Lögberg-Heimskringla - 17.09.1964, Síða 4

4
LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 17. SEPTEMBER 1964
Lögberg-Heimskringla
Published every Thursday by
NORTH AMERICAN PUBLISHING CO. LTD.
Printed by
WALLINGFORD PRESS LTD.
303 Kennedy Street, Winnipeg 2, Man.
Edilor: INGIBJÖRG JÓNSSON
EDITORIAL BOARD
Rev. Philip M. Pétursson. Vancouver: Dr. S. E. Björnsson.
Monlreal: Áskell Löve. Minneapolis: Valdimar Björnsson.
Grand Forks: Richard Beck. Reykjavík: Birgir Thorlacius.
Winnipeg: Dr. P. H. T. Thorlakson, chairman, Haraldur Bessa-
son, Rev. Valdimar J. Eylands, Caroline Gunnarsson, Jóhann
G. Jóhannson, Thorvaldur Johnson, Jakob F. Kristjánsson,
Akureyri: Steindór Steindórsson. London: Dr. Karl Strand.
Subscription $6.00 per year—payable in advance.
TELEPHONE WH. 3-9931
Authorized os second class moil by the Post Office Deportmont, Ottowa,
and for paymeot of Postage in cash.
Tækifærin til nóms
Svo sem skýrt er frá á forsíðu þessa blaðs, hafa þrír
prófessorar verið skipaðir í nefnd við Manitoba háskólann
til að leiðbeina unglingunum, sem sækja þessa stofnun:
sálfræðingur (psychologist), geðveikislæknir (psychiatrist)
og social worker, og er sá prófessor íslenzk stúlka, Miss
Audrey Fridfinnson.
Sennilega mun eitt af verkefnum þessa þremenninga
vera, að leiðbeina unglingunum í vali námsefna með hlið-
sjón af því hvaða störf þeir ætla að takast á hendur að námi
loknu.
Fjölbreytni í þjóðfélaginu og þá um leið í lífsstarfinu
eykst með ári hverju og samtímis aukast kröfurnar um fjöl-
þættari menntun og undirbúning undir störfin.
Unglingarnir eiga bágt með að átta sig á því, hvaða störf
þeim hennti bezt; þeir eru í miklum vanda með að velja
rétt; þessvegna eru leiðbeiningar í þessum efnum mjög
nauðsynlegar. Hörmulegt er þegar maðurinn lendir á skakkri
hillu í lífinu og er svo fjötraðir alla æfi við starf, sem hann
hefir ekki hæfileika til að inna af hendi og er aldrei ánægður
í því sæti, sem hann hefir hlotið.
Fyrir þessar ástæður verður hver og einn að undirbúa
sig fyrir það starf, sem hann hefir áhuga fyrir og sem veitir
honum gieði, en forðast að kjósa framtíðarstörf sín eingöngu
vegnaiþess að þau séu vel launuð. Peningar jafnast ekki á
við vinnugleðina.
Vinnan sjálf er mikil blessun, það vita þeir bezt er verða
láta af vinnu fyrir aldursakir eða aðrar ástæður. Þeir þjást
af leiðindum og tómleika þar til þeir fá ný verkefni til að
fást við.
Vélatæknin og allskonar uppfinningar hafa skapað svo
miklar fjölbreytni og nýungar í þjóðfélaginu að öllum ung-
mennum er nauðsyn á afla sér staðgóðrar menntunar og
þekkingar sér til framtíðar heilla. Þetta er stjórnarvöldun-
um ljóst og reyna þau nú á allan hátt að hvetja foreldra
til þess að afla börnum sínum aukinnar menntunar. Aldrei
hafa ungmennin haft betri tækifæri en nú að stunda nám
við háskóla og aðrar menntastofnanir.
í þessu blaði er tilkynning um lán allt að $5000.00 fyrir
nemendur sem óska eftir að fullnema sig við háskóla eða
aðrar menntastofnanir — Canada Student’s Act Loan. —
Þá var og tilkynning í þessu blaði 3. sept. að stjórnin veitti
foreldrum tíu dollara styrk mánaðarlega fyrir börn á aldrin-
um 16 og 17 ára til að stuðla að því, að þau héldu áfram
skólagöngu.
Vissulega munu margir notfæra sér þessi hlunnindi.
En' allir unglingar eru ekki gefnir fyrir bóknám, og er
það vel, því þjóðfélaginu er eins mikil þörf, og jafnvel meiri
þörf á þeim störfum sem unnin eru aðalega með höndunum
og er nauðsynlegt að börnum og unglingum sé kennt að
virða og meta slík störf að verðugu, hvort sem verkamað-
urinn klæðist grófum fötum eða fínum, og þótt hendur hans
óhreinkist. — Að eiga haga hönd er mikil guðsgjöf.
í öllum borgum landsins eru nú reknir iðnaðarskólar,
Technical Schools, og getur hver sótt þá sem vill, bæði ungl-
ingar og fullorðið fólk. Stjórnarvöldin hvetja fólk til að
sækja þá með því að veita því allskonar hlunnindi. Fólk
almennt er nú farið að notfæra sér þessa skóla.
Nýlega var ég stödd í hveitbændahéraði í Saskatchewan
og var mér sagt að bændur í því héraði sæktu tækniskóla
á vetrin í nálægri borg til að læra logsuðu (welding) og annað
sem til þyrfti svo þeir gætu sjálfir gert við verkfæri sín ef
á lægi.
Tækifærin til náms í okkar góða landi eru óþrjótandi og
okkur til blessunar ef við höfum viljan til að notfæra okkur
þau.
Þytur svartra fjaðra
Minningarorð um Davíð Stefánsson frá Fagraskógi.
Það var í þá daga, er sautján
ára kaupakona gekk heim af
engjum með hrífuna á öxl-
inni, vot um fætur, með leir-
uga svuntu og í alltof síðum
pilsum, eftir að hafa rakað á
votengi allan daginn.
Og tólf ára drengstauli
gekk við hlið hennar, þegar
götuslóðarnir leyfðu, í skinn-
leitum, með verpta skó og
þreytuverk í veiku baki og
lítið orf, sem þó var of þungt
fyrir alltof granna arma.
Það var í þá daga, þegar
kvöldganga af engjum varð
að ævintýri, því sautján ára
ungmeyjarvarir fluttu alla
leiðina ljóð, sem voru engu
lík, engu lík, sem áður hafði
heyrzt á engjagötum. Ljóð,
búin undrafullum seiði, næst-
um því óleyfileg, nema í húmi
og návist óvita barns, sem
hlýddi hugfangið án þess að
vita hvað það heyrði, sem
skynjaði án þess að skilja.
Ljóð, sem voru leyndarmál í
barmi mikils fjölda frum-
vaxta meyja og kölluðu roða
fram í kinnar ungra sveim-
huga:
„Allar vildu meyjarnar
eiga hann,
en ástina sína
hann aldrei fann."
„Alein sat’ hún við öskustóna.
— Hugurinn var frammi á
Melum.
Hún var að brydda
brúðarskóna.
— Sumir gera allt í felum.“
Það var í þá daga, er ljóða-
bók var á nokkrum mánuðum
lesin og lærð, því hún bjó yfir
töfrum, sem ekki varð staðið
gegn, því hún fann sér sam-
hljóm í hjörtum fólksins. Ljóð,
sem voru nýr tími á gömlum
dögum, fyrirheit, óskir draum-
ar og þrár. En umfram allt
töfrum slungin leyndarmál,
sem allir vissu, en enginn
mátti vita að hann vissi.
„Heitrofi, heitrofi,
hrópa ég á þig;
það eru álög,
sem ástin lagði á mig.
Komdu, ég skal brosa
í bláu augun þín
gleði, sem aldrei
að eilífu dvín.
Komdu ég skal kyssa í þig
karlmennsku og þor,
hreystina og fegurðina
og frelsisins vor.“
Það var í þá daga, þegar síð-
sumarshúmið var sannleikur í
lífi fólksins og varð fyrr en
varði að myrkri, nema að til
kæmu töfrar.
„Ég ætla að láta lifa
ljóstýru hjá mér í nótt.
Það er ekki einleikið orðið
hvað að mér hefur sótt.
I fyrrinótt fannst mér
einhver
yfir fletið mitt halla sér
svo fundust mér gaddkaldar
greipar
grípa um hálsinn á mér.
Ég ætla að láta lifa
ljóstýru hjá mér í nótt,
því mamma segir ég*sofi
þá sjálfsagt vært og rótt.“
Og það var þá — í þá dýrð-
legu daga, þegar sambúð og
skilningur átti sér athvarf í
nýju ljóði. Þegar loksins þorað
var að segja, hvað hjartað
hafði trúað vörunum fyrir.
„Svívirtu ekki söngva þá,
er svörtum brjóstum koma frá,
því sólelsk hjörtu í sumum slá,
þótt svörtum fjöðrum tjaldi,
svörtum fjöðrum í sólskininu
tjaldi.“
„Krunk, krunk, krá.
Sumum hvíla þau álög á
aldrei fögrum tóni að ná,
þó að þeir eigi enga þrá
aðra en þá að syngja,
fljúga eins og svanirnir og
syngja.“
Voru það nokkur undur,
þótt ungur drengur yrði heill-
aður af að heyra slík ljóð,
vera trúað fyrir slíkum
leyndarmálum, þótt hann ekki
skildi þau og þótt hann ekki
vissi, að einnig í hans litla
barmi voru leynihólf undar-
legra fjársjóða.
„Ef sofnað ég get ekki
síðkvöldum á,
þá sveipa ég mig hljóður
í feldinn
og hlusta í kyrrðinni á hjarta
mitt slá
og horfi inn í deyjandi eldinn.
Það grípur mig seiðandi,
sorgblandin þrá,
er sólin er hnigin á kveldin.
Þá minnist ég alls, sem
gæfan mér gaf
af gimsteinum auðæfa sinna.
Og draumarnir vakna
dvalanum af,
er deyjandi geislana finna.
— Ég sé bak við endalaust,
ólgandi haf
álfkonu draumanna minna.“
Þannig komu Svartar fjaðr-
ir inn í líf fólksins. Blak
þeirra fjaðra varð þytur í
kyrrð kveldanna. Blikið af
fönum þeirra varð lampi
margra þreyttra fóta. Dagarn-
ir á íslandi urðu aldrei þeir
sömu og áður við flug þeirra.
Tregi hugans varð heitari en
fyrr. Þrá hjartans dýpri.
Eftirsjáin varð sárari. Ástin
unaðsfyllri. H a m i n g j a n
stærri. En umfram allt, leyni-
hólfum var lokið upp og fjár-
sjóðir, sem þar voru faldir,
urðu í fylling tímans að auð-
æfum, sem báru ávöxt.
Og ungar kaupakonur urðu
kennarar í nýjum bókmennt-
um um allt Island, án þess að
vita það. En harpa skáldsins
hafði hljómað saman við
hörpu þeirra eigin hjartna.
Það voru dýrðlegir dagar.
„Þú sem eldinn átt í hjarta,
óhikandi og djarfur gengur
út í myrkrið ægisvarta
eins og hetja og góður
drengur.
— Alltaf leggur bjarmann
bjarta
af brautryðjandans helgu glóð.
Orð þín loga, allt þitt blóð;
á undan ferðu og treður slóð.
Þeir þurfa ekki um kulda að
kvarta,
sem kunna öll sín sólarljóð.
— Þú sem eldinn átt í hjarta,
yljar, lýsir, þó þú deyir.
Vald þitt eykst og vonir
skarta,
verk þín tala, þótt þú þegir.
Alltaf sjá menn bjarmann
bjarta
blika gegnum húmsins tjöld.
Eldurinn hefur æðstu völd
uppskera hans er þúsundföld.
Mannsálin og myrkrið svarta
mundu án hans dauðaköld.“
Og hvílíkur dagur, fyrir 32
árum! Heiður himinn og stafa-
logn. Sólin ekki enn komin
upp yfir Vaðlaheiðarbrúriina.
Blár skuggi á Pollinum, morg-
unroði á Súlutindum og Sól-
arfjalli. Hásumar í júní, bráð-
þroska sumar, sem tekið hafði
daginn snemma vors, til þess
að eiga langt líf fyrir höndum.
Sólin reis yfir brúnina á
meðan bifreiðin rann út
Kræklingahlíð, yfir Mold-
haugnaháls, norður Möðru-
vallapláss að garði í Fagra-
skógi — þeim garði er fegurst
nafn hafði borið, síðan á
engjagöngu við þyt af Svört-
um fjöðrum. Skáldið gekk
niður traðirnar í blóma lífs-
ins, með yfirbragð þess óska-
sonar, sem flest allt það
prýðir, sem einn mann má
prýða. Kveðjan var hlý og
björt. Bifreiðin varð stærri við
komu hans, vegurinn breið-
ari, fjöllin tígulegri, fjörður-
inn blárri, sólin heitari.
Síðan var ekið norður
Galmarsströnd. Skáldið var
hugfangið af fegurð, tign og
undursamlegum ljóma ætt-
byggðar sinnar, sem það unni
hugástum, og við hin urðum
hugfangin af töfrum þess.
Skáldið talaði, og orðin urðu
hörpusláttur á vörum þess.
En á bak við sló heitt hjarta,
sem lifði og hrærðist í lífi
þess fólks, sem orti ljóð sín
í mold og mannvirki, og sem
skapað hafði sögu byggðar-
innar allt frá landnámsöld.
Hann sagði okkur sögu ör-
nefna og bændabýla. Hann
vakti athygli okkar á dýrð
litanna og línum fjallanna.
Orð hans urðu ljóð án stuðla
og ríms.
Og svo var ekið framhjá
Kálfskinni. „Heyrið þið hvað
Frarnhald á bls. 5,