Lögberg-Heimskringla - 28.04.1960, Side 1

Högberg - I^etmskrmgla
Stofnað 14. jan., 1888 StofnuS 9. sept.. 1886
74. ARGANGUR ___WINNIPEG, FIMMTUDAGINN 28. APRÍL 1960__NÚMER 17
Kvenfélagið Björk fimmtugt
Kirkjusaga Finns meðal
fágætra bóka á uppboði
Á Pálmasunnudag síðastl.
hélt lúterska kvenfélagið
Björk á Lundar hátíðlegt 50
3fa afmæli sitt með samkomu
i samkomuhúsinu á Lundar.
Samkomustjóri var séra Jón
Bjarman. Samkoman hófst
toeð bæn, sem sóknarprestur-
inn flutti, síðan bauð forseti
kvenfélagsins, Mrs. K. Byron,
alla viðstadda velkomna og
minntist hún hugsjóna kven-
félagsins og tilgangs þess á
þessum 50 árum, sem það hef-
ir starfað. Einnig minntist hún
látinna félagssystra og bað
alla viðstadda að r'ísa úr sæt-
um og heiðra minningu þeirra
með sameiginlegri þagnar-
stund. Að því loknu las hún
Upp heillaóskir, er kvenfélag-
inu höfðu borizt í tilefni af-
mælisins. Einnig afhenti hún
forseta lúterska safnaðarins á
Lundar $50.00 sem minning-
argjöf um Mrs. Guðrúnu Eyj-
ólfsson og D. J. Lindal. Að
loknu ávarpi Mrs. Byron
sungu viðstaddir s á 1 m i n n
.,Our Church’s One Founda-
tion“.
Því næst tók til máls
Miss Salome Halldorson, fyrr-
Verandi þingkona. Rakti hún
sögu kvenfélagsins. Ræða
Miss Halldorson mun verða
birt annars staðar í blaðinu.
Fluft af
Miss Salome Halldorson
Það gleður mig mjög að vera
hér á þessu hátíðahaldi í dag,
°g ég vil þakka konunum í
kvenfélaginu fyrir að heiðra
mig með því að bjóða mér
kingað til að tala um uppruna
°g sögu kvenfélagsins Björk.
£* *að er mjög tilhlíðilegt, að
þessi hátíð sé haldin. Mér hef-
*r oft dottið í hug, hvað það
mundi vera erfitt fyrir kirkj-
hrnar að mæta kröfum sínum,
ef ekki væri fyrir hin ýmsu
kvenfélög, er styðja þær. Það
er ugglaust, að kvenfélagið
^jörk hefir verið máttarstólpi
kirkjunnar á Lundar, og eiga
konurnar mikið þakklæti skil-
ið fyrir það, og einnig fyrir
°onur mörg góðverk, er þær
þafa unnið.
Konurnar, sem buðu mér
Lingað í dag til að rifja upp
sögu félagsins, lögðu mér í
hendur stutt ágrip úr fundar-
Sjörningum félagsins yfir 50
sra skeið. Margt af því, sem
eg hefi að segja, er tekið orð-
rett úr þessu ágripi.
Hér er sagt frá, að 10. apríl
1910 fyrir nákvæmlega 50 ár-
Uln í dag hafi fundur verið
h^ldinn að heimili móður
Miss Halldorson minntist sér-
staklega viðstaddra heiðurs-
gesta, Mrs. Ólafar Hallson og
Mrs. Guðrúnar Sigfússon. Hin
síðarnefnda er ein þeirra
kvenna, er stofnuðu félagið,
þann 10. apríl fyrir 50 árum
síðan, en Mrs. Hallson hefir
verið meðilmur í félaginu í
49 ár. Að lokinni ræðu Miss
Halldorson tók Mrs. Sigfús-
son til máls. Talaði hún um
fyrstu kvenfélagsárin og á
hvern hátt saga félagsins væri
samofin sögu byggðarinnar.
Formaður safnaðarins, G. A.
Breckman, flutti kvenfélaginu
kveðjur frá söfnuðinum. Arn-
old Erlendson flutti kveðjur
frá sveitarráði og fyrir hönd
þess afhenti hann kvenfélag-
inu peningagjöf til minningar
um D. J. Lindal. Aðrir, sem til
máls tóku, voru Vigfús J.
Guttormsson, sem flutti kven-
félaginu kvæði, og þingmað-
ur kjördæmisins, Elman Gutt-
ormsson. Milli atriða var al-
mennur söngur. Dagskránni
lauk með því, að sunginn var
sálmurinn „God be with you
till we meet again“. Að því
loknu bar kvenfélagið fram
rausnarlegar veitingar. Var
þessi samkoma hin myndar-
legasta, kvenfélaginu til sóma
og öllum til ánægju. J. B.
minnar til að stofna kvenfé-
lag í byggðinni. Tíu konur
voru viðstaddar: Mrs. H. Hall-
dorson, Mrs. W. H. Eccles,
Mrs. G. Breckman, Mrs. J.
Westman, Mrs. D. Backman,
Mrs. S. Sigfusson, Mrs. Anna
Einarson, Mrs. B. Johnson,
Mrs. S. Dalman, og Miss Maria
Halldorson.
Ef ég má víkja frá málinu
eitt augnablik, vil ég draga
athygli að því, að þessi fund-
ur var haldinn á allt öðru
tímabili en við lifum á nú.
Konurnar eru sóttu fundinn,
komu keyrandi á hestum,
kerrum og vögnum, og þegar
þær komu, voru hestarnir
teknir frá og settir inn í fjós
og gefið. Ég get ímyndað mér,
að móðir mín hafi farið út og
sótt spýtur til að kveikja eld
í stónni, að hún hafi svo tekið
vatnsfötu og sótt vatn í brunn-
inn, borið hana heim og að
hún hafi soðið vatnið á stónni
og búið til kaffið. Talsímar,
útvarp, bílar, flugvélar og
rafmagnstæki voru þá ekki
til. Maður mundi hugsa — og
yngri kynslóðin er nærri viss
með að hugsa — að þetta líf
hafi verið mjög lítið spenn-
Frh. bls. 7.
Á næsta bókauppboði Sig-
urðar Benediktssonar verða
nokkrar afarfágætar bækur,
sem varla hafa sézt hér um
árabil. Merkust þessara bóka
er Historia Ecclesiastica Is-
landiæ I-IV, Havniæ 1772-78.
Þessi kirkjusaga Finns bisk-
ups hefir verið algerlega ófá-
anleg, en nú gefst bókamönn-
um kostur á að eignast hana
á uppboði Sigurðar.
önnur fágæt bók, sem þar
verður, er Sjö krossgötur,
sem Arngrímur lærði þýddi
og út var gefin 1618. Aftan við
þá bók er bundið handrit af
kvæði, ef til vill með rithönd
séra Stefáns Ólafssonar skálds
í Vallanesi, en hann var eitt
af austfirzku skáldunum, eins
og kunnugt er og ýmis ljóða
GENF, 13. apríl. — í dag fór
fram atkvæðagreiðsla í heild-
arnefnd landhelgisráðstefn-
unnar um framkomnar tillög-
ur. — Urðu úrslit hennar sem
hér segir:
Tillaga íslands um for-
gangrétt strandþjóða til veiða
utan hinna eiginlegu fisk-
veiðimarka var samþykkt með
31 atkvæði gegn 11 — en 46
sátu hjá. Hin sameiginlega til-
laga Kanada og Bandaríkj-
anna, þar sem kveðið er á um
10 ára „sögulegan rétt“ fjar-
lægra þjóða til að veiða milli
6 og 12 mílna markanna á
miðum strandríkis, var einn-
ig samþykkt — með 43 at-
kvæðum gegn 33. Tólf sátu
hjá. — Tillaga 18 þjóða um
landhelgi og fiskveiðimörk
allt að 12 mílum var hins
vegar felld með 39 atkvæðum
gegn 36, og sátu þá 13 hjá.
ísland — fleiri alkvæði
en síðasi
(Það er athyglisvert við
þessi úrslit, að íslenzka til-
lagan fékk nú vonum betri af-
greiðslu en á síðustu ráð-
stefnu, og sýnir það, að menn
gera sér æ betur ljósa algera
sérstöðu íslands og að mál-
staður þess á vaxandi stuðn-
ingi að fagna. — Að öðru leyti
virðast úrslitin eindregið
benda til þess, sem margir
hafa raunar áður spáð, að
engin hinna framkomnu til-
laga nái fram að ganga með
nægum meirihluta, þegar til
atkvæða verður gengið á alls-
herjarfundinum eftir páska,
en þá þarf tvo þriðju atkvæða
til þess að tillaga skoðist sam-
þykkt.
hans hafa ætíð verið í mikl-
um metum hér á landi.
!, 1 i :
María mey kölluð kona
Af öðrum fágætum bókum
á upboðniu má nema Orðabók
Fritzners, frumútgáfu í þrem-
ur bindum, sem út koma í
Kristjaníu 1886-96, en nú hef-
ir sú bók verið ljósprentuð
fyrir ekki mörgum árum. Þá
verða þarna Sýslumannsævir
Boga Benediktssonar, kápu-
eintak, og er það mjög fágætt,
að slík eintök sjáist á bóka-
markaði hér.
Að lokum má svo nefna
Biblíuna frá 1908, sem nefnd
var „Heiðna biblían" og gerð
var upptæk, vegna þess að í
henni var María mey kölluð
kona. Mbl., 12. apríl
Eigi að síður lét bandaríski
fulltrúinn Dean svo um mælt
að atkvæðagreiðslu lokinni,
að hann teldi úrslitin „mjög
uppörvandi“ — og lét í ljós þá
skoðun, að „miklar líkur“
væru til, að miðlunartillaga
Bandaríkjanna og Kanada
næði tveimur þriðju meiri-
hluta, þegar til úrslita kæmi.
— Ekki er heldur loku fyrir
það skotið, að svo kunni að
fara. T. d. er talið víst, að
nokkur þeirra 12 ríkja, sem
sátu hjá við atkvæðagreiðslu
um sameiginlegu tillöguna í
dag, greiði henni atkvæði á
allsherjarfundinum — og svo
getur alltaf einhverjum úr
andstöðufylkingunni snúizt
hugur. Verður vafalaust unn-
ið ósleitilega að því í páska-
leyfinu að „kristna“ einhverja
í þeim herbúðum.
1 ! ’ !
Norðmenn í hópi
andstæðinga
Við atkvæðagreiðsluna í
dag voru þessi ríki á móti ís-
lenzku tillögunni: Noregur,
Belgía, Frakkland, Grikkland,
ítalía, Japan, Holland, Portú-
gal, Spánn, Bretland og Kam-
erún. Danmörk greiddi at-
kvæði með tillögunni, en Sví-
þjóð og Finnland sátu hjá —
sömuleiðis Bandaríkin og
Kanada. Af Austur-Evrópu-
ríkjunum g r e i d d i aðeins
Júgóslavía atkvæði með til-
lögunni, en hin sátu hjá.
Stuðningurinn var aðallega
frá Asíu-, Afríku- og Amer-
íkuríkjum.
Island greiddi atkvæði með
18 ríkja tillögunni, en Noreg-
Frh. bls. 7.
Thor Thors í framboði
til forseta
allsherjarþingsins
Bandaríska b 1 a ð i ð New
York Times skýrði frá því 12.
apríl, samkvæm fréttum frá
aðalstöðvum Sameinuðu þjóð-
anna, að Thor Thors, sendi-
fulltrúi íslands hjá S.Þ. hafi
gefið kost á sér sem forseti
Allsherjarþingsins á næsta
starfstímabili þess. — Segir
blaðið, að öllum sendinefnd-
um S.Þ. hafi verið tilkynnt
þetta í bréfi frá Guðmundi í.
Guðmundssyni utanríkisráð-
herra.
Síðan segir í fréttinni. að
enda þótt kosning forseta fari
ekki fram fyrr en í sept. n. k.
hafi tveir þegar gefið kost á
sér til embættisins, Frederick
H. Boland frá írlandi, sem
njóti stuðhings Bandaríkj-
anna og annarra vestrænna
ríkja, eins og komizt er að
orði, og Jiri Nosek frá Tékkó-
slóvakíu, sem frambjóðandi
„sovézku blakkarinnar".
Loks segir: — Talið er, að
hr. Thor Thors muni hljóta
stuðning sumra Suður- og
Mið-Ameríkuríkja og nokk-
urra í Asíu og Afríku.
Mbl., 14. apríl
Flytja erindi ó órsfundi
norræna-ameríska
fræðafélagsins
Á 50 ára afmælismóti Fé-
lagsins til eflingar norrænum
fræðum (Society for the Ad-
vancement of Scandinavian
Study), sem haldið verður í
Chicago-háskóla 6. og 7. maí,
flytja tveir íslendingar erindi,
þeir prófessor Loftur Bjarna-
son, sem ræðir um Halldór
Laxness og rit hans, og Dr.
Richard Beck, er tekur til
meðferðar Gunnar Gunnars-
son og sögulegar skáldsögur
hans.
Prófessor Bjarnason, sem
k e n n i r Norðurlandabók-
menntir á U.S. Naval Post
Graduate School í Monterey
í Kaliforníu, er fyrrv. féhirð-
ir félagsins. Dr. Beck, sem ný-
lega átti 30 ára starfsafmæli
á University of North Dakota,
hefir komið mikið við sögu
félagsins, verið forseti þess
þrisvar sinnum (1940-42, 1950-
51 og 1957-58), auk þess átt
sæti í stjórnarnefnd þess ár-
um saman og í ritstjórn árs-
rits þess, Scandinavian Stud-
ies, og flutt erindi á ársfund-
um þess nærri óslitið síðasta
aldarf j órðunginn.
Fimmfíu ára afmæli Björk
íslenzka tillagan samþykkt
með 31 atkvæði