Lögberg-Heimskringla - 30.03.1979, Side 1

93. ARGANGUR Winnipeg, föstudagur 30. mars, 1979 NUMER 12
Aðalbjörg Sigvaldason segir fró:
FYRSTI BÓKASKÁPURINN
VAR KOMMÓDUSKÚFFA
NÝLEGA heimsóttum við Aðalbjörgu Sigvaldason á heimili
hennar í Árborgarbyggðinni. Bogga, eins og hún er oft köll-
uð, hefur komið mjög við sögu hvers konar félagastarfsemi
í sinni byggð, og einkum hefur hún látið sig varða allt sem
íslenskt er. Þannig hefur hún um margra ára skeið kennt
íslensku á námskeiðum og I skólum, og hún er ritari Esj-
unnar, deildar Þjóðræknisfélagsins. Auk þess hefur hún
lesið prófarkir L-H frá því í fyrra haust, og er þá fátt eitt
talið.
Við báðum Aðalbjörgu að segja okkur nánar frá starf-
semi íslendingafélaganna þar um slóðir, en frá þeim var
lítillega sagt í L-H fyrir skömmu.
Eftirfarandi hafði hún að segja okkur:
NÚ ER ÚTI VEÐUR VOTT ...
Lestrarfélag Árdalbyggðar
var stofnað að heimili Eiriks
Jóhannssonar í mars árið
1908, og hlaut það nafnið
“Fróðleikshvöt”.
Stofnfé félagsins var $14,
sem kvenfélagið “Eining”
gaf. 1 fyrstu stjórn félagsins
voru þessi: Sigríður Ólafsson
forseti, Árni Þórðarson, rit-
ari og féhirðir, Eiríkur Jó-
hannson, bókavörður.
Fyrsti bókaskápur félags-
ins var kommóðuskúffa,. sem
Ólöf, kona Eiríks lánaði, en
brátt fjölgaði svo bókum, að
Árni Þórðarson smiðaði
bókaskáp fyrir félagið.
Fundarbækur félagsins til
ársins 1933 fórust i bruna en
það ár er Bjarnþór Lífman
kosinn forseti, og aðrir í
stjórn voru: Tryggvi Ingjald
son, varaforseti, Herdís Ei-
ríksson, ritari og féhirðir,
Hann var eitt sólskinsbros
er hann kom á skrifstofu L-
H strax morguninn eftir að
hann kom heim frá Islandi,
og ávarpaði af sinni aikunnu
snilld: “komdu sæll góði” —
Það var strax alveg auð-
heyrt, að Maurice hafði far-
ið frcim í islenskunni þessa
fáu daga, sem hann átti þess
kost að dvelja á íslandi, en
þangað hafði hann aldrei
komið fyrr.
í síðasta blaði var stutt-
lega sagt frá því, að hann
var boðinn í hádegisverð
með forsætisráðherra Is-
lands og fleiri stórmennum,
og hann hafði frá mörgu að
segja.
Andrea Johnson, vararitari
og féhirðir, Sesselja Oddson,
bókavörður og Árni Bjarna-
son, varabókavörður.
Lestrarfélagið Fróðleiks-
hvöt var stai frækt allt til
ársins 1941, en þá var það
sameinað nýstofnaðri deild
Þjóðræknisfélagsins í Ár-
borg.
1 skýrslu, sem skrifuð var
á Þjóðræknisþingi í febrúar
1940 er þess meðal annars
getið, að árið áður hafi ver-
ið stofnaðar í Nýja Islandi
tvær nýjar deildir innan
Þjóðræknisfélagsins. — Það
eru “Isafold” í Riverton, og
“Esjan” í Árborg. i Isafold
voru taldir 38 fullorðnir fé-
lagar, og 13 börn og ungling
ar, og í Esjunni voru þá alls
47 félagsmenn, þar með tald
ir þeir, sem voru í Lestrar-
félaginu Fróðleikshvöt.
Þó átti hann varla til nógu
sterk orð til þess að lýsa á-
nægju sinni með þessa ferð,
— veðrið hafði verið yndis-
legt, og allir svo elskulegir.
Það er kannski óþarfi að
segja frá því, að aðeins
tveimur dögum áður en
Maurice kom til íslands var
þar snarvitlaust veður og
blindbylur, og ófærðin svo
mikil, að varla var hægt að
komast á milli húsa í Reykja
vík.
En Maurice fékk sólskin
og blíðu, og hann er staðráð-
inn í því að fara aftur til Is-
lands, ef þess verður ein-
hver kostur. já
• Islenskukennsla
“Laugardagsskólans”.
Formlega er gengið frá
sameiningunni á fundi i Esj-
unni 20. apríl 1941, og þá
tekur félagið að sér umsjón
með bókasafninu.
Þá var á vegum deildarinn
ar starfræktur “Laugardags-
skóli”, þar sem börnum var
kennd íslenska, og var þessu
haldið áfram í nokkur ár.
Árið 1941 voru innrituð
fjörutíu og eitt barn í skól-
ann, þar af voru 29 alislensk
11 voru íslensk í aðra ættina
og auk þeirra var í skólan-
um einn pólskur drengur. —
Kennarar voru fjórir, auk
söngkennara. — Þá var í,agt
frá því í fundargerð, að árið
1944 var eft til vísnasam-
keppni, sem nokkrir félags-
manna tóku þátt í.
Það sama ár, var gefið út
nýtt blað, sem hét “Storm-
ur”. Ekki varð Stormurinn
langlifur, aðeins fjögur ein-
tök voru gefin út, þrjú árið
1944, i april, júlí og október,
og svo eitt í apríl árið eftir.
Ritstjóri blaðsins var Valdi
Jóhannesson.
Á árunum um og eftir
1950 vcir efnt til samkeppni
í framsögn, og varð þetta ár
legur viðburður. — Voru
það unglingar, sem tóku
þátt í þessu, og voru nokkr-
ir þeirra fengnir til þess
að koma fram á Þjóðræknis-
þingum í Winnipeg, til þess
að skemmta þingfulltrúum.
• 1957 —
Þá byrjuðu systkinin Jó
hannes Pálsson og Lilja Mar
tin að æfa unglinga og barna
söngflokk, sem skemmti á
mörgum samkomum í byggð
inni, einnig á Manitoba Pool
Elevator Folk Festival á
Royal Alexandra Hotel í
Winnipeg.
Þá var einnig æfður og
sýndur stuttur íslenskur
gamanleikur í Geysir sam-
komuhúsinu.
• 1966
Þetta ár var íslenska
bókasafnið i Evergreen skóla
héraði skrásett í Þjóðbóka-
Framh. á bls. 3
. . . verður allt að klessu, —
ekki fær hann Grimur gott,
að gifta sig í þessu... (líka
voða veðri, — honum hefði
verið nær, honum hefði verið
nær, að gifta sig í gær! )
Nú er alit að fara á flot i
Winnipeg, snjórinn bráðnar
svo ört, að vatnið hefur ekki
undan að renna í burtu.
1 vikunni , sem leið, fór
hit'astig í fyrsta skipti í lang
an tíma yfir frostmark. Það
hafði þá ekki gerst í meira
en þrjá mánuði samfellt, —
alltaf verið frost, og það
meira að segja mikið frost.
En nú er vor í lofti, og
þess verður ekki langt að
bíða, að sumarið haldi inn-
reið sína í allri sinni dýrð.
Á Islandi er til siðs að
halda hátíðlegan Sumardag-
inn fyrsta, — jafnan þriðja
1 grein, sem birt var í L-H
fyrir skömmu um starfsemi
Esju, deildar Þjóðræknisfél-
agsins í Árborg, var meðal
annars getið um Lestrarfél-
agið Fróðleikshvöt sem stofn
að var árið 1908. Þá var
minnst á útgáfu Storms, en
þáð var ekki Lestrarfélagið,
sem gaf blaðið út heldur
kom það út á vegum Esju.
Stormur kom út aðeins f jór-
um sinnum á árunum 1944-
45, og Esja hafði þá verið
fimmtudag í april. Þann dag
fá fleiri börn á íslandi kvef,
en alla aðra daga ársins og
er þar auðvitað fyrst og
fremst um að kenna skrúð-
göngunum, og kannski veðr-
inu.
Hér í Vesturheimi hefur
þessi íslenska hefð verið í
heiðri höfð á nokkrum
stöðum, t.d. í Selkirk. Þar
verður Sumardagurinn fyrsti
haldinn hátiðlegur í ár í 75.
skipti.
Deild- Þjóðræknisfélagsins
í Selkirk, Brúin, hefur allan
veg og vanda að þessu, og
nýlega sagði Jack Björnson,
formaður félagsins í viðtali
við L-H, að sérstaklega yrði
vandað til dagskrárinnar að
þessu sinni. Nánar um það
siðar. já
stofnuð, og var Lestrarfélag
ið innan vébanda þess félags.
Þá hefur blaðinu einnig
verið bent á eitt félag, sem
enn hefur þann sið, að skrifa
fundargerðir á islensku, en
það er Kvenfélag Árdais-
byggðar. Það var stofnað ár
ið 1905, og enn er töluð is-
lenska á fundum félagsins.
Formaður nú er Magnea Sig
urdsson og ritari er Emily
Vigfússon. já
Maurice Eyolfson:
FRÁBÆR FERÐ TIL ÍSLANDS
ATHUGASEMD