Dagskrá - 28.11.1896, Blaðsíða 2

134
nær, og er eigi trútt um að vinir Roseberrys gefi það í
skyn að Harcourthafi greitt götu Roseberrys meðan hann
var foringi. Foringjasætið er óskipað og verður víst
fyrst um sinn; sumum hefur jafnvel dottið í hug að
Gladstone gamli tæki enn á ný að sjer forustuna, en það
er þó lítt hugsanlegt; og það getur verið efamál hvort
Gladstone hefur gjört flokki sínum mikið gagn með fram-
kornu sinni í Tyrkjamálinu; því neita að minnsta kosti
mótstöðumenn hans. Frá Englandi hjelt Rússakeisari
yfir á Frakkland. Var bandamanninum veitt þar sú
móttaka að Frökkum þótti nóg um sjálfum, en þá er
mikið sagt; en svo mikið er víst, að viðtökurnar kostuðu
margar millíónir franka, en ekkert er ofgott í Rússann
segja Frakkar á þessum dögum. Var passað upp á hann
eins og saumnál og betur en surnar, og voru það súrir
dagar fyrir stjórnleysingjana. En það þótti Frökkum
skarð í gleðina, að j^ví er enn sem fyr lialdið leyndu
af stjórnendunum, hvernig bandalaginu milli Rússa og
Frakka er háttað. Utanríkisráðhcrra, Hanatoux, hjelt í
gær á þingi ræðu urn framkomu Frakklands í málum
Tyrkja, en á henni er harla lítið að græða; það er ein
af þessum ræðum, sem ráðgjafarnir verða að halda til
þess að friða þingmenn, en þeir gá þá að sjer að vefja
þær svo að ómögulegt sje að fá neinn verulegan botn í
þeim. — Það sýnist þó sem eitthvert makk sje milli
Englands, Frakklands og Rússlands um tyrkneska málið,
Eða það er að sjá á Þýskalandi, sem heldur þykist
aptur úr á þessurn dögum, og er það líka, eða það
finnst Bismark gamla; hann er kominu töluvert á dag-
skrá karlinn núna síðustu dagana. I inálgagni Bis-
marks, »Hamborgartíðindum«, stóð fyrir víku síðan grein,
sem hlaut að vera frá Bismark. Þar segir: »Að eigi
hafi Rússar og Þjóðverjar ætíð staðið eins fjærri hver
öðrum eins og nú, því í tíð Bismarks hafi leynisamband
venð milii ríkjanna, en því hefði verið slitið þegarhann
ljet af stjórn, og það hafi verið Þýskalandi til óhags.
Reyndar fór Bismark á bak við bandamenn sína Austur-
ríkismenn og Itali með þetta makk sitt við Rússa; Þjóð-
verjar voru meir að segja bandamenn Austurríkismanna
gegn Rússum. Sjá nú Austurríkismenn hversu trúir
bandamenn Þjóðverjar eru, og kemur því þýsku stjórn-
inni illa þessi óþagmælska karlsins; en hann kærir sigbölv-
aðan og segir, að stjórn sú sem nú situr að völdum á
Þýskalandi eigi ekki betra skilið, því hún hafi sýnt ó-
hyggni í framkomu sinni gagnvart öðrum ríkjum, og
þar með rýrt álit Þýskalands. I þessu hefur Bismark
víst að mörgu rjett að mæla, og sökin liggur líklega
nokkuð hjá keisaranum sjálfum; hann er og lieiur verið
mjög afskiptasamur í utanríkismáium, en eigi getað stað-
ið Bismárk á sporði að því er vit og kænsku snertir.
Það lýtur svo út sem þýska stjórnin sje nú að sleykja
sig upp við Frakka og Rússa, en víst er það að Þjóð-
verjar hafa nú mjög horn í síðu Englendinga, einkum
eptir að uppástunga þeirra í Krítarmálinu náði fram
að ganga; sitthvað hafa þeir og verið að makka við
Tyrkjann; Vilhjálmur keisari sendi Tyrkjasoldáni mynd
af sjer og sínuum, skörnmu eptir síðustu stórmorðin í
Miklagarði. Þjóðverjum þykir jafnvel nóg um þær að-
gjörðir; og Englendingar scgja að Þjóðverjar gjöri allt
sem þeir geti til að koma í veginn fyrir gjörðir þeirra í
Tyrkneska málinu, og gjöri þá sein tortryggilegasta í
augum Rússa og Frakka. Eins og sjá má hafa málefni
stórveldanna sjálfra biandast inn í þetta tyrkneska mál,
og gjört það að þeim hnút sem ekki er svo auðvelt að
leysa.
Vesturálfa. Nú er loksins útgjört um forseta-
kosningarnar í Bandaríkjunum. Kosningarnar fóru fram
3. nóvember. Mac Kinley hlaut kosningu með hjerum-
bil 100 atkvæðamun af 400 atkvæðum. Kosningahríð-
in hafði verið hörð. Ef til vill sú harðasta, þegar und-
an eru teknar kosningarnar á undan þrælastríðinu. Hjer
var líka um mikið að tefla, ekki um þræia, heldur um
harðstjóra — silfur eða gull; eða með öðrum orðum,
hvort silfur eða gull skyldi lagt til grundvallar við pen-
ingamótan ríkjanna. Það hefur afarmikla þýðingu fyrir
öll viðskipti, og hefði haft í för með sjer stórmiklar
byltingar bæði í Bandaríkjunum og þeim löndum sem
við þau skipta hefði breyting orðið á því. Einn þing-
maður sagði nokkru fyrir kosningar: »Ef Bryan verður
ofan á hefur það fjárhagslegt hrun í för með sjer, en
verði Mac Kinley ofan á verður stjórnarbylting«. Þó
hjer sje tekið djúpt í árinni, sýnir það þó hversu mikið
menn álitu komið undir hvorir sigruðu, enda spöruðu
hvorugir flolckarnir fje til kosninganna; þær hafa kostað
margar millíónir dollara. Við forseta kosningarnar urðu
afamiklar breytingar á öllu; allir embættismenn sem
eigi fylgja sama flokk og nýi forsetinn, verða að fara
frá og hans flokksmenn setjast í embættin í stað þeirra,
Einnig fara kosningar til þingsins fram um leið og for-
seta kosningarnar. Mac Kinley er gullmaður og verða
því engar breytingar, því Bandaríkin leggja núna gull
til grundvallar í peningasökum eins og flest lönd í Ev-
rópu. Mac Kinley er stækur tollverndunarmaður og við
hann eru kennd tolllögin alræmdu. Haldið er og aðhann
muni hafa í hyggju að skerast í leikinn á Kúba, enþar
gengur allt í sama þófinu; Spánverjar fá lítið á upp-
reistarmönnum unnið, og tekur þá nú að skorta fje og hafa
eigi lánstraust lengur í útlöndum. Einnig mun hann hafa
í hyggju að íala Vestureyjar Dana til kaups, og er eigi
ólíklegt að Danir taki boðinu, því þeir tapa á hverju
ári, en fá aptur á móti mikið fje fyrir þær að öllum
líkindum.
Síðustu fregnunum ber saman um það, að ekki muni
Kinley eða flokkur hans hyggja á ný tollög, ogaðhann
muni vera orðinn töluvert gæfari tollverndunarmaður, en
hann var. — Keppinautur hans Bryan hefur sent hon-
um heiilaósk út af kosningunum, og bætt þessu við:
»vilji hinnar amerikönsku þjóðar eru lög!«