Lögberg-Heimskringla - 25.02.1965, Blaðsíða 2

LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 25. FEBRÚAR 1965
Séra Philip M. Petursson:
Forsefaskýrsla á Ársþingi
Þjóðræknisfélagsins
Framhald frá sl. blaði.
Ég þakka samnefndarmönn-
um mínum öllum, samvinnuna
á liðnu ári, og vegna þeirra,
hve léttilega forsetastaðan
hefur hvílt á mér.
En hér verður líka að telj-
ast með fyrrv. nefndarmaður
og fyrrv. forseti félagsins, dr.
Richard Beck. Þó hann sé
ekki lengur í nefndinni, vinn-
ur hann enn mörg góð og
þarfleg þjóðræknisverk, og
hefur gengist inn á það að
tala fyrir okkar hönd við ýms
tækifæri og flytja kveðjur frá
félaginu. Þannig var hann,
samkvæmt sérstökum tilmæl-
um stjórnarnefndarinnar, full-
trúi félagsins í íslandsferð
þeirra hjóna s.l. sumar. Hann
flutti kveðjur félagsins og
Vestur-íslendinga á afar fjöl-
mennri þjóðhátíð 17. júní í
Reykjavík á tuttugu ára af-
mæli íslenzka lýðveldisins,
sem útvarpað var samtímis;
ennfremur í byrjun fyrirlest-
urs um vestur-íslenzka þjóð-
ræknisstarfsemi, sem hann
flutti í Háskóla íslands; á
gestamóti Þjóðræknisfélags-
ins í Reykjavík; á tveim
kennaraþingum; á Presta-
stefnu Islands; á ársfundi
Skógræktarfélags íslands, sem
haldið var á Laugarvatni, og
á mörgum öðrum samkomum
norðan lands og sunnan. Dr.
Beck flutti kveðju og frétta-
ávarp frá Vestur-íslendingum
í Islenzka Ríkisútvarpið stuttu
oftir að þau hjónin komu til
’andsins í júní byrjun, og
kveðju til þjóðarinnar kvöld-
ið áður en þau lögðu af stað
vestur aftur s.I. september.
Skylt er einnig að geta þess
að hr. Ásgeir Ásgeirsson, for-
seti íslands, bauð dr. Beck,
sem fulltrúa Vestur-lslend-
inga að vera viðstaddur inn-
setningar athöfnina í ágúst
byrjun, er hann tók í fjórða
sinn við embætti sem forseti
bjóðarinnar.
Síðan að dr. Beck kom heim
úr ferðalagi sínu, hefur hann
flutt erindi um ísland á ýms-
um samkomum í Grand Forks,
og meðal annars útvarpser-
indi um Leif Eiríksson og Vín-
landsfund hans.
Af þessu öllu sést, að þó að
dr. Beck sé ekki lengur í
stjórnarnefnd félagsins, þá
telur hann sig samt enn vera
fulltrúa félagsins og flytur
mál þess vel og skörulega.
Fyrir hönd hinna félagsmann-
anna allra, þakka ég honum
áframhaldandi góðvilja og
tryggð við félagið.
Innan nefndarinnar höfum
við, eins og fyrr góða menn
og konur, sumir starfað í
st j órnarnefndinni í fjölda-
mörg ár eins og t.d. fjármála-
ritarinn og gjaldkerinn, en
aðrir eru nýjir í nefndinni.
Enn allir hafa tekið að sér
þau störf, sem þeim er úthlut-
að að vinna, af einlægni og
samvizkusemi. Ritari vor,
Mrs. Hólmfríður Danielson
hefur, auk hinna venjulegu
ritstarfa, flutt erindi um ís-
land og íslenzka menningu á
fundum Y.W.C.A. (Kristilegu
Félagi Ungra Kvenna), og hún
fór með nokkrar konur í fylgd
með sér, í íslenzkum búning-
um, á samkomu Hjálpræðis-
hersins, þar sem saman kom
fólk af ýmsum öðrum þjóðum
í þjóðbúningum sínum. Einnig
hefur Mrs. Danielson kennt
þremur miðskóla stúlkum ís-
lenzku heima hjá sér einu
sinni í viku í vetur.
Sem skrifari félagsins hefur
hún sent deildunum útdrátt af
fundargjörningum stjórnar-
nefndar til þess að þær deild-
ir, sem þess æsktu, gætu
fylgst með þeim málum, sem
rædd hafa verið á fundum
vorum.
Alls á árinu hélt stjórnar-
nefndin sjö aðalfundi, en þar
í viðbót voru aðrir fundir,
skyndifundir, og sumir aðrir
þar sem að þrír eða fjórir
komu saman til að ræða eða
að ganga frá ýmsum atriðum
eða málum sem komið höfðu
upp á aðal nefndarfundum.
Nefndarmenn mættu líka hjá
öðrum félögum í nafni Þjóð-
ræknisfélagsins. Við höfum
ekki verið iðjulaus.
Stjórnarnefndin hefir tekið
til íhugunar öll þau mál, sem
vísað var til hennar á síðasta
þingi og fleiri mál og reynt
að greiða úr þeim á einn eða
annan hátt og mun ég aðeins
nefna þau helztu.
Síðastliðið vor kom hingað
til borgarinnar á vegum ís-
lenzku deildar Manitoba há-
skólans hinn kunni Islands-
vinur Dr. Gwyn Jones sem
samið hefir bækur um ísland
og gert þýðingar af nokkrum
íslendingasögunum. H a n n
flutti fyrirlestur í þessum sal
undir umsjón deildarinnar
Frón en Þjóðræknisfélagið
efndi til hádegisverðarboðs
honum til verðskuldaðs heið-
urs.
Ég fór síðan tafarlaust í
bókabúð og keypti mér þar
fjórar bækur um ísland, um
íslenzk mál og um Grænland,
sem hann hafði samið, og af
þeim þýðingum úr íslenzku á
ensku, sem ég hefi séð og les-
ið, finnst mér þessar, eftir
Gwynn Jones, vera með þeim
beztu.
Hinn næsti stór-viðburður
meðal vor íslendinga var
tuttugu ára afmæli hins ís-
lenzka lýðveldisins. Var þess
minnst hér í Canada að til-
h 1 u t a n féhirðis félagsins,
Grettis Johannson, ræðis-
manns, og með aðstoð vara-
forseta,. próf. Haralds Bessa-
sonar. Barst rödd forseta ís-
lands, hr. Ásgeirs Ásgeirsson-
ar til Canadískuþjóðarinnar í
tilefni af deginum 17. júní í
þjóðarútvarpinu C.B.C., og
landstjóri Canada, Gov. Gen.
George P. Vanier, flutti einnig
nokkur vinarorð til þjóðar-
innar og til íslendinga. Þar
voru líka leikinn nokkur ís-
lenzk lög og mæltist þessi út-
varpsliður mjög vel fyrir.
Þeir sem á hann hlýddu fundu
að hér var um að ræða þjóð
sem stóðst vel samanburð við
aðrar menningarþjóðir.
(Því næst las forseti ávarp
forseta íslands, er hann kvað
verða birt með skýrslu sinni í
Tímariti Þjóðræknisfélagsins
— var prentað í L.-H. 25. júní
1964).
Þessi viðburður var enn í
fersku minni íslendinga er
annan bar að. Haldið var upp
á 75 ára afmæli íslendinga-
dagsins, og forsætisráðherra
íslands, frú hans og sonur
komu heimanað til okkar ís-
lendinga í heimsóknar- og
kynningarferð, og að fagna
yfir því, með þeim, hvað þeim
hefur farnast vel í þessu landi.
Landið byggðist á árunum
eftir að íslendingar settust hér
að og áttu þeir sinn skerf í
þeim framförum og þeim
þroska sem átti sér stað. Það
voru mikil landsvæði, sem
þeir byggðu, og þeir stóðu sem
jafningjar, hverra sem voru,
á hverju sviði sem þeir völdu
sér, þó að það væri í fátækt
og kunnáttuleysi sem þeir
komu hingað.
Islendingadagsnefndin sem
! stóð fyrir komu þessara góðu
gesta tók mjög vel og virðu-
lega á móti gestunum og á ís-
lendingadeginum sjálfum, var
farið með forsætisráðherran
og frú hans og fylgilið þeirra,
vatnsleið á Winnipegvatni, frá
Winnipeg Beach til Gimli.
Veður var bjart en hægur
vestan vindur lék um vatnið,
sem gerði nokkurt öldurót en
ekki til muna. Það var
skemmtiskipaklúbbur í Winni-
peg, the Winnipeg Yacht
Club, sem sá um skipsferð-
ina, og um öll skemmtiskip-
inn, sem sigldu saman í fylk-
ingu með forsætisráðherra
skipinu klukkustundarferð til
Gimli. En þar, á bryggjunni
var mikill fólksfjöldi, og með-
al annara, bæjarstjóri Winni-
pegborgar, til að taka á móti
flotanum.
íslendingadagsnefndin má
vera hreykinn af degi þess-
um, og framgang öllum. Þjóð-
ræknisfélaginu þótti vænt um
að geta haft samvinnu með
þeirri nefnd, í að gera daginn
eftirminnanlegan, og ekki sízt
með því að lána minjagripi úr
safni sínu, sem voru til sýnis
úti í skemmtigarðinum.
Forsætisráðherra í s 1 a n d s
flutti eftirminnilega ræðu í
garðinum, og meðal þeirra
sem báru fram kveðjur, var
ég þar staddur, fyrir hönd
þessa félags, og flutti nokkur
orð.
Miðvikudaginn 5. ágúst var
samsæti haldið í Winnipeg til
heiðurs hjónunum á Inter-
national Inn, af íslendinga-
dagsnefndinni. En þann sama
dag, um hádegi, hafði fylkis-
stjórnin haldið heiðursgestun-
um samsæti á Fort Garry
Hotel.
En á samsætinu á Inter-
national Inn, afhenti ég, fyrir
h ö n d Þjóðræknisfélagsins,
gestunum viðeigandi gjafir,
til minnis um komu þeirra til
Winnipeg.
Eftir það, tók Þjóðræknis-
félagið við, og ráðstafaði,
ferðum og heimsóknum gest-
anna, undir umsjá og leið-
sögn hr. ræðismanns, Grettis
Johannsonar, honum og félag-
inu til mikils sóma.
Grettir og frú Lalah sál.
ferðuðust með heiðursgestun-
um, sem fylgdarmenn eða
leiðsögumenn, og varð það
gestunum til mikillar og ómet-
anlegrar ánægju, því Grettir
er þaulkunnugur þar vestra
og þekkir marga á mörgum
stöðum.
En áður en lagt var af stað
héðan og vestur í Klettafjöll,
var ferð gerð til Glenboro, og
komið við á ýmsum stöðum
þar, svo sem í kirkjunni á
Grund, og svo að Baldur og
Brú.
Síðan var ferðast héðan til
Edmonton, og þar tók félag
Edmonton íslendinga á móti
ferðafólkinu á mjög virðuleg-
an hátt. Þaðan var ferðast til
Red Deer og Markerville í
virðingarskyni við minningu
skáldsins mikla Stephans G.
Stephansonar. Þaðan var
ferðast til Banff og staðið þar
við um tvo sólarhringa. Bílar
komu frá Vancouver til að
sækja gestina, og eftir því sem
mér skilst var þessi hluti
ferðalagsins hinn skemmtileg-
asti. Fjöllin sáust í sínum mið-
sumars skrúða, tignarleg og
há, sólin skein, og gaf af sér
mátulegan hita, og ferða-
fólkið var glatt og hafði mestu
ánægju af ferðinni.
Komið var við í Kelowna
þar sem íslendingur, Helgi
Ó 1 a f s o n , hefur gististað
(Motel) og þaðan svo til Van-
couver og þjóðræknisdeildar-
innar „Ströndin“. Þar var enn
annar fagnaðar samkomu-
fundur, og virðulega tekið á
móti gestunum. En þar skildu
gestirnir við leiðsögufólk sitt.
Grettir og frú Lalah (sál.)
komu heim, en forsætisráð-
herrann og frú og þeirra fólk
ferðuðust suður eftir strönd-
inni og svo til New York og
síðan heim til Islands.
Þátttaka Þjóðræknisfélags-
ins í komu og ferðalagi þess-
ara góðu gesta er í hreinustu
merkingu, samvinna við Is-
land, og kemur undir þann
starfslið félagsins. Stjórnin og
félagið í heild sinni, er í þakk-
arskuld við féhirðir félagsins,
Grettir L. Johannson fyrir
hans ágætu frammistöðu og
leiðsögu í öllu sem fram fór.
Án hans væri félagið miklu
fátækara á mörgum sviðum
en raun er á. Þjóðræknisfé-
lagið er einnig í mikilli þakk-
arskuld við Islendingadags-
nefndina fyrir að hafa staðið
fyrir komu þessara góðu gesta
Framhald.
Fréttir frá fslandi
Framhald frá bl*. 1.
vart, og þegar merkin voru
boðin upp, hljóðaði fyrsta til-
boðið upp á 53.750 ísl. krónur,
en að nokkrum mínútum liðn-
um, áður en uppboðshaldar-
inn sló þrjú högg í borðið, var
tilboðið komið upp í 150.00 ísl.
krónur. Tilboðið kom frá
bandarískum frímerkjasafn-
ara og hreppti hann hin ís-
lenzku frímreki, en meðal
þeirra, sem höfðu augastað á
þessum fágætu frímerkjum
voru sænskir frímerkjasafnar-
ar. Hefur áhugi á íslenzkum
frímerkjum farið ört vaxandi
í Svíþjóð hin síðari ár.
Mgbl. 4. febr.
, ☆
Óbreyll starf varnarliðsins
1 viðtali við fréttamenn s.l.
laugardag sagði hinn nýi yfir-
maður varnarliðsins, Ralph
Weymouth aðmíráll, að hern-
aðarlegt mikilvægi íslands
væri sízt minna nú en í síð-
ustu styrjöld. Hann sagði
einnig, að ekki væri ráðgert
að gera neinar breytingar á
starfsemi varnarliðsins hér
eða fjölda varnarliðsmanna,
og að Bandaríkjamenn hefðu
engan áhuga á að koma upp
bækistöð fyrir kafbáta í Hval-
firði.
Ralph Weymouth aðmíráll
kom fréttamönnum fyrir sjón-
ir sem mjög traustur og að-
laðandi maður og virðist við
fyrstu kynni vera vel til þess
fallinn að hafa á hendi yfir-
stjórn varnarliðsins hér, ekki
síður en fyrirrennari hans.
Weymouth aðmíráll var að
því spurður, hvort hann teldi
mikilvægi Islands frá hernað-
arlegu sjónarmiði hafa minnk-
að frá því sem var í síðustu
heimsstyrjöld. Svaraði hann
því, að vegna legu landsins
miðja vegu milli tveggja
heimsálfa væri það mjög mik-
ilvægt við varðveizlu friðar-
ins í þessum hluta heims. Með
tilkomu nýrrar tækni, svo sem
langdrægra flugvéla og eld-
flauga hefði hins vegar eðli
hins hernaðarlega mikilvægis
breytzt verulega. Mesta þýð-
ingu nú á tímum hefði eftirlit
það með kafbátum á Atlants-
hafi, sem varnarliðið hér
annast.
Þá var yfirmaður varnar-
liðsins spurður um, hvort
nokkrar meiri háttar breyt-
ingar væru fyrirhugaðar á
starfsemi varnarliðsins eða
fjölda varnarliðsmanna hér á
landi. Sagði hann, að ekkert
slíkt væri fyrirhugað í náinni
framtíð. Þær einu breytingar,
Framhald á bla. 3.