Sunnanfari - 01.07.1914, Qupperneq 6

54
höfðinglega sinnaður«. Hann hafði ekki ein-
ungis stórbú heima á Skarði, heldur og hafði
hann allar Ólafseyjar með, og Suðurlöndin,
sem eru eyjar langan veg undan landi, vest-
ur á Breiðaflóa, en ekkert var tilsparað, og
þó nokkuð gengi í súginn á stundum, þá var
ekki í það horft. Stórmenskan og höfðings-
lundin var honum svo innrætt. Hann valdi
úr vinnufólki að dugnaði og hreysti og hafði
ærið mannmargt, og allir þjónar hans báru
fyrir honum virðiugu. Hann var í skapferli
og tiltektum sönn ímynd hinna gömlu höfð-
ingja, sem nú eru aldauða, og þá var ekki
skorið upp á neglurnar til menningar börn-
um sínum, að öllu því, sem þau gátu á móti
tekið. Gísli Konráðsson hefir ritað, að þegar
Elínborg dóttir Kristjáns giptist Jónasi skóla-
kennara Guðmundssyni 1865, þá hafi hann
gefið dóttur sinni 1000 ríkisdali og 100 rdl.
i hálfum spesíum í ferðapeninga suður, enn
fremur 12 fjórðunga fiðurs, sem bæta skyldi
þó við síðar, þá flutt yrði, og um leið lét
Kristján 200 rdl. með Boga syni sínum lil
skólaveru suður (alls 1300 ríkisdali í einu),
— en Gísli hefir spurt Kristján síðar, hvort
rétt væri frá þessu hermt, og því svarar
Kristján aftur í bréfi til Gísla, (sem eg hef í
höndum) á þessa leið: »um heimanmund
dóttur minnar er litið að ræða, um pening-
ana er rétt hermt, en sængurfatnaði miðlaði
eg henni, af borðbúnaði í silfri lítið eitt þá
og síðar, og er það ekki teljandi, en eg má
fullyrða, að hún var sú mentaðasta stúlka
hér vestra, því auk dönsku, sem hún talaði
eins og innfædd, lét eg Jón skólakennara
Þorkelsson kenna henni þýzku, og Jón Sig-
urðsson las með henni ensku, er hún skildi
hvorttveggja«.
Vel var Kristján lálinn af sýslubúum sín-
um, og allvel fóru honum embættisverk.
Framan af embættistíð hans var sveitalífið
á Skarðsströnd alt annað en friðsamt, og er
það kunnugra en frá þurfi að segja, að þar
logaði um langt skeið í málferlum milli ein-
stakra manna, og voru þar frændur frænd-
um verstir. En þó nokkrir af frændum Kristj-
áns hefðu á honum megnan óvildarhug, þá
fékk það í engu haggað virðingu hans út á
við, eða auðsæld hans á neinn hátt, en hann
gekk hreint og einarðlega framan að óvildar-
mönnum sinum og lét hvergi hrekjast fyrir.
Hamingjulega þótti honum takast að halda
óskertri virðingu sinni meðan hin illvígu
málaferli Saura-Gísla stóðu yfir, svo mjög
sem Gísli reyndi að láta sýslumanni verða
klaksárt í viðureign þeirra, og svo kvað Einar
bóndi á Harastöðum í Miðdölum eitt sinn:
Kjaptur Dala’ í Niflheims nafni,
nærður öndum sjö,
vill i laga krókum kafni
kammerráðin tvö.
Var þar nokkuð litið til Jóns kammerráðs
Jónssonar á Melum í Hrútafirði, sem var um
það skeið viðriðinn nokkur af málum
Gísla, en Jón var enginn veifiskati, og gat
séð við lævísi Gísla. Bæði mun það hafa
verið, að Kristjáni leiddist að eiga við slíka
óaldarmenn sem Gísli var, og vaxandi heilsu-
brestur sem olli því að hann sótti um lausn
frá embælli, en hélt áfrain sínum stóra bú-
skap með óskertri sæmd sinni og rausn til
dauðadags.
Því hefir minna verið á lopt haldið, að
hann hafi verið inikill lærdóms eða menta-
maður, en bezt er að láta hann njóta um
það sannmælis, sem alkunnugt er, og svo
sagði Hólmfríður Vigfúsdóttir (systir Dr. Guð-
brands Vigfússonar og Sigurðar fornfræð-
ings) — sem um mörg ár var á Skarði áður
en hún giptist, að það hefði verið yndi Kristj-
áns, að láta lesa fyrir sig á vetrarkvöldum,
og alt fram á nætur, sögur og allskonar fróð-
leik, og á skáldskap hafði hann miklar mæt-
ur. Fyrir liann orti frændi hans, Sigurður
Breiðfjörð, rímur af Gunnari á Hlíðarenda;
þeir Sigurður og Kristján vóru þrímenningar
að frændsæmi. Þá var Kristján sýslumaður
á Narfeyri, en Sigurður í Dældarkoti í Helga-
fellssveit og lét sýslumaður færa þangað
gnægðir vista og víns, að sögn kunnugra
manna.
Kristján kammeráð var gestrisinn og góður