Alþýðublaðið - 09.03.1961, Page 13

landinu. En Belgía liefur ætíð
orðið að flytja inn mikið af
hráefni í járn- og stálfram-
leiðsluna. Þess vegna kom það
sér vel fyrir Belgíu er sex-
veldin, Belgía, Holland, Lux-
emburg, V.-Þýzkaland, ítalía
og Frakkland komu árið 1953
á fót kola- og stálsamsteypu
samkvæmt hinni svonefndu
Schuman áætlun. Belgía verð
ur ætíð að vera upp á grann-
þjpðir sínar komin með hrá-
efni og því hefur nánara sam-
starf við þær komið sér mjög
vel fyrir Balgíu. Kola- og stál-
samsteypan leiddi sem kunn-
ugt er til en nánara samstarfs
sex-veldanna og árið 1957 und
irrituðu þessi ríki hinn svo-
nefnda Rómarsáttmála um að
koma á hiá sér sameiginleg-
um markaði brjóta niður alla
innbyrðis tolla á 12—15 árum
og koma á sameiginlegum toll
um gagnvart öðrum rikjum. f
þriðja lagi hafa svoþessi sömu
ríki komið á fót nánu sam-
starfi á sviði atómrannsókna
og stofnað EURATOM. Mið-
stöð allra þessara samtaka er
í Bríissel. Heimsótti ég höfuð-
stöðvar EURATOM, Sem til-
tölulega nýlega- hafa verið
reistar. Er þetta mikil bygg-
ing, eða réttara sagt miklar
byggingar, þar eð mörg stór-
hýsi eru samföst. Vinna þama
þúsundir manna eingöngu í
þágu EURATOM en álíka
byggingar og með ámóta
miklu starfsliði eru svo einn-
ig hér í Brússel fyrir mark-
aðsbandalagið og kola- og stál-
samsteypuna.
Brússel er mjög falleg borg.
Hún er eins og smækkuð
mynd af París enda oft nefrid
,,Litla París“. Það er mikið um
Framhald á 14. síðu.
ÞESSI MYND sýnir turn
ráðhússins í Briissel, Hot-
el de Ville. Bygging þess
hófst 1412 undir stjórn
arkitektsins Jacques Van
Eftir Björgvin
Guðmundsson
Thienen. Turnarnir voru
hyggðir 1449 en endanlega
var smíði hússins lokið
1454.
Bríissel í febrúar.
NOKKRAR brotnar rúður í
aðaljárnbrautarstöðinni og
auglýsingaspjöld á húsveggj-
um er það eina, er 'minnir á
verkfallið mikla, sem hér var
fyrir rúmum tveim mánuð-
um. Allt er fyrir löngu komið
aftur í eðlilegt horf hér í
Brússel og þegar maður virð-
ir fólkið fyrir sér getur mað-
ur varla ímyndað sér, að það
Nýr bók-
menntasjóður
FÉLAG íslenzkra rithöf-
unda hélt aðalfund sinn þriðju
daginn 7. marz. Stefán Júlíus-
son, sem verið hefur formað-
ur félagsins síðastliðinþrjú ár,
baðst undan endurkosningu,
með því að hann gegnir nú for
mennsku Rithöfundasam-
bands íslands.
í hans stað var Ingólfur
Kristjánsson kjörinn formað-
ur Félags íslenzkar rithöf-
unda og aðrir í stjórnina: Þór
oddur Guðmundsson, ritari,
Ármann Kr. Einarsson, gjald-
keri og meðstiórnendur Stef-
án Júlíusson og Gestur Guð-
finnsson. í varastjórn voru
kjörnir Indriði G. Þorsteins-
son og Hannes Pétursson.
í stiórn Rithöfundasam-
bands íslands fyrir næsta
kjörtímabil voru kosir Stef-
án Júlíusson og Guðmundur
G. Havalín og varamaður
Indriði Indriðason.
Á aðalfundinum var sam-
þvkkt að stofna Bókmennta-
sjóð Félacrs íslenzkra rithöf-
unda, og sUó-ninni falið að
ganga frá sióðsstofnuninni og
semja skinulassskrá fyrir sjóð
inn.
Ingólfur Kristjáasson
hafi nýlega tekið þátt í því
að velta strætisvögnum og
brjóta rúður í stórbygging-
um, svo friðsamt virðist fólk-
ið vera.
Erfitt er að gizka á hversu
mikið tjón hefur hlotizt af
verkföllunum í Belgíu en einn
af ráðherrum liberala flokks-
ins lét þó svo ummælt fyrir
nokkru í belgíska þinginu, að
tjónið hefði numið a.m.k. 600
millj. belgískra franka á dag.
Meðan á verkföllunum stóð
voru unnin alls 2800 skemmd-
arverk, stór og smá og sýnir
það út af fyrir sig hversu mik-
il ólgan hefur verið í fólkinu.
Óánægjan í verkfallsmönnum
var svo mikil, sagði einn af
leiðtogum jafnaðarmanna við
mig, að vel hefði verð hugs-
anlegt, að verkfallið leiddi til
byltingar. Hvernig má það
vera, að í einu hinna helztu
ríkja Vestur-Evrópu skuli á-
standið vera þannig? Ég fékk
svarið í samtgli, sem ég átti
við einn af leiðtogum ungra
jafnaðarmanna í Belgíu. Hann
benti mér á, að hvergi í Vest-
ur-Evrópu væru kjör verka-
manna eins slæm. Og hvergi
í Vestur-Evrópu væru ríkisaf-
skipti eins lítil. Það finnst bók
staflega ekkert ríkisrekið fyr-
irtæki, ekki einu sinni al-
gengustu þjónustufyrirtæki.
— Rikið hefur ekki
mátt koma nálægt neinum at-
vinnurekstri í Belgíu en.hins
vegar hefur það mátt greiða
stórfé í hallarekstúr á kola-
námunum. Frá árinúj.1945 hef
ur belgíska ríkið greitt 66 mill
jarða belgískra franka í beina
styrki til kolanámanria, sagði
þessi ungi jafnaðarmaður. Við
teljum, að ríkið hafi greitt svo
miikið til kolanámanna, að það
ætti að yfirtaka a. m. k. 40%
af hlutabréfunum í kolanám-
unum endurgjaldslaust, sagði
hann.
Ég spurði hvernig jafnaðar-
menn í Belgíu hefðu viljað
leysa það fjárhagsvandamál,
er missir Kongó hefði skapað
í Belgíu og var ein helzta und
irrót verkfallanna.
Hann sagði: Við viljum
koma á áætlunarbúskap í Belg
íu og láta ríkið fá hlutdeild í
námunum og stóriðjufyrir-
tækjunum. Á þann hátt væri
leikur einn að leysa fjárhags-
vandamál ríkisins. JJndanfar-
ið hafa einstaklingar hirt gróð
ann af þeim stóriðjufyrirtækj
um, sem haguaði hafa skilað,
en ríkið hefui' greitt hallann
á rekstri kolanámanna. Þann-
ig má segja, að Belgía hafi
verið einskonar paradís kapi-
talismans í Evrópu.
Þannig talaði þessi ungi
jafnaðarmaður í Belgíu og
hann vildi meina. að óánægj-
an meðal verkamanna væri
svo mikil, að ekkert mætti út
af bera til þess, að ekki syði
upp úr. En hvernig er nú á-
standið í Belgíu eftir hin
miklu verkföll? Hver er vfg-
staða jafnaðarmanna? Vinna
þeir á í kosningunum, sem
fram fara í marz eða tapa
þeir vegna afskipta sinna af
verkföllunum? Um þetta ererf
itt að fullyrða nokkuð. Ekki
munu jafnaðarmenn hafa unn
ið sér neinar vinsældir fyrir
stuðing sinn við verkföllin. —
Hitt er komið i ljós, að verk-
föllin hafa um sinn hindrað
framkvæmd sparnaðarlaga
stjórnarinnar. Stjórn Eyskens
hefur ekki treyst sér til þess
að framkvæma lögin enda þótt
þau hafi verið samþykkt í þing
inu. Veldur þar mestu hin
mikla andstaða þjóðarinnar er
kom fram í verkföllunum en
svo og að ágreiningur kom
upp í sjálfri ríkisstjórninni
um sparnaðarlögin og var
svo komið, að ráðherrar lib-
erala flokksins vildu segja af
sér. En með því; að komið var
að þinglokum og þingkosning-
ar fyrir dyrum tókst ráðherr-
um liberala flokksins ekki að
sleppa úr stjórninni. Boudoin
Belgíukonungur leysti upp
þingið og stjómin verður að
sitja þar til kosningar hafa
farið fram. Hefur þessi ágrein
ingur innan ríkisstjórnar Eysk
ens að sjálfsögðu orðið vatn á
myllu jafnaðarmanna. Horfa
þeir bjartsýnir til kosning-
anna ekki sízt vegna þess, að
þeir fá nú Spaak heim aftur
og hann mun skipa efsta sæti
á lista þeirna í Brússel. Auk
þess benda jafnaðarmenn á
það í kosningabaráttunni, að
verkföllin hafi ekki verið
neitt einkafyrirtæki jafnaðar-
manna, heldur hafi verka-
menn áf öllum flokkum tekið
þátt í þeim af óánægju með
sparnaðarfrumvarp ríkis-
stjórnarinnar. Er sannleikur-
inn einnig sá, að kaþólskir
verkamenn tóku einnig þátt
í verkföllunum a. m. k. lengi
framan af. En á jóladag sagði
biskup kaþólskra í predikun,
að það væri ekki guði þókn-
anlegt, að kaþólskir tækju
þátt í skemmdarstarfsemi
gegn ríkinu, slíkri sem verk-
föllin væru. Höfðu þessi orð
biskups mikil áhrif á kaþólska
verkamenn og upp úr jólum
brá svo við, að fyrsta losið
bafði komið á verkföllin. Lauk
verkföllunum að mestu 5. jan.
en þau stóðu þó til 14. janúar
í ýmsum héruðum Vallóníu.
Höfðu verkföllin staðið þá, síð
an 20. desemiber.
Belgía er eitt minnsta en
jafnframt þéttbýlasta land
Evrópu. Það er aðeins 30.500
km2 að stærð. íbúarnir eru
um 9 milljónir. Um það bil
60% landsins er ræktað og
Belgía hefur ætíð verið mikið
landbúnaðarland. Þó hefur
landbúnaðinum heldur hnign-
að síðustu áratugina að sama
skapi og íðnaður hefur aukirt
í landinu. Munu nú um 60%
vinnufærra manna í Belgíu
hafa atvinnu við iðnaðinn i
landinu. Það eru hinar miklu
kolanámur landsins, sem gert
hafa Belgíu að miklu dðnaðar
landi en einnig hefur járn- og
stálframleiðsla verði mikil í
Alþýðublaðið — 9. marz 1961