Kirkjublaðið - 01.01.1897, Blaðsíða 14

14
Höfuðdeild grísk-katólsku kirkjunnar, fjölmennust og máttar-
mest, er hin rússneska eða slafneska kirkja. Pjetur mikli tók sjer
valdið yfir henni sem rússneskur páfi, en Rússakeisari hefir sjer
við hlið sem œðsta kirkjustjórnarráð hina »heilögu synodus«, sem
margir hafa heyrt að illu getið fyrir kúgun og ofsóknir. Þar er
ríkiskirkja í algleymingi sínum, og hvorki hugsunarfrelsi nje trú-
frelsi, nje umburðarlyndi. Otrúlegar eru sögurnar frá hinum síð-
ustu árum um ofsóknir gegn lúterskum mönnum í löndum Rússa
við Eystrasalt; áður kom það mest niður á hinum katólsku Pól-
verjum.
Guðsþjónusta Rússa, eins og yfir höfuð guðsþjónustan í grísku
kirkjunni, er að lcalla tóm altarisþjónusta og söngur, þó syngur
eigi söfuuðurinn, heldur fastur söngflokkur, og líkara er það tóni
en okkar söng, ekki eru hljóðfæri notuð við sönginn. Altarisþjón-
ustan er ákaflega margbrotin og löng, eru þar prestar og djáknar
upp á palli og skilur »myndaveggurinn«, — sem svo er nefndur af
hiuum skrautlegu líkneskjum og myndum af Kristi, postulum og
dýrðlingum, sem skyggja á altarið, — kórinn frá kirkjunni. Nógu
skrltið er að hugsa sjer það, að þessi myndaveggur á sama upp-
runann og prjedikunarstóllinn hjá oss. A mótum kórs og kirkju
var í fornkirkjunni lesið og prjedikað frá dálítið upphækkuðum
palli með grindum (cancelli) í kring um. Vestur frá varð úr þessu
ræðustóll, frálaus kórnum, •— það á enga heimild í fornkirkjunni
að hafa prjedikunarstól við altarið eða yfir því, — austur frá
færðust grindurnar yfir þveran kórinn að framan, og urðu að þess-
um myndaröðum. Þrjár eru dyr á »myndaveggnum« þar sem
prestar og djáknar koma og hverfa, öll er guðsþjónustan líkust
syningu í leikhúsi, enda tilgangur hennar að gjöra líf Krists á
jörðuuni og fórnardauða lifandi fyrir sjónum manna; aðkomandi
menn annarar trúar skilja sáralítið í þeim sýningum, en kristin-
dómsfræðsla manna þar austur frá, að svo miklu leyti sem um
hana er að ræða, beinist helzt að því, að kenna almenningi þýð-
ingu allra þessara snúninga, skrýðinga og afskrýðinga o. s. frv.
Innileg trú og guðrækni mun þrátt fyrir þetta eigi standa mikið
lægra hjá almenningi, en í upplýstari löndum, þar sem prjedikun-
in er aðalatriði guðsþjónustunnar.
I Rússlandi eru bæði »svar’tir« klerkar og »hvítir«, nefndir
svo eptir búningnum. Svörtu klerkarnir lifa klausturllfi, fá þeir
allgóða menntun, og eru úr þeim flokki teknir biskupar, ábótar og
enda liöfuðprestar stórbæjanna. Hvítu klerkarnir eru sveitaprest-
ar, læra þeir lítið annað en bænalestur og tón. Æðri klerkdómur-
inn, hinir »svörtu«, lifir einlífi, hinir »hvítu« eru skyldir að gipt-