulum heldur fara
að hugsa til að komast yfir um, meðan hægt er“.
Nú stigu allir af baki nema Helga. Hún kallaði
yfir sig hrædd: „Það veit Guð, að ég þori ekki!
Það veit Guð—“.
„Vertu ekki svona kjarklaus, mamma", sagði
yngri sonurinn, Björn, sem ekki var þó nema
fimmtán ára unglingur.
Erlendur greip broddstafinn og reyndi fyrir
sér og sagði svo, þegar hann kom til baka, að
ísinn væri traustur, engin hætta nema áin kannske
kæmist ofan á með tíð og tíma. „Það er sjálfsagt,
að konurnar gangi fyrst yfir, svo teymum við
hestana á eftir“, sagði Erlendur.
Hildur braut upp reiðpilsið, krossaði sig og fór
fyrst út á brúna með Línu-Grána í taumi.
„Láttu piltana teyma hestinn!“ kallaði Helga
skjálfrödduð, en Hildur leit ekki við. Eftir nokkrar
mínútur var hún komin yfir um heilu og höldnu
og kallaði til þeirra, sem eftir stóðu: „Bærilega
gekk það!“
Næst fór unga konan á Þverá. Hún hljóp létt-
fætt eins og köttur. Helgu létti um andardráttinn,
hún fór af baki. Kannske ætlaði þetta að ganga
betur en áhorfðist.
„Nú skalt þú fara“, sagði maður hennar.
„Ég bíð þangað til síðast. Alltaf er þó frestur
á illu beztur“, sagði hún.
„En máltækið segir líka, að sá reyni brú, sem
seinastur gangi. Hestarnir komast frekar yfir en
þú“.