Alþýðublaðið - 29.09.1960, Qupperneq 4

S*c 'k -k k -k k k k
KAUPMANNAHÖFN. í
áíján ár var Sea Isle 468 fet
á lengd, en nú er það orð
520 fet. Þeíta var gert í
skspiasmíðastöð Burmeister
og Wáin í Kaupmannahöfn.
Þessum 52 feíum var bætt
þannig vi'ð, að skipið var
bókstaflega sagað í sundur
ogJ síðan sett 3£0 tonna við
bóí.á miðjuna.
Verkið vai framkvæmt í
siæcstu og nýjustu dráttar-
braut Burmeister og Waiu
en Jjá'r á að vera hægt að
taíca upp 70000 tonna skip.
Myndin sýnir Sea Isle eft
ir að bað hafði verið tekið í
sundur.
k k k -k k k
' ER HEISSTYRJÖLDIN
'■ fyrri hófst var Rússland sjö-
3 unda eða áttunda iðnaðar-
! véldi heimsins. Á fjörutiu ár
1 um og þrátt fyrir ógnir og'
; eyðHeggingu fjögurra styrj-
alda eru Sovétríkin nú annað
í röðínni af iðnaðarveldum
heimsins. Og framleiðslugeta
þeirra eykst tvöfalt hraðar en
. framleiðisla Randarfkjanna,
’íemeru fremst.
Þessi staðreynd hefur vald
ig Bandaríkjamönnum nokkr
um áhyggjum upp á síðkast-
ið. Sovétríkin auka fram-
leiðslu sína hraðar en Banda
ríþin. Að vísu eru Bandaríkja
menn enn langt á undan en
bilið minnkar stöðugt. Krúst-
jöv segir, að Rússar verði bún
if að uá þeim árið 1970 eða
■eftir aðeins tíu ár.
Fyrir Bandaríkjamenn, sem
'vandist hafa að vera „hin
unga þjóð“ er þetta ástand
lítt þolandi. Fjöldi Banda-
ríkjamanna vill ekkert um
: þessi mál hugsa en aðrir, og í
þeirra röð eru margir hinna
f"emstu meðal þjóðarinnar
i’ilja gerá sér og þjóðinni
i í ósa grein fyrir þessu. Sér
f'-æðingar hafa nú nýlokið
við að gei’a skýrslu um málið,
Þessir sérfræðingar eru frá
h lztu menntastofnunum
Isndsins, Carnegie-stofnun-
jitni, Harvard-háskólanum,
■Cölumbia-háskólanum, Tækni
f-crdanum í Massacussetts.
Þ.essi þurra skýrsla
er heillandi lesning. Hún sýn
ir hvernig tvö hagkerfi, sem
að mörgu leyti eru svo gjör
ólik, að varla er hægt að tala
um samkeppni, eru í fram-
kvæmd. Til dæmis talar
Krústjov mikið, um í Sovét
ríkjunum sé framleitt meira
smjör á hvern íbúa heldur
en í Bandaríkjunum, en stað
reyndin er sú, að í Bandaríkj
unum eru bændur hvattir til
þess að minnka smjörfram-
leiðslu þar eð ekki er þörf á
því magni, sem framleitt er.
Sama máli gegnir um flestar
aðrar landbúnaðarafurðir,
Bandaríkjamenn framleiða
geypinóg af þeim vörum
handa sér, enda þótt aðeins
tíu af hundraði íbúanna fá-
ist við landbúnaðarstörf á
móti 42 af hundraði í Sovét
ríkjunum.
„Landbúnaður Sovétrákj-
aima verður kominn fram úr
Bandaríkjunum eftir tíu ár,“
segir Krústiov. „Þetta er eins
og að segja, að fótgangandi
maður fari fram úr hraðgeng
um bil, sem hann mætir“,
segja Bandaríkjamenn.
Aðrar tölur tala sínu máli.
90 af hundraði landflutninga
í Sovétrikjunum er með járn
brautarlestum en aðeins 40
af hundraði í Bar.daríkjun-
um. Rafstöðvar í Sovétríkjun
um er enn að 63 hundraðshlut
um enn reknar með olíu og
brennsluefnum, en aðeins
fjórðungur í Bandaríkjunum.
Framleiðni Rússa á vinnu-
stund er aðeins 17,6 prósent
af því, sem er í Bandaríkjun
um eða aðeins mirma heldur
en var á dögum Nikulásar II.
og aðeins hærri en 1928.
Hir.ár miklu iðnaðarfram-
farir Sovétríkjanna stafa
fyrst og fremst af því, að tek-
izt hefur að beina bændum í
iðnaðinn. Þetta getur enn hald
ið áfram um hríð vegna þess
hve bændastéttin er óeðiilega
f jölmenn þar á landi. En þvert
ofan í allar spár er fæðingar-
talan í Bandaríkjunum all-
miklu hærri en í Sovétríkjun
um. Rússar voru 46 prósent
fleiri en Bandaríkjamenn ár-
ið 1940 en eru nú aðeins 18
prósent fleiri, 208 milljónir
á móti 180 milljónum og
varla líður á löngu áður en
algeru jafnvægi er náð á þessu
sviði.
Ein aðferðin, sem notuð
hefur verið til þess að bera
saman þessi tvö stórveldi er
að finna út hvenær þau hafa
verið á sama stigi framleiðslu.
Aðferðin er að vísu ónákvæm
en hún segir þ'ó nokkra sögu.
Dæmi: Sovétríkin framleiddu
66 milljónir tonna af stáli
árið 1959, Bandaríkin fram-
leiddu það magn þegar árið
1940. Rússar eru sem sagt 19
árum á eftir. Með sömu að-
ferð sézt, að Rússar eru 14
árum á eftir í framleiðslu
sjónvarpstækja, 17 árum á eft
ir í rafmagnsframleiðslu, 18
árum á eftir í mjólkurfram-
leiðslu, 23 árum á eftir í skó
framleiðslu, 30 árum á eftir
í olíuframleiðslu o. s. frv.
EFTIRFARANDI grein er útdráttur úr all
langri grein eftir blaðamanninn Raymond Carti
er, sem kallaður hefur verið fremsti blaðamaður
Frakka. Skýrir hann þar frá keppni stórveld
anna á efnahagssviðinu og sýnir fram á, að Vest
ur Evrópa er næsta stærsta viðskiptaheild heims
ins og er á góðum vegi með að ná lengra en stór
veldin í austri og vestri.
29. sept. 1960 — Alþýðublaðið
Sovétríkin eru á svipuðu
stigi í framleiðslu nú, og
Bandaríkin voru á fyrstu 20
—30 árum aldarinnar. Það er
þetta bil, sem Krústjov ætlar
nú að brúa á næstu tíu ár-
um.
En vandamálið er djúpstæð
ara. Krústjov hefur tekið sér
fyrir hendur að hvetja þjóð
sína til þess að ná Bandaríkja
mönnum og fara fram úr þeim.
í framleiðslu og lífsgæðum,
Allir þeir, sem komið hafa til
Sovétríkj anna undanfarin ár
verða varir þessarar astríðu
sem þjóðin er haldin. Allt er
miðað við Bandaríkn og vo.il
in um að ná sama stigi og
Bandaríkjamenn fær fólkið til
þess að þola hverskyns óþæg
indi, fátækt og áreynslu.Krúst
jov hvetur fólkið til að ná
Bandaríkjamönnum og sýna
þannig fram á yfirburði
kommúnismans yfir kapítal-
ismann. Jafnvel þegar hann
æsir til óvináttu við Banda-
ríkjamenn, þá eru Bandarík
in þó hin mikla fyrirmynd og
gósenland, sem jafnast verð
ur við. Krústjov hvetur sem
sagt alla sovétborgara til þess
að verða Bandaríkjamenn —•
ná sama stigi og þeir.
En hvað er fram undan?
Walter Lippmann skrifar:
„Hinn mikli veikleiki okkar
(Bandaríkjamanna) er, að við
höfurn ekkert takmark leng-
ur handa þjóðinni að keppa
að. Við erum í varnarstöðu:
við verjum það, sem við höf-
um en reynum ekki að fara
lengra. Við tölum um okkur
eins og þjóðfélag okkar hafi
náð tilgangi sínum, en sovét
stjórnin hefur takmark þrátt
fyrir alla sína hörku og
skort“.
Þeir, sem berjast vilja gegn
þessari íhaldssemi haí'a valið
sér herópið „vöxtur“, „growt
hmanship11. Þeir vilia að rík
ig hvetji til útþenslu og örari
fraihleiðíilu. í þessum hópi
eru ekki aðeins Demókratar
heldur einnig margir Repú-
blikanar, þeirra á meðal Nel
son Rockefeller, og hann held
ur því fram, að það sé lífs-
spursmál fyrir Bandaríkja-
menn, að framleiðslan aukist
um að minnsta kosti 5 af
hundraði árlega. Hann setti
einnig það skilyrði fyrir stuðn
ingi sínum við Nixon, forseta
efni Repúblikana, að þessi
kenning sín yrði felld inn í
kosningastefnuskrá flokksins.
En þessi kenning hefur hlot-
ið mikla gagnrýni í Banda-
ríkjunum meðal íhaldsmanna.
Og þykir mörgum hart að sá
maður, er ber nafn þess er
um langan aldur hefur verið
samheiti kapitalismans
sjálfs, skuli einn fremsti tals
maður hennar.
En aðstæður hafa breytzt
undanfarið í Bandaríkjunum.
Tími hinna miklu ævintýra-
manna á fjármálasviðinu er
liðinn. Iðjuliöldar nútímans
eru miklir starfsmenn og
hætta sér ekki út í vafasöm
fyrirtæki. Tekjuskattur veld
ur því, að þeir geta ekki lif
að eins „flott“ og gömlu mill
jónamæringarnir. Þeir eiga
Frh. á 14. síðu.