Lögberg - 03.10.1957, Blaðsíða 6

6
GUÐRÚN FRA LUNDI:
DALALÍF
„Ef þú átt við áhyggjur út af heyleysinu,
býst ég við, að þú þurfir engu að kvíða fyrir
sjálfan þig, en það getur verið, að Doddi á Jarðbrú
sé illa stæður með hey og þú sért hugsandi út af
hans heimili“, sagði hún og horfði beint í andlit
honum til að sjá, hvort honum brygði ekki.
Hann kveikti á eldspýtunni og bar hana að
pípuhausnum og kveikti í, áður en hann svaraði.
„Ég hef ekki heyrt, að Doddi sé illa stæður með
hey, heldur þvert á móti. Hann lógaði kú um
miðjan vetur- Það munar miklu“, svaraði hann og
brá ekki vitund.
„Ég hef heyrt, að þú hafir ráðlagt honum það
og hafir svo selt kjötið fyrir hann niðri á Ós“.
„Ég hef ekki selt kjötið. Það var Siggi Daníels,
sem gerði það. Ertu gröm yfir því, að Doddi
vesalingurinn gat selt kjötið og fengið krónur
fyrir það upp í aðra kú? Ertu að verða öfundsjúk
og smásmugulega illkvittin eins og Helga á Hóli
og hennar líkar?“ sagði hann, án þess að þykkjast
vitund.
„Nei, það er ég ekki, en ég hélt nú satt að
segja, að að þú værir hættur að heimsækja þau
á Jarðbrú eða hafa leynimakk við þau“.
„Þér er óhætt að treysta því, að ég kem
þangað aldrei. Doddi kom hlaupandi ofan að á til
mín til að segja mér frá þessum vandræðum
sínum, og ég réð honum að drepa kvíguna. Það
var víst ekkert sérstakt góðverk eða til þess að
bera það á milli bæja. En heim á hlaðið hef ég
ekki komið síðan----------
„Síðan hvenær?“ greip hún fram í háðslega.
„Síðan þú reiðst þangað með mér. Þú ert
sjálfsagt ekki búin að gleyma því. Þess vegna er
óþarfi að fara að klóra ofan í þau kaun núna“.
„Þú finnur víst ekki mikið til, þó að minnzt
sé á það, býst ég við, hefur víst aldrei gert það“.
„Ég er heldur ekki að biðja þig að hlífa mér,
heldur sjálfri þér. Það er hver sjálfum sér næstur“,
sagði hann. „Svo skaltu hætta þessu nöldri, góða
mín. Þú þreytir sjálfa þig með því“. ^
Hún undraðist hvað hann var rólegur. Það
varð dálítil þögn. Svo byrjaði hún aftur: „Svo ertu,
trúi ég, að hugsa um að leiða einhverja kúna út
úr fjósinu til þeirra, svo að básinn sé ekki lengi
auður“.
„Er ég að hugsa um það núna?“ spurði hann.
„Það veit ég ekki“, sagði hún önug.
Hver hefur álitið mig hugsa um það?“ sagði
hann og henni sýndist hann brosa. „Langar þig til
að losna við einhverja kúna?“
„Það yrði varla farið að spyrja mig ráða eða
fara að mínum vilja í því efni“.
„Ég hef alltaf talað um við þig, ef mér hefur
dottið í hug að selja kú úr fjósinu. Manstu ekki,
þegar Siggi fékk kúna, þú vildir, að hann fengi
rauðu kúna — hún hefur líka reynzt prýðilega.
Vertu ekki ósanngjörn, góða mín. Það væri þá
helzt, ef þau fengju eitthvert jarðnæði í vor,
Manga og Steini, að ég gæfi þeim kú. Það gerði
mamma sáluga alltaf, þegar hjúin hennar fóru að
búa. Það getur komið sér vel. Þau eru búin að
vera hérna lengi og eru gæðahjú“.
„Ég býst við, að pabbi sálugi hafi gefið þeim
hana alveg eins og mamma. En það er siður þinn
að segja, að hún hafi gefið og gert þetta og þetta“.
„Já, hún átti alltaf hugmyndina, blessunin.
Hún var svoddan skörungur, eins og þú manst.
Náttúrlega lét pabbi alltaf að hennar vilja —
ekki stóð á því“.
LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 3. OKTÓBER 1957
„Hún hefur líklega haft það til að vinna dá-
lítið á bak við hann, ekki síður en þú á bak
við mig“.
Hann leit á hana alveg hissa: „Hvað meinarðu,
manneskja, þú ætlar *þó líklega ekki að fara að
baktala hana mömmu í gröfinni?"
»
„Nei, nei, það ætla ég ekki að gera“, flýtti hún
sér að segja. „Þetta er bara alveg eins — sama
sagan. Það ert þú, sem ræður, þú, sem gerir allt.
Mín er aldrei getið frekar en pabba, ég samþykki
það, sem undir mig er borið. Hitt er farið á bak við
mig með- Ef þeim væri gefin kýr, yrði sagt, að
þú hefðir gert það, ekki ég. Kannske hefur pabbi
verið svo lánsamur, ef það getur þá kallazt lán,
að enginn hefur sagt honum það, að það væri farið
á bak við hann“.
„Hann var svo skynsamur maður, að hann
hefði ekki léð því eyra“.
„En ég er svo heimsk að láta mig varða það
dálítið, að þú lánir Dodda á Jarðbrú peninga og
hlaðir undir hann á ýmsan hátt“.
„Ég hef lánað fleirum en Dodda peninga í
vetur“.
„Færðu þá þessa peninga nokkurn tíma aftur?
Heldurðu að það sé rétt að fara svona með eigur
sínar? Þú verður þó að gæta að því, að þetta er
allt saman eign Jakobs“.
Hann hristi höfuðið. „Mér finnst þú ætla að
fara að verða óvenjulega fyrirferðarmikil, þegar
þú ferð að tala um fjármálin. Ég er að vona, að
ég sé ekki svo nærri grafarbakkanum, að ég geti
ekki innheimt það, sem ég á útistandandi, áður
en Jakob minn tekur við. Þú skalt ekki vera að
gera þig órólega út af því. Nóg er víst annað til.
Þetta stafar af þessum missvefni, sem þú verður
fyrir. Þú ættir að vera meira úti, góða mín. Jakob
skal ekki vanta peninga, ef hann ætlar sér að
læra meira“.
Hann gekk yfir að ofninum, hristi öskuna úr
pípunni í öskuskúffuna, lagði hana aftur á skrif-
borðið og gekk út að glugganum. Hún fylgdi
honum með augunum. Hann var talsvert öðruvísi
í dag en honum var eiginlegt. Vanalega reiddist
hann dálítið eða hann stríddi henni, ef hún var
að jagast við hann. Nú gerði hann hvorugt. Það
var eins og hann vildi bara gera gott úr öllu. Það
varð löng þögn. Svo tók hún til máls: „Ég er viss
um, að pabbi sálugi hefði ekki getað annað en
hlustað, ef einhver hefði sagt honum eitthvað
svona lagað- Ég hef reynt að láta sem ég heyrði
þetta ekki, að þú værir að koma við á Jarðbrú, en
afbrýðin nagar innan á mér brjóstið, svo að mig
logsvíður. Pabbi hefir fundið til hennar líka. Ég
hef svo oft hugsað um það, sem hann Finni var að
segja okkur einu sinni, að hann hefði varla talað
orð við séra Hallgrím, þegar hann var hérna.
Manstu ekki eftir því?“
Hann var seinn til svars. „Ég held ég sé búinn
að gleyma því“, sagði hann seinlega. „Jú, annars,
ég man það víst. Honum hefur leiðzt hávaðinn í
honum — hann var svo hæglátur. Það hefur víst
ekki verið annað".
„Ég skil bara ekkert í þér, það er eins og þú
sért út á þekju“, sagði hún.
„Það er vegna þess, að ég svaf ekki hálfan
svefn í nótt“, sagði hann.
„Þá finnurðu, hvernig mér líður, þegar ég get
ekki sofið“.
„Ég veit að þér líður ekki vel, góða mín“.
„Samt er það álitið, að það sé ekkert að mér,
nema móðursýki“, hélt hún áfram í klagandi
málróm.
„Það eru víst fáir, sem álíta, það“, sagði hann.
„En hitt er ekki eðlilegt, að menn, sem hafa aðra
eins hestaheilsu og ég, geti verið mjög nærgætnir
við þá, sem eru sífelldlega lasnir. En mér sýnist
þú bara hafa hresst við að jagast þetta við mig.
Þú ættir að gera það oftar“. Hann laut ofan að
henni og kyssti hana á vangann og brosti eins og
framan í keipóttan krakka. Svo fór hann fram úr
húsinu.
Anna fór að klæða sig. Það var svo einkenni-
lega hljótt í bænum, líkt og allir væru farnir úr
honum. Einstöku sinnum heyrðist þó til Borg-
hildar frammi í eldhúsinu- Hún mundi allt í einu,
að Gróa hafði verið að ráðgera að fara yfir að
Ásólfsstöðum. Líklega hafði Dísa labbað eitthvað
á bæi líka. Hún hafði ekki séð henni bregða fyrir
í morgun. Það var búið að borða morgunmatinn,
þegar Anna kom fram í eldhúsið. Borghildur var
þar alein.
„Hvar er allt fólkið? Ég heyri ekki nokkurt
hljóð í bænum. Það minnir mig á dauðs manns
gröf“, sagði Anna og það fór hrollur um hana við
að heyra þessa samlíkingu, sem hún hafði sjálf
dreg'ið upp í huganum. Dauðs manns gröf! — Það
var hræðilegt orð. Borghildur sagði það, sem
Anna vissi þó áður, að Gróa hefði farið yfir að
Ásólfsstöðum, Dísa væri einhvers staðar að leika
sér á skautum, en um Möngu vissi hún ekkert.
Anna settist við borðið og fór að borða, en lystin
var lítil. Hún heyrði Borghildi vera að tala um,
að eiginlega sæi hún nú eftir Gróu, hún væri
ágætt hjú, þó að hún væri nokkuð málgefin.
Anna játaði bara og stóð upp og gekk inn aftur.
Hún heyrði Borghildi fjasa um, að hún bragðaði
ekki matinn.
Rétt á eftir gekk Þóra í Hvammi inn í eld-
húsið. Hún hafði þann sið að ganga inn, án þess
að berja á dyr. Borghildur tók henni glaðlega.
„Það veit víst á eitthvað, að þú ert á ferð núna,
þegar aldrei kemur maður“, sagði hún, þegar
þær höfðu heilsazt.
„Það veit vonandi á það, að snjóinn fari að
leysa. Hann er orðinn nokkuð langur, þessi vetur,
finnst manni, þó að hann telji víst ekki fleiri vikur
en aðrir fyrirrennarar hans“, sagði Þóra og fékk
sér sæti í húsmóðurstólnum við borðsendann.
„Það voru aðrir tímar, þegar þú varst hérna
daglegur gestur, Þóra mín“, sagði Borghildur,
„góðir tímar, sem ljúft er að minnast“.
„Já, þá voru fæturnir léttir og lífið ábyrgðar-
lítið — og þá var gaman að koma að Nautaflötum“,
sagði Þóra glaðlega. Hún sá, að það lá ekki vel á
Borghildi og vildi fegin lífga hana upp.
„Ójá, það var margt, sem dró gesti að heimil-
inu, sem nú er horfið“, andvarpaði Borghildur.
„Það er alltaf gaman að koma hingað“, sagði
Þóra. „Þó verð ég líklega aldrei svo gömul, að ég
sakni ekki Lísibetar".
„Hún fór of snemma héðan“, sagði Borg-
hildur döpur. „Hún hefði, aldursins vegna, getað
verið hjá okkur ennþá, og þá hefði verið annað
snið á heimilinu en nú er“.
„Er Anna ekki góð til heilsunnar núna?“
spurði Þóra.
„Nei, hún er það ekki núna, farin að vaka
heilu og hálfu næturnar, en sofa fram að hádegi,
og hefur svo enga matarlyst. Ég er alveg að gefast
upp á þessu. Ég óttast, að ég geti ekki uppfyllt
síðustu ósk Lísibetar minnar — að vera önnur
hönd Önnu, meðan hún þyrfti þess með, helzt
að yfirgefa hana aldrei“.
„Það er ekki undarlegt, þó að þú sért orðin
þreytt. Þú hefur unnið hér mikið“.
„Það er ekkert að vinna, eins og þú getur
skilið, svona dugleg kona. Dísa þurfti nú endilega
að koma heim og ætlar hreint og beint að eyði-
leggja heimilið. Hún hefur alltaf leiðinleg verið,
en út yfir tekur þó nú. Þvílíkt stríð!“
„Ég kom nú einmitt til þess að reyna að fá
hana í vist út á Strönd, af því ég vissi, að hennar
er ekki beint þörf hér á heimilinu“.
„Það væri meira lánið, ef hægt væri að koma
henni í burtu. Hún er sí og æ að rápa yfir að
Hóli. Ég er dauðhrædd um, að hún komi með
einhvern þvætting þaðan. Samt skal ég ekki full-
yrða neitt. En það skipti um heilufar önnu eftir
að hún kom þaðan í fyrsta sinn. Blessuð komdu
inn til hennar. Það er ómögulegt að hafa hana út,
þó að veðrið sé gott“-
Þóra fór inn og bankaði á húshurðina og
lauk upp, áður en henni var boðið inn. Anna sat
við ofninn með skammel undir fótunum og bók í
kjöltunni. Þóra bauð góðan daginn. Anna stóð á
fætur og brosti glaðlega og heilsaði vinkonu sinni
með mörgum kossum.