Sunnanfari - 01.01.1894, Side 4

52
kvæði ‘‘hjá Færeyingum að minsta kosti frá því á
17. öld’— og enn annað kvæði, og er hvorttveggja
prentað í Dimmalætting 19. Aug. 9B með þeim
rithætti, að flestir Islendingar munu skilja. Vér
tökum þetta til sýnis:
Nú siglir Vensil
yvir 'Atlantshav,
goymdur skal verða
skatturin,
hann Föroyingum gav;
nú siglir Vensil.
Far tú væl i herrans
frið,
Guð hann goymi teg;
Ijósar liggi leiðirnar
um tín allan veg.
Blíðar liggi göturnar,
mælir hvör fyri sær,
— heilsast vit á skilnar-
stund:
Jesus fylgi tær.
En 9vitanlega hafa Færeyingar enn þá sem komið
er ekki komizt að neinni alfastri niðurstöðu um
rithátt sinn, þótt komnir sé þeir svo langt að halda
út dálitlu blaði á sinu eigin máli (Föringatíðindi).
Vilja sumir fara nokkuð nærri framburði og er það
vorkunn, þar sem um það er að gera að búa til
ritmál, er ekkert var áður til, og liggur það í
sjálfu sér næst. Varla er samt sýnilegt að slíkur
ritháttur, sem að eins veitti Færeyingum skilning
málsins yrði til mikils frambúðarhagnaðar fyrir
Færeyinga, svo framarlega sem það er ætlan þeirra
að koma á færeyskum bókmentum, en ekki leika sér,
því að kraptaverk má það virðast ef einar 14,000
manns gætu haldið uppi nokkurn veginn sæmilegum
bókmentum. Maður veit að íslendingar, sem bækur
lesa, eru þó um 80,000 og veitir ekki af. Fyrir
hagsmuna og hagsýnis sökum lægi það ráð óneitan-
lega næst, að Færeyingar sniði rithátt sinn sem næst
íslenzku að fært væri, svo að báðar þjóðirnar skildu
hvor annarar bækur, og að Islendingar hjálpuðu
Færeyingum á þann hátt til að halda uppi bók-
mentum þeirra, en Færeyjar bættust við hinn ís-
lenzka bókmarkað. það væri báðum til hags að
færeyskar bækur yrði keyptar og lesnar á lslandi
og islenzkar bækur á Færeyjum.
Eins og kunnugt er staðfestist Jón stúdent,
sem kallaður var »greifi«, sonur Guðmundar Jóns-
sonar i Skildinganesi og Guðrúnar dóttur Otta i
Hrófskála, á Færeyjum eptir málin Jörundar hunda-
dagakongs, og festi þar ráð sitt og átti færeyska
konu. Jón var fæddur 1784 og var leingi við
kongsverzlan þar á eyjunum og dó 1866. Jón
átti átta börn. Ein dóttir hans var kona Jóns prests
sonar Friðriks Svendsens, ein dó ung, en hinar
giptust á Færeyjum. Jón kallaði sig Effersö. Synir
hans eru nú rosknir menn þar á eyjunum; er annar
Guðmundur Effersö sýslumaður í Trangisvogi, en
hinn Oliver Pétur Effersö skólakennari í þórshöfn.
Er það eptirtektavert að einmitt þeir frændur hafa
orðið til þess að gerast forsprakkur að blaðamensku
Færeyinga, því Pétur Effersö var lángaleingi rit-
stjóri að Dimmalætting, en Effersö sonur Guðmundar
sýslumanns ritstjóri að Föringatiðindum.
Nýjar bækur sendar oss af Sigurði Kristjánssyni:
1) Stafrofshver eptir Eiríh Briem. Rvík 1893.
2) Barnasálmar eptir Valdimar Briem. Rv'ik
1893. Litil bók, en eiguleg.
3) Dauðastundin eptir Bjarna Jónsson, stud.
mac/. Rvík 1893. Langt kvæði að mestu með
ljúflingslagi. I því lýsir sér framfarahugur all-
mikill, en botninn dettur nokkuð úr framsókninni
að lokum, því að höfundurinn kemst að þeirri
örvæntingarniðurstöðu að »altaf sé barizt en aldrei
sigrað.« Vitaskuld er það, að mörgum manni
bregðast margar vonir, en það er ekki þjóðráð
við því að leggja árar í bát og telja alla viðleitni
til einskis. Eins holt væri að brýna fyrir mönnum
að spjara sig »og fara sinn veg, þó fjandanum
rigni sjálfum«, og hafa í huga hið fornkveðna:
Einhverntíma batnar byr,
þó blási nú á móti.
Kvæðið finst oss nokkuð dauft í heild sinni,
en allur frágangur á þvi er vandaður. Framan
við þetta litla kver eru tvö kvæði til foreldra
skáldsins falleg og ræktarleg.
Ólavía Jóhannsdóttir flutti hér 8. Nov. f. á.
erindi um kosningarrétt kvenna á Islandi í félagi
því, er geingst fyrir því að danskar konur fái og
þann rétt (Kvindevalgretsforeningen). Eitt af heldri
blöðum Dana (Politiken) fer um það svo látandi
orðum ,9. Nóv.:
»Ólavía Jóhannsdóttir, ung og glæný íslenzk
stúlka, sté nú upp á ræðupallinn. Hún var i
þjóðbúningi sinum; silfurkeðja var um háls henni,
og féll sú yfir hálslín úr hvítu silki og langur
svartur skúfur féll niður með hennar glóbjarta
hári, sem bundið var upp i tvær fléttur og var
hún einkennileg i þessum búningi. Erindi það er
hún flutti var fjörugt og rösklegt og hreif áheyrend-
urna. Hún skýrði frá því, hvernig konur á
Islandi hefðu þegar 1882 feingið kosningarrétt í
sveitamálum og að giptar konur hefðu seinna
feingið1) ráð yfir séreign sinni, og að nú væri
verið að koma því á, að konur yrði kjörgeingar.
— Hún lauk máli sinu með þeirri spurningu:
Hversvegna fá danskar konur ekki sama rétt og
systur þeirra á Islandi hafa feingið? það var
gerður hinn ágætasti rómur að máli þessarar ungu
og mælsku islenzku stúlka.«
Til Benediktu Arnesen-Kall
(þegar hún vaið áttiaeð 13. Nóv. 1893).
Norður til íslands ómar hörpu þinnar
allskærir bárust strengir hreinir sungu;
bjó í þeim kraptur feðrafoldarinnar
falinn í orðavali danskrar tungu.
f>ökk fyrir æfistarfið stóra, ríka;
styrk var þín sál, því fagra og góða hún unni;
hljómsætt og inndælt flaut þér mál af munni.
Marga oss drottinn gefi anda slíka!
') ætti að vera: mundu bráðum fá, eins og Ólavía líka,
sagði. J>ser hafa ekki feingið fjárráð enn þá.