Kvennablaðið - 13.09.1905, Blaðsíða 1

Kvennablaðið kost-
ar ] kr. 60 au. iön-
anlanda, erlendis 2
kr.GO [cent vestan-
bafs) 1/g v^rðsins
borgist fyrfram, en
*7a fyrir 16. júli.
Upp8ogn skrifleg
bundin við &ra-
mót, ógild nema
komin sé til út-
gei. fyrir 1. okt.
og kaupandi hafl
borgað að fullu.
II. ár.
Reykjavik, 13. september 19 05.
M 9.
Hvernig á að koma i veg fyrir útbreiðslu
berklaveiki á heimilunum.?
Eftir Hj. Tidström
lækni við brjóstveikisspitaia „Þjóðfé)agsins“
i Stokkhólmi.
(Framh.).
Hvar á sjúklingurinn nú að hrækja ef hann
er ekki nálægt neinum hrákadalli? Bezt væri
að hann bæri jafnan á sér vasa-hrákaflösku,
sem hann þarf ekki að nota nema í viðlögum.
Mörgum finst þetta vera fjarstæð hugsjón, af
þvi ómögulegt só að fá sjúklingana til að nota
flösku. En það er víst að þeir sjúklingar, sem
nú þykir skömm að því, að bera bláu flösk-
una í vasanum, myndu ekki vekja aðra eins
hræðslu við sig hjáþeim, sem þeir væru sam-
an við, eins og nú á sér stað, ef menn vissu
að þeir notuðu hana. Það væri ótvíræð sönn-
un fýrir því, að sjúklingurinn vissi að hann
gæti útbreitt sóttnæmi, og að hann gerði hvað
hann gæti til að koma í veg fyrlr það.
Að hrækja i bréf, tuskur og hvað annað
sem fyrir fellur, til þess að brenna það á eftir,
er óhentugt. Og sjúkl. gefur mönnum með
því eins mikla vitneskju um ástand sitt, og
þó hann hefði flöskuna í vasanum, sem mjög
hægt er að halda hreinni. Sjúkl. venst líka
fljótt við að nota hana laglega, svo lítið
beri á.
Jafn ilt er líka að hrækja í vasaklútinn sinn,
Uema i vandræðum. Reyndar fyllist vasa-
hlútur berklasjúkl. daglega af bakteríum, þegar
hann heldur honum fyrir munninum, er hann
hóstar. En það er í augum uppi, að sjúkl.
?eta ekki varast að íá hráka á höndurnar, ef
vasaklúturinn er votur af honum, og svo geta
hakteríurnar borist af þeim í fötin, á húsgögn
°- s. frv. Auðvitað er líka sjúkl. sjálfum
hezt að renna ekki hrákanum niður, því
há getur hann fengið berklana líka inn í
harniana.
Yér verðum að játa að mjög erfitt er að
segja fyrir hvar hrækja skuli þar, sem enginn
hrákadallur er í nánd, og engin flaska í vas-
anum. Þetta hvetur til þess, að áherzla sé
iögð á, að nógu margir hrákadallar séu i
öllum híbýium, stigum, göngum, verksmiðj-
um, verzlunarhúsum, og öllum opinberum
byggingum. Það er okki nóg að auglýsa með
feitu letri: „Hrœlcið eklci á gólfið“. Sjáið
iíka um að hrákadallur sé við hendina!
Óhætt er að heila hrákunum uppi í sveit-
unum, út í haugana, eða einhverstaðar þar, sem
ekki er hætt við að bakteríurnar berist bráðlega
burtu. Annars deyja þær brátt, ef sól og ijós
leika stöðugt um þær. Þó er bezt og fyrir-
hafnarminst, einkum uppi í sveitunum að hella
jafnan úr hrákadalli sjúklingsins í gamlan
pott, sem að eins er hafður til þess, með feldu
loki á. Svo má bregða honum yfir eld einu
sinni í viku, og láta alt sjóða í 10 mínútur.
Bezt er að hafa sóda saman við, því hann
ieysir hrákana sundir og flýtir dauða bakter-
iannanna.
Þetta sýnist ef til vill í fyrsta áliti fyrir-
hafnarmikið, og erfltt að fá íramgengt. En
víðast mun það vera hægt, að missa gamlan
pott til þessa, og það er tilvinnandi til að
gera menn óhulta fyrir hrákum sjúkl.
Hrákadallar skulu jafnan hreinsast með
sjóðandi vatni:
Sá sem hreinsar hrákaílát, verður að við-
hafa hina mestu varkárni og þrifnað og þvo
sér síðast vandlega um höndurnar.
Varist að hösta, hlæja, hnerra eöa tala rétt
framan í aðra. Því hjá sjúklingum eru vatns-
ýrunnar, sem þannig skyrpast út, fullar af
sóttkveykjum.
Haldið því vasaklútnum, eða ef hann er
enginn, þá í vandræðum yðar heldur hendinni
fyrir munninn, en þá þarf auðvitað að skifta
oft um klút, og þvo sér um höndur, svo að