Sæbjörg - 01.05.1892, Síða 7

77
SÆBJÖRG.
78
ur gjört hann fíldnn í fæðu, og eltir hann
loðnuna, og háraar hana í sig, upp að strönd
um Finnmerkur. Þorskveiði þessi er þann-
ig algjörlega komin undir loðnugöngunni; en
engin fiskitegund er eins óstöðug eins og
hún. Ef loðnan þarf að gjóta á þrem fyrstu
mánuðum ársins, þá fer hún hjá stöðvura
þorsksins á þeim tíma, sem hann er sjálfur
að gjóta, og hefur þess vegna ekki tíma til
þess, að slást í för með henni. Þess vegna,
þegar loðnuhlaup koma upp að Finnmörk,
snemma á árinu, þá er það vottur aflabrests.
Ef loðnan leggur leið sína fjærri stöðvum
þorsksins, þá kemur hún einsömui uppundir,
og komi hún þannig fyrst austan að strönd-
um Austur-Finnmerkur, þá er það vont
merki. Stundum, eða einstöku ár, kemur
hún nær því alls ekki að Finnmörk, en
gengur þá að múrmansku ströndinni og afla
þá Rússarnir. Það er að eins, þegar hún
gengur í aprílmánuði og kemur að vestan,
að menn gera sjer vonir um góðafla, og
bregst það sjaldnar, þótt ekki sje óyggj-
andi.
Þetta gjörir Finnmerkur aflann að »lukku-
spili«. Það er víst, að óvissan er mikil,
staðhæfing örðug gagnvart mönnum, sem
þykjast vita það, sem þeir ekkert vita um,
og liggur þvl miklu nær að fara að áliti
þeirra manna, sem neyta viðleitni og rann-
sókna, eins og Norðinenn gjöra, heldur en
að byggja allt á getgátum.
Þorskmergð sú, sem gengið hefur að sunn-
anverðu Islandi þessa vetrarvertíð, sannar,
að gnægð er af stórum þorski, því sjaldan
mun jafnstór og jafnvellifraður þorskur hafa
fiskast jafnsnemma á ári, í útverum, og
þótt aflaupphæð sje mikil á stuttum tíma,
má ætla, að hálfu meiri hefði orðið, ef gæft-
ir hefðu haldizt við, sem og hitt, að fiski-
göngur verða eigi bundnar við ákveðna
daga, eða einskorðaðar; ennfremur sannar
loðnugangan innanbugtar, að tannfiskur fæst
ekki á færi, og fylgir eigi botni, þótt strjáling
festi í netum að þessu sinni, og all-líklegt,
að þorskur í þetta skipti hafi leitað í »bugt-
ina« af græðgi í loðnuna fremur en af got-
þörf, oglátið »loðnuna« ráðaferðum sínum.
Sunnanvert í Faxaflóa kom mikil mergð
af þorski fyrir miðjan marz, líkt og í fyrra.
Nokkuð fjekkst í net, en ekkert á færi.
Loðnan hljóp í hverja vík; þorskurinn elti
hana ofansjáar og miðsævis upp í þara, svo
hann veiddist i liroknkelsanet. Sunnan Skaga
gekk hann bæði í Grindavík og Höfnum á
5—3 faðma djúp, inn fyrir útsund. Minnst
hefir náðst af mergð gangnanna, og er það
máske veiðiaðferðinni að kenna. Ef veiða
skal þorsk í loðnugöngu í net, á þar sjálf-
sagt við, að hafa flotlögn; og hvað færi
snertir, veiðist hann ekki nema við rek, eða
þá á pilka. Kalla má fisk 1 göngu tvígild-
an við gotinn fisk, því liann rýrist mjög á
gotin, og er því mikill fjármissir að hafa
af sér bezta tímann.
Eru nú allar líkur til, að sjómenn við
Faxaflóa gæti sín í tíma, og hagi þorskveiði
sinni svo næstkomandi vetrarvertíð, að
meiri von verði afla.
Kelp = þang- og þaraaska.
»Kelp« er optast nær þýtt með orðinu þang
aska, og hefir þessi þýðing vafalaust tafið
fyrir því, að menn hafi byrjað á að nota
þang, þöngla, þara, söl og aðrar sjávarjurtir
á þann liátt, að arðberandi yrðu, nema sem
eldivið, áburð og skepnufóður, og má þó
fullyrða, að ekki er notað sem skyldi enn
þá til áburðar og fóðurs; aptur er helzt til
mikið af þanginu notað til eldiviðar, af því
að illa er nýtt. Því er barið við, að annar
eldiviður fáist ekki, en enginn vafi er á þvi,
að ef eldstóm væri breytt, og betur um búið,
væri mikill hagur að kaupa kol, mó og við
til eldsneytis, en brenna sjávarjurtirnar og ná
gjaldeyrir úr öskunni.
»Kelp« er askan undan þang-, þöngla- og
þarategundum öllum, þegar brenndar eru ept-
ir föstum reglum, og er aska þessi seld,
sem verzlunarvara, og þótt verðhæðin sje
ekki mikil, þá safnast þegar saman kemur,
sjer í lagi þar sem enginn kostnaður er
brennslu þessari samfara, að teljandi sje, og
svo hitt, að gamalmenni og unglingar, sem
ekki geta gengið að almennri vinnu, geta