Kvennablaðið - 28.01.1902, Blaðsíða 3

KVENNABLAÐIÐ'
3
bæta vilja hagi og siðgæði lægstu stéttanna,
og því hafa einstöku menn tekið höndum
saman við bæjarstjórnir og helztu vinnuveit-
endur og stofnað vinnuheimili, þar scm fá-
tæk börn og unglingar geta fengið hæli og
atvinnu á daginn, og þannig frelsast frá iðju-
leysi, glæpum og illum félagsskap á götun-
um og í skúmaskotum lastanna, en fá í stað-
inn húsnæði, hita, kenslu, atvinnu og um-
gengni við gott og heiðarlegt fólk, sem hef-
ir tekið sér það lífsstarf, að leitast við að
gera nýta borgara og heiðarlega menn úr
fáfróðum og illa uppöldum börnum, og stund-
um jafnvel þeim, sem hafa verið að stíga
fyrstu sporin á glæpaveginum. Danir hafa
þannig sín vinnuheimili, Svíar sínar vinnu-
stofur og Norðmtnn eru sömuleiðis að byrja
á að safna fé til þeirra. Allir kannast þeir
við, að hér sé um nauðsynjamál að ræða.
Við íslendingar erum of fámennir til
þess, að eiga stórar og fjölmennar borgir.
Auðvitað er Reykjavík orðin tiltölulega stór
bær, þótt íbúatalan sé líklega ekki fullar 7
þúsundir. En þegar borgir eru búnar að fá
um 6000 íbúa, er það alment viðurkent, að
þá fari að koma borgarbragur á bæjarlífið,
með kostum sínum og ókostum. Þá fari
menn að hætta að þekkja hvorir aðra, og
geta lifað og látið eftir vild sinni, að miklu
leyti, án þess að almenningur taki eftir, ef
þeir eru ekki í þeirri stöðu, sem mikið þarf
að bera á.
Þótt höfuðstaður vor sé nú ekki stærri
eða fólksfleiri en þetta, þá er þó farið, að
bóla hér á ýmsum borgarbrag. Götulíf ung- j
linganna eykst stórum, og slæpingskapur
þeirra í búðum og á öðrum aðgengilegum
stöðum. Þetta er líka eðlilegt. Hér er að-
eins einn barnaskóli, enginn unglingaskóli og
engin atvinnustofnun, sem þeir geta komist !
að, svo allur sá urmull af atvinnulausum dreng- j
jum, fermdum og ófermdum, getur eiginlega
ekkert af sér gert annað, en vera á götum
úti. Þar safnast Hka venjulega saman allur
sorinn úr borgunum, og þá er auðséð hvaða
hætta börnum og unglingum er búin af slík-
um félagsskap. Þar kynnast þeir óregluseggj-
um, drykkjurútum og ýmsum öðrum bófum,
sem oft tæla unglingana til að taka þátt <
ýmsum ólifnaði og glæpum með sér.
Eg veit að flestar mæður geta ekki
horft á börn og unglinga lenda f ógæfu og
glæpum, an þess að óska að þær gætu gert
eitthvað til að leiðbeina þeim á réttan veg,
og hlynna að þeim. Eg er viss um, að flest-
um heiðarlegum foreldrum finst það eitt af
hinu sárasta böli, þótt það snerti þá ekki
sjálfa persónulega, og því vilja allir góðir
menn, sem hugsa nokkuð um framtíð lýðs
og lands, leggja alla sína krafta og fyrir-
hyggju fram til þess, að útvega börnunum
og unglingunum sem bezta og nytsamasta
fræðslu f öllu því, sem miðar til þess, að
gera þá að gagnlegum og heiðarlegum mönn-
um í borgaralegu félagi.
í stórborgunum erlendis, þar sem mann-
fjöldinn er svo mikill og mismunur á auð og
ástæðum, þar eru mörg börn og unglingar.
sem svo að segja alast upp úti á götunum
og strætunum Það eru börn fatæklinga,
óreglumanna og glæpamanna. Þau eiga oft-
ast annaðhvort ilt eða ekkert heimili, og stræti
borgarinflar og skúmaskot verður þeirra eig-
inlega heimili. Þar komast þeir í kynni við
verstu úrþvætti borgarinnar, og þá er leiðin
opin til glæpa og glötunar
Þetta stóra mein eru menn nú farnir að
leitast við að lækna. Þeir hafa fundið, að
það sem þessi börn og unglingar þörfnuðust
fyrst og fremst væri gott heimili, þar sem
þeir gætu lært vinnu og fengið nóga vinnu.
Því hafa verið stofnuð og er verið að stofna
vinnuheitnili, þar sem börnin geta verið á
daginn, og fengið að læra vinnu, og þar sem
þeim svo er útveguð vinna. Þegar þau hafa
svo lært ýmisleg störf, þá standa þeim fleiri
vegir opnir til að vinna fyrir sér á heiðar-
legan hátt. Og ef mögulegt væri, að frelsa
æskulýðinn frá eymd og spillingu, þá eru
framtíðarvonirnar orðnar meiri um farsæld og
framfarir mannkynsins.
Þótt Reykjavík og aðrir stærri kaup-
staðir vorir séu nú varla nefnandi f saman-
burði við stórar borgir erlendis, þá er þó því
miður farið að brydda hér á ýmsum göll-
um borganna.