Lögberg-Heimskringla - 24.09.1969, Blaðsíða 6

6
LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, MIÐVIKUDAGINN 24. SEPTEMBER 1969
GUÐRÚN FRÁ LUNDI:
SÓLMÁNAÐARDAGAR
í SELLANDI
Skáldsaga
Svo læddist hún hljóðlega fram með sængina
í hvíta pokanum, sem hún hafði flutt hana í, þeg-
ar hún yfirgaf foreldrahús sín fyrir tæpum mán-
uði síðan.
„Ertu búin að láta fötin þín niður“, spurði
Ragnhildur. Hún var eitthvað að snúast frammi
í bæjardyrunum.
„Já. Og það eru allir steinsofnaðir“, sagði Jón-
anna. „En hvernig skyldi ganga að fá kistuna mína
og saumavélina flutta heim a>ftur?“ bætti hún við.
„Þá koma dagar og þá koma ráð“, sagði Ragn-
hildur. „Við skulum bara engu kvíða“, sagði þessi
dugmikla kona.
Svo hljóp hún af stað eins og stelpa ofan túnið
með söðulinn Jónönnu á bakinu og beizlið á hand-
leggnum. Jónanna hljóp á eftir með sængurpok-
ann.
Ragnhildur náði í gráan stólpagrip og lagði
söðulinn á hann, meðan Jónanna beizlaði hann.
Síðan var hvíti pokinn bundinn við söðulsveifina
með snærum, sem Ragnhildur tók upp úr vasa
sínum. Annar minni böggull var látinn fyrir aftan
söðulinn. Það voru nauðsynlegustu föt Jónönnu.
„Nú skaltu reyna að ná þér í hest, ef hann
verður á vegi þínum. Sá grái hlýtur að rata héim
aftur. Það þýðir ekkert að hugsa um, að ekki sé
að öllu leyti heiðarlegt að ríða annarra hestum“,
sagði Ragnhildur og hló kuldalega.
Jónanna faðmaði hana að sér að skilnaði og
þakkaði henni fyrir allt gott.
„Vertu bara hugrökk, góða mín. Þetta hlýtur
allt að fara vel, þar sem þú ert á leiðinni heim til
að hjúkra henni mömmu þinni fárveikri. Hún
tekur vafalaust á móti þér eins og faðirinn tók á
móti glataða syninum forðum og fyrirgefur þér
allt“, sagði Ragnhildur, sú hugrakka kona.
Jónanna settist á bak og sló í klárinn. Hann var
viljugur og þýðgengur. Hún var brátt komin svo
langt niður dalinn, að hún sá ekki lengur heim
að Barði. Henni fannst eins og hún væri slopp-
in úr fangelsi. Veðrið var yndislega blítt þetta
kvöld. Síðustu geislar kvöldsólarinnar gylltu efstu
tindaraðir dalsins og skuggar fylltu slakka hlíð-
ina. Áin niðaði hljótt í djúpri kyrrð afdalsins.
Afréttarkotið lá nú langt að baki, sem hún von-
aði að hún væri að kveðja fyrir fullt og allt. Þó
þótti henni undarlega vænt um það. Hún var víst
hætt að skilja sjálfa sig. En aldrei hafði henni
fundizt eins fallegt hér í dalnum eins og þetta
kvöld.
Bráðum kom fyrsti bær sveitarinnar í ljós.
Svo kom annar. Nú hafði hún afréttardalinn langt
að baki. Nú yrði hún að fara að hugsa til að ná
sér í annan reiðskjóta svo að Gráni kæmist heim-,
leiðis. Nóg yrði húsbóndinn á Barði reiður, þó að
hestinn vantaði ekki.
Skammt frá einum bænum var hrossahópur.
Hún fór af baki og gekk til hestanna. Þeir voru
spakir og auðséð að þeir voru tamdir. Hún valdi
sér stóran brúnan klár úr hópnum, spretti söðlin-
um af Grána og tók út úr honum beizlið. Þá
hrissti hann sig og sneri umsvifalaust til baka
götuna heim dalinn.
„Bærilega ætlar þetta að ganga“, sagði hún við
sjalfa sig. „Alltaf smá skánar það. Nú er ég orðin
hestaþjófur“.
, Einhver hegning lá víst við þeim þjófnaði ekki
síður en öðrum. Líklega verður maður ekki mjög
vandaður að virðingu sinni, þegar í nauðimar
rekur. Hún sá Grána hraða ferð sinni fram af-
réttartröðina. Brúni klárinn var stirður og reið-
hastur. Sjálfsagt vanari við að bera bagga og
draga kerru en að hann væri setinn. Hún gat ekki
látið hann fara nerna fetið. En hann var harðstíg-
ur og þeim skilaði vel áfram.
Þegar hún hafði varið fram hjá tveim bæjum,
varð fyrir henni annar hrossahópur. Henni datt
þá í hug að skipta um reiðskjóta. Ekkert var lík-
legra en sá brúni skilaði sér aftur þangað, sem
hún tók hann. Þar til og með sárverkjaði hana 4
líkamann undan höstum gaingi hans. Samt klapp-
aði hún honum að skilnaði. Hann hafði þó verið
duglegur og þægur ferðafélagi.
Nú varð fyrir valinu rauð hryssa, ákaflega
róleg. Hún lagði söðulinn á hana og beizlið við
hana og settist svo á bak. Hún var ákaflega þýð-
geng, en viljalítil. Hún sá að Brúnn seig í rétta
átt. Bærilega ætlaði þetta að ganga. Nú var svo
stutt heim, að hún vonaði að hún þyrfti ekki að
ná sér í annan reiðskjóta. En rauðka var níðhölt
og vildi helzt alltaf snúa við.
Þá datt Jónönnu það í hug, að hún myndi eiga
folald í hrossahópnum. Það þyrfti þá ekki að ótt-
ast, að hún skilaði sér ekki aftur, þegar hún
sleppti henni. En það vildi hún helzt ekki gera,
fyrr en hún væri komin heim að Bakka.
Þetta var vandræðaferðalag að þurfa sífellt að
vera að spretta söðlinum af reiðskjótunum. En
andstyggðar hryssan varð æ latari eftir því sem
hún mjakaðist lengra. Seinast varð hún alveg stöð.
Hvað átti hún nú til bragðs að taka? Hún renndi
sér af baki. Heldur skyldi hún ganga og teyma
hryssuna það sem eftir var, en láta undan henni,
enda yrði erfitt að bera söðulinn og sængurpok-
ann.
Þá var eins og lánið léki allt í einu við hana.
Hún var komin rétt að landamerkjum Bakka og
Teigakots, og þarna lágu heimahestarnir skammt
frá henni. Hún var fljót að losa þennan rammstaða
reiðskjóta sinn við söðul og beizli og þakkaði
hryssunni ekki fyrir samfylgdina. Og nú var
Rauðka fljót að snúa við. Það bar ekki á öðru en
hún gæti hreyft sig austur göturnar.
Hún náði í Bleik sinn og klappaði honum.
Ósköp var þá gaman að vera komin heim til hans
aftur og allra vinanna. En hvernig yrði svo tekið
á móti henni. Nú fannst henni ótrúlega langt síð-
an hún hafði riðið úr heimahlaðinu og margt hafa
breyt.zt síðan.
Það var búið að slá þó nokkuð mikið af túninu.
Það fannst henni að minnsta kosti.
Hún losaði pokana frá söðlinum, spretti honum
af klárnum, bar hann inn í skemmu og hengdi hann
á sinn vanalega stað. Síðan teymdi hún Bleik út
fyrir túngarðinn og tók út úr honum beizlið. Hann
tók þegar á rás til hrossanna. Þá sneri hún heim-
leiðis aftur með beizlið í hendinni. Hún var sár-
þreytt. Hún kom við í skemmunni og hengdi upp
beizlið. Svo gekk hún að bæjarhurðinni og ýtti
við henni. Hún var ólokuð, þó að slíkt væri
óvanalegt.
Svo bar hún pokana sína inn í göngin, hægt
og hljóðlega, því að nú sváfu allir, þreyttir eftir
erfiði dagsins.
Henni varð óþægilega við, þegar hún kom inn
í frambaðstofuna og sá að öll rúmin voru rúmfata-
laus, nema rúmið Bergljótar gömlu. Hún vaknaði,
þó að hægt væri gengið um, og reis upp við
olnboga.
„Guði sé lof, að þú ert þá komin, Jónanna mín“,
sagði hún. ,Nú eru þó heldur bágar ástæður hér.
Allir flúnir úr bænum nema ég. Piltamir sofa úti
í hlöðu, Ráða uppi á dyralofti. Ég á nú bara engin
orð yfir þetta. Hann hefur þó rekið almennilega
erindi sitt, hann Páll. Ég var hálf smeyk um, að
hann myndi svíkjast um það eða þá að pilturinn
þinn mundi ekki vilja láta þig fara hingað. Það
getur svo sem verið hættulegt. Þú skalt bara fara
varlega. Það er víst einhver matur frammi í búri.
•Ósköp ertu annars þreytuleg að sjá. Þú hefur þó
líklega ekki komið ein eða hvað?“
„Jú, ég kom ein og það var talsvert erfitt ferða-
lag. Við hefðum einhvern tíma getað hlegið að
því, systurnar. En nú er líklega lítið um hláturinn
á þessu heimili. Hvernig líður þeim annar,
mömmu og Sæju? Hafa nokkrir aðrir tekið veik-
ina^“ spurði Jónanna.
„Nei, það er enginn veikur nema þær. Sæja er
nú heldur hressari, finnst mér. Varztu búin að
frétta um veikindin?“ spurði gamla konan.
„Nei, nei. Það fréttist ekkert þarna fram eftir.
Það kemur þar aldrei maður og sjaldan er farið
til byggða“.
„Jú, jú, skyldi maður kannast eitthvað við það“,
umlaði í gömlu konunni.
„Farðu nú að sofa Bergljót mín. Þú ert dauð-
syfjuð. Við getum talað saman á morgun“, sagði
Jónanna. ,
Svo fór hún fram í búr og fann þar eitthvað
ætilegt. Eftir það fór hún inn í húsið. Þar sváfu
þær, móðir hennar og Sæja, hver í sínu rúmi. Það
var auðséð að móðir hennar var mikið veik. Sæja
var talsvert betur útlítandi. Hún vaknaði, þegar
Jónanina fór að búa um sig í rúmi föður síns.
„Hvað sé ég? Ertu komin heim, Jónanna mín?“
spurði hún og reyndi að brosa.
Jónanna kl'appaði henni á kinnina og sagði:
„Já, nú er ég komin heim til þess að hjálpa
ykkur. Ertu mikið veik og er langt síðan þið
veiktust?“
„Nei, ég er ekki mikið veik, en mamrna er búin
að vera veik lengi og batnar víst lítið. Hvemig
hefur þér svo liðið þarna fram í afréttinni? Var
það eins gaman og í fyrrasumar?
„Nei, það vantaði mikið á það. Ég segi þér það
seinna. Nú mátt þú ekki tala meira“, sagði
Jónanna.
„Það er eins og þú þekkir, bágt að þegja, þegar
mann langar mikið til að tala“, sagði Sæja.
„En þá er það ég, sem alveg er að sálast úr
þreytu og svefni“, sagði Jónanna. „Samt ætla ég
að sækja vatn út í læk á þesíjar flöskur, sem þið
hafið hjá ykkur. Það er betra en vakna til þess.
Reyndu svo að berja í borðið með svipunni minni,
ef mamma þarf einhvers með, því að ég veit að
ég sef eins og rotaður selur“.
*
30.
TENGDAFÓLKIÐ RÆÐIR UM JÓNÖNNU
Siggi var sá fyrsti, sem vaknaði í baðstofunni
á Barði næsta morgun. Hann þóttist vita að stúlk-
urnar væru farnar á kvíarnar. En þegar hann kom
fram í eldhúsið, þar sem alltaf beið kaffi á könnu
á hlóðasteininum var engin kamna, en það hver-
sauð á katlinum yfir' glóðinini. En móðir hans var
hvergi sjáanleg. Hann þóttist vita að þær hefðu
vaknað heldur seint og ekki gefið sér tíma til að
hella á morgunkönnuna í þetta sinn. Það væri
líklega bezt að slá nokkrar brýnur á meðan.
En honum fannst langt að bíða eftir því, að
þær kæmu út ánum. Loksins sá hann, hvar þær
runnu upp eftir og dreifðu sér um hólana fyrir
ofan bæinn, og móður sína koma eina heim með
m j ólkurf öturnar.
Og enn leið nokkur tími, þangað til kallað var
í kaffið. Hann rölti í hægðum sínum inn og settist
á búrkistuna. Svo kom móðir hans inn með kaffi-
könnuna og bauð góðan dag. Honum fannst hún
talsvert gustmikil.
„Hvar er Jónanna? Hún er þó aldrei að tefja
sig á því að reka ærnar upp í hólana. Það er víst
alveg óþarfi. Þær renna þangað sjálfar“, sagði
hann.
„Það gera þær víst eins og þær eru vamar“,
svaraði móðir hatns stuttlega. „En Jónanna hefur
sjálfsagt öðrum hnöppum að hneppa en reka ærn-
ar á Barði“.
„Við hvað áttu? Er kannske eitthvað að henni?
Er hún lasin?“ spurði hann.
„Þú hefur ekki farið inn í húsið til þess að
bjóða henni góðan daginn eins og vanalega“, sagði
móðir hans.
„Nei, ég hélt að þið hefðuð vaknað seint eins
og ég og væruð famar að mjalta“.
„Nei, hún á víst ekkert við það að mjalta hér
þetta sumarið, þó að ekki sé gott að segja, hvað
seinna verður. En hún hefur áreiðanlega aldrei
háttað í gærkvöldi, því að Lára litla sefur í rúm-
inu hjá Fríðu“, sagði Ragnhildur.
Hann rauk upp frá hálfum kaffibollanum og
inn í baðstofu til þess að sjá með eigim augum,
hvort nokkuð væri hæft í þessari ótrúlegu frá-
sögn. Svo kom hann fram aftur, rauður af vonzku,
og sagði: