Lögberg-Heimskringla - 04.07.1963, Blaðsíða 1

Högberg - l)etmsímug;la
StofnaS 14. jan., 1888 Stofnuð 9. sept., 1886
77. ÁRGANGUR WINNIPEG, FIMMTUDAGINN *4. JÚLl 1963 cEgfgfep NÚMER 27
Ávarp
Þau gera vinsælustu
landkynníngamyndirnar
flutt í Lystigarði Akureyrar
við heimsókn Vestur-íslend-
inga 25. júní 1963 af séra
Benjamín Kristjánssyni.
Kæru frændur og þjóð-
bræður frá Vesturheimi.
Við heilsum ykkur með
hjartanlegri gleði. Verið vel-
komin ti'l Akureyrar. Verið
velkomin heim!
Undanfarandi daga hefi ég
naumast getað þverfótað fyr-
ir spurningum: Ætli þessi eða
hinn komi? Veiztu, hvort ég
á nokkurn ættingja í hópn-
um?
Það hefur verið spurt með
innilegri eftirvæntingu, og ef
svarið hefur verið jákvætt,
hefur ljómað af svipnum: En
hvað þetta var nú gaman! Of
lengi hefur verið vík á milli
vina. Einu sinni á ævinni fá-
um við þó að sjást.
Slíkar tilfinningar brenna í
brjóstum okkar allra. Og jafn-
vel þó að ættirnar verði ekki
í fljótu bragði raktar saman,
þá vitum við samt, að við er-
um skyld. Bræður og systur
erum við, og öll eruð þið okk-
ar ósegjanlega kær. Við er-
um greinar af sama þjóðar-
meiði:
Blóðið sama er í okkur,
dropar tveir, en sami sjór.
Hér vildum við heilsa ykk-
ur fyrst á þessum fegursta
bletti í höfuðstað Norður-
lands, af því að staðurinn er
okkur sérstaklega kær. Með
tilbeina hollra handa var
hann græddur upp úr ber-
angri, og hingað safnað nær
öllum íslenzkum grösum.
Staðurinn ber því í senn vitni
um, hvaða dýrindi íslenzk
náttúra geymir í skauti sínu
og sýnir, hvernig unnt er að
klæða landið og gera það hlý-
legra. Sjá, þannig skulum við
ei’nnig ástunda að græða upp
á ný berangur ókynnis og fá-
lætis, sem lagzt hefur um
stund milli þjóðarbrotanna
austan hafs og vestan, og
rækta þar helgan lund, sem
öllum hlutaðeigendum má til
yndis og fagnaðar verða.
Þið, Vestmenn, hafið af
ástúð ykkar til ættjarðarinn-
ar gefið örlátlega til skóg-
ræktar á Islandi og þannig
sýnt með fögrum hætti vinar-
hug ykkar til ættjarðarinnar.
Með hópferðum ykkar til Is-
lands á þessu sumri stigið þið
þó enn stærra skref í þá átt
að efla og græðá Vitazgjafa
bróðernis og vináttu. Fyrir
þetta þökkum við ykkur sér-
staklega í dag.
Hinn áhugasami og árvök-
uli grasgarðsvörður, sem eins
og Heimdallur vakir yfir
þessum gróðri, Jón Rögn-
valdsson garðyrkjuráðunaut-
ur, sem innan skamms mun
sýna ykkur garðinn, er aldrei
ánægður, fyrr en hann hefur
náð hingað öllum þeim grös-
um íslenzkum, sem hann veit
um. Sumar jurtirnar hefur
hann sótt um langan veg um
fjöll og firnindi til að planta
þeim hér. Og í hvert sinn,
sem nýtt gras bætist í garð-
inn gleðjast þeir, sem hér
vinna, og finnst garðurinn
hlýlegri og fegurri en áður.
Eins og þessi fjalla og ör-
æfagrös, hefur íslenzka þjóð-
in dreifzt um allar álfur, en
þó hvergi meir en um sléttur
hins óravíða Vesturheims frá
hafi til hafs. Islenzk eru grös-
in samt sem áður, þó að ör-
lagaveðrin hafi feykt þeim
víða. Þau hafa öll sín íslenzku
vaxtareinkenni, enda þótt þau
hafi borizt svo langar leiðir
og hafi fest rætur í framandi
mold.
En þess vegna finnst okkur
hlýrra og fegurra í garðinum
Okkur barzt í póstinum á
þriðjudaginn smágrein úr
dagblaðinu Tíminn. er hér
fylgir:
„Margt er nú hér góðra
gesta frá öðrum löndum, en
engir eru þó eins velkomnir
og Vestur-Islendingarnir, sem
hafa dvalizt hér um skeið.
Þeir aðilar, sem hafa unnið
að því, að Vestur-Islendingar
gætu farið í hópferðir hingað,
eiga skildar góðar þakkir.
Það er báðum aðilum, Vest-
ur-íslendingum og heima-
mönnum, nauðsynlegt að
tengslin rofni ekki, og þeim
verður að halda við, þótt svo
fari, að íslenzk tunga missi
fótfestu vestanhafs. Tryggð
niðja hinna fyrstu Vestur-
íslendinga getur haldizt samt
og verið bæði þeim og okkur
til margvíslegs styrks. Það
eitt hefur t.d. mikið gildi, að
halda lifandi sögunni um hið
merkilega landnám Islend-
inga vestanhafs. Hún sýnir
ekki sízt dug hins íslenzka
kynstofns, og er gott dæmi
um íslenzkar menningarerfð-
ir. Þau endalok, að íslenzkan
týnist brátt vestanhafs, má
hins vegar vera okkur við-
vörun um, hvað hér væri í
vændum, ef landið yrði alveg
opnað útlendingunum, o. s.
frv.“
Við metum hlýyrðin í garð
Vestur-íslendinga en okkur
okkar í dag, að þið eruð kom-
in heim, þó ekki sé nema um
stundarsakir til ’ að prýða
þennan reit og landið það,
sem lifandi guð hefur fundið
ástarsælan stað hérna úti í
hafinu.
Guð blessi inngang ykkar
og útgang. Hann blessi ykkur
þessar stundir, sem þið dvelj-
ið meðal frænda og vina á
ættjörðunni. Hann blessi
einnig þá niðja íslands í
Vesturheimi, sem þráðu að
koma en gátu ekki margra or-
saka vegna að þessu sinni. Við
finnum í dag, að þrátt fyrir
dreifunguna erum við ein
þjóð í æðsta og hinzta skiln-
ingi þess orðs.
Það hefur lengi verið von
mín, að heimaþjóðin eigi eftir
að uppgötva Vestur-íslend-
inga og Vestur-íslendingar
heimaþjóðina. Hópferðir ykk-
ar er stórt spor í þessa átt.
Megi margar fleiri á eftir
koma.
Þá munu hæðirnar dansa
og skógartrén kveða fagnað-
aróp, eins og segir í fornum
sálmi.
þykir fullsnemmt að gera
því skóna, að íslenzkan
sé á hverfandi hveli, eða svo
að segja útdauð í Vesturheimi.
Við væntum þess að engir
þeirra vestur-úslenzku gesta
er heimsóttu ísland í sumar,
hafi gert sig seka um að flytja
ættbræðrum okkar hrakspár
um afdrif íslenzkunnar vest-
an hafs. — Hér um bil níutíu
ár eru liðin frá því að íslend-
ingar hófu verulegt landnám
hér í álfu og þó ætlum við að
flestir, ef ekki allir þeir
Vestur-íslendingar, sem nú
gista ísland geti komið fyrir
sig orði á íslenzku og sanni
þannig á óvéfengjanlegan hátt
að enn lifi íslenzkan góðu lífi
í Vesturheimi.
☆
Guttormur J. Guttormsson
skáld átti nýlega viðtal við
Morgunblaðið og birtum við
hér kafla úr því; hann syngur
ekki útfararóð yfir íslenzk-
unnL, enda er hann glögg-
skyggn og heilsteyptur ís-
lendingur og þekkir sitt
heimafólk.
„Jörðin okkar heitir Víði-
vellir,“ sagði hann, „og stend-
ur við Riverton, sem er senni-
lega enskasti bær sem til er
í heimi fyrir utan London.
Hann hefur breytzt mjög mik-
ið frá því ég man fyrst eftir
honum. íslendingar eru þar
nú í miklum minnihluta. Samt
Bandaríski ljósmyndarinn
og ferðagarpurinn Hal Linker
er nú að undirbúa útgáfu á
nýrri ferðabók, sem tvær
frægar bókaútgáfur austan
og vestanhafs munu gefa út.
Eru það bókaútgáfan Double-
day í Bandaríkjunum og Mac-
millan í Bretlandi, sem gefa
bókina út.
Hal Linker er kvæntur ís-
lenzkri konu Höllu Linker og
hafa þau hjónin getið sér fá-
dæma vinsældir í bandaríska
sjónvarpinu fyrir ótal ferða-
kvikmyndir frá flestum lönd-
um heims.
Fyrir nokkrum árum gerðu
þau svo tilraun til að gefa út
fyrstu bókina, sem þáu köll-
uðu „Three Passports to Ad-
venture". Voru þetta frásagn-
ir af heimsókn til fjölmargra
landa með miklum fjölda
ljósmynda. Hlaut hún góðar
viðtökur og seldist í stóru
upplagi.
Nýja bókin sem nú er í und-
irbúningi er skrifuð sem frá-
sögn Höllu á því hvernig
henni var innanbrjósts þegar
hún kynntist Hal og átti fyrir
höndum nýtt líf með ferða-
lögum um allar heimsálfur.
Löndin sem þau hjónin hafa
heimsótt eru nú orðin æði
mörg eða nærri hundrað tals-
ins. In hinni væntanlegu bók
verður m. a. sagt frá ferðalagi
halda þeir trúnað við blóð
sitt og uppruna. íslenzkan lif-
ir góðu lífi vestan hafs og er
töluð miklu betur og réttar
en fyrir mannsaldri, en þá var
enskt vatnsbragð af henni
eins og þú getur séð af kvæð-
inu Winnipeg Icelander, sem
er skrifað á vestur-íslenzku,
eins og hún þá var töluð.
Menn vanda sig nú miklu
betur, þegar þeir tala móður-
málið. Og mikið af yngri kyn-
slóðinni talar og skilur ís-
lenzku, ég vil kannski ekki
segja af þeirri allra yngstu,
en hún er mállaus anyway.
Það er alltof mikið veður gert
útaf því að íslenzkan sé að
deyja í Vesturheimi. En
það nær engri átt. I mörg ár
hefur verið sagt að íslenzkan
sé á seinasta sálminum, en
hún hefur alltaf komið aftur
jafn fersk, og enn heldur hún
velli. Spurðu bara þá sem
ferðast um íslendingabyggðir.
öll mín börn geta lesið Morg-
unblaðið. En þú varst að
spyrja um jörðina. Hún og
móðurmálið eiga margt sam-
eiginlegt, við eigum að rækta
hvorttveggja.“
um mörg lönd Suður-Ame-
ríku, um Mið-Evrópu, Fær-
eyjar, suðurhluta Afríku,
eyjar á Miðjarðarhafi og
fjallaríkið Nepal í Himalaya.
I sumar ætla Linkerhjónin
að fljúga með pólferð flug-
félagsins SAS frá Los Angeles
til Grænlands. Þar munu þau
dveljast í nokkra daga við
kvikmyndatöku og halda síð-
an áfram til Kaupmannahafn-
ar. Þaðan til Póllands, þar
sem þau verða við kvik-
myndatöku í 10 daga. Munu
óau ferðast víða um Evrópu,
til Búdapest og Berlínar, um
jrland, eyna Mön og Skotland.
Loks fljúga þau vestur um
haf til Kanada, ferðast um
vesturströnd Kanada og víðs
vegar um Alaska, allt norður
til Point Barrow, sem er
nyrsti tangi meginlands Ame-
ríku.
I þessari miklu ferð safna
óau hjónin efni bæði í grein-
ar, bók og í sjónvarpsþætti
sína, sem halda sömu vin-
sældum og áður.
Sjónvarpsþættir Hal Link-
ers eru sýndir víðs vegar í
Bandaríkjunum og ennfremur
eru þeir seldir nokkuð til
annarra landa. Nýlega keypti
japönsk sjónvarpsstöð birting-
arrétt á þeim. Ennfremur hef-
ur sjónvarpsstofnun banda-
ríska hersins fengið leyfi til
að sýna þá í 80 bækistöðvum
víðs vegar um heim. Meðal
þeirra er sjónvarpsstöð hers-
ins á Keflavíkurflugvelli. Eru
landkynningaþættir Linkers
sýndir á föstum tímum í
bandaríska sjónvarpinu hér.
L a n d kynningarstarfsemi
Hal og Höllu Linker hefur
verið vel metin og þau hafa
Framhald á bls. 7.
Fara í langferð
Séra Valdimar Eylands og
frú Lilja lögðu af stað áleið-
is til íslands á fimmtudags-
morguninn. Eru þau boðs-
gestir Þjóðkirkjunnar ís-
lenzku í tilefni af vígzlu
Skálholtskirkju sem ráðgert
er að fari fram 21. þ.m.
Að kirkjuvígzlunni afstað-
inni halda þau til Rómaborg-
ar og þaðan til Cagliari, höf-
uðborgar Sardiníu. Þar búast
þau við að dveljast í nokkra
daga hjá Dolores dóttur sinni,
sem þar býr ásamt fjölskyldu
sinni. Þau gera ráð fyrir að
koma til baka um miðjan
ágúst. 1 fjarveru prestsins
þjónar séra Kolbeinn Si-
mundsson Fyrsta lúterska
söfnuði.
Benjamín Kristjánsson.
íslenzkan í Vesturheimi