Öldin - 01.02.1894, Blaðsíða 9

ÖLDIN. 25
egri enn það, sem nú heflr v'erið frá sagt.
Enn satt er það, og hafa náttúrufræðingar
aflað sér sönnunar fyrir f>ví með hinum
nákvæmustu og samvizkusömustu rann-
sóknum, svo sem hinn mikli höfundr nátt-
úrasögu mauranna (Huber) og síðar þeir
F. Smith og Darwin í Englandi.
Mikill munr er á því hve auðgert er
að gjöra maura að þrælum. Sumar teg-
undir mjög smárra maura, svo sem guli
maurinn, hjóða rauð byrginn óragar, og
þó Gulr sé miklu ósterkari enn Rauðr,
hræðir hann Rauð, því hann er svo víg-
lega einarðr. Hugrekkið bætir honum
upp burðaleysið. Því er það, að rauði
maurinn, hinn ófyrirleitnasti þræla-smali
sem vér þekkjum, ber aldrei vdð að reyna
einu sinni að ræna bygð gula maursins,
því hann veit af reynslu, að gulr berzt og
sézt ekki fyrir, til að verja heimili sitt,
ættingja og frelsi. Þetta er staðföst
reynsla; enda varð Smith forviða að finna
fáliða smáríki þessara hraustu gulmaura
undir steini fast hjá stórbygð liinna rauðu
þræla-smala. Þeir nutu þar ekki einung-
is virðingar hinna voldugu óvina sinna,
heldr hræddu þá enda með því, að þeir
bára sig svo víglega.
Maurar, sem við þræla-rán lifa, hafa
það þó ekki eingöngu að lífs atvinnu.
Þeir fara oft á víð og dreif út um land og
klifra grös og plöntur til að færa þaðan í
bú sitt hinar svonefndu blaðlýs, grænflygi,
“aphides”. Þær eru mauranna búsmali,
mjólkr-kýr þeirra, geitr þeirra; mundi
þó fæstum í hug detta, að maurar væri
kynslóð er við hjarðlíf ælist. Enn til alls
ber eitthvað. Maurar þekkja ekkert sæl-
gæti betra enn hinn dísæta vökva sem
smitar út úr tveimr ofrlitlum spenum sem
blaðlúsin hefir aftast á bakinu. Vér sjá-
nm þá oft í dreifum um blöð á plöntum
tifandi frá einni blaðlús til annarar og
sjúgandi hina sætu spena. Enn stundum
fara þeir að heiifian með þrælum sínum
og sækja blaðlýsnar og “setja þær inn”
heima hjá sér, til þess að geta mjólkað
þær í tómi, og þar ala þeir þær alveg á
sama hátt eins og menn ala kýr í fjósi.
“Auðr maurabús”, segirHuber, “fer alveg
eftir því, hvað þar eru margar blaðlýs á
fóðrum”.
Huber komst eftr því, að vegna þess,
að maurar eru svo sólgnir í þessa sætu
blaðlúsa-mjólk og cru alt af á ferðinni eft-
ir henni, grafa þeir [sér laungöng neðan
jarðar heinmn frá búi sínu og til urtanna,
sem eru hagar þessara smá-kúa, svo að
þeir vcrði því síðr fyrir ferðaglöp er þeir
fara að sækja hinn dýra drykk. Stundum
fer fyrirhyggja þeirra og búvit enn lengra,
og það svo, að ótrúlegt er. Til þess að
blaðlýsnar mjólki því betr, láta maurarnir
þær njóta hinna grænu haga sinna á plönt-
unum sem þær eru vanar að lialda til á,
og byggja þar, úr hinni fínustu mold sem
þeir finna, dálítil fjós handa þessum ey-
litlu kúm sínum og geyma þær þar og
ganga þar að þeim og mjólka þær. IIu-
ber fann mörg af þcssum undraverðu fjós-
um maura ; svo engin ástæða er til að efa
að það sé satt, sem sá maðr staðhæfir.
Ekki hcimta maurar ávalt þenna
sykrsafa frá öðrum skepnum; sumir þeirra
fá ærinn forða af honum hjá sjálfum sór.
Þetta á sér stað sérstaklega hjá hunangs-
maurnum. Þessi einkennilegu kvikindi
eiga hcima í Mexico og búa í göngum sem
þau grafa sér út neðan-svarðar. Á viss-
um tímum verðr kviðhluti sumra þeirra
hnatt- cða pillu-myndaðr, gagnsær og
fullr sykr-efnis, og svo stór, að hann jafn-
ast við lítið kirsiber. Af því að þessi safl
er svo ágætr á bragðið, cr það algengt,
þar sem þessir maurar hittast í mergð, að
konur og börn gjöri sér atvinnu úr því, að
grafa til híbýla þeirra og tína þá eins og
ber til að selja síðan. Er þá safa-berið
sniðið frá skorkvikindinu og borið á borð
fyrir eftirmeti; og Þykir mesta sælgæti.
Við ber það, að maurar berjast, heyja
maurskæða bardaga, út úr engu öðru, er