Lögberg-Heimskringla - 17.11.1960, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 17. NÓVEMBER 1960
Lögberg-Heimskriiigla
Published every Thursday by
NORTH AMERICAN PUBLISHING CO. LTD.
Printed by
WALLINGFORD PRESS LTD.
303 Kennedy Street, Winnipeg 2, Man.
Edltor: INGIBJÖRG JÓNSSON '
EDITORIAL BOARD
Winnipeg: Dr. P. H. T. Thorlakson, chairman, Próf. Haraldur
Bessason, vice-chairman, Mrs. Ingibjörg Jónsson, sec’y, Dr.
Valdimar J. Eylands, Miss Caroline Gunnarsson, Prof. Thor-
valdur Johnson, Mr. Jón K. Laxdal, Prof. Tryggvi J. Oleson,
Rev. Philip M. Pétursson.
Grand Forks: Dr. Richard Beck
Minneapolis: Mr. Valdimar Bjðmson
Monireal: Prof. Askell Löve
Subscripiion $6.00 par year—payable in advanca.
TELEPHONE WH. 3-9931
Authorlzed Second ClaM M»ll. Poet Offlce Depirtment. OtUw«
John F. Kennedy
John Fitzgerald Kennedy, 43 ára, þrítugasti og fimmti
forseti Bandaríkjanna, er yngstur allra þeirra, er þjóðin hefir
kosið í forsetaembættið; hann er og fyrstur kaþólskra manrja
er skipar þann háa sess. Hann vann kosninguna að vísu með
naumindum, en þegar tekið er til greina, að á átta ára stjórn-
artímabiíi Eisenhowers, hefir ríkt meiri velmegun í landinu
en nokkru sinni fyrr og auk þess friður við aðrar þjóðir hvað
vopnaskipti snertir, gegnir það mikilli furðu að hann gat
sannfært helming þjóðarinnar um að stjórnarskipti væru
nauðsynleg.
Meginádeila hans á fráfarandi stjórnarvöld var kyrr-
staða þeirra og undanhald: „Það er svo bágt að standa í stað,
og mönnunum munar annaðhvort aftur á bak ellegar nokkuð
á leið.“ Þessi orð skáldsins hefði hann sennilega tekið sér
í munn, hefði honum verið þau kunn. Hann kvað áhrif
Bandaríkjanna og vinsældir þeirra meðal þjóðanna hafa
farið þverrandi á síðari árum og velmegun innanlands ekki
eins almenna eins og stjórnarvöldin létu í veðri vaka, því
17 milljónir Bandaríkjamanna hefðu ekki nægilegt fæði.
Sennilega hefir Dwight D. Eisenhower verið sá vinsæl-
asti forseti, bæði innanlands og utan, sem Bandaríkin hafa
átt, en hann notfærði ekki sér og þjóð sinni þessar miklu
vinsældir sínar og áhrif nema með höppum og glöppum, og
þá oft um seinan, eins og t. d. í kosningabaráttu Nixons.
Með öðrum orðumr hann var talinn af mörgum nokkuð
værugjarn.
Ekki er líklegt, að John F. Kennedy nái nokkurn tíma
slíkum vinsældum, en hins vegar er ólíklegt að honum verði
borið á brýn að hann leiki golf, þegar hans er þörf í Hvíta
húsinu. Hann verður ekki svarinn inn í embættið fyrr en
20. janúar og er nú á tveggja vikna hvíldardögum í Florida,
en þó eru þegar farnar að berast fréttir um ýmislegar undir-
búningsráðstafanir hans. 1 þessari viku flaug hann á fund
Nixons varaforseta og eru ýmsar getgátur um, að hann muni
fara fram á, að Nixon beiti á einhvern hátt hæfileikum sínum,
sem éru óneitanlega miklir, í þjónustu lands og þjóðar.
Stjórnmál og pólitík eru John F. Kennedy í blóð borin.
Hann er af írskum ættum. Afar hans Patrick Kennedy og
John Francis Fitzgerald, báðir búsettir í Boston, voru mikið
riðnir við stjórnmál um aldamótin; sá fyrrnefndi átti sæti
á ríkisþinginu, bæði í neðri málstofu og sem senator, og sá
síðarnefndi var tvisvar borgarstjóri og svo U.S. Congressman.
Faðir forsetaefnisins, Joseph Kennedy, var sendiherra Banda-
ríkjanna í London á árunum fyrir seinna heimsstríðið.
Kennedy fjölskyldan er stór og er náið samband milli allra
meðlima hennar. Faðirinn, Joseph Kennedy, er milljóna-
mæringur og börn hans öll hafa því aldrei haft við neinar
fjárhagslegar áhyggjur að stríða.
Þau tækifæri, sem auðurinn hefir veitt John Fitzgerald
Kennedy, hefir hann óneitanlega fært sér vel í nyt. Hann
er prýðilega menntaður, víðlesinn og víðförull. Hann hefir
verið senator í fjölda mörg ár. Hann er einbeittur og fylginn
sér svo af ber, og virðist flestum koma saman um, að í
honum hafi Bandaríkin fundið leiðtoga, sem muni láta veru-
lega að sér kveða. Mikið er undir því komið, að honum lánist
að fylkja um sig liði góðra og ráðhollra manna. Hann mun
ekki tilkynna hverja hann hefir valið í ráðuneyti sitt fyrr
en um 24. þessa mánaðar. En í vali sínu á Lyndon Johnson
sem varaforseta sýndi hann fyrirhyggju og ekki síður hitt,
að hann er reiðubúinn að leita til fyrrrverandi andstæð-
inga sinna um fylgi, ef honum finnst að þeir geti orðið sér
eða landi sínu að góðu liði.
Forseta Bandaríkjanna er gefið mikið vald í hendur; hann
er leiðtogi þeirrar þjóðar, sem nú er talin með voldugustu
þjóðum heimsins — ef ekki sú voldugasta. Afstaða banda-
rísku þjóðarinnar og forseta hennar í heimsmálunum getur
stutt verulega að því að koma á varanlegum friði í heiminum.
Bréf Fró Hensel, N. Dak.
„Svífur að hausti og sval-
viðrið gnýr,
svanurinn þagnar og heiðlóan
flýr.“
Þannig orti eitt góðskáld Is-
lands af eldri skáldunum,
Þorsteinn Erlingsson.
Við hér í Dakota höfum
samt sem áður ekki þurft að
kvarta yfir svalviðrinu, þær
vikur sem liðnar eru af haust-
inu, ein stöðug veðurblíða,
svo bændurnir til dæmis hafa
ástæðu til að vera ánægðir og
þakklátir fyrir góða uppskeru
og nýting á henni, og ef af-
koma bændanna og velmegun
er góð, þá er einnig bjartara
yfir öllu viðskiptalífi, — því
nú eins og fyrr er allt undir
því komið hvað móðir nátt-
úra er gjöful við mennina.
Við höfum ekki hér tignar-
legu hvítu fuglana, sem hann
Þorsteinn talar um í haust-
vísunum sínum — og sem
fljúga „með svanasöng á
heiði“. Samt sem áður vorum
við svo lánsöm að fá aðra
söngvasvani og sem líka gátu
flogið „Uppi yfir heiðloftin
bláu“.
Þegar það fréttist hingað
vestur, að Karlakór Reykja-
víkur kæmi í söngför til
Bandaríkjanna og Kanada,
töldu margir dagana til komu
þeirra. Ein af þeim er íslenzk
kona, Laufey að nafni. Hún
hafði líka frekar öðrum
ástæðu til að fagna komu
þessara góðu gesta, þar sem
hún þekkti suma söngmenn-
ina persónulega og vegna þess
að einmitt hún er þess vald-
andi, að þessar línur eru sett-
ar á blað, þá verður að segja
meira um hana.
Laufey ólafsdóttir er ættuð
úr Austur-Landeyjum, Rang-
árvallasýslu. Kom hingað
vestur fyrir rúmum átta ár-
um, er gift norskum manni,
Andrew Aaland að nafni, og
er heimili þeirra í bænum
Hoople, N. Dak. Á íslandi á
hún foreldra á lífi, sex syst-
ur og þrjá bræður, eina syst-
ur hér, Katrínu, Mrs. Matt.
Hjálmarson, og bróður í Los
Angeles, Calif., Engilbert að
nafni.
Það er stundum talað um
gestrisni og höfðingskap
þeirra manna og kvenna, sem
fyrr og síðar hafa skarað
fram úr öðrum á því sviði. Ég
fæ ekki betur séð en að sú
rausn hafi endurtekið sig við
hljómleika karlakórsins í
Crookston, Minn. kvöldið 25.
október, þar sem Mrs. Aaland
bar öllum söngmönnum ágæt-
ar veitingar, allt heimabakað,
smurt brauð með áleggi,
ávaxta-jólakaka, bollur, smá-
kökur og rjómapönnukökur,
ásamt ávaxtadrykk og mjólk.
Hún hafði ofurlitlar áhyggjur
Megi John F. Kennedy veitast
skilningur, samúð og styrkur
til að leiða þjóð sína í áttina
að.því takmarki.
með kaffið, en úr því rættist
fljótt og vel. Kórinn söng í
Central High School Audi-
torium, og þar talaði Laufey
við skrifstofustúlku hús-
mæðradeildar skólans, sem
greiddi úr öllu með kurteisi
og góðvild og svo myndar-
lega, að hún fékk bæði eld-
hús og setustpfu deildarinnar
til afnota. Húsmæðrakennar-
inn og vinkona hennar komu
og hjálpuðu við veitingarnar,
sem um 50 manns nutu. Kór-
inn og þeir aðrir, sem eyddu
þarna glöðu kvöldi, voru
mjög hrifnir af þessum fína
og góða veizlukosti, ekki sízt
fyrir að vita að ein kona sá
um allt. Slík rausn er vissu-
lega fágæt. Að síðustu var
Mrs. Aaland beðin að koma
fram og voru henni afhentar
þessar gjafir: Silfurmerki
kórsins, grammofón p 1 ö t u r
(records) með 15 lögum, söng-
skráin með myndum af þeim
öllum með eigin handarskrift,
þar með taldir söngstjóri og
fararstjóri. Mér er það sönn
ánægja fyrir hönd frú Aaland
að þakka Karlakór Reykja-
víkur fyrir allan þann heiður
og gjafir, sem þeir sæmdu
hana með þetta eftirminni-
lega kvöld í Crookston og síð-
ast en ekki sízt þakkar hún
fyrir þeirra dásamlega söng,
sem hún heyrði í þremur
samkomusölum. Guð blessi
ykkur alla og lengi lifi ísland
og íslenzka þjóðin.
Þetta má ekki verða miklu
lengra, annars verð ég sekur
um að taka upp of mikið rúm
í blaðinu. — Lögberg-Heims-
kringla kemur hverja viku
mjög reglulega og hefir margt
gott á blaðsíðunum. „Litið um
öxl“ eftir þá doktorana John-
son og Oleson er nýtt til okk-
ar. Kennir þar margra grasa
eins og gengur og sumt til
gamans eins og auglýsingin
um rafmagnsbeltið á $1.25, er
átti að lækna helzt alla mann-
lega sjúkdóma. Þeir hafa
kunnað að auglýsa hlutina þá,
ekkert síður en nú á dögum.
Svo eru það bréfin hans séra
Roberts Jack. Ég get alltaf
dáðst að íslenzkukunnáttu
þessa manns. Hann hefir það
vald á málinu, að einsdæmi
er. Síðast tel ég það bezta, en
það er „Ævintýri í átján lönd-
um“ eftir Dr. V. J. Eylands.
Þar kemur skemmtileg og
fróðleg ferðasaga, lindin er
næstum ótæmandi — og Dr.
Eylands er löngu þekktur að
vera snjall með pennan. Svo
trúi ég ekki öðru en að mynd-
ir hafi verið teknar og að þær
fáum við að sjá, þegar tímar
líða.
Með beztu óskum,
A. M. Ásgrímson
Hlaupagikkir
Mönnum er alltaf að fara
fram að hlaupa, það sýna úr-
slitin á seinustu Olympíuleik-
unum. Það er því nógu gaman
að bera saman spretthraða
mannsins og ýmissa dýra og
athuga hver eru frárri á fæti.
Afríkufíllinn er stærsta og
luralegasta skepna jarðarinn-
ar, og hann vegur 6—7 lestir.
Þegar hann gengur, er göngu-
hraði hans álíka og manns,
sem gengur hratt, eða um sjö
kílómetra á klukkustund. En
ef fíllinn tekur sprettinn, þá
hafa beztu spretthlauparar
ekki við honum. Einu sinni
sáu tveir menn hvar fíll stóð
í skógarrjóðri. Þeir læddust
á bak við hann, annar gerði
honum bylt við með því að
hleypa af skoti upp í loftið,
en hinn var með tímaklukku.
Fíllinn tók sprettinn og hljóp
þvert yfir rjóðrið. Hann var
nákvæmlega 10 sekúndur að
því, en vegalengdin mældist
120 metrar. Það samsvarar
rúmlega 43 km. á klukku-
stund.
Nashyrningurinn er líka
fljótur að hlaupa, þótt hann
sé luralegur. Maður, sem var
að ljósmynda villidýr í Afríku,
lét eitt sinn reiðan nashyrn-
ing elta sig í bíl og hraðinn
var nær 45 km. á klukku-
st.und. Seinna komst hann í
kynni við grimma nashyrn-
ingskú og flýði undan henni,
en þá varð hann að aka á 56
km. hraða.
Spretthraði veiðihunda og
hesta hefir verið mældur
einna nákvæmnast. Veiði-
hundar geta hlaupið 100 metra
á 5 sekúndum. Það eru hinir
svonefndu gráhundar. En aðr-
ir veiðihundar, sem nefnast á
ensku „whippets“, geta hlaup-
ið 200 metra á 12 sek. Fljót-
ustu veðhlaupahestar hafa
hlaupið 400 metra á 20.8 sek.
Antilópur í Mongólíu eru
r.æstbeztu hlauparar í heimi.
Þær geta hlaupið sem svarar
96 km. á klukkustund á fyrsta
sprettinum, en svo hpegja þær
á sér. Kálfar þeirra geta
hlaupið jafn hratt þegar þeir
eru tveggja klukkustunda
gamlir. Þessi mikli flýtir
þeirra er sjálfsvörn til þess
að komast undan sléttuúlf-
unum.
En fótfráasta dýrið er þó
a m e r í s k i hlébarðinn, eða
„cheetah", eins og hann er
nefndur. Hann hefir bæði ó-
trúlegan viðbragðsflýti og þol.
Þess er dæmi, að „cheetah“
hefir hlaupið 700 metra á 20
sekúndum, en það samsvarar
um 126 km. á klukkustund.
Fiskar ná yfirleitt ekki
miklum hraða, miðað við
landdýr, en viðbragðsflýtir
þeirra er þó enn meiri. Þeir
ná hámarkshraða á 1/20 úr
sekúndu'.
Lesbók Mbl.
Dettu ekki, þó þú hallist.
☆
Drjúg er innansleikjan.