Öldin - 01.02.1894, Qupperneq 4

20
ÖLDIN.
segja, að þeirra vegir séu órannsakanlegir.
Það er því cigi að undra, þótt illa gangi að
skilja komu sóttanna íi stundum, þegar
þann veg er um hnútana búið með greptr-
unina, sem nú er.
Hættan er því í raun réttri eigi meiri
fyrir þá, sem búa fast við kyrkjugarðana,
en aðra menn, nema hvað þeir eru nær ó-
lyktinni og vatninu. Hættan er lík fyrir
nlla, því að það er margreynt, aðflugur og
skorkvikindi bera sóttfræið með sér um
langan veg. Yér erum því í rauninni al-
drei óhultir ívrir kyrkjugörðunum, þó þeir
væru langt í burt frá allri bygð, og allrar
varkárni væri gætt.
Allar þær rannsóknir, er vísindamenn
á seinni árum víðsvegar um heim hafa gert
um útbreiðslu sóttfræa, hafa stutt og út-
breitt líkbrensluna, síðan henni var komið
á gang í annað sinn. Eins og kunnugt er,
brendu Norðurálfuþjóðir, þar sem mentun
var nokkuð á veg komin, líkin alment áð-
ur en kristna trúin komst á hjá þeim, og
kristnum klerkum ofbauð þá alls eigi, að
horfa á bálfarir liðinna manna. Minucius
Felix, er lifði á 3. öld eftir hingaðburð
Krists, segir í einu riti sínu : “Við kristnu
mennimir missum einskis við líkbrennsl-
una, en vér höldum góðum og gömlum sið
með oss, er vér greptrum lík dáinna bræðra
vorra.” Álíka orðum fara kyrkjufeðurnir
Origines Lacbantius og Lactanttus Agúst-
ínus um þetta efni, og þö vora bálfarir á
þeim tímum mun hryðjulegri en nú. Lík-
in voru þá borin á stóran bálköst og enn
gjöra Japansbúar það og ýmsir aðrir þjóð-
flokkar á Indlandi. Líkbrennsla sú, sem
nú tíðkast er þó nokkuð á annan veg, því
liinar fornu bálfarir inyndu bæði særa til-
finningar manna, og auk þess yrðu þær
æði kostnaðarsamar. Nú er brennt í lok-
uðum ofnum við kveykiloft. Braninn sést
eigi, lykt fínst engin, og eftir er að eins lít-
ið öskudupt, hvítt og lireint. Öllu sóttfræi
og óheilnæmi er gjöreytt, og getur aldrei
orðið neinum manni að mcini.
Frá sjónarsviði fegurðarinnar munu
flestir menn verða að kannast við, að æði-
munur sé á líkbrenslunni og greftraninni.
Alla menn hlýtur að hrylla við þeim for-
lögum, sem líkaminn á að sæta, þegar gröf-
inni er lukt yfir honum, ef þeir eru eigi
með öllu hugsunarlausir, og því viðbjóðs-
legra verður það, sem menn þelckja betur
aðfarir rotnunarinnar. A mörgum stöðum
er moldinni í kyrkjukörðunum svo háttað,
áð líkamimir liggja þar hálfrotnir í kístun-
um ár eftir ár. Svona búum vér.um frænd-
ur og vini, og sama gengur yflr oss, þegar
vér lokum augunum síðasta sinni, og þarna
er sóttarefnið oft grafið og geymt handa
eftirkomendunum, til þess að sýkja þá og
drepa, þegar þeir eru búnir að róta fúanum
upp í grasrótina í kyrkjugarðinum, cða
vatnið og flugurnar eru búnar að færa þeim
það heim í hlaðið. Þeir menn eru og næsta
fáir, sem fá leyfi til að verða að mold í friði;
flestra manna beinum er rótað upp hálffún-
um og þau brotin og brömluð hugsunar-
laust og tilflnningalaust, eins og það væri
drumbar í mógröf, því við flestar graflr
kemur upp gi’öf'tur og stundum höfuðskelj-
ar margra manna úr einni gröf; þetta var
að minsta kosti mjög alment í kyrkjugörð-
um iieima á íslandi og sýnir það bezt, hve
öllu er umrótað orðið niðri fyrir. Og þó að
þú, lesari góður, hafir valið þér legstað við
lflið konu þinnar og barna, þá áttu það alt
undir náð og miskunsemi eftirkomendanna
hve lengi þeir lofa þér að liggja þar í friði,
og vel getur svo farið, að þú komir einn
góðan vcðurdag í annað nágrenni, sem þér
var minna um í lífinu. Ilvað mönnum hafi
fundist mikið um, hve óþyrmilega stundum
er farið með liðinna manna bein, sýna ber-
lega þjóðsögur vorar. Þið munið eftir sög-
unni af stúlkunni, sem hafði týnt eða brotið
fjóskoluna sína og tók það til bragðs, að
hún hafði brot af hauskúpu af manni, sem
komið hafði upp úr kyrkjugarði, fyrir kolu
í fjósið. Á gamlárskvöld, er stúlkan var
stödd í fjósinu, og hafði að venju Ijós í haus-
kúpubrotinu, var kallað á fjósgluggann til